1. 
   Методик кулланмалар.
   
2. 
   Әдәбият белеме сүзлеге. К., 1990.
   
3. 
   Әдәбият теориясе. К., 2002.
   
4. 
   Атлас. Татарстан тарихы.
   
5. 
   Заһидуллина Д.Ф., Закирҗанов Ә.М., Гыйләҗев Т.Ш. Татар әдәбияты: Теория. Тарих. – Казан: Мәгариф, 2004., 124-126 б.
   
6. 
   Татар әдәбияты тарихы. К., 1989, 5-14 б.
   

1. 
   Актуальләштерү. Укучыларның ХХ гасыр башы вакыйгалары турында ниләр белүен ачыклау: 1905, 1906, 1914, 1917, 1918-1921 еллар нәрсә сөйлиләр? Әңгәмә.
   
2. 
   “Әдәбият белеме сүзлеге” буенча төркемнәрдә эш: реализм, акмеизм, рамантизм, футуризм, модернизм һ.б.
   
3. 
   ХХ йөз башында атар телендә чыккан газета-журналлар.
   
4. 
   Татар театрының оешуы.
   

4

1. 
   Заһидуллина Д.Ф., Закирҗанов Ә.М., Гыйләҗев Т.Ш. Татар әдәбияты: Теория. Тарих. – Казан: Мәгариф, 2004., 139-146 б.
   

3. Китап күргәзмәсе.

4. Фотогалерея.

5. “Мирас” ж.,

1998 - №2

1996 - №7-8 (56-97б.)

6. “Мәгариф” ж., 1998, №1; 1999, №1.

1. 
   Актуальләштерү. Дини һәм колониаль изелү. Повесть.
   
2. 
   Укытучы лекциясе. Лекциянең төп моментларын язып бару.
   
3. 
   “Ике йөз елдан соң инкыйраз” әсәренең аерым өлешләрен аңлатмалы уку.
   
4. 
   “Кәләпүшче кыз”, “Бай углы” н уку, төп образ һәм проблемаларны язып кую.
   
5. 
   “Милләтебезгә Г.Исхакый сурәтләгән куркыныч янамасын өчен без нишлибез?” – диспут.
   

6

1. 
   Актуальләштерү. Драма. Комедия.
   
2. 
   Лекция.
   
3. 
   Әсәр буенча эш: сюжеты, темасы, идеясе, композициясен тикшерү.
   
4. 
   Дәфтәрләрдә язмалар булдыру.
   

8

Г.Исхакый иҗатының татар әдәбияты өчен әһәмияте.

1. 
   Актуальләштерү. Конфликт. Повесть.
   
2. 
   Текст буенча эш: аңлатмалы уку.
   
3. 
   Анализ: күңел дөньясы, ир белән хатынның гаиләдәге роле, әдәбиятта һәм сәнгатьтә аңа охшаш образлар.
   
4. 
   Әдәбият теориясе буенча эш: Конфликт. Иҗтимагый конфликт. Конфликтның башка төрләре.
   

1. 
   “Ул әле өйләнмәгән иде” әсәренә мөстәкыйль анализ.
   
2. 
   “Катнаш никахка синең мөнәсәбәтең” – диспут.
   

2. Әдипнең портреты.

3. Китап күргәзмәсе.

4. Фотогалерея.

5. Совет Татарстаны язучылары. К., 1986, 594-597 б.

Ф.Әмирхан. Сайланма әсәрләр. Х.Хәйринең кереш сүзе белән.1941, 381 б.

1. 
   Актуальләштерү. И.Тургенев әсәрләрен искә төшерү (“Дворянское гнездо”, “Ася”, “Рудин”). Ф.Әмирхан турында алдагы сыйныфларда узганнарны кабатлау. Пейзаж. Романтизм.
   
2. 
   Укытучы лекциясе.
   
3. 
   Ф.Әмирханның тормыш юлы, иҗаты турында яңа белемнәр туплау. Хронологик таблица эшләү.
   
4. 
   “Хәят” әсәре буенча эш: аңлатмалы уку. Портрет буенча эш. Пейзажның роле. Романтизм элементларын табу һәм әһәмиятен күрсәтү. Хәят образы буенча эш. Әдәбият теориясе. Психологик анализ.
   

14-15

2. Китап күргәзмәсе.

3. Фотогалерея.

4. Совет Татарстаны язучылары. К., 1986, 194-200 б.

5. Заһидуллина Д.Ф., Закирҗанов Ә.М., Гыйләҗев Т.Ш. Татар әдәбияты: Теория. Тарих. – Казан: Мәгариф, 2004., 175-179 б.

1. 
   Актуальләштерү. Алдагы сыйныфларда Г.Ибраһимов иҗаты буенча өйрәнгәннәрне искә төшерү. Пейзаж. Романтизм иҗат юнәлеше.
   
2. 
   Яңа белемнәр үзләштерү. Язучы тормышы, иҗаты турында телдән журнал. Укытучы лекциясе.
   
3. 
   Төп төшенчәләр: психологик роман, шәхес иреге, күңел монологы, рухи ихтыяҗ.
   
4. 
   Әсәр буенча эш: аңлатмалы уку, әңгәмә, алдагы дәресләрдә куелган сорауларга әсәрдән җаваплар табу.
   
5. 
   Әсәрдәге метафораны табу. Авторның бәясе. Романны укучыларның үзләренә дәвам иттереп карау.
   

“Көтүчеләр” – эчке мәгънәне табу;

“Кызыл чәчәкләр”, “Безнең көннәр”, “Яңа кешеләр” – үч алу, үтерү фәлсәфәсенең яктыртылышын әсәр буенча күзәтү.

1. 
   Актуальләштерү. Новаторлык терминын искә төшерү. Идеология төшенчәсен кабатлау.
   
2. 
   Укытучы сөйләме. Төп фикерләрне язып кую.
   
3. 
   Әсәр буенча эш: укыганнарны искә төшерү. Автор артыннан барып әсәсрне анализлау – практик эш (нинди иҗат ысулы белән язылган, кайсы традицияләрне дәвам итә, ниниди идея уздырыла)
   

1. 
   Искә төшерү: сюжет, композиция.
   
2. 
   Әсәрне язучы артыннан барып анализлау.
   

22

2. Китап күргәзмәсе.

3. Фотогалерея.

4. Совет Татарстаны язучылары. К., 1986, 229-233 б.

1. 
   Актуальләштерү. 8нче сыйныфта үткәннәрне искә төшерү.
   
2. 
   Укытучы сөйләме.
   
3. 
   “Әдәбият белеме сүзлеге” буенча эш: образ, символик образлар.
   
4. 
   Төп образларга характеристика бирү.
   

2. “Уяну” телефильмын карарга.

3. “Акчарлаклар” күп серияле постановкасын карарга.

4. “Хаҗи әфәнде өйләнә” телеспектаклен карарга.

24

2. Китап күргәзмәсе.

3. Фотогалерея.

4. Тукай турында истәлекләр. К., 1986.

5. Мин Тукайга киләм. Шигырьләр. К., 1996.

6. Заһидуллина Д.Ф., Закирҗанов Ә.М., Гыйләҗев Т.Ш. Татар әдәбияты: Теория. Тарих. – Казан: Мәгариф, 148-153 б.

7. Габдулла Тукай. Тормыш юлы һәм иҗаты. Интерактив китап. – Effecto Studios, 2005.

1. 
   Актуальләштерү. Шагыйрьнең тәрҗемәи хәле турында моңарчы алган белемнәрне искә төшерү. Дидактика. Традиция. Фольклор.
   
2. 
   Укытучы сөйләме. Биографиясендәге яңа фактлар белән таныштыру.
   
3. 
   Тукайның юлъязмаларын уку.
   
4. 
   Төркемнәрдә эш (чыгышлар ясау):
   

• 
  Тукай – халыкның үз баласы;
  
• 
  Тукай һәм аның каләмдәшләре;
  
• 
  Тукай – кеше һәм шагыйрь.
  

1.И.Нуруллинның “Моңлы сазым” китабын укып чыгарга.

2. “Апушның хыялый төшләре” курчак спектаклен карарга.

3. И.Юзеевның “Очты дөнья читлегеннән” телеспектаклен карарга.

4. Ә.Фәйзинең “Тукай”, Т.Миңнуллинның “Без китәбез, сез каласыз” телеспектакльләрен карарга.

26

1. 
   Актуальләштерү. Лирик герой, идеал.
   
2. 
   Укытучы лекциясе.
   
3. 
   Шигырьләрне аңлатмалы сәнгатьле уку, укыганны тыңлау.
   
4. 
   Шигырь анализы.
   

2. “Тукай” ораториясен тыңларга.

3. “Печән базары...” Казан яшь тамашачы театры спектаклен карарга.

4. Бер-ике шигырен ятларга.

1. 
   Актуальләштерү. Новаторлык. Образ.
   
2. 
   Укытучы сөйләме.
   
3. 
   Тәнкыйть мәкаләләре белән эш.
   
4. 
   Сүзлек буенча эш.
   
5. 
   Дәреслек буенча эш.
   
6. 
   Рефератлар яклау.
   

30

2. Китап күргәзмәсе.

3. Фотогалерея.

4. Татар поэзиясе антологиясе. Том 1. К., 1992, 445-451 б.

1. 
   Актуальләштерү.
   
2. 
   Укытучы лекциясе. Язучы иҗатының тирәнлеген тоярга булышу.
   
3. 
   Шигырьләрен сәнгатьле аңлатмалы уку.
   
4. 
   Әдәбият белеме сүзлеге буенча эш.
   
5. 
   Шигырь анализы.
   

32

2. Китап күргәзмәсе.

3. Фотогалерея.

1. 
   Актуальләштерү. Романтизм. Лирик герой. Мәгърифәтчелек.
   
2. 
   Укытучы сөйләме. Язучының күпкырлы талант булуына басым ясау:
   

• 
  гыйсъянчы образы;
  
• 
  хатын-кызларга мөнәсәбәте;
  
• 
  Аллага мөнәсәбәте.
  

2. “Син” шигырен ятларга.

34

1. 
   Актуальләштерү. Образ. Реализм.
   
2. 
   Алдан әзерләнгән укучылар “Нәҗметдин агай бәйрәме”, “Ул исерек түгел иде” әсәрләренә анализ ясыйлар. Калганнар төп фикерләрне язып баралар.
   

“Яшә, Зөбәйдә, яшим мин!” әсәре буенча мөстәкыйль эш.

Шагыйрьнең иҗтимагый аң үсеше. Мәгърифәтчелектән – милли азатлыкка, милли азатлыктан иҗтимагый азатлык фикеренә килүе. М.Гафури иҗатында шәхес иреге проблемасының акрынлап социаль ирек мәсьәләсе белән алмаштырылуы. Гафури поэзияснең “чорның күзе һәм колагы” булып әверелүе. Вакыт-вакыт гомумкешелек кыйммәтләренең сыйфый мәнфәгатьләр артында күләгәдә калуы. Татулык һәм мәрхәмәт хисләренең үч алу, җәза бирүгә омтылыш хисләре белән аралашып килүе. Болар арасында диалектик бәйләнешне күрү мөмкинлеге. Совет чорында язган әсәрләрендә кеше бәхетен төрле тарафларда эзләве. Сыйнфый көрәшне тарайтып аңлау, вату, җимерү, үч алу мотивлары белән мавыгу, аларны нигезләү. Гафури поэзиясендә лирик герой образы. Рухи азатлык идеяләрендә ышанычның чагылуы. Гафури иҗатының художество үзенчәлекләре. Прозасы турында кыскача мәгълүмат бирү.

2. Китап күргәзмәсе.

3. Фотогалерея.

4. Г.Мостафинның “М.Гафури белән Тукай” картинасы репродукциясе.

5. Татар әдәбияты тарихы. Том 4, К., 1989, 50-58 б.

1. 
   Актуальләштерү. Лирик герой.
   
2. 
   Укытучы лекциясе.
   
3. 
   Шигырьләрне аңлатмалы, сәнгатьле уку. Шәхес ирегенең социаль иреккә әйләнүен күрсәтү.
   
4. 
   Шигырьләренә анализ ясау.
   

1. 
   “Кара йөзләр” операсын карарга (Б.Мулюков муз., Г.Рәхим либреттосы).
   
2. 
   М.Гафуриның “Ярлылар, яки Өйдәш хатын”, “Алтын приискасында” әсәрләрен укырга.
   

2. Китап күргәзмәсе.

3. Фотогалерея.

4. Ганиева Р. Думави: Шәрекъме, Гарепме. “Казан утлары” ж., 1993, №10, 179 б.

1. 
   Актуальләштерү. Традициялелек.
   
2. 
   Укытучы лекциясе. Шагыйрьнең каршылыклы шәхес икәнен ачыкларга омтылыш. Иҗатка мөнәсәбәте.
   
3. 
   “Үтте...үтә”- соңгы строфа алдыннан буш калган юлны тутырып язу. Биремнәр буенча эш.
   
4. 
   “Минем холкым – минем язмышым” – диспут.
   

1. 
   “Син – кеше” шигырен ятларга.
   
2. 
   “Золым” шигыренең ахырына тагын нинди фикерләр өстәр идең?
   

1. 
   “Г.Камал исемендәге Академия театры” фотоальбомы.
   
2. 
   Заһидуллина Д.Ф., Закирҗанов Ә.М., Гыйләҗев Т.Ш. Татар әдәбияты: Теория. Тарих. – Казан: Мәгариф, 158-161 б.
   

1. Әдипнең портреты.

2. Китап күргәзмәсе.

3. Фотогалерея.

4. Иллюстрацияләр – “Галиябану” (Ф.Хәсьянова).

1. 
   Актуальләштерү. Жанр. Драма. Романтик драма. Романтик герой.
   
2. 
   Укытучы сөйләме.
   
3. 
   Татар театры турында укучылар чыгышы.
   

1. 
   “Галиябану” телеспектаклен, телефильмын карарга.
   
2. 
   “Галиябану” симфоник сюитасын (А.Ключарев) тыңларга.
   

44

2. Китап күргәзмәсе.

3. Фотогалерея.

4. Иллюстрацияләр – “Банкрот”, “Беренче театр” (М.Сутюшев)

1. 
   Актуальләштерү. Алдагы сыйныфларда узган материалны искә төшерү. “Беренче театр”, мәгърифәтчелек, Сюжет, композиция.
   
2. 
   Укытучы сөйләме. Батулланың “Тузга язмаган хәлләр” китабыннан кызыклы истәлекләр уку.
   
3. 
   “Банкрот” әсәре буенча аңлатмалы эш, рольләргә бүлеп уку.
   
4. 
   Әсәр персонажларына характеристика бирү: Сираҗетдин, Гөлҗиһан, Доктор.
   

46

1. 
   Дәреслектә булмаган эстрада әсәрләре.
   
2. 
   “Әдәбият белеме сүзлеге”.
   

1. 
   Актуальләштерү.
   
2. 
   Укытучы сөйләме.
   
3. 
   “Әдәбият белеме сүзлеге” белән эш: сатира турында тулырак төшенчә бирү, сатирик конфликт үзенчәлекләре.
   
4. 
   “Безнең шәһәрнең серләре” әсәренә анализ.
   

48

2. Китап күргәзмәсе.

3. Фотогалерея.

4. Совет татарстан язучылары. К., 1986, 250-253 б.

1. 
   Актуальләштерү. Драматик конфликт. Сюжет. Композиция. Ремарка. Реплика.
   
2. 
   Кереш лекция. Тормыш юлы, социалистик идеалга килү юлы. Шәхес буларак ачыклау. Әсәрләренең үзенчәлеге. “Уалган мол” әсәре.
   
3. 
   “Яшь гомер” әсәре буенча эш. Эшче, эшче-революционер образлары.
   
4. 
   Әдәбият белеме сүзлеге” буенча эш. Сюжет, композициясен ачыклау.
   

Пьесаның төзелеше һәм стилистик үзенчәлекләре. Сәхнә әсәрендә вәнгатьчә деталҗләрнең, ремаркалар, афиша, пауза, репликаларның роле.

1. 
   Лекция. Балалар язучылары. Журналистлар. Тәнкыйтьчеләр.
   
2. 
   Г.Тукайның “Исемдә калганнар”, “Сабыйга”, “Эш беткәч, уйнарга ярый”, “Эшкә өндәү”, “Бала белән күбәләк”, “Кызыклы шәкерт”, “Таз”; Дәрдемәнднең “Басуда үскән күлмәк” әсәрләрен анализлау.
   

3. 
   “Ике фикер” радиокомпозициясен тыңларга.
   
4. 
   Әсәр турында Ф.Әмирханның рецензиясен укырга.
   

1. 
   Актуальләштерү. Гражданнар сугышы. М.Гафури иҗатын кабатлау.
   
2. 
   Укытучы лекциясе. Төп фикерләрне язып алу.
   
3. 
   Әсәрләр буенча эш.
   

1. 
   Укытучы лекциясе.
   
2. 
   Әсәрләр буенча эш. Тема һәм идеяләрен ачыклау. Төп образлар өстендә эш.
   

2. Китап күргәзмәсе.

3. Фотогалерея.

4. Ф.Бәйрәмова “Атылган йолдыз”, “Сөембикә”,- 2001, №8.

5. “Әдәбият белеме сүзлеге”.

6. Такташ. Истәлекләр, шигырьләр. К., 2001.

7. Заһидуллина Д.Ф., Закирҗанов Ә.М., Гыйләҗев Т.Ш. Татар әдәбияты: Теория. Тарих. – Казан: Мәгариф, 2004., 172- 173 б.

1. 
   Актуальләштерү. Шагыйрь турында алдагы сыйныфларда узганны кабатлау. Мифлар, идеология.
   
2. 
   Укытучы лекциясе. Төп фикерләрне язып алу. Иҗатының төп үзенчәлекләрен атау.
   
3. 
   Шигырьләрне сәнгатҗле уку һәм анализлау. Шул чордагы тәнкыйть белән бергә алып бару.
   
4. 
   “Әдәбият белеме сүзлеге” буенча эш.
   
5. 
   Индивидуаль эш: “Синең Такташың бар” (“Казан утлары”, 1981, №1), “Мәгариф”, 2001, №1 (36-37б.) мәкаләләре буенча эшләү.
   

1. 
   Һ.Такташның бер шигырен ятларга.
   
2. 
   “Мәхәббәт тәүбәсе” поэмасын, “Югалган матурлык” драмасын укырга.
   

1. 
   Заһидуллина Д.Ф., Закирҗанов Ә.М., Гыйләҗев Т.Ш. Татар әдәбияты: Теория. Тарих. – Казан: Мәгариф, 2004., 173- 175 б.
   
2. 
   Юзиев Н. Шигырьләр һәм поэмалар. К., 1972, 84-91 б.
   
3. 
   Юзиев Н. Такташ шигыре. К., 1972.
   

1. 
   Актуальләштерү. Поэма жанры, драма, метафора нәрсә ул? “Татар шигырь төзелеше”, басымлы, басымсыз иҗекләр, шигырь ритмы, рифма. Новаторлык.
   
2. 
   Укытучы сөйләме.
   
3. 
   Аңлатмалы уку. Әсәрләр өстендә эш: проблемалы анализлау.
   

Шигырь төзелеше турында мәгълүматларны киңәйтү, бербөтен төшенчә тудыру.

2. Китап күргәзмәсе.

3. Фотогалерея.

1. 
   Актуальләштерү. Гипербола. Анархия. Идеология.Композиция. Сатира.
   
2. 
   Укытучы сөйләме. 1991 нче елда гына басылуына игътибар иттерү. Кызыллык – хакимият символы.
   
3. 
   Аңлатмалы сүзлек буенча эш: анархия, вульгар, идеология.
   
4. 
   “Әдәбият белеме сүзлеге” буенча эш: шарж.
   
5. 
   Әсәр буенча эш : анализ, сурәтләү чаралары, автор стиле.
   

Сатира. Гипербола. Шарж.

2. Китап күргәзмәсе.

3. Фотогалерея.

1. 
   Актуальләштерү. Конфликт. Сатира. Драма.
   
2. 
   Укучы чыгышын тыңлау.
   
3. 
   Истәлекләр уку.
   
4. 
   Әсәр буенча эш: аңлатмалы, рольләргә бүлеп уку.
   
5. 
   Анализ.
   

2.“Җилкәнсезләр”, “Зәңгәр шәл”, “Кандыр буе”, “Башмагым” телеспектакльләрен карарга.

66

1. 
   Укытучы сөйләве. Төп фикерләрне язып алу.
   
2. 
   Сүзлек буенча эш.
   
3. 
   Әсәр анализы.
   

Комедия жанры турында бербөтен төшенчә тудыру.