ҚҚС-ті есепке алғандағы, материалдар құны (12%) – 2 016 000 тенге.

«С» ЖШС-не аударылды – 2 016 000 тенге.

Жеткізу бойынша шығындар – «Азимов К.Н.» жеке кәсіпкерге жүкті жеткізгені үшін ҚҚС-сіз 9 000 тенге төленді.

Қажет:

1. 
   Қорлардың өзіндік құнын анықтау.
   
2. 
   Берілген операцияларды есепте көрсетіңіз.
   

Шаруашылық операциялар журналы

теңге

№	Шаруашылық операция мазмұны	Дебет	Кредит	сомма
1	«С» ЖШС-нен материалдар келіп түсті: ҚҚС-сіз құны; ҚҚС есепке алынды			1 800 000 216 000
2	Есеп айырысу шотынан жабдықтаушыға ақша қаражаттары аударылды			2 016 000
3	Жеткізу бойынша шығындар материалдар құнына жатқызылды			9 000
4	«Азимов К.Н.» жеке кәсіпкерге жүк жеткізгені үшін кассадан қолма қол ақша төленді			9 000

Тапсырма 14. Орташа құн әдісімен ТМҚ-ды бағалау

«Б» ЖШС жиһаз жасайды және ТМҚ-ның есебін жүргізу кезінде орташа құн әдісін пайдаланады.

Белгілі:

• 
  Қоймадағы 2012 жылдың 1-маусымына материалдардың қалдығы (ДСП ағашы) – 100 кв. М 1500 тг/кв.м бағасы бойынша;
  
• 
  2012 жылдың 5-маусымында 1-партия келіп түсті – 80 кв. М 1600 тг./кв. М бағасы бойынша (ҚҚС-сіз құны);
  
• 
  Жиһаз цехына 2012 жылдың 6-маусымына 160 кв.м есептен шығарылды;
  
• 
  2012 жылдың 7-маусымында 2-партия келіп түсті – 50 кв. м 1708 тг./ кв. м бағасымен;
  
• 
  2012 жылдың 8-маусымында 60 кв.м есептен шығарылды.
  

Қажет:

1. 
   Өндіріске босатылған қорлардың өзіндік құнын анықтаңыз.
   
2. 
   Есепте берілген опреацияларды көрсетіңіз.
   

Шаруашылық операциялар журналы

теңге

№	Шаруашылық операция мазмұны	Дебет	Кредит	сомма
1	Жабдықтаушыдан материалдар келіп түсті: ҚҚС-сіз құны.
2	Есеп айырысу шотынан жабдықтаушыға ақша қаражаттары аударылды
3	Жиһаз цехына материалдар есептен шығарылды

Тапсырма 15. ФИФО әдісімен ТМҚ-ды бағалау

«А» ЖШС-гі су мөлшерін есептеуіш құрылығыларды сатумен айналысады. ТМҚ-ды есебін жүргізу кезінде ФИФО әдісін қолданады.

Белгілі:

• 
  1-маусымдағы қоймадағы тауарлар қалдығы – 10 дана 2 200 теңге бағасымен;
  
• 
  2-маусымда 1-партия келіп түсті – 50 дана 2400 теңден;
  
• 
  3-маусымда тұрғындарға қолма қол ақшаға 16 дана сатылды;
  
• 
  4-маусымда 2-партия келіп түсті – 70 дана 2500 теңге бағасымен;
  
• 
  5-маусымда ұйымдарға 58 дана сатылды.
  

Қажет:

1. 
   Өндіріске босатылған қорлардың өзіндік құнын анықтаңыз.
   
2. 
   Есепте берілген опреацияларды көрсетіңіз.
   

Шаруашылық операциялар журналы

теңге

№	Шаруашылық операция мазмұны	Дебет	Кредит	сомма
1	Жабдықтаушыдан материалдар келіп түсті: ҚҚС-сіз құны.
2	Есеп айырысу шотынан жабдықтаушыға ақша қаражаттары аударылды
3	Тұрғындарға қолма қол ақшаға тауарлар өткізілді
4	Өткізілген тауарлардың нақты өзіндік құны есептен шығарылды
5	Ұйымдарға тауарлар өткізілді
6	Өткізілген тауарлардың нақты өзіндік құны есептен шығарылды

Тапсырма 16. ТМҚ-ды бағалаудың әдістерінің нәтижесін өзара салыстыру
«И» ЖШС-гі сауда ұйымы тұрғындарға қолма қол есеп айырысу жолымен 40000 теңге құнымен, ҚҚС-сыз тауар өткізеді.

Белгілі:

• 
  Ай басындағы қоймадағы тауар қалдығы - 10 дана 20 000 теңге құнымен;
  
• 
  Ай бойы келіп түскен тауарлар:
  
• 
  1-партия – 80 дана 25 000 теңге баға бойынша, ҚҚС-сыз;
  
• 
  2-партия – 60 дана 24 000 теңге баға бойынша, ҚҚС-сыз;
  
• 
  3-партия – 50 дана 26 000 теңге баға бойынша, ҚҚС-сыз;
  
• 
  Ай соңындағы қоймадағы тауарлар қалдығы – 13 дана.
  

Қажет:

1. 
   Оташа құн және ФИФО әдістері арқылы өткізілген тауарлардың өзіндік құнын анықтау.
   
2. 
   Төменде көрсетілген көрсеткіштер бойынша әр түрлі әдістер арқылы өзіндік құнды бағалаудың нәтижелерін салыстыру.
   

Әр түрлі әдістер арқылы өзіндік құнды бағалаудың нәтижелерін салыстыру

Көрсеткіштер	Орташа құн әдісі	ФИФО
Ай басындағы қоймадағы тауарлар қалдығы, дана
Ай басындағы қоймадағы тауарлар қалдығының құны, тг.
Ай бойы келіп түскен тауарлар құны, тг.
Өткізілген тауарлар саны, дана
Өткізілген тауарлардың өзіндік құны, тг.
Ай соңындағы қоймадағы тауарлар қалдығының құны, тг.
Өткізуден жалпы пайда, тг.

Тапсырма 17. Негізгі құралдар есебі. Негізгі құралдардың бастапқы құнын бағалау
«Б» ЖШС-гі 1 120 000 теңге, оның ішінде ҚҚС 120 000 теңге тұратын өндірістік құрал жабдық сатып алды.

Жеткізу бойынша шығындары 33 600 теңгені, оның ішінде ҚҚС 3 600 теңгені құрады. Монтаж бойынша және орнату бойынша шығындар – жұмысшыға еңбекақы есептелді – 24 000 теңге.

Қажет:

1. 
   Берілген операцияларды есепте көрсету.
   
2. 
   Құрал жабдықтың бастапқы құнын анықтау.
   

Шаруашылық операциялар журналы

теңге

№	Шаруашылық операция мазмұны	Дебет	Кредит	сомма
1	Құрал жабдық жабдықтаушылардан сатып алынды : ҚҚС-сыз құны ҚҚС есепке алынды
2	Есеп айырысу шотынан жабдықтаушыға ақша қаражаттары аударылды
3	Жеткізу бойынша шығындар есепте көрсетілді: ҚҚС-сыз құны ҚҚС есепке алынды
4	Жабдықтаушыларға құрал жабдықты жеткізгені үшін кассадан қолма қол ақша төленді
5	Құрал жабдық монтажы үшін жұмысшыға еңбекақы есептелді			24 000
6	МЗЖ жұмысшының еңбекақысынан ұсталды
7	Еңбекақыдан ЖТС ұсталды
8	Жұмысшының еңбекақысынан әлеуметтік салық есептелді
9	Жұмысшының еңбекақысынан әлеуметтік аударымдар есептелді
10	Кассадан жұмысшыға еңбекақы берілді

Тапсырма 18. Негізгі құралдардың амортизациясын құнды біркелкі (тікелей) есептен шығару әдісі
«М» ЖШС-гі 156 800 теңге тұратын, оның ішінде ҚҚС 16 800 теңге, компьютер сатып алды. Жойылу құны – 0. Пайдалы қызмет ету мерзімі – 2,5 жыл.

Қажет:

1. 
   Біркелкі (тікелей) есептен шығару әдісі арқылы амортизация есептеу;
   
2. 
   Амортизациялық аударымдар нормасын есептеу;
   
3. 
   Есепте берілген операцияларды көрсету.
   

Шаруашылық операциялар журналы

теңге

№	Шаруашылық операция мазмұны	Дебет	Кредит	сомма
1	Жабдықтаушылардан құрал жабдық сатып алынды: ҚҚС-сыз құны ҚҚС есепке алынды
2	Есеп айырысу шотынан жабдықтаушыға ақша қаражаттары аударылды
3	1 айға амортизация есептелді

Тапсырма 19. Негізгі құралдардың амортизациясын қалдықты азайту әдісі арқылы есептеу
«А» ЖШС-гі 3 360 000 тг тұратын., оның ішінде ҚҚС 360 000 теңге, құрал жабдық сатып алды. Жойылу құны – 300 000 теңге. Пайдалы қызмет ету мерзімі – 4 жыл.
Қажет:

1. 
   Қалдықты азайтуәдісі арқылы амортизацины есептеу;
   

Амортизация нормасы (А.н.) . . .

Екі еселенген амортизация нормасы (А.н._n) . . .

Амортизацияны есептеу

Жылдар	Жыл басындағы баланстық құны, тг.	А.н.n, %	Амортизация сомасы, тг.	Жыл соңындағы балантық құны, тг.
1
2
3
4
Жиыны	х	х		х

2. 
   Есепте берілген операцияларды көрсету.
   

Шаруашылық операциялар журналы

теңге

№	Шаруашылық операция мазмұны	Дебет	Кредит	сомма
1	Жабдықтаушылардан құрал жабдық сатып алынды: ҚҚС-сыз құны ҚҚС есепке алынды
2	Есеп айырысу шотынан жабдықтаушыға ақша қаражаттары аударылды
3	1 айға амортизация есептелді

Тапсырма 20. Негізгі құралдардың амортизациясын өндірістік әдіс арқылы есептеу
«Б» ЖШС-гі «Сагиев А.С.» жеке кәсіпкерден, қызметкерлерді жұмыс орнына жеткізіп отыру үшін 790 000 теңге, ҚҚС-сыз, тұратын микроавтобус сатып алды. Жойылу құны – 60 000 теңге.

Сонымен қатар, белгілі:

• 
  Жүрісі – 480 000 км;
  
• 
  Маусым айындағы жүрісі – 800 км.
  

Қажет:

1. 
   Өндірістік әдіс арқылы маусым айындағы амортизацияны есептеу;
   
2. 
   Есепте берілген операцияларды көрсету.
   

Шаруашылық операциялар журналы

теңге

№	Шаруашылық операция мазмұны	Дебет	Кредит	сомма
1	Жабдықтаушылардан құрал жабдық сатып алынды: ҚҚС-сыз құны ҚҚС есепке алынды
2	Есеп айырысу шотынан жабдықтаушыға ақша қаражаттары аударылды
3	1 айға амортизация есептелді

Тапсырма 21. Негізгі құралдардың есептен шығарылуын анықтау
«А» ЖШС-гі 2012 жылдың маусым айында тозуына байланысты өндірістік жабдығын есептен шығарды. Жабдық пайдалануға 1997 жылдың наурыз айында берілді.

Белгілі:

• 
  Бастапқы баланстық құны – 3 000 000 теңге;
  
• 
  Жойылу құны – 300 000 теңге;
  
• 
  Пайдалы қызмет ету мерзімі – 18 жыл;
  
• 
  Амортизация есептеу әдісі - бірқалымты түзу сызықты;
  
• 
  Жұмысшыларға жабдықты бөлшектегені үшін еңбекақы есептелді – 26 000 теңге;
  
• 
  Жұмысшылардың еңбекақысынан әлеуметтік салық есептелді – 1 404 теңге;
  
• 
  Жұмысшылардың еңбекақысынан әлеуметтік аударымдар есептелді – 1 170 теңге;
  
• 
  Қоймаға жабдықты бөлшектегеннен лом, құрлыс материалдары кірістелді – 520 000 теңге.
  

Қажет:

1. 
   Берілген операцияларды есепте көрсетіңіз:
   

Шаруашылық операциялар журналы

теңге

№	Шаруашылық операция мазмұны	Дебет	Кредит	сомма
1	Жабдықтың баланстық құны есептен шығарылды
2	Жинақталған амортизация сомасы есептен шығарылды
3	Жұмысшыларға жабдықты бөлшектегені үшін еңбекақы есептелді
4	Жұмысшылардың еңбекақысынан әлеуметтік салық есептелді
5	Жұмысшылардың еңбекақысынан әлеуметтік аударымдар есептелді
6	Қоймаға жабдықты бөлшектегеннен лом, құрлыс материалдары кірістелді
7	Активті есептен шығару шығындары жинақталды
8	Активті есетен шығарудан табыстар жинақталды

2. 
   Активті есептен шығару нәтижесін анықтау ((+) пайда / (-) зиян).
   

Тапсырма 22. Қызметкерлермен еңбекақы бойынша есеп айырысу есебі
<предыдущая страница | следующая страница>