I тарау. Өз бетінше жұмыстың педагогикалық-психологиялық

Әр бағанадағы қосындыларды салыстыр. ¥қсастығы неде? Айырмашылығы неде? Қосындылардың мәндерін тап және салыстыр. Не байқадың? Қосудың қандай қасиетін қолдандың?

П-10

п

3

4

5

6

7

□ +з

Қосу кестесін құр

П-11

Қосындының және айырманың мәндерін тап:

7-4

3 + 4

7-3

4 + 3

Қосу кестесіндегі өзің қолданған теңдікті жаз.

Ж-14

4 + 4 =

-4= П

5 + 4= □ II -4= П П-16

6 + 4=

П -4= □

Есеп құрастыр және шығар:

Қалам - 4

Қарындаш - ?, 4-еуі артық

Ж-17

Қосылғыштардың бірі 5 болатын қосынбыларды ата. Неше қосынды болды? Санға 5-ті қосумен байланысты қосындыларды жаз. Неше қосынды жаздың? Неліктен? Мәндерін тап.

П-18

Есеп құрастыр және шығар:

Үлкен қасық — 10 Кіші қасық - 7

? артық

П-20

Ж-21

6 мен 4 сандарының қосындысын және 10 мен 7 сандарының айырмасын

жаз. Олардың мәндерін тап.
6+4 Бұлар санды өрнектер

10-7

Ж-22

а + 4 және 5 + 4 өрнектерін салыстыр. Ұқсастығы неде? Айырмашылығы неде? 4 а және 9 4 өрнектерін салыстыр. ¥қсастығы неде? Айырмашылығы неде?

Толық ондықтар Жүз. Ж-1

1 см

• II I I I I I I I • 10 см 1 дм

1 дм

см ■ 1 дм Ж-2

ондық - елу - 50
ондық - алпыс- 60

ондық - жетпіс - 70
ондық -сексен - 80
ондық - тоқсан 90

10 ондық - жүз - 100

П-3

Салыстыр: 4*5

4+1*5

4+2*5

4+1*5-1

4+2*5-2

4+3*5-3

П-5

Атасы 80 жаста, ал немересі 20 жаста. Атасы немересінен неше жас үлкен? Есепті шығар .

Есепке кері есеп құрастыр және оларды шығар:

П-6

Қосу кестесінің теңдіктерін жаз. Неше теңдік жазу керек? Сен неше теңдік жаздың?

Біз нені үйрендік ?

Санауды үйрендік

П-1

1	2	6		9

10	30		70

-2

Сандарды цифрлармен жаз:

Сегіз, бес, қырық, жетпіс, тоғыз, бір, он, алпыс, жеті, жүз, тоғыз,

жиырма.

Әр санды жазу үшін неше цифр пайдаландың?

Бір таңбалы сандарды жазу үшін қанша цифр қажет? Екі таңбалы сандарды жазу үшін ше ?

П-3

8*8

90*90

П < 100

П-4

_{й А}

12 3 4 5

П-5

П-6

Қосылғыштары бірдей болатын қосындыларды жазып,мәндерін тап.

П-7

Айырманың мәні аз азайтқышқа тең болатын айырмаларды жаз.

П-8

Азайғыш	80		50	80	100
Азайтқыш	10	30	20		20	50	40
Айырманың мәні		10		50		20	50

П-9

Қосынды жаз:

5 пен 4-тің, 8 бен 2-нің, 4 пен 5-тің, а мен 6-ның, 2 мен 30-дың, 60 пен

а-ның.

П-10

Теңдеулерді шеш.

а+2=5 5+а=9 а-4=4 8-а = 6

П-11

Еңбек сабағында Мұрат 5 ойыншық бояды. Айдос одан 3 ойыншық артық бояды. Айдос неше ойыншық бояды?

2- класс.

Жүз көлеміндегі сандар, сандарды жазу, оқу, салыстыру, қосу

және азайту

Ді

11, 14, 16, 19, 20 сандарында қанша ондығы және бірлігі бар?

Д-2

10-нан 20-ға дейінгі, 20-дан 15-ке дейінгі, 18-ден 10-ға дейінгі сандарды сана.

Ж-3

Салыстыр:

20 онд.З бірл.* 2 онд. 8 бірл. 5 онд. 5 бірл. * 6 онд. 5 бірл. 76*70 + 9

Ж-4 Жазуларды салыстыр

(10 - 4) + 1 10-(4 + 1)

Ж-5

23 + 2 = "

20 +(3 + 2) = 25

3+2 жазуы нені білдіреді?

П-6.

Амалдарды орында.

40 + 50 90-50 62 + 20 90-28

60 + 7 67-7 46 + 4 50-4

П-7

Мысалдарды баған түрінде жаз, шығар.

4 м 2 дм 5 см - 2 м 3 дм 4 см 6 м 5 дм 9 см - 4 м 2 дм 5 см 40 мин +12 мин 3 сағ + 7 сағ 60 мин

Ондықты аттамай ауызша қосу және азайту.

Д-1

Бірліктерінің саны 2-ге тең болатын барлың екі таңбалы сандарды өсу ретімен жаз; Ондықтардың саны 8-ге тең барлық екі таңбалы сандарды жаз.

Ж-2

онд. + 1

онд. - 1

Бір таңбалы санды өсу ретімен жаз. Көршілес екі санды салыстыр; не байқадың? Келесі алдыңғы саннан қалай шығарып алуға болады?

П-3

«Әйнекшелердің» орнындағы сандарды суретті пайдаланып тауып жаз.

	9		5
/	/	/		\
90				5

90	+ 5 =

90	-5 =

95	-90 =

5 +	90 =

П-4

Салыстыр: 10+ 1 * 12- 1

10 + 3 * 14-120-1 * 28-8 43 - 40 * 90 – 90 16-10* 10 + 7 14+ 1 * 16-1

50 + 7*7 + 50 50-1 * 40 + 9

П-5

Есеп құрастыр және шығар. Сатылғаны - 10 л Қалғаны - 30 л Қалғаны -?

Болғаны - 10 қияр Желінгені - 4 қияр Қалғаны - ?

Минутпен өрнектеп жаз

Ж-6

1 сағ 20 мин = п мин 1 сағ 30 мин = п мин 1 сағ 100 мин = п мин 1 сағ 40 мин = п мин

9 + 2 =11 теңдігін пайдаланып , қандай екі таңбалы сандарға 2-ні қосуға болады? Сондай теңдіктерді жазып көрсет. Неше теңдік жаздың?

Д-4
8+3 (8+2)+1

Түсіндіре отырып шығар:

7 + 5 12-5

_{/\ Л}

3 2 2 3

Ондықтан аттап ауызша қосу және азайту

Д1

Теңдікті жаз:

Қалды - ? 7 кг артық / Қалды - 7 кг

3 және 2 сандарының қосындысы 5 -ке тең сол жақ бөлігін оқы. Сол
жақ бөлігімен 2-ні шығар. Неше қалды? Теңдіктің оң жақ бөлігінен 2 -
ні шығар:
Сатылды - 30 кг ^Ч. Сатылды - 30 кг

П-3

8 + 7=15 теңдігін пайдаланып, қандай екі таңбалы сандарға 7-ні қосуға болады? Осындай бірнеше тендік жазып көрсет.

Ж-4

Қосу мен азайтуды орындау тәсілдерін, суреттерді және жазуларды пайдаланып, түсіндір.

23 + 7 20+ (3 + 70) =30 30-7 20+ (10-7) = 23

20 3 20 10

П-4

Салыстыр: (80 + 5)-20*(80 + 20)-5

(50+6)+2*50+(6-2)

28 сағ* 1 тәул. 6 сағ. 28 сағ* 1 тэул. 4 сағ

Ондықтан аттап жазбаша қосу және азайту

Ж-1

Мына косындыларды қайсысының мәнін таба аласың:

45+23; 40+20; 5+3 60+8?

Нешы қосындының мәнін таптың? Осы теңдіктерді пайдаланып, бірінші қосындының мәнін табуға бола ма? Неліктен? Түсіндіріп бер.

П-2.

Түсіндіре отырып шығар:

63 84 24 89 72

21 21 65 24 17

Д-1

Әр қатардағы сандарды өсу ретімен жаз:

17,21,13,25,18,28,54. 17,71,21,12,25,52,18,81,54,45.

П-1

7+2=9 және 8+2=10 теңдіктерін пайдаланып, қандай екі таңбалы сандармен азайту орындауға болады? Неліктен? Осындай бірнеше айырма жаз және олардың мәнін тап.

Мың көлеміндегі сандар, оқу, жазу, және салыстыру.

Д-1

Бірліктерін қосқанда 10, ал ондықтарын қосқанда 9шығатан қосындыны жаз және оның мәнін тап. Қосуды азайтумен тексер.

Д-2 Сандарды жаз: сегіз, сексен сегіз, сексен.

Бір таңбалы сандарды толық ондықпен салыстыр. Толық ондықты екі таңбалы санмен салыстыр

Ж-3

Мына сандарды ата:

Бірліктен күралған; 3 ондықтан құралған; он бірліктен құралатын; 100 бірліктен құралатын; 5 жүздіктен құралатын; екі жүздіктен құралатын; бес жүздіктен құралатын.

П-4

Мына сандарды қандай топтарға бөлуге болады:

500,9,83,700,100,450,3,90,200,77,300,6,22?

Қай топтағы сандарды ондықтар мен бірліктердің қосындысына жіктеуге

болады?

П-5

Салыстыр:

50*60

74*71 86*65

159*100 174*171 186*159

59 дм*9 см*6 дм Осм

1 м 5дм 9 см* 1 м 7дм 1 см

Қосу және азайту

Қосындының мәнін тап:

2+3 20+30

200+300

2 см+3 см

20 см+30 см

200 см+300 см

2 бірл+3 бірл

2 онд+3 онд

2 жүзд+3 жүзд

Ж-2

Қосындыларды салыстыр және айырмалаврды салыстыр:

12+79

412+279 91-79

691+279

х +487=870

879 - х=442

П-4

(375+425)-(452-158)*800-219

(600-364)+(700-289)*294-158

3 м 7 дм 5см+ 4м 2дм 5 см* 6 м 0 дмО см-2 м8 дм 3 см

9м Одм Осм — 5м 4дм 7см* 2мЗ дм 4см + 1 м 4дм 6 см

Біз нені үйрендік?

а)7-ден 73-ке дейін сандарды кему ретімен жаз. ә)538-ден 544-ке дейінгі сандарды өсу ретімен жаз

б) 697-ден 704-ке дейінгі сандарды өсу ретімен жаз

в) 800 санын тікелей оның алдында келетін және тікелей одан кейін
келетін санмен салыстыр және жазып көрсет.

П-2

а) Сантиметрмен өлшеп жаз:

3 м 9 дм 8см; 3 м 9 дм 0 см; 3 м 0 дм 8 см; 3 м 0 дм 0 см. ә) Дециметрмен өрнектеп жаз: 390 см; 300 см; 3 м; 30 см;

б) Килограммен өрнектеп жаз:
1 т; 9 ц; 9 ц 2 кг; 0 ц 9 кг.

П-3

Өрнектің мәнін тап.

(30+60)-40 (50+6)-9

30+(80-20) 8+(69-5)

70-(20+50) (73-8)+7

(60+40)-90 (35+9)-8

П-4

Есепті әртүрлі тәсілмен шығар.

Қаздарға 200 кг жем, тауықтарға одан ІООкг кем, алүйректерге тауықтарға қалағанда 400 кг артық жем дайындалды. Үйректергенеше килограмм жемдайындалды?

П-5

Есеп құрастыр және шығар:

Қаздың балапаны-25

Үйректің балапаны-? 17-і артық

Қорытынды

«Білім негізі - бастауышта» - деп, тегін айтылмаған.Бұл үзақ жылдар бойы қиыны мен қызығы қатар жүретін педогогикалық мол тәжірибеден алынған сөз. Ия білімнің берік негізі бастауышта қаланады, яғни болашақтың бүгіннен де нұрлы болуына ықпал етіп, адамзат қоғамын алға апаратын күш тек білімде ғана.

Бастауыш мектептер соның ішіндегі шағын комплектілі деп аталатын мектептің өзіндік ерекшелігі бар. Осы мектепте ерекше көңіл аударатын оқу-тәрбие жұмысының бір саласы, оқушылардың өздігінен орындайтын жұмыстары. Яғни, бұл мектептің бастауыш кластарында білімнің негізі қаланумен бірге, өзбетінше жұмыстардың өте қажетті іскерліктерді қалыптасуы қажет жоғарыдағыларды. Қорытындылай келе:

Оқушылармен жүргізілетін өзбетінше жұмыс теория
практикамен, оқытуды өмірмен байланыстыруға мүмкіндік
береді.
Оқушылармен жүргізілетін өзбетінше жұмыс білім, білік
және дағдыларын қалыптастыруға игі әсер етіп, жүйеге
келтіріп, сабақтың сапасы мен тиімділігін арттырады.
Оқушылармен жүргізілетін өзбетінше жұмыс балалардың
логикалық ой-өрісін дамытып, пәнге деген қызығушылығын
арттырады, - ал бұл бүгінгі күннің басты талабы.
Оқушылармен маиематика сабағында оқып үйренетін,
машықтанатын және тексеретін өзбетінші жұмыс түрлерін
ұйымдастыруда олардың шығармашылық іскерліктері
дамиды.
Оқушыларды өздігінше жұмыс істеуге үйретудің нәтижелі
болуы мұғалімнің сол пәнді қолданатын әдіс тәсіліне,
ұсынылатын материалдардың мазмұнына, балалардың жас
ерекшеліктерін ескеріп, материалды оның ой-өрісін
дамытарлық дәрежеде іріктеп бере білуіне байланысты, ал
бұл балалардың математикалық ойлауын дамытады,
ізденгіштік, еңбек сүйгіштік қасиеттерін дамытады.

Пайдаланылған әдебиеттер

Асқарбаев А., Храпченко Г.М. Мектептердегі оқытудың
мазмұны мен әдістері. Алматы. «Мектеп», 1981
Әлиева К.С., Бэйдібекова Е., Ысқақоваа Ә. Шағын
комплектілімектептің бастауыш кластарында математикадан
өзбетінше жұмыстарды ұйымдастыру. Шымкент, 1992.

3. Бэйдібекова Е. I. Логикалық ойлауға үйрету (Бастауыш
мектеп.-Алматы, 1987.№3.)

Бантонова М.А., Бельтюкова Г.В., Половшикова А.М.
Методика преподования математики в начальник классах:
учебн. Пособие. (Под. Редак. М.А. Бантовой.-М.:Просвечение,
1975-335с.)
Бантова М.А. және т.б. «Бастауыш кластарда математиканы
оқыту метдикасы »Алматы. «Мектеп»,1978
Демидова С.И., Деницева Л.О. Самостоятельная работа
деятельность учащихся при обучени математике. Сб. Статей. -
М.:Просвечение,1985.
Истомина Н.В. и др. «Практикум по методико преподования
математики в нач. классах». М.: Просвещение,1986 г.
Ирощников П.П.Обучение математике в малокомплектной
школе. М.: Просвещение,1988.
Концевая Л.А. Исползьзования учебника в самостоятельной
работе школьника.( Проблемы школьного ученика.( Сборник)).
Вып. 2.- М.: Просвещение,1974-66-77с.

10. Құлмағанбетова Б. «Аз комплектілі мектепте сабақты ұйымдастыру». Алматы. «Мектеп,» 1976

11. Менчиская Н.А., Моро М.И Вопросы методики и психологии обучения арифметике в начальных классах.- М.: Просвещение, 1983.

12.ОспановТ.К. Бастауыш кластарда математиканы оқыту методикасы,- Алматы, 1987.-1446.

ІЗ.Пышкало М.А. и др «Самостоятельная работа учащихся в малокомлектной школе».-М.: Педагогика, 1974

14.Самостоятельная работа учащихся. Книга для учителя. - М.: Просвещение, 1984.

15.Сәтімбеков И. Математиканы қалай қызғылықты өткізуге болады (Бастауыш мектеп.-Алматы,1987.№5.)

16.(Бастауыш мектеп 2002 №7, «Ауыл мектебі»

17. Ауыл мектебі 2003, № 5

Шағын комплектілі мектеп 2004, № 3
Қазақстан мектебі 2003, №9 (өзіндік жұмыс - кәсіби біліктілік көзі)
Теория и методика воспитательной работы Под рук.
Л.В.Байбородовой, А.Э.Мельников, Ярославль 2000.
Қазақстан мектебі 2004, №4 (Шағын кешенді мектепте)
Бастауыш мектеп 2002, №4 (Шағын жинақталған мектептерде)
Бастауыш мектеп 2000, № 4 (Өзіндік жұмыстың маңызы және оны ұйымдастыру жолдары)

Әдіскер мұғалім 2005, № 3 (өзбетінше жұмыстарды
ұйымдастыру)
Бастауыш мектеп 2002 № 7, "Шағын жинақталған
мектептерді дамыту тұжырымдамасының жобасы және оны
тәжірибеге енгізу жолдары"
Бастауыш мектеп 2002 № 7. Шағын комплектлі мектеп:
"Мазмұны мен әдістері".
Бастауыш мектеп 2002 № 7. Жаңа экономиялық жағдайда
шағын комплектілі мектептің түйінді мәселелері және дамуы.
Бастауыш мектеп 2002 № 7. Шағын комплектілі мектептер
үшін мұғалім даярлау проблемалар және оларды шешудің
жолдары.
Математика. Алматы "Атамұра" 2002 ж. 2-сынып.
Математика. Алматы "Атамұра" 2001 ж. 1-сынып.

<предыдущая страница