Перейти на главную страницу
1. Геометриялық бұрыс пішінді дененің ауырлық центрін табыңыздардар
Назар аударыңыздар! Үстелді еңкейтуге болмайды.
Қағаз лентаның жарығының кризистік ұзындығының қосымша жүкке тәуелділігін анықтаңыздар. Лентаның ортасына көлденең қиық жасаңыздар.
Құрал-жабдықтар: Бөліксіз екі сызғыш, екі түйреуіш (немесе ине), фольга.
17. Әртүрлі құндылығы бар тиындардың массаларының қатынасын анықтаңыздар.
22. Судың тығыздығы максимал болатын температураны анықтаңыздар.
Қарастырылатын қатты дене сымға бекітілген, ал сым банканың қақпағында кішкентей саңлаудан сыртқа шығарылады.
26. Белгісіз металдың жылу сыйымдылығын және тығыздығын анықтаңыздар.
Құрал-жабдықтар: калориметр, пластмасса стакан, фотография кескінін шығаруға арналған астауша, өлшегіш цилиндр (мензурка), термометр, жіптер, белгісіз металдан жасалынған екі цилиндр, ыстық суы бар және суық суы бар
ыдыстар. Судың меншікті жылу сыйымдылығы
.
27. Болат сымның Юнг модулін анықтаңыздар.
Құрал-жабдықтар: жабдықтарды бекітетін екі ұстағышы бар штатив, екі болат стержень, болат сым (диаметрі 0,26мм) сызғыш, динамометр, пластилин, түйреуіш.
Ескерту. Сымның қатаңдық коэффициенті Юнг модуліне тәуелді және сымның геометриялық өлшемімен келесі түрде өрнектеледі.
28. Берілген су ерітіндісіндегі ас тұзының концентрациясын анықтаңыз.
32. Дененің тығыздығын анықтаңыз.
1–сурет. Жоғарыдан қарағандағы көрінісі.
Жіп жатқан вертикал жазықтық дененің ауырлық центрі арқылы өтеді.
Күштің түсіретін нүктесін ауыстырып тәжірибені қайталаймыз.
Штативті бір жақ қырына төңкеріп тағы бір рет тәжірибені қайталаймыз.
Дененің ауырлық центрі үш жазықтықтың қиылысқан нүктесінде жатыр.
2. Пластилин кесегін суға батырып, осы ыдыстағы сұйықтың өзгеру деңгейін сызғышпен өлшеңіздер. Пластилиннен “кеме” жасайсыздар да, оны ыдыстағы суға жүзгізіңіздер. Тағы да сұйықтың
өзгеру деңгейін өлшеңіздер. Пластилиннің тығыздығын мына формуламен анықтаңыздар.
Қағаздан 2-суретте көрсетілген конструкцияны жасаңыздар. Көпірдің “жұмыс істейтін” ені түрлі кірлердің диаметрінен сәл үлкен болу керек. Бұл жағдайда бүктелген көпірдің қабырғалары кірлерге жақындайды және конструкция орнықты болады. Әртүрлі кірлерді көпір ортасына біртіндеп қоямыз, жүктің максимал мәнін анықтаңыздар. Басқа көпір конструкциялары аз жүк қойғанда бұзылады.
Негізгі экспериментті орындау үшін әрбір тиынды жіппен орап байлаймыз да, ұзындығы 10-15 см. «бау» қалдырыңыздар. Баудың көмегімен тиындарды суық суға салып температура орныққанға дейін ұстаңыздар да, содан кейін оларды бау арқылы ыстық суы бар стақанға батырыңыздар. Ыстық судың бастапқы температурасы () тиын салғаннан кейінгі температурасы (
).
Сонымен, ыстық суға салғанда жылу балансы мынаған тең болады:
Мұнда, N- тиын саны, с - тиынның жылу сыйымдылығы, - ыстық судың массасы.
Тиындарды қайта ыстық суға батырып, біраз уақыт кейін, орныққан температураны деп белгілейміз.
Тиындарды суық суға салғандағы жылу балансының теңдеуі:
мұнда, - суық судың массасы.
Осы екі теңдеуді шешіп, тиынның жылу сыйымдылығын табамыз.
Ескерту. Өлшеудің дәлдігін арттыру үшін, стаканға түсірілген тиын бататындай етіп, бірдей деңгейде су құю керек. Тиынның жылу сиымдылығын дәл анықтау үшін тәжірибені бірнеше рет жасауға болады.
Екі тәжірибе жүргізіңіздер.
І. Көрсетілгендей бір сызғыш екінші сызғыш бетімен сырғанағандағы бұрышты анықтай отырып, ағаш пен ағаштың үйкеліс коэффициентін
өлшеңіздер (3– сурет). Бұл жағдайда
.
ІІ. Бірінші сызғышты вертикаль орнатып, ал екіншісін үстел жазықтығына бұрыш жасай орнатыңыздар (4–сурет). Еңкейтілген созғыштың сырғанау басталатын критикалық бұрышын өлшеңіздер.
3–сурет. 4–сурет.
мұндағы, ,
О полюсіне салыстырмалы түрде күш моменттерінің теңдік шарттарын жазыңыздар.
мұндағы -еңкейтілген сызғыш ұзындығы (1) – (3) теңдеулер жүйесін шеше отырып, мына теңдікті шығарыңыздар.
Серіппелерді тізбектеп қосыңыздар. Егер қосылған серіппені созсақ, онда
мұндағы және
- серіппелердің қатаңдықтарымен сәйкес ұзаруы.
Серіппелердің қатаңдықтарының қатынасы:
Серіппелердің ұзаруын өлшеу үшін бос тұрған серіппелердің ұштарын және олардың қосылған жерлерін қағазға белгілеп алыңыздар. Қосылған нүктесі қозғалмайтындай етіп екі серіппені ұзартыңыздар. Қайтадан серіппелердің ұштарын белгілеңіздер. Серіппелердің ұзаруын салыстырмалы бірліктермен (мысалы, тығыз сығылған бір серіппенің орам санымен) өлшеңіздер.
5–сурет.
Қағаз лентаның екі ұшын ағаш білеуге кнопкалар мен бекітеміз. Білеуді струбцина арқылы үстелдің шетіне бекітіңіздер. Лентаның толық ені біркелкі тартылып тұруын қамтамасыз ету үшін түтікті қағаз тұзаққа кіргізіп қойыңыздар. Динамометр көмегімен жүктеме күшті бақылаңыздар.
Алмазпен қима жасаңыздар. Оның ұзындығын сызғышпен өлшеңіздер. Қағаздағы қима өскенше, жүктеме күшті арттыра
бересіздер. Координаттары және
графигін тұрғызыңыздар (6– сурет).
6–сурет.
Бір түйреуішті сызғыштың ұзын жағына перпендикуляр салып, оны
басқа сызғышпен жауып 10 реттей айналдырыңыздар. Айналымды оңай санау үшін фольгадан жалауша жасап иненің тесігіне іліңіздер. Төменгі сызғыштың астына қойылған қағазға түйреуіштің бастапқы және соңғы орындарын белгілеп алыңыздар. Түйреуішті басқа түйреуішке алмастырып, оны сол арақашықтықта айналдырыңыздар, айналымдарды санаңыздар. Айналыс санының қатынасы диаметрлерінің қатынасына тең.
9. Тапсырманы орындауға нұсқау
Колориметрлік денені суға салғаннан кейін, тепе–теңдік қалпына жеткенде, судың соңғы температурасы бөлме температурасына жуық болуы тиіс. Егер қар жоқ болса, онда мұзды тоңазытқышта қатырып алу керек. Мұз 300–400г. болу керек.
Зертханалық термометрлер (-20оС) – қар мен мұз қоспасының температураларын өлшеу мүмкіндігі болмауы тиіс. Температураны өлшейтін термометрдің төменгі шегі (-10 оС)-тан төмен болмауы керек.
Таразының көмегімен калориметр ішіндегі дененің массасы және судың
массасын анықтаңыздар. Екінші калориметр қар мен тұзбен толтырылған. Бұл калориметрдегі қоспаны араластырыңыздар. Қоспаның температурасы –20 оС –қа жуықтап төмендейді.
Калориметрлік денені бұл калориметрге салып, температуралары теңескенше күтіңіздер. Суы бар калориметрге денені ауыстырыңыздар.
Судың және калориметрлік дене салынғаннан кейінгі
температураларын өлшеңіздер.
Жылу балансының теңдеуін жазыңыздар.
Бұл теңдіктен мұз бен қар қоспасының температурасын анықтайтын формуланы шығарамыз:
Суға 5г өлшенген бөлік тұзды біртіндеп қоса отырып картоп қалқитын жағдайға жеткіземіз. Бұл жағдайда ерітінді мен картоптың тығыздығы бірдей болады. Судың бастапқы массасын және ерітілетін тұздың массасын біле отырып өлшегіш цилиндр арқылы алынған ерітіндінің көлемін өлшеп картоптың тығыздығын анықтауға болады.
7–сурет.
Ізделінетін қатынасты ұқсас сәйкес үшбұрыштардан табасыздар: түйреуіш басын жауып тұрған бөліктерді оның ұзындығы жауып тұрған бөліктер санына бөліңіздер.
сымның массасы
гайканың массасы арқылы өрнектейміз. Сызғыштың бір шетіне сымды, ал екінші шетіне – гайканы ілеміз. Гайка сымнан жеңіл болуы керек. Сым ілінген
иіннің ұзындығын өзгерте отырып, иінді теңестіреміз. Сызғыштың ұзындығын
деп белгілеңіздер.
полюсіне салыстырмалы күш моментінің теңдік шартын жазыңыздар.
Сымның көлемін табу үшін таразыға жіппен ілінген сымды суы бар ыдысқа салыңыздар. Сым ілінген иінді өзгерте отырып иіндік тепе-теңдікке келтіріңіздер. полюсіне қатысты күш моментінің теңдік шартын жазыңыздар.
мұндағы - сым ілінген иіннің жаңа ұзындығы,
- Архимед күшінен табылған эффективті масса.
Мұндағы, - су тығыздығы,
-сымның көлемі. Бұл көлемді сымның
ұзындығы және
диаметрі арқылы көрсетесіздер
(1)–(4) теңдіктерінен 1 метр сымның массасын анықтайсыздар.
Сымның диаметрін нақты анықтау үшін сымның түзу сызықты бөлігіне жіптің 10-нан 20-ға дейінгі орамын ораңыздар.
-ны орам саны және оралған бөлігінің ұзындығы арқылы алыңыздар.
8- сурет.
Мұндағы және
кейбір тұрақты коэффициенттер.
Сұйықтың тығыздығын өлшейтін ареометр құралын дайындаймыз. Бұл үшін пластилинмен колба жасап, қарындашты одан өткізіңдер.
Колба көлемін өзгерте отырып, ареометрдің орташа ареометр тығыздығы мен дистилендірленген судың
тығыздықтарының теңдігін қалыптастырамыз.
(1)
Ареометрді, тығыздығы тұз ерітіндісіне түсіріңіздер. Архимед заңы бойынша:
мұндағы - ареометр көлемі, ал
- су бетінен шығып тұрған қарындаш тың көлемі (1) және (2) формуланы пайдаланып мына формуланы анықтаңыздар.
көлемді дистрилиерленген суға ареометрді батырғанда өзгерген су деңгейін өлшейміз.
формуладан табамыз.
мұндағы су бетіне көтерілген қарындаш бөлігінің биіктігі,
- қарындаш диаметрі.
-ны нақты есептеу үшін қарындашқа жіппен тығыз 10 орам жасаймыз. Тарқатылған ұзындықтан
- ны анықтаймыз. Ол (3) – тен шығады.
(5)
берілген ерітінді қатынасы тұрақты болғандықтан
қатынасы да тұрақты болады.
көлем қанша үлкен болса,
- да сонша үлкен болады, бұл арқылы
-ны үлкен дәлдікпен өлшейміз.
Ареометр колбасын дайындау үшін бүтін пластилинді түгел пайдалану керек.
16. Тапсырманы орындауға нұсқау
2.12. сурет.
2.12. суреттегі қондырғыны жинаймыз. Ұзындығы 60-70 см жіптің бөлігін және миллиметрлік қағаз парағын лабораториялық стол шетіне кнопкамен бекітеміз.
Жұмыртқаларды қатты бүтін қалпында пісіру керек, сонымен жұмыртқа қабығында жарық болмауы тиіс. Тіреуді өлшемі ағаш тақтайдан жасауға болады, бір жағына (өлшемі
) жазық қағаз немесе лейкопластры жабыстыру керек. Бұрыш өлшегіш ретінде
ұзындығы 6см металл бұрыш өлшегішті алуға болады.
Бұрыш өлшегіш
Вертикаль тірек
Қағаз
2.13. сурет. 2.14. сурет.
2.15. сурет. 2.16. сурет.
Сырғанау үйкеліс күші тең болғандықтан (1) және (2)-ден табамыз:
мұндағы, - жұмыртқа қабықтарының арасында сырғанау пайда болатын бұрыш.
-ны өлшеу жолы 2.16. суретте көрсетілген.
Үйкеліс коэффициентін бірнеше рет өлшеп, оның орта мәнін және қатесін есептеу керек.
Нәтиженің сипаттамалары:
Жіп орағыштың қалқандарының білеуін 0,3 мм –ге арттыру керек. Эксперимент жүргізетін стол бетінде түйреуіш қаралуы керек.
Егер мұны жасауға стол беті мүмкіндік бермесе оның үстіне А3 формат кортон қағазын төсеу керек. Сызғыш ұзындығы 40см-ден кем болмауы тиіс.
Екі түйреуішті жіп орағыштың қайығына орнату керек. Қалқандардың радиустары әртүрлі болғандықтан жіп орағыш радиусы шеңбермен сырғанайды. Үшінші түйреуішті жіп орағыштың траекториясына орнатамыз.
Мұндағы -қалқан радиусы,
- қалқандар арасындағы арақашықтық,
-радиустар айырымы.
Есептеу нәтижесі: ,
, бұдан
19. Тапсырманы орындауға нұсқау
Шарды суға толтырып, кішкене ауа қалдырып, жіппен байлаймыз. Шарды столға қойғанда тепе-теңдік күйге келеді. Шардың буылған ұшына құндылығы бірдей тиындарды саламыз, ауа қалдығының
орнын белгілеп аламыз. (9.17. сурет).
Тиындарды шығарып алып және ауа қалдығы сол орынға келу үшін басқа құндылығы бар қанша тиын керек екендігін анықтаймыз. Тиындардың санының қатынасы олардың массаларының қатынасына тең.
20. Тізбекті жинап оны ток көзіне қосамыз, резисторды суға батырып
термометр арқылы судың
уақытында судың
температурасының өзгеруін бақылаймыз.
2.18. сурет.
мұндағы уақыт аралығындағы судың температурасының өзгеруі.
Ізелінді шаманы жылу мөлшерінің қатынасынан табамыз.
Ескерту. Аз ғана температура айырымында қоршаған ортамен жылуалмаспауынан сақтауға болады, бұл тәжірибенің қиын тұсы. Бірақ бұл айырымды кәдімгі термометрмен үлкен қателіктермен өлшеуге болады.
Немесе
,
Бұрыштың тангенсін есептеуге қажетті параметрлерді сызғышпен өлшейміз.
22. Жазық фигураның салмағын есептеу үшін алдымен оның массалық ортасын табыңыздар. Фигураны үстел шетіне тепе-теңдік қалыпта тұрғандай қойып, үстінен үстелдің шетімен қарындашпен сызық сызыңыздар. Фигураның үстелдегі қалпын өзгертіп операцияны тағы бір рет жасаңыздар.
17 – сурет.
Фигураның массалық ортасынан түзуін жүргізіп (17– сурет), осы түзудің бойында жататындай етіп фигураның үстіне кір қойыңыздар. Фигураны кірмен бірге
түзуін үстел шетіне перпендикуляр етіп қойыңыздар. Фигураның өзі тек үстел шетіне ұстанып тепе-теңдікте болуы тиіс. Бұл жағдайда фигураға әсер ететін барлық күш моменттерінің қосындысы үстел шетіне қатысты 0-ге тең болады.
18– сурет.
күшінің моменті үстелдің шетіне қатысты нөлге тең болғандықтан, ереже бойынша күш моменттері
Фигураның салмағы оған әсер ететін ауырлық күшіне тең . Кірдің салмағы белгілі болғандықтан, фигураның салмағын өлшеу үшін,
және
күштерге сәйкес
және
иіндердін өлшеңіздер.
24. Қасықпен стакандағы суды араластыра отырып бүкіл көлемдегі судың температураын теңестіріңіздер. Бұдан кейін стаканды үстелше үстіне қойып жәнестақанның түп жағындағы судың температурасының уақытқа тәуелділігін зерттеңіздер. Бастапқыда температура өседі, ал ізделінген 4 оС температураның маңайында 10 минут ішінде өзгермейді де , одан кейін жоғарылай бастайды.
Жіптің үзілу шарты 20– суреттен белгілі.
19– сурет. 20– сурет.
21– суретте Жоғарыдан қарағанда эксперимент қондырғыларының жинастырыған түрі көрсетілген.
Динамометрге әсер ететін күшті ұлғайта отырып, массасы белгілі жүкті бір қалыпты қозғалта бастаңыздар.
Бұл мынандай шартта орындалады:
21– сурет.
Мұндағы - динамометр көрсетуі,
- массасы
жүк тарпынан сызғышқа әсер етін күш.
(1) және (2) формуладан шығады
22–сурет
Графиктің түріне қарасақ бөлігі дененің судың түбінен бетіне дейін көтерілуіне,
бөлігі судан “шығу”,
- ауада көтерілуі сәйкес келеді,
және
бөліктерінде күштер тұрақты болғанды қарап жүк пен жәшік арасында серіппе немесе резіңке жоқ деген тұжырымға келуге болады
- бөлігі түзу сызық. Бұл тек дененің көлденең қимасы тұрақты болған жағдайда орындалуы мүмкін (мысалы, цилиндр тәріздес немес параллелепипед).
Дененің массасы
(1)
Архимед заңын пайдалансақ, , мұндағы
- судың тығыздығы,
- дененің көлемі, ол мынаған тең
(2)
Дененің тығыздығы
“Қара жәшіктің” қақпағының диаметрін (d) өлшеп, оның ауданын табыңыздар:
Дененің ауданы
Калориметр түбінде жатқан цилиндрлердің бетін толық жабу жетерліктей етіп ыстық және суық суды араластырып, бөлме температурасындағы -ге тең су алңыздар.
Цилиндрлерді ыстық суға салып және оның температурасы ыстық судың теңескенше күтңіздер.
Жіптің көмегімен цилиндрді қайтадан калориметрге салып және мензурка арқылы қосымша суық су құяып, калориметрдесудың температурасы бөлме температурасы теңесу керек.
Жылу балансының өрнегін жазамыз.
(1)
Мұндағы
(1) теңдеуден цилиндрдің жылу сыйымдылықты табңыздар.
Бұл ұзару сымның керілу күшіне сәйкес керілу күшін күш моменттерінің теңдеуінен табамыз.
Гук заңына сәйкес аламыз:
Есептің берілуіндегі қатаңдық коэффицентін қолданамыз сонда (1)-(3) теңдеулерді алгебралық түрлендіру арқылы табамыз:
2.27. сурет.
Ерітіндіге басқа түйірді қосып және де вольт-амперлік сипаттамасын аламыз. Бұл процедураны тұз түйірлері таусылғаннша қайталаймыз. 2.28. суретте концентрациясы ас тұзының вольт-амперлік сипаттамалары келтірілген.
2. 28. сурет.
(2.28 сурет) графиктен түзуіне барлық сипаттамалар қиылысатын ток күшінің
мәнін аламыз. Біздің жағдайымызда
мәні ретінде 0,5А ток күшін алу қолайлы.
Енді банкаға концентрциясы белгілі ерітінді сияқты, тура сол көлемдегі концентрациясы белгісіз ерітінді құямыз.
2.29. сурет.
Ток күші -ге тең электродтағы кернеуді өлшейміз. Электрод кернеуі мен тұз концентрациясы арасындағы тәуелділік графигінен (28 сурет) белгісіз ерітіндінің концентрациясын анықтаймыз.
31. Латун және цинк пластиналарын тұздалған қиярға тығып ток күшін дайындаймыз.
Пластиналар аралығын және пластинаның бату тереңдігін өлшеп, шығудағы ток көзінің кернеуінің оптимальды мәнін анықтаймыз.
Милливольтметрдің кедергісін анықтау үшін, 2.30. суретте көрсетілген схеманы жинаймыз. Милливолтметр оның ұштарындағы кернеуді көрсететіндіктен,
.
Миллиамперметрдің кедергісін анықтау үшін 2.31. суретте көрсетілген схеманы жинаймыз.
2.30. сурет. 2.31. сурет.
Бұл жағдай миллиамперметр оның ұштарындағы кернеуді көрсетеді. Кедергі
32. Стерженнің массалық центрін (С нүктесінде) тіреудегі тепе-теңдік қалпында табамыз және стерженнің бір ұшынан С нүктеге дейінгі қашықтықты өлшейміз.
Стержен соңына денені жіппен ілу арқылы рычагтың тіреудегі тепе-теңдік қалпын аламыз. (2.32а. сурет).
О полюсіне салыстырмалы түрде күш моменттерінің теңдігін аламыз
мұндағы -стержен массасы,
-дене массасы,
- дене ілінген днүктеден тіреуге дейінгі қашықтық,
- стерженнің массалық центрінен тіреуге дейінгі қашықтық, дененің массасын табамыз
Денені суы бар ыдысқа батырып, тағы да тіреудегі тепе-теңдік қалпын аламыз (2.32 б. сурет).
2.32. сурет.
мұндағы итеруші Архимед күші,
(3) және (1) шешіп, дененің тығыздығын табамыз
Қалған әрбір резисторларды тізбектей амперметр және батерейге қосып, тәзбек жинаймыз. Резисторлардың номерін олардың кедергілерінің артуы бойынша белгілейміз.
2.34. сурет.
(2.34. суреттегі схемаға сәйкес) және
резисторлардың кедергісін анықтаймыз:
2.35. сурет.
2.36. сурет
Бұдан
Ток көзіне және
резисторларын тізбектей жалғап, вольтметрдің
кернеуін анықтап, оның кедергісін табамыз:
Резисторлардың кедергілерін есептейміз,
Стол жазықтығына салыстырмалы түрде сызғышты еңкею бұрышын анықтап, жүктің сызғыштағы
үйкеліс коэффициентін табамыз
Мұндағы -жүк сырғанай бастайтын бұрыш.
2.37. сурет. 2.38. сурет.
Серіппенің бір ұшын жүкке бекітеміз, ал екінші ұшын сызғыштың жоғарғы жағына (2.37 сурет) бұрышты біртіндеп өсіре отырып, серіппенің ұзаруын өлшейміз. Өлшеу нәтижелерімен график тұрғызамыз (2.38 сурет) статикалық тұрғысынан жүкке әсер ететін күштердің қосындысы нлге тең
(2)
мұндағы - серіппенің ұзаруы,
-жүктің массасы.
(1) және (2) табамыз
35. Есепті шешудің бірнеше нұсқалары бар.
І нұсқа. Шырпы қорабынан шыршпыларды шығарып, орнына қорапқа берілген жүкті саламыз. Динамометр көмегімен жүгі бар қораптың салмағын өлшейміз. Шырпылардың бастары жол жасайтында етіп оларды орналастырамыз одан кейін осы жолға жүгі бар қорапты қоямы. Динамометр көмегімен қораптың шырпы жолымен сырғанай бастайтын күұшті табамыз. Өлшенген күштер қатынасынан үйкеліс коэффициентін анықтаймыз.
ІІ нұсқа. Қорапты шырпыдан жасалған жолға қоямыз және қаламның ұшымен немесе сызғышпен оның кең вертикаль қоабырғасынан итеріп оның аударуға тырысамыз. Қораптың төменгі жағынан қорап сырғанудан аударыла көшетін арақашқытықты табамыз және үйкеліс коэффициентін мына қатынастан табамыз,
Мұндағы -сіріңке қорабының ені.
ІІІ нұсқа. Екі шырпының бастары беттесетіндей етіп оларды байлаймыз. Оны шырпы қорабының күкіртті бетіне қоямыз және, қорапты бұрышқа еңкейтеміз, сол сәтте шырпы сырғанай бастауы тиіс. Бұл жағдайда
Бұл түлектік жұмыс мектеп оқушыларының шығармашылық қабілетін дамытуға бағытталған және әртүрлі деңдейдегі олимпиядаға оқушыларды дайындауға мүмкіндік беретін мынандай жұмыстар жасалынды:
Ол негізінен, социалистік және дамушы елдердегі өндірістік кәсіпорындар мен басқа да объектілердің құрылысына жоғары білікті жұмысшылардың іссапарлары түрінде жүзеге асты
25 12 2014
4 стр.
Фронталь зертханалық жұмыс және физикалық практикумда ол оқушылардың өз беттерімен жұмыс істеуін ұйымдастырып, теориялық алған білімдерін практикада қолдануға зор үлесін тигізеді
16 12 2014
2 стр.
Бүгінгі білім саласында республикалағы білім кеңістігін әлемдік деңгейге жеткізуге ұмтылыс байқалады және мұғалім іс-әрекетін жаңаша тұрғыда ұйымдастыруды талап етеді
25 12 2014
4 стр.
Тақырыптың өзектілігі зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеттері, зерттеу әдістері, зерттеу материалдары
17 12 2014
3 стр.
«тіл мәдениетін қалыптастыру ауызекі сөйлеу, жазу, тыңдау мәдениетінің қалыптарына сай дағдыларды жетілдіру» міндетін қояды [3, 4]
14 12 2014
6 стр.
Осындай еліміздің біртуар ақыны, жазушы әрі саясаткер ел қалаулысының мемлекеттік және қоғамдық қызметімен, оның қаламгерлік шығармаларынан тысқары қалу қателік деп білемін
14 12 2014
3 стр.
Тақырыптың өзектілігі. Бүкіл адамзат қоғамның, XXI ғасырдың алғы шебіне, яғни ғылыми-техникалық прогресс пен өркениетті даму дәуіріне бет бұру кезеңінде жаңа қоғамға лайықты сапалы
16 12 2014
5 стр.
18 12 2014
5 стр.