7 сынып Қолданбалы курс 10- сабақ.

Тақырыбы: Санау жүйелері туралы. (3-с )

Мақсаты: білімділік: Оқушылар санау жүйелерінің даму тарихын білу (негіздері 2, 8, 16 ). Санау жүйелеріне есептер шығару.

Дамытушылық: Аталған тақырып бойынша білімдерін жүйелеу және жалпылауды, тексеруді қамтамасыз ету.

Тәрбиелік: Өз бетінше ізденуге, бақылаулар жүргізуе білуге, жауапкершілікке тәрбиелеуге аса мән беру

І. Үй жұмысын тексеру

ІІ. Өткен тақырыпты қайталау.Формулалар мен анықтамалар.

ІІІ. Сабақ тақырыбын қарастыру.

Санның жазылуынының жазбаша түрі.

Сандағы цифрдың позициясы разряд деп аталады.

A_q = a_n-1´q^n-1 + … + a₁´q¹ + a₀´q⁰ + a_-1´q^-1 + … + a_-m´q^-m, мұндағы

q — санау жүйесінің негізі (қолданылған цифрлар саны

A_q — негізі q санау жүйесіндегі сан

a —көпразрядты A_q санының цифрлары

n (m) — A_q саныңың бүтін (бөлшек) разрядтарының саны

Мысал:

2 1 0 -1 -2

239,45₁₀ = 2´10² + 3´10¹ + 9´10⁰ + 4´10^-1 + 5´10^-2.

ІV. Есептер шығару

№1

Мысал. 6293₁₀ саны көпмүше түрінде былайша жазылады:

6293₁₀ = 6 * 10³ + 2 * 10² + 9 * 10¹ + 3 * 10⁰ 2-лік санау жүйесіне ауыстыр:

Жауабы: 6293₁₀ = 11100110010₂

№2

6398₈ саны 8-дік санау жүйесінде жазылған.2-лік және 16-лық санау жүйесіне ауыстыр:

Шешуі:6398₈ = 6*8³ +3*8² +9*8¹ +8*8⁰ = 6*512 + 192 +72 + 8 = 3354₁₀

Жауабы: 6398₈ = 3354₁₀

№3

2-лік санау жүйесіне ауыстыр:167₁₀ = 1110011₂

№6

2-лік санау жүйесінен 16-лық санау жүйесіне ауыстыр: 11100011101₂

Жауабы: 1110011101₂ = 71D₁₆

Нұсқау: осы мысалдағы 11₁₀ қалдығы В₁₆ он алтылық цифрымен жазылады.

№ 4

10-дық санау жүйесіне ауыстыр: А5С16.

Жауабы: А5С16 ₁₆ = 10*16⁴+5*.16³+12*16²+1*16¹ +6*16⁰=2562*10 + 4096*5 + 12*256 + 16 +6 =49194₁₀

V. Қайталау

Ондық.	Екілік	Сегіздік	Он алтылық
0	0	0	0
1	1	1	1
2	10	2	2
3	11	3	3
4	100	4	4
5	101	5	5
6	110	6	6
7	111	7	7
8	1000	10	8
9	1001	11	9
10	1010	12	A
11	1011	13	B
12	1100	14	C
13	1101	15	D
14	1110	16	E
15	1111	17	F

VІ. Сабақты қорытындылау. Үйге тапсырма

№ 5

16-лық санау жүйесінен 2-лік санау жүйесіне ауыстыр: D55C

Жауабы: D55C = 1101010101011100₂