Пәні бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/37

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар Мемлекеттік университеті

Тарих кафедрасы

6M020300 Тарих мамандығының магистранттарына арналған

М. Шоқайдың тарихи бейнесі
ПӘНІ БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ (Syllabus)

Павлодар

Пәні бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

БЕКІТЕМІН Докторантура және магистратураның деканы ___________Ю.А. Леньков (қолы) «___»_____________20__г.

Құрастырушы: профессор, т.ғ.д ______________ Р.М. Таштемханова

Тарих кафедрасы

6M020300 Тарих мамандығының магистранттарына арналған

М. Шоқайдың тарихи бейнесі
ПӘНІ БОЙЫНША БАҒДАРЛАМАСЫ (Syllabus)
Бағдарлама «____» _________20__ж. бекітілген жұмыс оқу бағдарламасының негізінде әзірленген.
кафедра отырысында ұсынылған 20__ж. «___»________ Протокол №_____

Кафедра меңгерушісі ________________ С.Н. Мамытова 20__ж. «____» ________

(қолы)

Докторантура және магистратураның оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған
20___ж. «_____»_________№____хаттама
ӨӘК төрағасы ________________ З.Е. Жумабаева 20__ж. «____» ________

(қолы)

1 Оқытушылар туралы мәліметтер және байланысу ақпараттары

Таштемханова Райхан Мухамедьяновна – т.ғ.д., профессоры

Тарих кафедрасы А корпусында, Ломов көшесі, 64, 431 аудитория орналасқан. Байланыс телефоны: 517058, ішкі 1326

2 Пән туралы мәліметтер

Атауы: М. Шоқайдың тарихи бейнесі

Сағат саны: 150

Курс 4 семестрге есептелген

Бақылау түрі: емтихан
3 Пәннің еңбек сыйымдылығы

Семестр	Кредиттер саны	Аудиториялық сабақ түрлері бойынша байланыс сағаттарының саны						Магистранттардың өздік жұмысының сағат саны		Бақылау түрлері
		барлығы	дәріс	тәжір	лабор.	студ.	инд.	барлығы	МӨЖМ
4	2	150	15	15				120	30	емтихан
Всего	2	150	15	15				120	30	емтихан

4 Пән мақсаты ХХ ғасырдың көрнекті тұлғасы Мұстафа Шоқайдың бейнесіне жан-жақты тарихи сараптама жасау:

- Мұстафа Шоқайдың тарихи мұрасын зерттеудің өзектілігін анықтау;

- М.Шоқайдың өмір жолының бастапқы кезеңіне көрініс беру;

- М. Шоқай тұлғасының дүниетанымдық негіздерінің қалыптасуы үрдісін ашып көрсету;

- автономия мәселесіне байланысты М. Шоқайдың саяси көзқарастарын сипаттау;

- Түркістандағы, кеңестік биліктің орнағанынан кейінгі, оқиғалардың динамикасын және оның Мұстафа Шоқайдың кейінгі өмірлік кезеңдеріне әсерін қадағалау;

- эмиграциядағы М. Шоқайдың саяси қызметіне көрінісіне беру;

- ұлттық қозғалыс негіздерінің, оның стратегиясы мен тактикасының қалыптасуына байланысты М. Шоқайдың үлесін анықтау;

- М. Шоқайдың халықаралық дәрежедегі сарапшы және тарихшы ретіндегі қызметін сараптаудан өткізу;

- Әлемдік тарихтағы М. Шоқайдың рөлін ашып көрсету;

Пәннің міндеттері:

• 
  қазіргі заманғы саясаттану ғылымының жетістіктеріне негізделе отырып, хронологиялық реттілікпен, әртүрлі материалдарды зерттеу, игеру;
  
• 
  магистранттардың шығармашылық ойлау қабылеттерін проблемалық дәрістерді қолдану әдісі арқылы қалыптастыру;
  
• 
  курстың гуманитарлық пәндер жүйесіндегі орнын, оның объектісі мен пәнің, әлдеқайда өзекті мәселелерін анықтау;
  
• 
  ғылым және техника жетістіктерінің дамуы және қолдануымен байланысты саясат және саясаттану ғылымның рөлі, оның салалары мен бағыттары туралы түсініктерді қалыптастыру.
  

5 Білімге, икемділікке және дағдымашықтарға қойылатын талаптар

Білуге тиісті:

- оқытылып отырған курстың ерекшеліктерін түсіндірудің әдістемелік аспектілерін;

- пәннің әлемдік саяси мәдениеттің даму тарихын бейнелейтін әлдеқайда маңызды және өзекті мәселелерін;

- мемлекеттер арасындағы қарым-қатынастардың орнығуының ерекшеліктері, халықаралық байланыстар, тарих және саясаттағы тұлғаның рөлі;

- халықаралық ұйымдар мен қоғамдастықтардың қалыптасуы;

- Қазақстанның сыртқы саясатының негізгі приоритеті.

Істей білуі тиіс:

- Тарихи процесстерді сараптау кезіндегі өркениеттік, мәдениеттанушылық және формациялық қағидаларға сүйене отырып, зерттеушілік мәселелерді шешу;

- тарихи және құқықтың деректерді қолдану;

- саяси ғылымның теоретикалық, қолданбалы, бағалылық аспектілерін ерекшелеу, оларды күнделікті өмірге қатысты және кәсіби іскерлікке қатысты, практикалық мәселерді шешуде пайдалану;

- объективтілік және заңдылық қағидаларын дұрыс анықтау;

- альтернативті ойлау, мәселені шешудің әртүрлі әдістерін таңдау.

6 Пререквизиттер

Пәнді оқыту келесі пәндерді игерген уақытта алынған білімдерге негізіледі:

- Қазақстан тарихы

- Жалпы тарих

- Саясаттану
7 Постреквизиттер

- Жаңа концептуалды келістер тұрғысынан оқиғаларды бағалай білу

- Өздігінен білім алуды үйрену

- Деректермен жұмыс істей білу

- Ғылыми дискуссияларды жүргізе алу және өзінің шешімдерін дәлелдей білу

Берілген курсты оқу барысында кейін өздерінің оқытушылық және зерттеушілік жұмыстарында көмек бере алатын білім алып шығуы тиіс.

8 Пәннің тақырыптық жоспары

№	тақырыптардың атауы	Сағаттар саны
		дәр.	тәж.	лабор.	студ.	инд.	МӨЖ
1	2	3	4	5	6	7	8
1	Тұлғаның қалыптасуы бастауларында	2	2				20
2	Бостандыққа апарар азапты жол	2	2				20
3	Кеңес өкіметінің Түркістандағы орнатылуы жылдарындағы Мұстафа Шоқайдың қызметі	2	2				20
4	Ұлттық қозғалыс негіздерінің қалыптасуындағы Мұстафа Шоқайдың үлесі	3	3				20
5	Ұлт-азаттық қозғалыс стратегиясы және тактикасының қалыптасуындағы М. Шоқайдың рөлі	3	3				20
6	М.Шоқай – халқаралық дәрежедегі сарапшы және тарихшы	3	3				20
БАРЛЫҒЫ:		15	15				120

9 Пәннің қысқаша сипаттамасы

Қазақстан тарихының Жаңа заман қазіргі заман мәселелерін зерттейтін тарих мамандығының оқытушыларына, магистранттарына және студентеріне арналған пән. Мұнда қазақ халқының ұлттық тәуелсіздігі үшін қажымас күрескері болған Мұстафа Шоқайдың қайраткерлігінің негізгі кезеңдері ашып көрсетілген.

10 Курс компоненттері

10.1 Пән тақырыптарының мазмұны
Тақырып 1. Тұлғаның қалыптасуы бастауларында

«М. Шоқайдың тарихи портреті» арнайы курсының пәні және мақсаттары. «Қазақстан тарихы» пәні аясындағы арнайы курстың мәні және орны. Мұстафа Шоқайдың тарихи мұрасын зерттеудің өзектілігі. Мәселенің тарихнамасы. Мәселенің деректік негізі. М. Шоқай өмірбаянының бастапқы кезеңі. Оқу жылдары. М. Шоқай тұлғасының дүниетанымдық негіздерінің қалыптасуы.

Тақырып 2. Бостандыққа апарар азапты жол

Автономдылық идеясының қалыптасуы. Ұлт-азаттық қозғалыстағы М. Шоқайдың басшылығы. Түркістан Мұхтариаты.

Тақырып 3. Кеңес өкіметінің Түркістандағы орнатылуы жылдарындағы Мұстафа Шоқайдың қызметі

Құрылтай жиналыстың шақырылуы мәселесі. Үміттердің ақталмауы және Кеңестік билік жағдайларына ауысу. М. Шоқайдың эмигранттық өмірінің бастаулуы.

Тақырып 4. Ұлттық қозғалыс негіздерінің қалыптасуындағы Мұстафа Шоқайдың үлесі

Тарихи Отанмен қатынастардың орнатылуы. Баспа органдары.

Тақырып 5. Ұлт-азаттық қозғалыс стратегиясы және тактикасының қалыптасуындағы М. Шоқайдың рөлі

Түркістандық мәселенің әлемдік проблематика масштабында қарастырылуы. Түркістандықтардың нығаюындағы М. Шоқайдың рөлі. Түркістанның бірігуінен түркілердің бірігуіне.

Тақырып 6. М.Шоқай – халқаралық дәрежедегі сарапшы және тарихшы

М. Шоқайдың тарихи мұрасы. М.Шоқай өмірінің соңғы күндері. Мұстафа Шоқай әлемдік тарихтағы рөлі.

2. 
   Тәжірибелік сабақтардың тізімі және мазмұны
   

Тақырып 1. Тұлғаның қалыптасуы бастауларында

1. 
   «М. Шоқайдың тарихи портреті» арнайы курсының пәні және мақсаттары. Мұстафа Шоқайдың тарихи мұрасын зерттеудің өзектілігі.
   
2. 
   Мәселенің деректік негізі және тарихнамасы.
   
3. 
   М. Шоқай өмірбаянының бастапқы кезеңі. Петербургтағы оқу жылдары.
   
4. 
   М. Шоқай тұлғасының дүниетанымдық негіздерінің қалыптасуы.
   

Тақырып 2. Бостандыққа апарар азапты жол

1. 
   Автономия мәселесіне байланысты М. Шоқайдың саяси көзқарастары.
   
2. 
   Түркістан Мұхтарияты.
   
3. 
   Ұлт-азаттық қозғалыстағы М. Шоқайдың басшылығының рөлі.
   

Тақырып 3. Кеңес өкіметінің Түркістандағы орнатылуы жылдарындағы Мұстафа Шоқайдың қызметі

1. 
   Құрылтай жиналысты шақырыру мәселесі.
   
2. 
   Деятельность М.Шокая в условиях становления Советской власти в Туркестане.
   
3. 
   М. Шоқайдың эмигранттық өмірінің басталуы.
   

Тақырып 4. Ұлттық қозғалыс негіздерінің қалыптасуындағы Мұстафа Шоқайдың үлесі

1. 
   Тарихи Отанмен қатынастардың орнатылуы.
   
2. 
   Баспа органдары.
   

Тақырып 5. Ұлт-азаттық қозғалыс стратегиясы және тактикасының қалыптасуындағы М. Шоқайдың рөлі

1. 
   «Түркістандық мәселенің» зерттелуі туралы.
   
2. 
   Түркістандықтардың нығаюындағы М. Шоқайдың рөлі.
   
3. 
   Түркістанның бірігуінен түркілердің бірігуіне.
   

Тақырып 6. М.Шоқай – халқаралық дәрежедегі сарапшы және тарихшы

1. 
   М. Шоқайдың тарихи мұрасы.
   
2. 
   М. Шоқай өмірінің соңғы күндері.
   
3. 
   Мұстафа Шоқай әлемдік тарихтағы рөлі.
   

2. 
   МӨЖ түрлерінің тізімі
   

№	МӨЖ түрі	Есеп беру формасы	Бақылау түрі	Сағат көлемі
1.	Дәріс сабақтарына дайындалу	Конспект	Сабақтарға қатысу	24
2.	Тәжірибелік сабақтарға дайындалу	Конспект Сабақтардағы жауабы	Сабақтарға қатысу	48
3.	МӨЖ тапсырмаларын орындау	Сұрау	Қорғау	30
4.	Семестрлік тапсырмаларды орындау	реферат	қорғау	6
5.	Бақылау сабақтарына қатысу	Бақылау жұмысы	МБ1, МБ2	12
Жинағы:				120

1. 
   Магистранттардың өздігінен оқуына бөлінген тақырыптардың тізімі
   

Тақырып 2. «Әлем таныған тұлға» атты К. Есмағамбетовтың монографиясының 3 тарауын аудара отырып конспектілеу
Тема 3. Деректермен жұмыс (М. Шокай «Туркестан под властью Советов», «Национальное движение в Средней Азии», «Отрывки их воспоминаний о 1917 г.» және т.б.).
Тақырып 4. «Органы печати» атты К. Есмағамбетовтың монографиясының 3 бөлімшесі (4 бөлім) арқылы шетелдік мұрағат деректерін зерттеу.
Тақырып 5. Ұлт-азаттық қозғалыс стратегиясы және тактикасының қалыптасу тарихы мәселелері бойынша М. Шоқайдың еңбектерін зерттеу (эмигранттық кезең).
Тақырып 6. М. Шоқайдың мұрасы туралы қазіргі заманғы қазақстандық тарихшылардың еңбектерін зерттеу және конспектілеу.

11 Курстың саясаты

Баға қою критерийлері

Максималды балл дұрыс және белгіленген мерзім мен сабаққа 100% қатысуы кезінде қойылады

1. 
   Дәріске қатысу – 2 б.
   
2. 
   Дәріс конспекті – 1 б.
   
3. 
   Тәжірибелерге қатысу – 1 б.
   
4. 
   Семинарлардағы конспект – 2 б.
   
5. 
   Семинарда жауап беру – 5 б.
   

Межелік бақылау – 20 б.

Айып салу шаралары

Сабақты босатуы, кешігуі, плагиат, жұмысты мерзімінде орындамауы кезінде студентке белгіленген ұпайлар қойылмайды.

Егер студент нақты себеппен сабақты босататын болса және растайтын құжаты болса (мед. анықтама, деканаттан жазбаша рұқсат), студент 2 жұма ішінде оқытушы белгіленген мерзімде босатқан күндерін қосымша жұмыс алып, өтеуге құқығы бар. Бұл жағдайда балл 0,5 коэффициентімен қойылады.

Межелік және қорытынды бақылауды жүргізу формасы

Межелік бақылау жазбаша өткізіледі. Межелік бақылау сұрақтарын студент 7 және 14 аптада алады.

Курсты аяқтаудың бағасы: жалпы үлгерім мен қорытынды бақылаудың максималды балдарын қосқан кезде шығарылады. Қорытынды нәтиже СО ПГУ 8.01.1-05 4 пункті “Студенттердің білімін балл-рейтингілік жүйе бойынша бақылау және бағалау ережелеріне” сәйкес шығарылады.
Аудитория мен емтиханда тәртіпті сақтау ережелері

Студент міндетті:

1. 
   Сабаққа кешікпеуге.
   
2. 
   Сабақ барысында сөйлеспеуі, газет, журнал т.с.с. оқылмауы тиіс .
   
3. 
   Ұялы телефондарын сөндіруге.
   
4. 
   Сағыз шайнамауы.
   
5. 
   Оқу үрдісіне белсенді араласуы.
   
6. 
   Сабаққа уақытында келу.
   
7. 
   Оқу бөлмелерінде темекі тартпау.
   
8. 
   Аудиторияларда қоқым шашпай, тазалық сақтауы.
   
9. 
   Сабаққа сыртқы киіммен кірмеуі.
   
10. 
    Жиһаз бен көрнекі оқу құралдарын сақтай білу.
    

Студенттің тәртібі мен этикасы университеттің ішкі тәртібіне сай келуі керек.

Белгіленген тәртіптерді бұзғаны үшін оқытушы студентті аудиториядан шығарып тастау және деканның рұқсатымен сабаққа кіргізу құқығына ие.

Студенттердің білімін бағалау

Қорытынды баға балдармен белгіленеді (Қ)	Балдардың сандық эквиваленті (С)	Әріптік жүйемен бағалау	Дәстүрлі жүйемен бағалау
			Емтихан, диф.сынақ	сынақ
95 -100	4	А	Өте жақсы	Сынақ
90-94	3,67	А-
85-89	3.33	В+	Жақсы
80-84	3,0	В
75-79	2,67	В-
70-74	2,33	С+	Қанағаттанарлық
65-69	2,0	С
60-64	1,67	С-
55-59	1,33	D+
50-54	1,0	D
0-49	0	F	Қанағатсыз	Сынақтан өтпеген

«Өте жақсы» бағасы негізгі және қосымша фактілерді толық білуде қойылады; олардан дұрыс қорытынды жасай алуда (заңдылықтарды анықтау); тарихнаманы, мәселенің теориясын игерген жағдайда қойылады. «Жақсы» деп негізгі, қосымша фактілерді білу; оларды түсіндіріп, қорытынды жасай білу; теориялар, тарихнаманың негізін білу кезінде қойлады. «Қанағаттандырарлық» бағасы негізгі фактілерді айтып, оларды дұрыс қорытындылау, тарихнама, теорияларды жалпы айтып өтіп, жалпы білімнің болмауы мен қосымша фактілерді келтірмеуінде бағаланады. «Қанағатсыз» білім мен негізгі фактілер, тарихнама, теориялық сұрақтарына жауап берілмеуі кезінде бағаланады.

Семинар кезіндегі қорытынды, бақылаудың барлық формаларын негізінде пән бойынша әр студенттің қорытынды рейтингісі анықталады. Бақылау түрлерінің үлестік коэффициенті (үлесі) осыны құрайды: өтпелі үлгерімнің бақылауы (ВДту) – 0,4; емтихан (ВДэ) – 0,6. Қорытынды рейтинг мына формул бойынша шығарылады:

И= (Р1+Р2) : 2 х ВДту + Э х Вдэ где Р1, Р2, Э – балдар, бірінші мен екінші рейтинг қорытындылары бойынша алынған, емтихан 100 балдық жүйемен; ВДту, ВДэ – өтпелі үлгерім мен емтихандарда алынған үлестер.

Мысалы: бірінші рейтингте студент 76 бал алған болсын, екіншісінде – 80, емтиханды «жақсы» тапсырды, әріптік жүйеде “В-“, бұл 79 балды құрайды. Онда қорытынды рейтинг : И= (76+80) : 2 х 0,4 + 79 х 0,6 = 78,6 болады.

Пән бойынша балдармен белгіленетін (И) қорытынды рейтинг 2 таблицаға сәйкес сандық эквивалентке, әріптік және дәстүрлі бағаға айналдырылады да “Студенттердің білімін бағалау” журналына және “Рейтингі ведомосіне” енгізіледі. Біздің мысалымызда бұл 2,67; В-; «жақсы» болады.

Пән бойынша уақытаралық аттестация ведомості мен сынақ кітапшасына қорытынды баға дәстүрлі формада қойылады.

Апелляция жайында

Емтихандық сессия кезінде объективті емес баға үшін туған жағдайларды шешу үшін сессия басталуына 10 күн бұрын апелляциялық комиссия құрылады. Апелляциялық комиссияның төрайымы болып оқу ісінің проректоры болады,ол апелляциялық комиссияның құрамын белгілейді.

Апелляция студенттің ұсынысымен келесі жағдайларда шақырылады:

- тесттік тапсырмалар немесе емтихан сұрақтары дұрыс қойылмаған жағдайда;

- тесттік тапсырмалар бірнеше дұрыс жауапты қамтыса, дұрыс жауабы болмаса, бірдей жауаптарды қамтыған болса;

- тесттік тапсырмалар немесе емтихан сұрақтарының билеттері пәннің ӘОК белгілеген оқу бағдарламасына сәйкес келмесе.

Апелляцияға арыз апелляциялық комиссияның төрайымының атына емтиханнан соң келесі күннің 13 сағатына дейін арнайы бланкіде тапсырылары және деканмен қабылданады.

Апелляциялық комиссия арызды емтиханнан кейінгі келесі күні 17 сағатта жұмыс күні аяқталысымен қарастыра бастайды және апелляцияға арызды оқып жатқанның қатысуынсыз қарастыра алады. Апелляциялық комиссия апелляция қорытындыларын апелляця жөнінде арыз жасау бланкісіндегі апелляциялық комиссияның әр бір сұрақ бойынша шешімін қарастырады. Апелляцияның қорытындылары декан дайындаған апелляциялық ведомостке енгізіледі.

Апелляция барысында оқып жатқанның семестрлік (емтиханға дейін) рейтингтің ауысуы қабылданбайды.


Бақылау шараларының күнтізбелік кестесінің үлгілері

МӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру жөніндегі және «М. Шоқайдың тарихи бейнесі» пәні бойынша магистратура мамандықтарының бойынша

1(4 семестр) рейтинг																				Барлығы
Апталар		1		2		3		4		5		6		7		8		9
Аптадағы ең жоғарғы балл		6		11		10		11		10		11		10		11		31		100
Дәріске қатысу және дайындық	Бақылау түрі	Қ		Қ		Қ		Қ		Қ		Қ		Қ		Қ				24
	Мак. балл	3		3		3		3		3		3		3		3
Тәжірибе сабағына қатысу және дайындық	СӨЖ түрі			ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ				36
	Бақылау түрі	Қ		Қ		Қ		Қ		Қ		Қ		Қ		Қ
	Мак.балл	1		5		5		5		5		5		5		5
Қосымша материалдар бойынша дайындық	СӨЖ түрі	ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ				20
	Бақылау түрі	КТ		КТ		КТ		КТ		КТ		КТ		КТ		КТ
	Макс. балл	2		3		2		3		2		3		2		3
Бақылау шаралары	Бақылау түрі																	МБ1		20
	Макс. балл																	20
2(4 семестр) рейтинг																				Барлығы
Апталар			10		11		12		13		14		15		16		17		18
Аптадағы ең жоғарғы балл			10		11		10		11		10		10		10		8		20	100
Дәріске қатысу және дайындық	Бақылау түрі		Қ		Қ		Қ		Қ		Қ		Қ		Қ		Қ			24
	Мак. балл		3		3		3		3		3		3		3		3
Тәжірибе сабағына қатысу және дайындық	СӨЖ түрі		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ			40
	Бақылау түрі		Қ		Қ		Қ		Қ		Қ		Қ		Қ		Қ
	Мак.балл		5		5		5		5		5		5		5		5
Қосымша материалдар бойынша дайындық	СӨЖ түрі		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ		ҮЖ			16
	Бақылау түрі		КТ		КТ		КТ		КТ		КТ		КТ		КТ		КТ
	Макс. балл		2		3		2		3		2		2		2
Бақылау шаралары	Бақылау түрі																		МБ2	20
	Макс. балл																		20

Шартты белгілер: ҮЖ1- үй жұмысы №1, Қ-оқу үрдісіне қатысу, Е-есеп, КТ-конспект тексеру, Т-тексеру, Т1-тест№1, МБ1-межелік бақылау №1.
Кафедра отырысында ұсынылған 20__ж. «___»________№_____ хаттама.

Кафедра меңгерушісі __________ С.Н. Мамытова 20__ж. «___» ____________

12 Әдебиеттер тізімі

Негізгі

1. 
   Есмагамбетов К.Л., Таштемханова Р.М., Мұстафа Шоқайдың тарихи бейнесі. Павлодар: Кереку, 2010, 389б.
   
2. 
   Есмагамбетов К.Л. Әлем таныған тұлға. Алматы, 2008.
   

Қосымша

3. 
   Садыкова Б. История Туркестанского легиона в документах. Алматы, 2002.
   
4. 
   Садыкова Б. Мустафа Шокай. Алматы, 2004.
   
5. 
   Лаумулин М.Т., Центральная Азия зарубежной политологии и мировой политики. т1. Алматы, 2005.
   
6. 
   Зарубежная казахстаника. Информационно-аналитический обзор// сост. Ковальская С., Садыков Т., Астана, 2006.