ҚММУ Ф 4/3-03/02

ҚММУ БЕ 4/02

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

Патологиялық анатомия және сот медицинасы кафедрасы

СИЛЛАБУС

РА 2208 «Патологиялық анатомия» пәні бойынша

«5В110400 – Медициналық-профилактикалық іс» мамандығына арналған

Оқу сағатының көлемі - 90 (2 кредит)

II курс

I I I семестр

Қарағанды 2013 ж.

Силлабус пән бойынша РА 2208 жұмыс бағдарламасының негізінде «5В110400 – Медициналық-профилактикалық іс» мамандығы үшін құрастырылған.

Бекітемін « 6 » 04 2011ж.

№ 10 хаттама.

Силлабус патологиялық анатомия және сот медицина кафедрасының мәжілісінде ќаралып, бекітілді. «____» _________ 2013 ж., хаттама №
Патологиялық анатомия және сот медицинасы

кафедрасының меңгерушісі, м.ғ.д., профессор: Түсіпбекова М.М.

Оқытушылар туралы мәлімет

1.Түсіпбекова Майда Масхапқызы, кафедра меңгерушісі - профессор, медицина ғылымдарының докторы, жоғары біліктілік санатты дәрігер-патологанатом, ҚР БҒМ ғылым және білім саласы бойынша бақылау Комитетінің тәуелсіз сарапшысы, ҚР ДСМ медициналық қызметінің фармацевтикалық және медициналық бақылау Комитетінің аккредиттелген тәуелсіз сарапшысы, Қарағанды облысындағы Облыстық денсаулық сақтау басқармасы жаныныдағы этикалық сұрақтар және халықтың шағымдары бойынша комиссияның мүшесі

2. Богославский Владислав Лукич, медицина ғылымдарының кандидаты, жоғары біліктілік санатты дәрігер-сот медицина сарапшысы

3. Ким Нелли Борисовна, ассистент, 1-ші біліктілік санатты дәрігер-патологанатом

4. Костылева Ольга Андреевна, ассистент, 1-ші біліктілік санатты дәрігер-патологанатом

5. Косицын Денис Леонидович, ассистент.

6. Стабаева Лейла Медеубаевна, ассистент.

7. Котов Евгений Александрович, ассистент.

8. Камышанский Евгений Константинович, ассистент.

9. Мухамедзянов Руслан Рустамович, ассистент.

10. Иманбаева Гульназира Назымхикматовна, ассистент.

11. Дусмаилов Рахимжан Мендашевич, ассистент, 1-ші біліктілік санатты дәрігер-сот медицина сарапшысы

Байланыс ақпараты:

Кафедраның орналасқан мекен-жайы: Қарағанды қ., Алалыкин көшесі,7, ҚММУ-ның 2-ші корпусы,

Телефон: 8(7212)564181(113)

Пәннің саясаты. Студенттер пәннің жұмыс бағдарламасында қамтылған теориялық мәселелер мен тәжірибелік дағдыларды терең меңгеріп, практикалық сабақтар мен дәрістерге үздіксіз қатынасып, әр тапсырманы дер кезінде орындап отыруға міндетті. Студенттің сыртқы кейпі де талапқа сәйкес болып, кафедрада ақ халат пен ақ телпек киіп, аяқ киімін ауыстырауы қажет. ҚММУ-да қабылданған оқу ережісі бойынша сабақ кезінде ұялы телефондармен қолдануға тиым салынады. Дәріс сабағына, практикалық сабақтарға қатысу міндетті болып табылады. Себепті немесе себепсіз жіберілген әр сабаққа деканаттан рұқсат алынады. Себепті жіберілген сабақты ауызша, себепсізін компьютерлік орталықта өтеіді. Оқу бөлмесін лаборанттан қабылдап, оның тазалығын және макро- микропрепараттардың, микроскоптардың, басқа да құрал-жабдықтардың дұрыс қолданылуын қадағалау үшін топтың басшысы әр практикалық сабаққа кезекші тағайындайды.

Кіріспе

Патологиялық анатомия пәнінің бағдарламасы «медициналық-профилактикалық іс» мамандығына арналған. Ол іргелі теориялық білім беруді қамтамасыз ету үшін қажетті медициналық және биологиялық ғылым салаларының міндетті түрде қолданылатын және маңызды орын алатын қазіргі жетістіктері негізінде құрастырылыған.

Патологиялық анатомия аурулардың құрылымдық (материалдық) негізін зерттейді. Ол теориялық медицина мен күнделікті клиникалық жұмысқа тікелей қатысты клиникалық пән. Оның зерттеу объектілері аутопсиялық, операциялық және биопсиялық материалдар. Медициналық-профилактикалық іс саласының мамандарына жалпы патологиялық үрдістерді және олардың нәтижесін меңгеру денсаулық сақтау мекемелерінде профилактикалық жұмыстарды ұйымдастыру, кәсіптік аурулардың, сыртқы қоршаған орта әсерінен дамитын экологиялық аурулардың, өндіріс әсерлерінің нәтижесінде пайда болатын аурулардың алдын алу үшін қажет.

Пәннің мақсаты: студенттерге кәсіптік аурулардың, маңызды инфекциялық аурулардың және жалпы патологиялық үдерістердің морфологиялық негізі жөніндегі фундаментальді түсініктер беру.

Пәннің міндеттері:

• 
  Ағзалардың (тіндер мен жасушалардың) макро- және микробейнелік деңгейлердегі құрылымдық өзгерістерін анықтауды үйрету;
  
• 
  Стереотиптік жалпы патологиялық үдерістердің құрылымдық негізін анықтауды үйрету;
  
• 
  Адамның әлеуметтік маңызы ауруларының морфологиялық көрінісін анықтауды үйрету;
  
• 
  Гистологиялық препараттарды микроскоп арқылы зерттеп, ондағы патологиялық үрдістерді тану дағдысы мен қабілетін қалыптастыру.
  

• 
  Оқытудың соңғы нәтижесі
  

Дескрипторлар		Оқытудың соңғы нәтижесі	Біліктілік*
А	Білу	Жалпы патологиялық үрдістердің құрылымдық бейнесін анықтайды.	1, 3
		Жалпы патологиялық үрдістердің құрылымдық өзгерістерінің себебептерін және механизмін, патогенезін қысқаша ашады, олардың даму барысы (морфогенезі).	1,3
		Зақымдалудың түрлерінің негізгі морфологиялық дифференциялды нышандарын атайды.	1,3
Б	Түсіну	Мүшелер мен тіндердегі макроскопиялық өзгерістер негізінде патологиялық үрдісті, оның даму кезеңдері мен нысандарын анықтайды.	1,3
		Дистрофия, некроз, қан- және лимфа айналымының бұзылуы, қабыну, адаптация мен бейімделу реакциясы, иммунпатологиялық үрдістер ісіктер кезіндегі мүшелер мен тіндердің микроскопиялық бейнесін интерпретациялайды.	1,3
		Макроскопиялық және микроскопиялық нышандары бойынша жалпы патологиялық үдерістердің түрлерін дифференциялайды.	1,3,6
		Тіндерде және мүшелерде дамыған патоморфологиялық өзгерістердің қосарлануы бойынша мүмкін болатын асқынулар мен ақырының сипаттамасын түсіндіреді.	1,3,6
В	Білімі мен түсінігін тәжірибеде қолдану	Ұғымдық –пәннің терминологиялық аппаратымен пайдалануын көрсетеді.	1,3,6
		Мүшелер мен тіндердегі патологиялық өзгерістерді макроскопиялық зерттеуде жүзеге асырады.	1,3,6
		Гистологиялық препараттардың микроскопиялық бейнесін қолданады.	1,3,6
		Гистологиялық препараттарды микроскоппен көру кезінде морфологиялық бейнесін сипаттайды.	1,3,6
		Патологиялық үдерістердің типтік клинико-функциональді көріністерінің морфологиялық өзгерістерін салыстырады.	1,3,6
		Өзгеретін шарттарға бейімделудің қабілетін көрсетеді, эмоцияны бақылап, кернеулік сақтап қалады.	1,2,3,5,6
С	Пікірлер айту, идеяны бағалау және қорытындыларды қалыптастыру	Макроскопиялық және микроскопиялық зерттеулерінің қорытындыларын интерпретациялап және бағалайды, олардың өзара байланысын түсіндіреді.	1,2,3,6
		Морфологиялық субстрат және клиникалық нышанның қарым-қатынасы себебі-зерттеуінің пікірін қалыптастырады.	1,2,3,4,6
		Мүшелер мен тіндердегі дамыған жалпы патологиялық үдерістердің жиынтығының патоморфологиялық өзгерістерінің өзіндік қорытындысы бойынша мүмкін болатын ақыры мен асқынуларын құрайды.	1,2,3,4,6
D	Жеке түсінігі мен ептілігін жеткізу	Жалпы патологиялық үрдістердің морфологиялық белгілері бойынша мәліметті компиляциялауға қабілетті, олардың функционалдық маңызын бағалап, дербес пікірлерін жасап рефераттар, презентациялар, жобалар түрінде рәсімдеуге және оны тәжірбиелік сабақта, студенттің үйірме отырысында, студенттік ғылыми мәслихаттарда ұсынады.	1,2,3,4,6
		Жалпы патологиялық үрдістердің морфогенезінің өзіндік қорытындысын, олардың мүмкін болатын асқынулары мен ақырын оқытушыға жеткізе біледі.	1,2,3,4,5,6
		(Оқулық, анықтамалық, ғылыми) өзіндік білімдерін және ақпаратпен жұмыс істей білу шеберлігін студенттерге жеткізе біледі.	1,2,3,5,6
		Ашық сөз сөйлеудіңдағдыларымен тұрып мәліметі оқылатын облыстарда меншікті пікірлер, талдау және синтезін біледі.	1,2,3,5,6
E	Келесі пәндер бойынша (реквизиттен кейінгі) әрі қарай оқуды жалғастыру қабілеттілігі	Гистология-2, патологиялық анатомия-2, патологиялық физиология-2, ішкі аурулар пропедевтикасы, визуальді диагностика	3

* Біліктілік тізімі: 1. Биомедициналық ғылымдарды білу 2. Коммуникативті дағдылары 3. Тұрақты түрде өз-өзін жетілдіру дағдысы 4. Ғылыми зерттеу дағдылары 5. Топпен жұмыс істеу дағдысы 6. Кәсіптік 7. Клиникалық дағдылары.

Реквизитке дейінгі: экология; медициналық билогия; генетика; радиобиология; анатомия; физиология; гистология.

Реквизиттен кейінгі: клиникалық медицинаға кіріспе; инфекциялық аурулар; кәсіптік аурулар.
Пәннің мазмұны:

Пәннің мазмұны мен міндеттері

Патологиялық анатомия, оның мазмұны, міндеттері, зерттеу әдістері мен объектілері. Патологиялық анатомияның аралас пәндермен байланысы.

Қысқаша тарихи мәліметтер. Патологиялық анатомия қызметі және оның денсаулық сақтау жүйесіндегі ролі.

Зақымдану.

Зақымдану (альтерация). Мәні, себептері, жасуша мен тіндердің зақымдану түрі мен механизмдері. Зақымданудың морфологиясы.

Жасуша патологиясы.

Жасуша ядросы мен цитоплазмасының патологиясы. Митоздың патологиясы.

Дистрофия.

Анықтамасы. Дистрофияның даму себептері. Дистрофиялардың морфогенездік механизмдері, құрылымдық деңгейлеріндегі көріністері және нәтижесі. Дистрофиялардың жіктелуі.

Паренхималық белокты дистрофиялар: гиалинді-тамшылы, гидропиялық, мүйіздену. Тұқымқуалаушы белокты дистрофиялар.

Паренхималық майлы дистрофиялар. Тұқымқуалаушы (жүйелі) липидоздар.

Паренхималық көмірсулы дистрофиялар. Гликоген алмасуының бұзылуымен байланысты дамитын дистрофиялар.

Гликопротеидтер алмасуының бұзылыстарымен жүретін дистрофиялар. Шырышты (коллоидты) дистрофия. Морфологиялық сипаттамасы.

Строма-қантамырлық көмірсулы дистрофиялар. Морфологиялық сипаттамасы. Хромопротеидтер алмасуының бұзылыстары. Гемоглобиногенді пигменттер алмасуының бұзылыстары. Сарғаюлар, түрлері. Протеиногенді пигменттер алмасуы бұзылыстары: меланоз (таралған және жергілікті, туа пайда болған және жүре пайда болған).

Строма-тамырлық майлы дистрофиялар: жалпы семіздік, жүдеулік. Классификациясы. Себептері, патогенезі, морфологиялық бейнесі мен маңызы.

Липидогендік пигменттер алмасуының бұзылыстары.

Нуклеопротеидтер алмасуының бұзылуы: подагра, несептас ауруы, несеп қышқылды инфаркт.

Минералдар: кальций, фосфор, мыс алмасуының бұзылыстары. Патоморфологиясы, асқынулары, нәтижесі.

Тастардың түзілуі. Тас түзілудің себептері және механизмдері. Тастардың түрлері. Тас түзілудің болжамдары.

Лимфа айналудың бұзылыстары

Түрлері, морфологиялық сипаттамасы. Тінаралық сұйықтық алмасуының бұылыстары, түрлері, морфологиялық сипаттамасы, түрлері.

Қан айналымының бұзылыстары.

Жалпы және жергілікті қан айналым бұзылыстары жөніндегі түсінік, олардың байланысы, жіктелуі. Қан толу: артериалдық, венозды, түрлері, патологиялық анатомиясы, нәтижесі. Ишемия. Қан кету. Плазморрагия. Стаз. Морфологиялық сипаты және болжамы.

Тромбоз. Эмболия. Инфаркт. Морфологиялық сипаты, нәтижесі. Қанның шашыранды ұю синдромы. Себептері, түрлері, морфологиялық сипаты, нәтижесі, және маңызы.

Некроз.

Анықтамасы. Пара­некроз. Некробиоз. Апоптоз. Аутолиз. Некроздың клиникалық морфологиялық түрлері, олардың сипаттамасы. Некроздың мәні, нәтижесі. Инфаркт: түрлері, патологиялық анатомиясы, нәтижесі.

Қабыну.

Анықтамасы. Қабынулық медиатрлары. Қабыну және иммунитет. Қабыну кезеңдерінің морфологиясы: альтерация, экссудация, пролиферация. Жіктелуі.

Экссудациялы қабыну, түрлері. Морфологиясы, нәтижесі.

Пролиферативті қабыну, түрлері. Морфологиясы, нәтижесі. Гранулеманың кинетикасы.

Адаптация

Мәні, биологиялық және медициналық маңызы. Қалыптасу реакциялары: атрофия, гипертрофия (гиперплазия), құрылымы, тіндердің қайта құрылуы, метоплазия, дисплазия.

Компенсация: мәні, биологиялық және медициналық маңызы. Компенсация үрдісінің кезеңдік сипаты. Компенсаторлы гипертрофияның патологиялық анатомиясы.

Регенерация.

Регене­рацияның жасушалық және жасушаішілік түрлері. Регенерациялы үрдістердің морфогенезі. Регенерация түрлері. Тіндер мен ағзалардың регенерациясы, және олардың айырмашылығы. Жараның жазылуы. Морфологиялық сипаты.

Ісіктер.

Анықтамасы. Ісік өсуінің қазіргі теориялары. Ісіктің морфогенезі мен гистогенезі. Ісікалдылық (ра­калдылық) жағдайлар мен өзгерістер. Ісіктің жасушаның құрылысы мен қасиеттері. Ісіктің өсу түрлері. Қатерлілік критерийлері. Метастаздану. Рецидив ұғымы. Ісіктерді жіктеу принциптері.

Арнайы даму орны жоқ және арнайы орны бар эпителиалді ісіктер: қатерсіз және қатерлі (рак), олардың морфологиялық сипаттамасы.

Мезенхималық ісіктер. Қатерсіз және қатерлі түрлері. Морфологиялық сипаттамасы.

Нерв жүйесінің және ми қабықшаларының ісіктері. Қатерсіз және қатерлі түрлері. Морфологиялық сипаттамасы.

Меланин тін түзуші ісіктер. Қатерсіз және қатерлі түрлері. Морфологиялық сипаттамасы.

Жеке аурулар патологиялық анатомиясы

Ауру жайлы ұғым. Нозологиялық патологиялық анатомия. Ауруды зерттеудің органпатологиялық, синдромологи­ялық және нозологиялық ұстанымдары. Этиология. Патогенез. Аурулардың классификациясы мен номенклатурасы.

Жүйке жүйесінің аурулары

Ми тамырларының аурулары (МТА): ұғымы, атеросклерозбен және и гипертензиялық аурумен байланыстылығы. Морфоло­гиясы, асқынуы, ақыры.

Тынысалу жүйесінің аурулары

Тынысалу органдарының қабынулық аурурлары. Жедел бронхит. Жедел пневмо­ниялар. Классификациясы. Крупты және ошақты пневмониялар. Патологиялық анатомиясы. Асқынуы.

Аралық (интерстицийлік) пневмония. Морфологиялық сипаттамасы, ақыры.

Өкпенің бейспецификалық созылмалы аурулары (ӨБСА). Ұғымы. Классификациясы. Өкпенің созылмалы обструкциялы және бейобструкциялы аурулары. Патологиялық анато­миясы.

Өкпенің рагы. Клиника-морфологиялық сипаттамасы. Метастаздану заңдылықтары.

Пневмокониоздар: классификациясы, морфогенезі, морфологиялық сипаттамасы, ақыры.

Жүрек-тамыр жүйесінің аурулары

Атеросклероз. Атеросклероздың даму кезеңдері. Клиника-морфологиялық нысандары, олардың сипаттамасы, өлім себептері.

Гипертензиялық ауру (гипертония ауруы). Артериялық симптомдық гипертензиялар. Клиника-морфологиялық нысандары, олардың сипаттамасы, асқынуы, өлім себептері.

Жүректің ишемиялық ауруы (ЖИА). Миокард инфарктысы. Морфологиясы. Асқынуы мен өлім себептері. Жүректің созылмалы ишемиялық ауруы. Морфологиялық сипаттамасы, асқынуы, өлім себептері.

Кардиомиопатиялар: біріншілік және екіншілік. Морфологиялық сипаттамасы, ақыры.

Ревматизмдік аурулар. Ревматизмдік ауруларды сипаттайтын иммундық өзгерістер мен дәнекер тін жүйесіндегі ыдыраулық үдерістердің морфологиясы.

Жүйелік қызыл ноқта. Ревматоидтық артрит. Бехтерев ауруы. Жүйелік склеродермия. Дерматомиозит. Морфологиясы, асқынуы, өлім себептері.

Ревматизм. Клини­ка-анатомиялық нысандары, морфологиялық сипаттамасы. Жүректің ревматизмдік кемістіктері. Асқынуы, өлім себептері.

Асқорыту жүйесінің аурулары

Өңештің аурулары. Эзофагит. Өңештің рагы. Түрлері, морфологиялық сипаттамасы, ақыры.

Асқазан мен ұлтабардың аурулары. Жедел гастрит. Созылмалы гастрит. Асқазан мен ұлтабардың ойық жаралы ауруы.

Асқазан рагы. Асқазанның ракалдылық үдерістері. Морфологиялық сипаттамасы. Патологиялық анатомиясы. Асқынуы, ақыры.

Ішектің аурулары. Жедел энтерит. Созылмалы энтерит. Жедел колит. Созылмалы колит. Аппендицит. Ішектің ісіктері. Тоқ ішектің ісіктері. Морфо­логиясы, асқынуы.

Бауыр мен өт шығаратын жолдардың аурулары. Гепатоздар. Гепатиттер. Алкогольдік гепатит. Вирустық гепатит. Бауырдың цирроздары. Бауырдың рагы. Морфогенезі, морфологиялық сипаттамасы. Асқыну. Өлім себептері.

Зәршығаратын мен жыныстық жүйелердің аурулары

Бүйрек аурулары. Классификациясы. Морфологиялық сипаттамасы.

Гломерулопатиялар. Гломерулонефрит. Нефроздық синдром. Пато­логиялық анатомиясы. Асқынуы, ақыры.

Тубулопатиялар. Классификациясы. Пато­логиялық анатомиясы. Асқынуы, ақыры.

Интерстицийлік нефрит. Тубула-интерстицийлік нефрит. Пиелонефрит. Патологиялық анатомиясы, ақыры.

Бүйректіњ тасты ауруы (нефролитиаз). Патологиялық анатомиясы, ақыры.

Жыныстық жүйенің аурулары. Жедел және созылмалы эндометрит. Мор­фологиясы, асқынуы. Жыныстық органдардың және сүт безінің ісіктері. Жатырдың рагы. Ісікалдылық жағдайлары. Классификациясы. Морфологиялық сипаттамасы. Метастаздану заңдылықтары. Асқынуы.

Эндокриндік жүйенің аурулары

Ішкі секреция бездерінің аурулары. Гипофиздің ісіктері. Мор­фологиясы, өлім себептері.

Бүйрекүстілік бездің аурулары. Аддисон ауруы. Бүйрекүстілік бездің ісіктері. Морфологиясы, өлім себептері.

Қалқанша бездің аурулары. Жемсау. Классификациясы. Морфологиялық сипаттамасы. Қалқанша бездің ісіктері. Классификациясы. Патологиялық анатомиясы, асқынуы, өлім себептері.

Ұйқы безінің аурулары. Қантты диабет. Панкреатит. Ұйқы безінің рагы. Патологиялық анатомиясы. Асқынуы. Өлім себептері.

Дисгормондық аурулар. Жатырдың шырышты қабықшасының гиперплазиясы. Эндоцервикоз. Сүт безінің қатерсіз дисплазиялары. Гинекомастия. Қуықастылық бездің дисгормондық нодулалы гиперплазиясы. Нысандары, морфологилық сипаттамасы.

Қан жүйесінің аурулары

Анемиялар. Классификациясы. Қан кеткендіктен (посгеморрагиялық), қан жасам бұзылғандықтан және қан тым ыдырағандықтан (гемолиздік) дамитын анемиялар. Морфологиялық сипаттамасы.

Қан жасамдық және лимфоидтық тіндердің ісіктері. Лейкоздар – қан жасамдық жүйенің ісіктік аурулары: жедел және созылмалы лейкоздар. Классификациясы. Морфологиялық сипаттамасы.

Лимфомалар - қан жасамдық жүйенің аймақтық ісіктік аурулары. Лимфогранулематоз (Ходжкин ауруы). Лимфосаркома. Морфологиялық сипаттамасы.

Инфекциялық аурулар

Инфекциялық ауруларды дамытатын биологиялық және әлеуметтік факторлар. Инфекциялық үдерістің жалпы морфологиясы. Инфекциялық ауруларды классификациялаудың ұстанымдары. Инфекциялық аурулардың патоморфозы.

Вирустық аурулар

Вирустық инфекциялардың ерекшеліктері, морфологиялық сипаттамасы.

ЖИТС. АИВ-инфекция. Морфологиясы, даму кезеңдері. Асқынуы, өлім себептері.

Вирустық респирациялық жедел инфекциялар: грипп, парагрипп, распирациялық-синцитийлі инфекция, аденовирустық инфекция. Патологиялық анатомиясы, асқынуы, өлім себептері.

Риккетсиоздар. Эпидемиялық бөртпе сүзек. Бірен-саран бөртпе сүзек. Ку-қалтырауы. Патологиялық анатомиясы, асқынуы, өлім себептері.

Бактериялар қоздыратын аурулар

Бактериялық инфекциялардың жалпы морфологиялық сипаттамасы.

Ішектің бактериялық инфекциялары: іш сүзегі, сальмонел­лездар, дизентерия, иерсиниоз, тырысқақ. Патогенезі, патологиялық анатомиясы, асқынуы, өлім себептері.

Ауа-тамшылық бактериялық инфекциялар: дифтерия, скарлатина, менингококтық инфекция. Па­тогенезі. Патологиялық анатомиясы, асқынуы, өлім себептері.

Антропозооноздар: оба, туляремия, бруцеллез, күйдіргі. Патогенезі, патологиялық ана­томиясы, асқынуы, өлім себептері.

Туберкулез. Классификациясы. Біріншілік, гематогендік, екіншілік туберкулез. Патогенезі. Патологиялық анато­миясы, асқынуы, өлім себептері. Туберкулездің патоморфозы.

Мерез. Біріншілік, екіншілік, үшіншілік кезеңдері. Тума мерез (ертелік, кешеуіл). Патологиялық анатомиясы, асқынуы, өлім себептері. Мерездің патоморфозы.

Сепсис. Макро- және микроорганизмнің арақатынасы. Сепсистің классификациясы. Сепсистің клиника-анатомиялық нысандары: септицемия, септикопиемия, септистік (бакте­риялық) эндокардит, хрониосепсис.

Диагноз, оны құрастыру ұстанымдары

Диагноз ұғымының анықтамасы. Негізгі ауру. Қосалқы ауру. Асқыну. Өлім себептері. Аурудың патоморфозы.

Тақырыптың жоспары.

Дәрістің тақырыптық жоспары

№	Тақырыптың аталуы	Өткізу түрі	Ұзақ- тығы
	1-ші кредит
1.	Зақымдану (альтерация). Дистрофиялар.	тақырыптық	1
2.	Қан айналымның бұзылыстары.	тақырыптық	1
3.	Қабыну.	тақырыптық	1
4.	Орын толтыру және бейімделу үрдістері.	тақырыптық	1
5.	Ісіктер. Морфо- және гистогенез.	тақырыптық	1
	Барлық сағат:		5
	2-ші кредит
6.	Қан тамырлар жүйесінің аурулары.	тақырыптық	1
7.	Тыныс алу жүйесінің аурулары.	тақырыптық	1
	Бауыр, асқорыту жүйесінің аурулары.	тақырыптық	1
	Инфекциялық аурулар.	тақырыптық	1
	Кәсіптік аурулар.	тақырыптық	1
	Барлық сағат:		5
	Жалпы саны сағат:		10

Тәжірибелік сабақтардың тақырыптық жоспары

№	Тақырыптың аталуы	Өткізу түрі	Ұзақтығы
	1-ші кредит
1.	Паренхималық, стромалық- тамырлық дистрофиялар.	гистологиялық препараттарды микроскоппен көру және суретін салу, макропрепараттарды сипаттау, тестік тапсырмаларды шешу.	2
2.	Аралас, минералды дистрофиялар.	гистологиялық препараттарды микроскоппен көру және суретін салу, макропрепараттарды сипаттау, тестік тапсырмаларды шешу.	2
3.	Тромбоз. Эмболия. Инфаркт.	гистологиялық препараттарды микроскоппен көру және суретін салу, макропрепараттарды сипаттау, тестік тапсырмаларды шешу.	2
4.	Экссудативті қабыну.	гистологиялық препараттарды микроскоппен көру және суретін салу, макропрепараттарды сипаттау, тестік тапсырмаларды шешу.	2
5.	Арнайы даму орны бар ісіктер.	гистологиялық препараттарды микроскоппен көру және суретін салу, макропрепараттарды сипаттау, тестік тапсырмаларды шешу.	2
Барлық сағат:			10
2-ші кредит
1	Атеросклероз. Артериалы гипертензия.	гистологиялық препараттарды микроскоппен көру және суретін салу, макропрепараттарды сипаттау, тестік тапсырмаларды шешу.	2
2	Тыныс алу жүйесінің жедел қабыну аурулары.	гистологиялық препараттарды микроскоппен көру және суретін салу, макропрепараттарды сипаттау, тестік тапсырмаларды шешу.	2
3	12-елі ішек және асқазан аурулары.	гистологиялық препараттарды микроскоппен көру және суретін салу, макропрепараттарды сипаттау, тестік тапсырмаларды шешу.	2
4	Вирусты және бактериалық ауа-тамшылы инфекциялар.	гистологиялық препараттарды микроскоппен көру және суретін салу, макропрепараттарды сипаттау, тестік тапсырмаларды шешу.	2
5	Пневмококкоздар.	гистологиялық препараттарды микроскоппен көру және суретін салу, макропрепараттарды сипаттау, тестік тапсырмаларды шешу.	2
Барлық сағат:			10
	Жалпы сағат саны:		20

ОЖСӨЖ тақырыптық жоспары

№	Тақырыптың аталуы	Өткізу түрі	Ұзақтығы
№1-ші кредит
1.	Некроз.	тәжрибелік сабақтардың кейбір мәселелерін тереңдете игеру, бөлінген тақырыптарды өз бетінше оқып үйрену, презентациялар мен и рефераттар дайындау, мұғаліммен кеңесу, тест, аралық бақылау жүргізу.	2
2.	Артериялық және веналық толыққандылық. Қаназдық (ишемия). Қан ағу. Стаз.	PBL (проблемалық оқыту әдісі)	2
3.	Пролиферативті қабыну.	TBL (TEAM – BASED LEARNING) (командалық бағытпен оқыту).	2
4.	Орын толтыру және бейімделу үрдістері.	тәжрибелік сабақтардың кейбір мәселелерін тереңдете игеру, бөлінген тақырыптарды өз бетінше оқып үйрену, презентациялар мен и рефераттар дайындау, мұғаліммен кеңесу, тест, аралық бақылау жүргізу.	2
5.	Мезенхималық ісіктер.	тәжрибелік сабақтардың кейбір мәселелерін тереңдете игеру, бөлінген тақырыптарды өз бетінше оқып үйрену, презентациялар мен и рефераттар дайындау, мұғаліммен кеңесу, тест, аралық бақылау жүргізу.	2
6.	Меланин түзуші тіннің және нерв жүйесінің ісіктері.	тәжрибелік сабақтардың кейбір мәселелерін тереңдете игеру, бөлінген тақырыптарды өз бетінше оқып үйрену, презентациялар мен и рефераттар дайындау, мұғаліммен кеңесу, тест, аралық бақылау жүргізу.	2
7.	Қан жасау жүйесінің және лимфоидты тіннің ісіктері.	PBL (проблемалық оқыту әдісі)	2
	Бөлім бойынша соңғы сабақ	коллоквиум	1
	Барлық сағат:		15
№2-ші кредит
	Өкпенің созылмалы обструктивті аурулары.	TBL (TEAM – BASED LEARNING) (командалық бағытпен оқыту).	2
	Өт шығарушы жолдардың және бауыр аурулары.	тәжрибелік сабақтардың кейбір мәселелерін тереңдете игеру, бөлінген тақырыптарды өз бетінше оқып үйрену, презентациялар мен и рефераттар дайындау, мұғаліммен кеңесу, тест, аралық бақылау жүргізу.	2
	Бүйрек аурулары: гломерулопатиялар, тубулопатиялар, интерстициалды нефрит, пиелонефрит, нефросклероз.	тәжрибелік сабақтардың кейбір мәселелерін тереңдете игеру, бөлінген тақырыптарды өз бетінше оқып үйрену, презентациялар мен и рефераттар дайындау, мұғаліммен кеңесу, тест, аралық бақылау жүргізу.	2
	Ішек инфекциялары.	тәжрибелік сабақтардың кейбір мәселелерін тереңдете игеру, бөлінген тақырыптарды өз бетінше оқып үйрену, презентациялар мен и рефераттар дайындау, мұғаліммен кеңесу, тест, аралық бақылау жүргізу.	2
	Туберкулез. Сепсис. Мерез.	TBL (TEAM – BASED LEARNING) (командалық бағытпен оқыту).	2
	Физикалық факторлардың әсерінен болатын кәсіптік аурулар.	тәжрибелік сабақтардың кейбір мәселелерін тереңдете игеру, бөлінген тақырыптарды өз бетінше оқып үйрену, презентациялар мен и рефераттар дайындау, мұғаліммен кеңесу, тест, аралық бақылау жүргізу.	2
	Биологиялық және химиялық факторлардың әсерлерінен болатын, иондаушы сәулелендіру шақыратын кәсіптік аурулар.	PBL (проблемалық оқыту әдісі)	2
	Бөлім бойынша соңғы сабақ	Коллоквиум	1
	Қорытынды консультация		-
	Барлық сағат:		15
		Жалпы сағат саны:	30

Кеңес беру уақыты:

Апта сайын кеңес беру жүргізіледі, сенбі күні 09.00-ден 13.00-ге дейін.

Аралық бақылау уақыты:

мамандық	Курс/поток/топ	пән	апта/күні	уақыт
5В110400	II курс, 201, 202	Патологиялық анатомия	№1 22.10.13 №2 11.12.13	09.00

Қорытынды бақылау уақыты: ОӘО кестесіне сәйкес

• 
  Студенттердің өз бетінше атқаратын жұмысына арналған тапсырмалар
  

СӨЖ тақырыбының жоспары

№	Тақырыптың аталуы	Орындалу түрі	Ұзақтығы
№1-ші кредит
1.	Жасушалық патология.	Электрондық базадағы деректермен жұмыс істеу, тестілік тапсырмаларды шешу, презентация дайындап және қорғау.	3
2.	Аралас дистрофиялар.	Электрондық базадағы деректермен жұмыс істеу, тестілік тапсырмаларды шешу, презентация дайындап және қорғау.	3
3.	Өлім. Өлгеннен кейінгі өзгерістер.	Электрондық базадағы деректермен жұмыс істеу, тестілік тапсырмаларды шешу, презентация дайындап және қорғау.	3
4.	Иммунпатологиялық үдерістер.	Электрондық базадағы деректермен жұмыс істеу, тестілік тапсырмаларды шешу, презентация дайындап және қорғау.	3
5.	Жүйке жүйесі мен ми қабықшаларының аурулары.	РBL.	3
	Барлығы сағат		15
№2-ші кредит
1.	Пневмокониоздар.	Электрондық базадағы деректермен жұмыс істеу, тестілік тапсырмаларды шешу, презентация дайындап және қорғау.	3
2.	Ішектің аурулары.	Электрондық базадағы деректермен жұмыс істеу, тестілік тапсырмаларды шешу, презентация дайындап және қорғау.	3
3.	Жыныстық жүйенің аурулары.	Электрондық базадағы деректермен жұмыс істеу, тестілік тапсырмаларды шешу, презентация дайындап және қорғау.	3
4.	ЖИТС. АИВ-инфекция.	Электрондық базадағы деректермен жұмыс істеу, тестілік тапсырмаларды шешу, презентация дайындап және қорғау.	3
5.	Мерез.	Электрондық базадағы деректермен жұмыс істеу, тестілік тапсырмаларды шешу, презентация дайындап және қорғау.	3
	Барлығы сағат		15
	Жалпы саны 30 сағат:		30

• 
  Пән бойынша проекті тапсыру және орындау графигі.
  

1-ші кредит

Апта	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18
СӨЖ тақырыптарының №		1	2	3	4	5

2-ші кредит

Апта	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18
СӨЖ тақырыптарының №							1	2	3	4	5

Ескерту: Кафедра қарастырылған «Кеңес графигіне» күндер мен сағаттарына сәйкес, студентер СӨЖ тапсырмаларын орындап, пән бойынша сабақ өткізген оқутышыға тапсырады.
Әдебиеттер:

Қазақ тілінде

Негізгі:

1. 
   Айтқұлов Мұрат Тілеуқабылұлы. Патологиялық анатомияның жалпыпатологиялық процестер бөлімі бойынша студенттерге арналған әдісттемелік құрал/ Айтқұлов Мұрат Тілеуқабылұлы, Усеева М.С. - Қарағанды: ҚММА, 2006. - 92 с.б.ц.
   
2. 
   Струков А.И. Патологиялық анатомия: медициналық жоғары оқу орындардың студенттеріне арналған оқулық / А.И. Струков, В.В. Серов . - Ақтөбе Жалпы бөлімі. - 2-ші бас. - 2010. - 350 б.
   
3. 
   Струков, А.И. Патологиялық анатомия: медициналық жоғары оқу орындардың студенттеріне арналған оқулық / А.И. Струков, В.В. Серов. - Ақтөбе ІІ бөлімнің 1-ші кітабы: жеке аурулар бөлімі. - 2-ші бас. - 2010. - 338 б.
   
4. 
   Струков, А.И. Патологиялық анатомия: медициналық жоғары оқу орындардың студенттеріне арналған оқулық / А.И. Струков, В.В. Серов . - Ақтөбе ІІ бөлімнің 2-ші кітабы: жеке аурулар бөлімі. - 2-ші бас. - 2010. - 330 б.
   

Қосымша:

1. 
   Струков А.И. Патологическая анатомия: Учебник / А.И.Струков, В.В.Серов. – М.: Литтера, 2010. – 848с. (Учеб. лит. для студ. мед. вузов).
   
2. 
   Кук Р.А. Цветной атлас патологической анатомии: пер. с англ. / Р. А. Кук, Б. Стеварт. - М.: Логосфера, 2005. - 282 с: ил.
   
3. 
   Повзун С.А. Патологическая анатомия в вопросах и ответах : Учеб. пос. для студентов мед. вузов / Повзун, С.А. - 2-е изд., перераб. и доп. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2007. - 176 с
   
4. 
   Тусупбекова М.М. Основы гистологической техники и методы гистологического исследования аутопсийного, операционно–биопсийного и экспериментального материала. Методические рекомендации.- Караганда .- 2005.- 45с.
   
5. 
   Тусупбекова, Майда Масхаповна., Принципы составления клинического и патологоанатомического диагнозов согласно требованиям МКБ 10-пересмотра. Логика и структура диагноза.: Учебно-метод. пособие/ - Караганда : Б.и., 2005. - 50 с.б/ц.
   
6. 
   Шевченко Нина Игоревна/ Муканова Ж.И. Патологическая анатомия: Учеб. пос.для медвузов - М. : Владос, 2005. - 285 с. - (Конспекты лекций для медицинских вузов). - ISBN 5305001439 : 895т. р.
   
7. 
   Тусупбекова, М.М. Проведение клинико-патологоанатомических конференций и работа комиссии по изучению летальных исходов: Метод.рекомендации/ Тусупбекова, М.М. - Караганда : КГМА, 2007. - 46 с.б/ц
   
8. 
   Тусупбекова М.М. Руководство по клинической патоморфологии: Учебно-метод. пособие/ Тусупбекова М.М. - Караганда, 2009. - 198 с
   

Орыс тілінде

Негізгі:

1. 
   Струков А.И. Патологическая анатомия: Учебник / А.И.Струков, В.В.Серов. – М.: Литтера, 2010. – 848с. (Учеб. лит. для студ. мед. вузов).
   

Қосымша:

1. 
   Пальцев М.А., Пауков В.С., Улумбеков Э.Г. Патология: Руководство – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2002.- 959с.
   
2. 
   Пальцев М.А. Патология: Учебник (в 2-х томах)/ М.А.Пальцев, В.С.Пауков. - М.: ГЭОТАР-МЕД, 2010. – 1000с.
   
3. 
   Шевченко Н.И. Патологическая анатомия: Учеб. пособие для медвузов / Шевченко Н. И., Муканова Ж..И. - М.: Владос, 2005. - 285 с.
   

2. 
   Кук Р.А. Цветной атлас патологической анатомии: пер. с англ. / Р. А. Кук, Б. Стеварт. - М.: Логосфера, 2005. - 282 с.: ил.
   
3. 
   Тусупбекова М.М. Проведение клинико-патологоанатомических конференций и работа комиссии по изучению летальных исходов: Метод.рекомендации/ Тусупбекова, М.М. - Караганда : КГМА, 2007. - 46 с.
   
4. 
   Тусупбекова М. М. Основы гистологической техники и методы гистологического исследования аутопсийного, операционного и экспериментального материала: Метод.реком./ Тусупбекова М.М. - Караганда, 2005. - 47 с.
   
5. 
   Тусупбекова М. М. Принципы составления клинического и патологоанатомического диагнозов согласно требованиям МКБ 10-пересмотра. Логика и структура диагноза.: Учебно-метод. пособие/ Тусупбекова М. М. - Караганда, 2005. - 50 с.
   
6. 
   Тусупбекова М. М. Руководство по клинической патоморфологии: Учебно-метод. пособие/ Тусупбекова М.М. - Караганда, 2009. – 198 с.
   

Оқу және оқыту әдістері

• 
  Дәрістер: тақырыптық
  
• 
  Тәжрибелік сабақтар: микроскоппен жұмыс істеп, гистологиялық препараттардың суретін салу, ситуациялық жаттығуларды шешу, макропрепараттарды сипаттау. ТBL (TEAM – BASED LEARNING) (командалық бағытпен оқыту).
  
• 
  Оқытушының жетекшілігімен студенттердің өз бетінше атқаратын жұмыс: тәжрибелік сабақтардың кейбір мәселелерін тереңдете игеру, компьютерлік үлгілер мен бағдарламаларда ерекше аталған тақырыптарды өз бетінше оқу, презентациялар мен и рефераттар дайындау, шағын топтарда жұмыс істеу, туындаған мәселелер жайлы ұстаздармен ақылдасу, тестілеу . PBL (проблемалық оқыту әдісі); ТBL (TEAM – BASED LEARNING) (командалық бағытпен оқыту).
  
• 
  Студенттер өз бетінше істейтін жұмыс: әдебиетпен, электрондық базалармен и компьютермен игерілетін бағдарламаларымен жұмыс істеу, ситуациялық жаттығуларды шешу; тестілік тапсырмаларды шешу, рефераттар дайындап, қорғау. РBL.
  

Білім бағасының ережесі және критерийі
Баға шкаласы

Таңбалау жүйесі бойынша бағалау	Бағаның сандық баламасы	Бағаның пайыздық мазмұны (құны)	Дәстүрлік жүйе бойынша бағалау
A	4,0	95-100	өте жаксы
A-	3,67	90-94
B+	3,33	85-89	жақсы
B	3,0	80-84
B-	2,67	75-79
C+	2,33	70-74	қанағаттанарлық
C	2,0	65-69
C-	1,67	60-64
D+	1,33	55-59
D	1,0	50-54
F	0	0-49	қанағаттанарлықсыз

Білім бағасының критериі

«Өте жақсы» баға білім алушыға, егер ол бағдарламалық материалдарды толық игеруін көрсеткен және қандай да бір қатерліктерге бой алдырмай дұрыс орындаған, зертханалық және бақылау жұмыстарын уақытылы әрі дұрыс орындаған және ол бойынша есептер тапсырған, бұған қоса өзіндік бірегей ойлау қабілетін танытқан, коллоквиумды тапсыруда қандай да бір қателіктер жібермеген және үй тапсырмаларын орындаған, ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналысып, пәнді оқып-үйрену барысында өздігінше қосымша ғылыми әдебиеттерді пайдаланған, бағдарламалық материалдарды өз еркімен жүйелей білген жағдайда қойылады

«Жақсы» баға білім алушыға, егер ол бағдарламалық материалдарды 75%-дан кем игермесе және бұған қоса жауап беру кезінде айтарлықтай қателіктер жібермеген, зертханалық және бақылау жұмыстарын уақытылы орындаған және оны тапсыруда негізсіз ескертулері болмаған, коллоквиумдар мен үй тапсырмаларын дұрыс әрі уақытында орындап негізсіз ескертулермен тапсырған, оқытушының нұсқауы бойынша қосымша әдебиеттерді пайдаланған, ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналысып, немесе негізсіз ескертулер болған және елеулі қателіктері студенттің өздігімен түзетілген, бағдарламалық материалдарды оқытушының көмегімен жүйелей білген жағдайда қойылады.

«Қанағаттанарлық» баға білім алушыға, егер ол зертханалық материалдардың кем дегенде 50% игерген, бұған қоса зертханалық және бақылау жұмыстарын, үй тапсырмаларын орындау кезінде оқытушының көмегін қажет еткен, коллоквиум тапсыру кезінде толымсыз жауаптары мен негізсіз ескертулері болған, зерттеу жұмыстарында белсенділік көрсете алмаған, тек қана оқытушы көрсеткен әдебиеттермен ғана шектелген, материалдарды жүйелеуде біршама қиыншылықтарға бой алдырған жағдайда қойылады.

«Қанағаттанарлықсыз» баға білім алушыға, егер оның бағдарламада қарастырылған негізгі материалдары оқуда кемшіліктері білінген, пән бағдарламасының жартысынан астамын игермеген, жауаптарында елеулі қателіктер жіберген, ағымдағы формалармен қарастырылған жеке және ағымдағы және қорытынды бақылауларды орындамаған, бағдарламада қарастырылған барлық негізгі әдебиеттермен жұмыс жасамаған жағдайда қойылады.

Студенттердің тәжрибелік сабақ бойынша білімін, машығы мен дағдыны бағалау шкаласы мен критерий

• 
  Пән бойынша интегралды бағаны толтыру және рейтингті есептеу әдісі (ҚММУ ағымдық жылға бекітілген рейтинг жүйесіне сәйкес толтырылады).