Студенттерге арналған

пән бағдарламасы Нысан

Ф СО ПГУ 7.18.2/07

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Филология, журналистика жєне өнер факультеті

«Нормативті қазақ тілі» пәні бойынша 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығының студенттеріне арналған

ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ

Павлодар 2009

Студенттерге арналған

пән бағдарламасының

бекіту парағы Нысан

Ф СО ПГУ 7.18.2/11
БЕКІТЕМІН

ФЖиӨ факультетінің деканы
_________ Ж.Т.Сарбалаев

« ___» ___________2009 жыл

Құрастырушы: аға оқытушы Кәріпжанова А.О.

Қазақ филологиясы кафедрасы

СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ
«Нормативті қазақ тілі» пәні бойынша 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығының студенттері үшін

Студенттерге арналған пән бағдарламасы «___»_________ 2009 жылы бекіген жұмыс бағдарламасы негізінде дайындалды

Қазақ филологиясы кафедрасының « » 2009 ж. мәжілісінде ұсынылды. Хаттама №

Кафедра меңгерушісі: ___________Жүсіпов Н.Қ. «___» ________ 2009 ж.

Филология, журналистика және өнер факультетінің 2009 жылғы «___»_______ әдістемелік кеңесінде мақұлданды. Хаттама №


ӘК төрайымы:________________ Жұманқұлова Е.Н.

Оқытушы туралы мәлімет :

Аға оқытушы Кәріпжанова Айнұр Оралқызы

Тел. (8-7182) 60-07-36

Қабылдау уақыты: дүйсенбі сағат 10-00, ауд. №324
Пән туралы мәліметтер :
«Нормативті қазақ тілі» пәні бойынша 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығында 1 семестрде 15 аптада оқылады. Жалпы сағат саны-45с, дәріс-7,5 с, тәжірибешілік-7,5 с, СӨЖ-30с.

Пәннің қысқаша аннотациясы:

«Нормативті қазақ тілі» пәнінде студенттердің қазақ тілінен меңгерілген білім, білік дәрежелерін жүйелі түрде тиянақтап, сатылай комплексті талдауды терең игерту, студенттердің жазу сауаттылығын, ауызша сөйлеу мәдениетін жетілдіріп, жоғары курстарда оқылатын қазіргі қазақ тілінің теориялық курсын жоғары деңгейде меңгерту.

Пәннің мақсаты:

- негізгі ѓылыми жєне оќу єдебиеттерін білу;

-ѓылымныњ негізгі теориялыќ жаќтарын мењгерту;

- сабаќтыњ наќты єдістемелік маќсатына сєйкес келу ‰шін тілдік материалдыњ мµлшерін білу.

Қолданылатын єдебиеттер

Негізгі:

1. 
   Ахметов Ә., Жүнісбекова Қ., Оразбаева Ф. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1995.
   
2. 
   А.Байтұрсынов. Тіл тағылымы. Алматы, 1992.
   
3. 
   Ә.Болғанбаев. Қазақ тілінің синонимдер сөздігі. Алматы, 1975.
   
4. 
   Болғанбайұлы Ә., Ғ. Қалиұлы Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы, 1997.
   
5. 
   Қ.Есенов. Құрмалас сөйлем синтаксисі. Алматы, 1995.
   
6. 
   Ф.Мұсабекова. Қазіргі қазақ тілінің пунктуациясы. Алматы, 1991.
   
7. 
   С.Мырзабеков. Қазіргі қазақ тілі фонетикасы. Алматы, 2004.
   
8. 
   Ф.Ш. Оразбаева. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 2005.
   
9. 
   Т.Сайрамбаев. Сөз тіркесі мен жай сөйлемдер синтаксисі. Алматы, 1991.
   
10. 
    10. Р.Сыздық. Қазақ тілінің анықтағышы. (емле, тыныс белгілері, сөз сазы). Астана, 2000.
    
11. 
    А.Ысқақов. Морфология. Алматы, 1991.
    

Ќосымша:

12. Ш.К.Бектұров. Алматы, 1991.

13. М.Ә.Қараев. Қазақ тілі. Алматы, 1994

14. Ж.Н.Нығмет. Қазақ тілі хрестоматиясы. Алматы, 2003

15. Ф.Оразбаева. Қазіргі қазақ тіліндегі сын есім синонимдер. Алматы, 1988.

16. Н.Оралбаева, Т.Әбдіғалиева, Б.Шалабаев. Практикалық қазақ тілі. Алматы, 1980.

Тематический план Форма

дисциплины СО ПГУ 7.18.2/07
3 Пәннің мазмұны

3.1 Пәннің тақырыптық жоспары
№	Тақырып	Сағат саны
		Күндізгі бөлім ҚТӘ-11, 11с			Сырттай бөлім СҚТӘ-11с, 11(2ж)
		Дәріс	Тәж.	СӨЖ	Дәріс	Тәж.	СӨЖ
1	Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі. Буын. Үндестік заңы. Екпін.	1		2	1		2
2	Сөз және мағына. Сөздің көп мағыналығы. Синоним, омоним, антонимдер.		1	2			3
3	Тұрақты тіркестер, мақал-мәтелдер.	1		2	1		3
4	Дирлект, термин сөздер. Жаргондар.		1	2			3
5	Сөз құрамы мен тұлғасы.		1	2			2
6	Сөз таптары. Зат есім, сын есім, сан есім, есімдіктер.	1		2	1		3
7	Етістіктің функционалдық тұлғалары және грамматикалық категориялары.	1		2	1		3
8	Үстеу, шылау, одағай сөздер, еліктеуіш сөздер.		1	2			3
9	Сөйлем мүшелері.	1		2	1		2
10	Жай сөйлем		1	2			2
11	Жай сөйлемнің түрлері.	1		2			2
12	Құрмалас сөйлем. Салалас құрмалас сөйлем.			2	1		3
13	Сабақтас құрмалас сөйлем.		1	2			3
14	Аралас құрмалас сөйлем		1,5	2	1		3
15	Тыныс белгілері.	0,5		2			2
	Барлығы:	7,5	7,5	30	6		39

3.1 Пәннің тақырыптық жоспары
№	Тақырып	Сағат саны
		Дәріс	Тәжір.	СӨЖ СӨЖО
1	2	3	4	5
1	Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі. Буын. Үндестік заңы. Екпін.	2	1	6
2	Сөз және мағына. Сөздің көп мағыналығы. Синоним, омоним, антонимдер.	2	1	6
3	Тұрақты тіркестер, мақал-мәтелдер.	2	1	6
4	Дирлект, термин сөздер. Жаргондар.	2	1	6
5	Сөз құрамы мен тұлғасы.	2	1	6
6	Сөз таптары. Зат есім, сын есім, сан есім, есімдіктер.	2	1	6
7	Етістіктің функционалдық тұлғалары және грамматикалық категориялары.	2	1	6
8	Үстеу, шылау, одағай сөздер, еліктеуіш сөздер.	2	1	6
9	Сөйлем мүшелері.	2	1	6
10	Жай сөйлем	2	1	6
11	Жай сөйлемнің түрлері.	2	1	6
12	Құрмалас сөйлем. Салалас құрмалас сөйлем.	2	1	6
13	Сабақтас құрмалас сөйлем.	2	1	6
14	Аралас құрмалас сөйлем	2	1	6
15	Тыныс белгілері.	2	1	6
Барлығы: сағат		30	15	90

Теориялық курс мазмұны

№	Тақырып	Мазмұны
1	Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі. Буын. Үндестік заңы. Екпін.	Дауысты, дауыссыз дыбыстардың өзіндік қасиеттері. Буын түрлері, тасымалға қатысы. Тасымалдауға болмайтын жағдайлар. Буын және дыбыс үндестігі. Екпін және дауыс ырғағы.
2	Сөз және мағына. Сөздің көп мағыналығы. Синоним, омоним, антонимдер.	Сөздің тура және ауыспалы мағынасы, сөз мағынасын ауыстырып қолдану жолдары. Омоним және көп мағыналы сөздер, синонимдік қатар, антонимдердің көркем шығармаларда қолдану жолдары.
3	Тұрақты тіркестер, мақал-мәтелдер.	Тұрақты тіркестердің түрлері, идиомалар мен фразалар.
4	Дирлект, термин сөздер. Жаргондар.	Диалектілердің әдеби тілде бар сөздердің орнына жұмсалу мүмкіндіктері. Жаргон сөздер. Өндірістің, ғылымның, техниканың, өнер мен мәдениеттің даму нәтижесіндепайда болған ұғымдарды білдіретін атаулар.
5	Сөз құрамы мен тұлғасы.	Морфема туралы түсінік. Жалғаудың түрлері. Негізгі түбір және оның белгілері. Туынды түбір және оның негізгі белгілері. Біріккен сөздер, қос сөздер және қысқарған сөздер.
6	Сөз таптары. Зат есім, сын есім, сан есім, есімдіктер.	Сөз таптарының лексика-семантикалық топтары. Синтетикалық және аналитикалық формалары.
7	Етістіктің функционалдық тұлғалары және грамматикалық категориялары.	Есімше, көсемше, тұйық етістіктердің мағыналары, жасалу жолдары, түрлену ерекшелігі, сөйлемдегі синтаксиситік қызметі.
8	Үстеу, шылау, одағай сөздер, еліктеуіш сөздер.	Үстеу, шылаулардың мағыналары мен қызметі, жасалу жолдары, негізгі мағыналық топтары.
9	Сөйлем мүшелері.	Сөйлем мүшелерінің тұлғалары, сұраулары, дара және күрделі мүшелер.
10	Жай сөйлем	Жай сөйлем туралы түсінік. Жақты, жақсыз сөйлемдер, жалаң және жайылма сөйлемдер, атаулы сөйлемдер.
11	Жай сөйлемнің түрлері.	Сөйлемнің айтылу мақсатына қарай түрлері: хабарлы, сұраулы, бұйрықты және лепті сөйлемдер.
12	Құрмалас сөйлем. Салалас құрмалас сөйлем.	Құрмалас сөйлемнің белгілері, жасалу жолдары, түрлері. Құрмалас сөйлем мен жай сөйлемнің айырмашылықтары. Салалас құрмаластың негізгі белгілері.
13	Сабақтас құрмалас сөйлем.	Сабақтас құрмаластың негізгі белгілері және мағыналық түрлері.
14	Аралас құрмалас сөйлем	Аралас құрмалас сөйлем, тыныс белгілерінің қолданылуы.
15	Тыныс белгілері.	Пунктуациялық заңдылықтар. Тыныс белгілерінің қолданылу тәртібі.

3.3 Тәжірибешілік сабақтардың мазмұны

ТӘЖІРИБЕШІЛІК САБАҚТАРДЫҢ МАЗМҰНЫ
№	Тақырып	Мазмұны
1	2	3
1	Дауысты дыбыс жүйесі	Тілдің қатысына қарай түрлері. Жасалу жолына қарай түрлері. Еріннің қатысына қарай түрлері.
2.	Дауыссыз дыбыс жүйесі	Салдыр мен үннің қатысына қарай қатаң, ұяң, үнді болып жіктелетіндігі. Айтылу жолына қарай шұғыл, ызың-фрикатив фонемалар. Дауыссыздардың артикуляциясы.
3.	Буын түрлері	Айтылу, жасалу, жазылу жолдарына қарай буынның түрлері. Буын түрлері: ашық, тұйық, бітеу. Тасымал. Екпін. Буын үндестігі.
4.	Сөздің атауыш және тура мағынасы	Сөздің шығу тегіне байланысты мағынаның түрлері: түпкі мағына, тура мағына. Көп мағыналы сөз.
5.	Сөздердің тіркесу сипатына байланысты мағынаның түрлері	Сөздің еркін мағынасы. Фразеологиялық байлаулы мағына. Синтаксистік шартты мағына.
6.	Сөздің стилистикалық қызметіне байланысты лексикалық мағынаның түрлері	Битарап мағына. Бейнелі мағына (троп немесе фигуралардың түрлері). Метафора. Метонимия. Синекдоха. Терминдік мағына. Жалпылама лексика. Қолданылу өрісі тар лексика. Сөздердің стильдік қызметіне байланысты түрлері. Сөздердің актив және пассив қолданылатын түрлері.
7.	Сөздің құрамы	Негізгі түбір. Туынды түбір. Сөз құрамының синтетикалық және аналитикалық тәсіл арқылы өзгеріске ұшырауы
8.	Сөз табы	Қазақ тіліндегі 9 сөз табының белгілі жүйе негізінде қалыптасқан грамматикалық топтары болып табылатындығы. әр сөз табының сызбасын жасау.
9.	Сөйлемнің айтылу сазы мен мағынасына қарай түрлері	Хабарлы, сұраулы, лепті, бұйрықты сөйлемдер.
10.	Сөздердің байланысу түрлері	Қиысу, меңгеру, матасу, қабысу, жанасу.
11.	Сөздердің байланысу тәсілдері	Интонация арқылы, жалғаулар арқылы, жалғаулық шылаулар арқылы, орын тәртібі арқылы.
12.	Сөйлемнің құрлысына қарай түрлері	Жай сөйлем. Жай сөйлемнің түрлері: жалаң және жайылма, толымды және толымсыз, жақты және жақсыз, атаулы сөйлемдер.
13.	Сөйлемнің біріңғай мүшелері.	Сөйлемнің біріңғай мүшелері және оңашаланған айқындауыш. Олардың ерекшеліктері және орын тәртібі, тыныс белгілері.
14.	Сөз тірестері.	Есімді және етістікті сөз тіркестері. Сөз тіркесінің құрлысы. Олардың тұрақты тіркестерден айырмашылығы.
15.	Құрмалас сөйлем	Құрмалас сөйлемнің белгілері, жасалу жолдары, түрлері. Құрмалас сөйлем мен жай сөйлемнің айырмашылықтары. Салалас және сабақтас құрмалас сөйлем. Аралас құрмалас сөйлем. Тыныс белгілері.

3.4 СӨЖ мазмұны

№	СӨЖ түрі	Есеп беру формасы	Бақылау түрі	Сағат көлемі ҚТӘ-11,11с	Сағат көлемі СҚТӘ-11с, 11(2ж)	Сағат көлемі СҚТӘ-21
1	Дәріс сабақтарын өңдеу		Сабаққа қатысу	7,5	6
2	Үй тапсырмасын орындау	Жұмыс дәптері	Сабаққа қатысу	7,5		6
3	Бақылау жұмысын орындау	Бақылау жұмысы			13	13
3	Қосымша материалдарға дайындық	Конспект	Коллоквиум	8	10	10
4	Семестрлік тапсырманы орындау	Реферат	Семестрлік тапсырманы қорғау	5	10	10
5	Бақылау шараларына дайындық		РК1, РК2	2
	Барлығы			30	39	39

Студенттерге µздігінен оќуѓа берілетін таќырыптар

1. Қазақ тілінің фонетикасының зерттеу обьектісі.

¦сынылатын єдебиет: [3], 1-200 бет, [4], 1-55 беттер, [6] 1-120 беттер.

2. А.Байтұрсыновтың «Жазу мәселесі» мақаласы.

¦сынылатын єдебиет: [8], 1-100 беттер; [9], 1-96 беттер.

3. Дауысты және дауыссыз дыбыстар.

¦сынылатын єдебиет: [8], 1-85 беттер; [7], 1-44 беттер.

4. Графика және орфография.

¦сынылатын єдебиет: [3], 1-200 бет.

5. Сөз және оның мағынасы.

¦сынылатын єдебиет: [7], 1-200 бет, [4], 1-55 беттер, [6] 45-75 беттер.

6. Махмұт Қашқаридың «Диуани лұғат ат-түрк» сөздігі.

¦сынылатын єдебиет: [10], 1-200 бет, [4], 1-55 беттер, [6] 85-96 беттер.

7. Қазақтың салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары.

¦сынылатын єдебиет: [9], 5-36 бет, [4], 50-105 беттер, [6] 36-79 беттер,
Бақылау жұмысының тақырыптары

1. 
   Қазақ тілінің фонетикасының зерттелуі.
   
2. 
   Дыбыстау мүшелері және олардың қызметі.
   
3. 
   Графика және орфография.
   
4. 
   Сөз және оның мағынасы.
   
5. 
   Махмұт Қашқаридың «Диуани лұғат ат-түрк» сөздігі.
   
6. 
   Мақал-мәтелдердің айтылу мақсатына қарай түрлері.
   
7. 
   Сөз құрамы жайында түсінік.
   
8. 
   Бұйрық райлы етістіктің жіктелуінің ерекшеліктері.
   
9. 
   Сын есімнің шырайлары.
   
10. 
    Есімдік және оның септелуі.
    
11. 
    Етістіктің рай категориясы.
    
12. 
    Тіліміздегі одағай сөздердің қызметі.
    
13. 
    Үстеу және оның мағыналық түрлері.
    
14. 
    Сөз тіркесі және оның зерттелуі.
    
15. 
    Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері.
    

Курс саясаты

Оқу процесіне қатысу дегеніміз – сабаққа қатысу, пікірталаста және топ жұмысында белсенділік көрсету, топтастарының оқуына әсер ету.

Сабаққа 100 пайыз қатысып, берілген тапсырмаларды уақытымен және дұрыс орындаса – ең жоғарғы балл 100 б. қойылады. Курсты өту барысында төмендегідей марапаттау ұпайлары қойылады:

- 1 дәріске қатысу – 2 балл.

- 1 тәжір. сабаққа ќатысу – 1 балл.

- Үй тапсырмасын орындау – 5 балл.

Тәжірибешілік жұмыстарын орындау барысында

• 
  Сұрақтар мен тапсырмаларға жауап беру – 2 балл;
  
• 
  Жазба жұмыстарын орындау – 1 балл;
  

Өздік орындау және қорғау барысында:

• 
  материалды толық меңгеру – 1 балл.
  
• 
  Талқыланатын тақырыптың, жоба мәселесінің мазмұнын ашу – 2 балл
  
• 
  Лексика-грамматикалық және стилистикалық сауаттылығы – 1 балл.
  
• 
  Материалдың мазмұндалуына шығармашылық көзқарас және өз ойын айта білу – 2 балл.
  

Пән бойынша қорытынды рейтинг мына формула бойынша анықталады:
Қ = Р₁ + Р₂__ ӨҮаү + Е*ӨҮе+КЖ*ӨҮкж

мұндағы Р₁, Р₂, Е, С,КЖ – бірінші, екінші рейтингте алған ±пай бойынша емтихандағы балл көрсеткіші

ӨҮаү, ӨҮе, ӨҮс, ӨҮкж – ағымдық үлгерімнің семестрдегі үлестері.

Студент сынақты тапсырмай алуы үшін жинаған балы 100 болу керек.

Егер оқу жоспарында емтихан мен сынақ қарастырылған болса, онда сынақ ағымдық бақылау түрі деп есептеледі.

КЖ ғылыми жетекші қатысуымен комиссия алдында қорғалады және пікірмен бірге бағаланады. Пән бойынша қорытынды рейтинг 2-кестеге сай баллдан сандық баламаға, әріптік және дәстүрлі бағаға ауыстырылады. Сөйтіп, оқу жетістіктері журналына және рейтингтік ведомостьқа жазылады. Ведомость пен сынақ кітапшасына дәстүрлі үлгімен баға қойылады.

Егер пән бойынша емтиханнан басқа курстық жұмыс қарастырылған болса, онда сынақ кітапшасына дәстүрлі үлгімен Кж балына сай баға қойылады.

Студенттердің білімін анықтау көрсеткіші

Балл түріндегі қорытынды баға	Балдың сандық баламасы	Әріп жүйесі бойынша бағалау	Дәстүрлі жүйе бойынша қойылатын баға
			Емтихан, дифф. сынақ	сынақ
1	2	3	4	5
95-100	4	А	өте жақсы	Есептелді
90-94	3,67	А-
85-89	3,33	В+	Жақсы
80-84	3,0	В	Жақсы
75-79	2,67	В-	Жақсы
70-74	2,33	С+	қанағаттанарлық
65-69	2,0	С
60-64	1,67	С-
55-59	1,33	Д+
50-54	1,0	Д
0-49	0	F	қанағаттанарлықсыз	есептелмеді

Егер студент емтиханда F деген баға алса, оның қорытынды рейтингі анықталмайды. Ведомостьқа «қанағаттанарлықсыз» деген баға қойылады. Егер пән бірнеше семестрде өтетін болса, онда балл түріндегі баға орташа есеппен қорытылады:

Қ= _Қ₁*К₁+Қ₂*К₂+...+Қ_n*К_n

К₁+К₂+...+К_n

Мұнда Қ₁ ,Қ₂ ,Қ_n – семестр бойынша балл түріндегі қорытынды баға;

К₁,К₂,К_n – семестр бойынша пән сағаты

n – семестр саны