«ҚОСТАНАЙ ОБЛЫСЫ ӘКІМДІГІНІҢ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫ» МЕМЛЕКЕТТІК МЕКЕМЕСІ		ГОСУДАРСТВЕННОЕ УЧРЕЖДЕНИЕ «УПРАВЛЕНИЕ ОБРАЗОВАНИЯ АКИМАТА КОСТАНАЙСКОЙ ОБЛАСТИ»
110000, Қостанай қаласы, Әл-Фараби даңғылы, 56 тел: (714-2) 57-53-10, факс: 54-74-85 e-mail: [email protected]		110000, город Костанай, проспект Аль-Фараби, 56, тел: (714-2) 57-53-10, факс: 54-74-85 e-mail: [email protected]
№ 661

30.03.2011 г.

Аудан және қала әкімдіктері

білім бөлімдерінің бастықтарына

Нұсқаулы-әдістемелік хат

Зерттеудің мақсаты:

1. Отбасы мен мектеп арасындағы қарым-қатынастар деңгейін бағалау үшін білім беру жүйесінің жай-күйі мен дамуы туралы ақпаратқа ата-аналар мен оқушылардың сұранысын белгілеу және қанағаттандыру.

2. Білім беру басқару органдарын және білім беру ұйымдарының жетекшілерін оқыту және тәрбиелеу сапасын жетілдіру бойынша басқару шешімдерді қабылдау үшін отбасы мен мектеп арасындағы қатынастар туралы ақпаратпен қамтамассыздандыру.
Зерттеудің міндеттері:

1. Мектептегі білім беру қызметінің көрсетуі туралы ата-аналар мен оқушылардың ағымдық ақпараттандырылған жағдайын бағалау және олардың сұранысын анықтау.

2. Ата-аналардың әлеуметтік жағдайы мен білім деңгейін ақпараттық сұранысын әсер етулерін анықтау.

3. Ата-аналардың, оқушылардың ақпарат алу қайнар көзін тауып, олардың ақиқатқа сәйкестігін анықтау.

4. Мектептің ата-аналар үшін ашық деңгейін бағалау.

5. Оқушылардың оқыту сапасын жоғарлатуға ата-аналардың әсер етуінің деңгейін бағалау.

6. Ата-аналар мен мектеп арасындағы қарым-қатынастарды жақсарту бойынша ұсынымдарды өңдеу.

7. Тиімді басқару шешімдерді қабылдау үшін мемлекеттік білім беру басқару органдарын және білім беру ұйымдарының жетекшілерін, білім беру жүйесі туралы ата-аналар мен оқушылардың ақпараттық қамтамассыздандыруын бағалау, зерттеулердің қорытындылары бойынша объективті ақпаратпен қамтамасыздандыру.

I. Зерттеудің негізгі әдістері:

1. 
   Сауалнама жүргізу.
   
2. 
   Сұрақ-жауап әдісі (сұхбат, сауалнама өткізу).
   
3. 
   MS Excel көмегімен нәтижелерді өңдеудің статистикалық әдістері.
   
4. 
   MS Excel көмегімен алынған нәтижелерді өңдеудің графикалық әдістері.
   
5. 
   Алынған нәтижелерге салыстырмалы талдау жүргізу әдісі.
   

Сауалнама жүргізу – сауалнама көмегімен әлеуметтік, демографиялық және т.б. зерттеулерден ақпарат жинау.

Сауалнама – белгілі бір үлгі бойынша жасалған, қандай-да бір мәлімет алуға арналған сұрақ-жауап қағазы.

Әңгіме – бағдарлама бойынша ата-аналар және оқушылармен зерттеушінің диалогі.

Сұхбат алу – зерттеу сұрақтары бойынша ата-аналар және оқушылардың пікірлерін айқындау үшін ауызша диалог.

Талдау – бір нәрсенің негізгі құрамын, қасиетін, жан-жақты талқылау жолымен жүзеге асатын ғылыми зерттеу әдісі.

Өңдеудің статистикалық әдістері – бұқаралық құбылыс және мәліметтерді сандық есеби жолмен ақпаратты өңдеудің тәсілі .

Өңдеудің графикалық әдістері – бір нәрсенің жағдайын, дамудың сандық көрсеткіштерін диаграмма, сызба, кесте және т.б. қолдану арқылы ақпаратты жеткізудің тәсілі.

Салыстырмалы талдау әдісі – алынған нәтижелерді салыстыру негізінде мәліметтерді өңдеудің тәсілі.

Сауалнама жүргізу:

1. 
   Ата-аналарға сауалнама жүргізу:
   

1) Сауалнамаға 5,9,10-ші сынып оқушыларының ата-аналары қатысады.

2) Сауалнама 3 бөліктен тұрады:

• 
  сауалнама сұрақтарының 1-ші бөлігі баласы оқитын мектептің маңыздылығын анықтауға мүмкіндік береді;
  
• 
  2-ші бөлігінде ата-аналарға келесі оқу сатысын таңдауда негізгі көзқарасын білдіру ұсынылады. Шешім қабылдай отырып, ата-аналар нені білгілері келеді?
  
• 
  сауалнаманың 3-ші бөлігінде жауап берушінің отбасы, оның баласы, білім беру туралы ақпаратты алу көзі, оған қанағаттануы туралы ақпараттар бар.
  

Сауалнамалардағы жауаптарды кодтау:

• 
  Өте маңызды - 3.
  
• 
  Білгім келеді, бірақ міндетті емес - 2.
  
• 
  Қажет емес ақпарат - 1.
  
• 
  Жауап беруге қиналамын - 0.
  

2. Оқушыларға сауалнама жүргізу:

1) Сауалнамаға 5, 9, 10-ші сынып оқушылары қатысады.

2) Сауалнама 8 сұрақтан тұрады (1-7 жабық сұрақтар, 8 – ашық сұрақ).

• 
  Оқушылар сауалнамада берілгендердің маңыздылығын анықтайды.
  

Сауалнамалардағы жауаптарды кодтау:

• 
  Өте маңызды - 3.
  
• 
  Білгім келеді, бірақ міндетті емес - 2.
  
• 
  Қажет емес ақпарат - 1.
  

• 
  Жауап беруге қиналамын - 0.
  

Сауалнама жүргізудің ережесі:

• 
  сауалнаманы оқу ұйымдарында жүргізеді (ата-аналар жиналысында/ сынып сағатында). Сауалнаманы алып кетуге және оны үйде толтыруға рұқсат берілмейді.
  
• 
  әр сауалнамаға реттік нөмір беріледі (зерттеуге қатысатындар санына сәйкес).
  
• 
  сауалнама толтыру уақытын ОББСБ қызметінің координаторлары белгілейді.
  
• 
  сауалнама нәтижелері өңделіп болғаннан кейін, оны сауалнамаға қатысқандарға мәлімдеу қажет.
  

II. Зерттеудің негізгі ұйымдастыру қадамдары:

1. Облыстық білім беру Басқармасы:

• 
  зерттеуге қатысатын облыстық жалпы білім беру мектептеріндегі ата-аналар мен оқушылардың білім беру жүйесі туралы ақпаратқа сұранысын бағалауды жүргізу туралы бұйрықты бекітеді;
  
• 
  зерттеуге қатысатын мектептердегі сыныптар мен оқушылар санын іріктеп бекітеді;
  
• 
  зерттеуге қатысатын ата-аналар мен оқушыларға арналған сауалнамаларды мемлекеттік және орыс тілдерінде бекітеді;
  
• 
  зерттеуге қатысатын жалпы білім беру мектептеріндегі ата-аналар мен оқушылардың білім беру жүйесі туралы ақпаратқа сұранысын бағалауды жүргізу бойынша аудандық/қалалық білім беру бөлімдерінің басшыларымен нұсқаулық-кеңес өткізеді;
  
• 
  «Ата-аналар мен оқушылардың білім беру жүйесі туралы ақпаратқа сұранысын бағалау» зерттеу нәтижелері бойынша басқару шешімдерін қабылдайды.
  

2. Облыстық білім беру сапасын бағалау қызметі:

• 
  зерттеу мәліметтерінің базасын қалыптастыру үшін ақпараттың жинауын (таңдап алынған сыныптар мен оқушылар санын іріктеу) қамтамасыздандыру;
  
• 
  аудандық/қалалық білім бөлімінің басшыларымен кеңес өткізу;
  
• 
  зерттеу нәтижелерінің жиынын, алғашқы өңдеуін және талдауын қамтамасыздандыру;
  
• 
  аудандық/қалалық білім беру бөлімдеріне электрондық түрде сауалнама қағаз бланктерін, құрал-жабдықтарын, Excel-дің сандық үлгідегі екі базалық файлын береді;
  
• 
  облыстық Білім басқармасына барлық материалдардың түпнұсқаларын береді;
  
• 
  облыс бойынша соңғы талдаудың (аналитикалық) қорытындысын құрастырып, баспа түрінде және электрондық тасымалдағышта (мемлекеттік және орыс тілдерінде) ҰББСБО-ға тапсыру.
  

3. Аудандық/қалалық білім беру бөлімдері:

• 
  аудандық жалпы білім беру мектептерінде ата-аналар мен оқушылардың білім беру жүйесі туралы ақпаратқа сұранысын бағалауды жүргізу туралы бұйрық шығарады;
  
• 
  өз ауданындағы зерттеуге қатысатындарды іріктеу жұмысын облыстық білім беру сапасын бағалау қызметіне табыс етеді;
  
• 
  зерттеу өткізілетін аудандарға, жалпы білім беру мектептеріне және сыныптарға код белгілейді;
  
• 
  зерттеуге қатысатын білім беру ұйымдарының басшыларымен нұсқамалық-кеңес өткізеді;
  
• 
  мектепке қажетті материалдарды (қағазға басылып шығарылған сауалнама қағаз бланктерін, құрал-жабдықтарын және Excel-дің сандық үлгідегі екі базалық файлын) береді;
  
• 
  зерттеуге қатысатын мектептерден материалдарды (сауалнама нәтижелерін өңдеу бойынша нұсқауға сәйкес) алады және өңдейді, сауалнама нәтижелерін талдайды және мәліметтерді түсіндіреді;
  
• 
  материалдарды (қағазға басылып шығарылған сауалнамалар, сауалнама нәтижелерін өңдеу бойынша нұсқауға сәйкес толтырылған, құрылған және кодталған зерттеудің алғашқы көрсеткіштері бар Excel-дің екі базалық файлы: біреуі – оқушылардың, екіншісі – ата-аналар жауабымен; талданған (аналитикалық) қорытынды бар мәтіндік файл, сұрақ-жауап нәтижелері бойынша MS Power Рoint-тегі таныстыру, сұраққа жауап бергендер саны туралы көрсеткіштері енгізілген мектеп бойынша іріктеу) облыстық білім беру сапасын бағалау қызметіне табыс етеді.
  

4. Зерттеуге қатысатын білім беру ұйымдары:

• 
  өз мектептерінде ата-аналар мен оқушылардың білім беру жүйесі туралы ақпаратқа сұранысын бағалау жүргізу туралы бұйрық береді;
  
• 
  бекітілген үлгі бойынша аудандық/қалалық білім беру бөлімдерінде зерттеуге қатысатындарды іріктеу жұмысы ұсынылады;
  
• 
  зерттеу рәсімі бойынша нұсқаулық-кеңес өткізеді;
  
• 
  сауалнама жүргізеді;
  
• 
  сауалнама нәтижелерін өңдеу бойынша нұсқауға сәйкес сауалнама нәтижелерін талдайды, өңдейді және көрсеткіштерді түсіндіреді;
  
• 
  дайын материалдарды (қағазға басылып шығарылған сауалнамалар, сауалнама нәтижелерін өңдеу бойынша нұсқауға сәйкес толтырылған, құрылған және кодталған зерттеудің алғашқы көрсеткіштері бар Excel-дің екі базалық файлы: біреуі – оқушылардың, екіншісі – ата-аналар жауабымен; сараптамалық қорытынды бар мәтіндік файл, сұрақтың жауап нәтижелері бойынша MS Power Рoint-тегі таныстыруы, сұраққа жауап бергендер саны туралы көрсеткіштері енгізілген мектеп бойынша іріктеу) қалалық/аудандық білім беру бөлімдеріне табыс етеді.
  

III. Зерттеу жұмысын жүргізудің құрал-жабдықтары

Ата-аналар мен оқушылардың білім беру жүйесі туралы ақпаратқа сұранысын бағалау құрал-жабдықтарына мыналар жатады:

1. 
   Зерттеу жұмысын іріктеудің құрылымы.
   
2. 
   Ата-аналарға арналған сауалнама.
   
3. 
   Оқушыларға арналған сауалнама.
   
4. 
   Оқушыларға арналған сауалнаманы өңдеудің базалық файлы және ата-аналарға арналған сауалнаманы өңдеудің базалық файлы.
   
5. 
   Сауалнама нәтижелерін өңдеу бойынша нұсқауы.
   

1. Зерттеу жұмысын іріктеудің құрылымы

Зерттеу жұмысын жүргізу үшін зерттеу жүргізілетін жалпы білім беру мектептерінде сыныптардың және оқушылардың саны бойынша іріктеуді бекіту ұсынылады. Бұдан кейін аудандардағы зерттеуге таңдап алынған жалпы білім беру мектептеріне, сыныптарға код беріледі.

Зерттеуге қатысушылардың іріктеу жобасына код белгіленеді.

1-ші бағанға зерттеуге қатысатын жалпы білім беру мектептер тізіміндегі реттік нөмеріне сәйкес ауданға (қалаға) код беріледі.

2-ші бағанға мектептің аты және реттік нөмірі көрсетіледі.

3-ші бағанға тізімге сай сан ретімен мектеп коды жазылады, бірақ мектеп кодының бірінші саны аудан (қала) кодымен бірдей болуы керек

4-ші бағанда «Сынып (мектеп толтырады)» - нақты сыныптар литерасымен көрсетеді.

Сұрақ-жауап алардан бұрын 7-ші бағанда барлық ата-аналар саны және

5-ші бағанда сыныптағы балалар саны (оқу жылы басындағы) толтырылады.

6, 8-ші бағандарда сұрақ-жауаптан кейін сауалнамаға қатысқан ата-аналар мен оқушылардың саны жазылады.

Жобаның соңғы 9-шы матрица бағанасына сынып коды, жақшаның ішінде оқыту тілі көрсетіледі, мысалы:

10.1.10а (қ). 1

10 - (район коды)

1 - (мектеп коды),

10а - (10 а сынып)

(қ) - (қазақ тілінде оқыту)

1 - (оқушылар)

10.1.10а (қ). 2

10 - (район коды)

1 - (мектеп коды),

10а - (10 а сынып)

(қ) - (қазақ тілінде оқыту)

2 - (ата-аналар).

Жоба

Зерттеу жұмысын іріктеудің құрылымы

Аудан	Мектеп	Мектеп коды	Сынып (мектеп толтырады) – нақты сыныптарды литерасымен көрсету	Сыныптағы оқушылар саны (барлығы оқу жылы басында) – сұрақ-жауаптан бұрын толтырады	Зерттеуге қатысқан оқушылар саны – сұрақ-жауаптан кейін толтырады	Барлық ата-аналар саны – сұрақ-жауаптан бұрын толтырады	Зерттеуге қатысқан ата-аналар саны – сұрақ-жауаптан кейін толтырады	Сыныптар коды (мектеп толтырады) – әр сынып кодын көрсету
1	2	3	4	5	6	7	8	9
1. ___ аудан	1. ОМ №	1.1.1. – (файылдың коды оқушылар нәтижелерімен) 1.1.2. – (файылдың коды ата-аналар нәтижелерімен)	5а		X			1.1.5а (қ). 1 1.1.5а (қ). 2
			5б		X			1.1.5б (қ). 1 1.1.5б (қ). 2
			5в		X			1.1.5в (қ). 1 1.1.5в (қ). 2
			5г		X			1.1.5г (о). 1 1.1.5г (о). 2
			9а		X			1.1.9а (қ). 1 1.1.9а (қ). 2
			9б		X			1.1.9б (қ). 1 1.1.9б (қ). 2
			9в		X			1.1.9в (о). 1 1.1.9в (о). 2
			9г		X			1.1.9г (о). 1 1.1.9г (о). 2
			9д		X			1.1.9д (о). 1 1.1.9д (о). 2
			10а		X			1.1.10а (қ). 1 1.1.10а (қ). 2
			10б		X			1.1.10б (қ). 1 1.1.10б (қ). 2
			10в		X			1.1.10в (қ). 1 1.1.10в (қ). 2
	2. СОМ №	1.2.1. – (файылдың коды оқушылар нәтижелерімен) 1.2.2. – (файылдың коды ата-аналар нәтижелерімен)	5а		X			1.2.5а (қ). 1 1.2.5а (қ). 2
			5б		X			1.2.5б (қ). 1 1.2.5б (қ). 2
			5в		X			1.2.5в (қ). 1 1.2.5в (қ). 2
			9а		X			1.2.9а (қ). 1 1.2.9а (қ). 2
			9б		X			1.2.9б (қ). 1 1.2.9б (қ). 2
			9в		X			1.2.9в (о). 1 1.2.9в (о). 2
			9г		X			1.2.9г (о). 1 1.2.9г (о). 2
			9д		X			1.2.9д (о). 1 1.2.9д (о). 2
			10а		X			1.2.10а (қ). 1 1.2.10а (қ). 2
			10б		X			1.2.10б (қ). 1 1.2.10б (қ). 2

следующая страница>