Yхибүүдэй сэдьхэлдэ сэсэг таридаг, ухаан бодолдонь ургы ургуулдаг, эдир заахан наhанhаань элинсэг хулинсагайнгаа домог түүхэ эльгэлэн хөөрэдэг, эхэ эсэгэhээ захяатай, эхын уурагтай холбоотой буряад хэлэнэй багшын сэдьхэлэй оёорой гүн бодолнуудтайнь танилсахыетнай уринаб.

«Багша» болбол хүн түрэлтэнэй али олон хэлэн дээрэ тон хүндэтэй үгэ мүн. Нээрээшье, дэлхэй дээрэхи агууехэ шажануудай бурхан бүхэниинь «Багша» гэһэн хүндэтэ нэрэдэ хүртэнхэй бшуу. Тэдэнэр мүндэлхэ, түрэхэһөө юртэмсын зоболон амасажа, амитан зондоо үндэр заяата һургаал номнол түхөөһэн байха.

Урдын сагһаа хойшо зоной дундаһаа нигүүлэсхы һайхан сэдьхэлтэй, оюун хурса ухаатай, эрдэм бэлигтэй хүнүүд лэ багша болодог бэлэй. Илангаяа манай буряад зоной дунда тиимэ багшанар олон байжа болоо. Юундэб гэхэдэ, тэдэнэй дундаһаа «ябаган багшанар» олоороо гараhан юм.

Багша… Табан үзэгтэй энэ үгын удха хэды гүнзэгыб? Yхибүүнэй үндын бодохоhоо хойшо багша хүн эхэ эсэгэтэйнь хамта гараа hарбайн үгэжэ, хүүгэдэй гарые ганзагада, хүлыень дүрөөдэ хүргэлсөөд, ажабайдалай үргэн харгыда үдэшэхэдөө, иигэжэ хэлэдэг заншалтай: «Эрдэм, ажалай табсан бүхэниие амжалтатай алхажа, элин дээшээ ниидыт даа!»

Буряад хэлэнэй багша… Баян буряад хэлэн дээрэ бэшэжэ, уншажа hургаха, эжы абын ёhо заншалые бага наhанhаань ойлгуулан дамжуулха, хэтэ мүнхын харгыда хуби заяагаа холбоhон хүршэ түрэл арадуудай үри хүүгэдые эбтэй эетэйгээр буряад хэлэ шудалуулха – эдэл даа үдэр бүри урдаа табидаг минии зорилгонууд.

Yхибүүнэй ухаан бодол, хэлэ, сэдьхэл хүгжөөхэ, ажабайдалай оршон байдал тухай мэдэсэ дээшэлүүлхэ хэрэгтэ буряад арадай аман зохеол намда ехэ туhа хүргэдэг. Жэшээнь, онтохонууд соо буряад арадай ажабайдалай бүхы таланууд гүнзэгыгөөр харуулагдахаhаа гадна арадай байра байдал, ёһо заншал, оюун бодол болон гэр бараан тухай ойлгосонууд эли тодоор үгтэһэн байдаг. Оньhон, жороо үгэнүүд, таабаринууд, арадай дуунууд оёоргүй гүнзэгы ухаан бодол хүгжөөдэг, олон тоото шабинараймни бэлиг шадабарида туhалдаг юм. Һайн хүндэ нүхэд олон, һаруул тэнгэридэ одод олон гэhэн сэсэн мэргэн үгэ баримталжа, олон яhатанай үхибүүдые нэгэдүүлэн, таhаршагүй нягта холбоотойгоор буряад хэлэеэ заанаб. Проектнэ технологи хэрэглэн буряад хэлэ заахада, зарим хэлэ үзэхэдөө ядалдадаг hурагшад бүхы оролдосо шадабарияа гарган, бэе бэедээ туhалалсан, hайн сэгнэлтэнүүдые абажа, сэдьхэлдээ баярлан, урмашан, буряад хэлэндэ дурлан, энэ хэлэ бүри гүнзэгыгөөр шудалhайб гэжэ сэдьхэн ябадаг. Баримта болгон хэлэхэдэ, эндэ hая үнгэргэгдэһэн республиканска фестиваль-олимпиадада минии hурагша, ород айлай басаган Алина Токмакова тордиhогүй буряад хэлэ харуулжа, гурбадахи hуури эзэлээ hэн. Энэл даа багшын үдэр бүриин ажалай үрэ дүн, энэл даа багшын жаргал.

Толгойетнай эльбэгшэ,

Томоотой ябахыетнай хүсэгшэ,

Тоодо, үзэгүүдтэ hургагша

Танда эрмэлзэл үгэгшэ хүн – багша.

Эртээр гараhан нарандал,

Элшээр дулаахан,

Энэрхы сэдьхэлтэй

Эжы мэтэ hанагдадаг хүн – багша.

Хэhэн олон хэрэгүүдээ,

Хэлэhэн уян үгэнүүдээ

Удхалан зохёон харуулдаг