ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БIЛIМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛIГI
Қазақ мемлекеттiк қыздар педагогикалық университеті

Физика-математика факультетi
ИНФОРМАТИКА ЖӘНЕ ҚОЛДАНБАЛЫ МАТЕМАТИКА КАФЕДРАСЫ
Дипломдық жұмыс
Тақырыбы: “Delphi программалау ортасында графикалық компоненттерді пайдалану әдістемесі”

Қорғауға жiберiлдi " " 2009ж. кафедра меңгерушiсi тех.ғ.к., доцент Г.И.Салғараева __________________

Орындаған: Баймұханмедова А. 5-курс (5-жылдық) 050111-Информатика мамандығы сырттай бөлiмнiң студентi Ғылыми жетекшiсі: тех.ғ.д., профессор Р.Б.Баймахан_______________

Алматы, 2009ж.

Мазмұны

Кіріспе………………………………………………………………………...			3
І.	Графикалық мүмкіндіктер.....................................................................		5
1.1		Қозғалысты программалау…………………………………...……….	5
1.2		Индикаторларды пайдалану…………………………...…………..….	5
1.3		Қарапайым графиктерді сызу әдістері………………………………..	9
1.4		Функциялардың графиктері мен диаграммаларын сызу…………...	11
ІІ.		Мультимедиялық мүмкіндіктер..……………………………………..	12
2.1		Animate компоненті…………………………………………………...	12
2.2		MediaPlayer компоненті……………………………………………….	15
2.3		Дыбыс шығару. Дыбысты жазу.…………………………………........	16
2.4		Видеороликтер мен анимацияларды көру………………………........	19
2.5		Анимацияны құру……………………………………………………...	20
III.		Объектілі- бағдарлы программалаудың элементтері.……………….	23
3.1		Объектілі-бағдарлы тәсілдердің негіздері..………………………….	23
3.2		Protected және private нұсқаулары………………………………........	27
3.3		Полиморфизм және виртуалдық әдістер……………………………..	27
3.4		Қолданушының компоненттерін құру………………………………..	28
Қорытынды…………………………………………………………………...			38
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі…………………………………………...			39
Қосымшалар…………………………………………………………………..			40

Кіріспе

Есептеуіш техниканың қарқынмен дамуы тиімді программалық құралдарды жасау - объектілі бағдарланған программалау жүйелерінің жасалуына әкелді. Бұл ортада қазіргі заманғы компьютерлік технологиялардың кез келген саласындағы бизнес-программа, мультимедия, ойын, мәліметтер қоры сияқты өнімдерді құруға мүмкіндік беретін қазіргі заманғы ең қуатты программалау тілдірінің бірі болып табылады.

Программалау тілін жүзеге асыру саласындағы программа құрумен әлемге әйгілі Borland компониясы 1996 ж. Delphi жаңа буынының компиляторын шығарды. Бұл ең алдымен, Windows ортасында программа құрумен қатар, қосымша Pascal тілінің қуатты компиляторы болып табылады.

Borland корпорациясы аз ғана мерзім ішінде Delphi-дің 7 негізгі версиялары мен бірнеше модификацияларын шығарды. Delphi 7 версиясында өте көп өзгерістер енгізілген. Программалармен қамтаматсыз етудің тиімді өңдеу құралдарын қажет ету “жылдам жасау” ортасы деп аталатын программалау жүйелерінің пайда болуына алып келді. Мұндай ортаға мысал ретінде Borland Delphi жатады. Жылдам жасау RAD – жүйесіне “Rapid Application Development” жүйесінің негізі визуалды жобалау және оқиғаны өңдеуді программалар технологиясы жатады, оның мағынасы өңдеу үнемсіз жұмыстың көп бөлігін өзіне алады да, программиске диалогты терезелерді және оқиғаны өңдеу функциясын құрастыру жұмыстары қалады. Ортада қатаң типтелген объектіге бағдарлы тілі қолданылады, оның негізіне Object Pascal (Turbo Pascal жалғасы) жатады. Delphi әртүрлі программаларды құруға мүмкіндік береді: қарапайым біртерезелі қосымшалардан тармақталған дерек қорларды басқару программаларына дейін. Delphi-дің ұлғайтылған мүмкіндіктері графикпен, мультимедиямен, дерек қорларымен жұмыс істейтін және динамикалық құрылымдармен қосымшаларды құруға мүмкіндік береді. Delphi-дің айрықша ерекшелігі .NET технологиясының сүйемелдеуі болып табылады.

Негізгі терезеден басқа терезелерді жылжытуға, экраннан алып тастауға және олардың өлшемін өзгертуге болады. Delphi бір құжаттық орта, яғни бір мезгілде тек қана бір қосымшамен жұмыс атқаруға болады. Программалар жобасының атауы негізгі терезенің жоғарғы қатарында көрсетіледі. Терезелерді кішірейту, үлкейту, жабу әрекеттері осы әрекеттердің Windows ортасында орындалуымен бірдей болып келеді. Форманың терезесінен Unit кодына өту және одан кері өту F12 пернесі арқылы орындалады. Кейде Delphi жүктелгенде, Unit терезесі шығады. Сол жақтағы терезе Browser терезесі деп аталады және бұл терезе арқылы программаның құрылымымен танысуға болады.

Жалпы білім беретін орта мектептің жоғары сыныптарында информатика пәнін оқытуда, объектілік бағдарланған программалау негіздерін қарастырамыз. Object Pascal тілі – Delphi ортасындағы негізгі программалаушы құрал болып табылады. Бұл бөлімнің негізгі тақырыптарының бірі ішкі программалармен жұмыс істеу іскерліктері екендігі белгілі. Бұл тақырыпты меңгеру оқушыларға көбінесе қиындық туғызып отырады. Сондықтан теориялық мағлұматтар мен жаттығу есептерін тиянақты берудің оқу процесінде өзіміз қолданып жүрген тәсілін ұсынамыз.

Дипломдық жұмыстың мақсаты, жалпы білім беретін орта мектептің жоғары сыныптарында информатика пәнін оқытуда, объектілік бағдарланған программалау негіздерін қарастырып, ішкі программалармен жұмыс істеу іскерліктерін үйрету. Теориялық мағлұматтар беріп, жаттығу есептерін оқу процесінде өзіміз қолданылып жүрген тәсілін ұсыну.

І. Графикалық мүмкіндіктер

1.1. Қозғалысты программалау.

Қозғалысты еліктету немесе анимация эффектін көрсету негізгі үш қадамдың орындалуымен қамтылады:

• Объектіні экран бетіне шығару (кейде шағын үзіліс орнатылғаны жөн);

• Объектіні экраннан алып тастау;

• 
  Объектіні басқа жерге шығару.
  

Диаграмма және график салу

Диаграмма мен график сандық берілгендерді ұғынуды жеңілдетуге бейімделген және Delphi ортасы олармен жұмыс атқаратын компоненттерімен қамтылған. Диаграммаларды екі топқа бөлуге болады:

• 
  Индикаторлар;
  
• 
  Күрделі диаграммалар және графиктер.
  

1.2. Индикаторларды пайдалану

Индикатор жалпы диаграмманың қарапайым түріне жатады және ол арқылы кейбір ұзақ уақыт орындалатын іс-әрекет (мысалы, дискетті форматтау, файлды көшіру, т.с.с.) процестердің көрінісін мәтіндік және графикалық түрде бейнелеуге арналған.

Delphi ортасы жұмыстың орындалуын көрсететін ProgressBar және Gauge компоненттерін ұсынады.

ProgressBar ортаның Win32 парағында орналасқан, бұл компонент белдеу түрінде болып, кейбір ұзақ уақыт орындалатын іс-әрекеттің көрінісін экран бетіне шығарады.

D
elphi ортасының Win32 парағы

ProgressBar компонентінің индикация өрістері мен реңінің түсін өзгертетін қасиеттері жоқ, сондықтан бұл параметрлер контейнер параметрлерімен анықталады. Әдетте графикалық белдеу көк түспен боялады.

ProgressBar компонентінің келесі қасиеттерін негізгі деп санайды:

• 
  Min және Max - индикатордың алғашқы және соңғы мәндерінің
  

аралығын анықтайды. Келісімше Min=0%, Max=100% деп саналады.

• 
  Position - орындалған іс-әрекеттің салыстырмалы көлемін Min және Max мәндеріне сәйкес анықтайды. Мысалы, Min=0, Max=80 деп көрсетілсе, онда Position-ның 20 деген мәніне сәйкес орындалған жұмыстың көлемі 25% деп саналады.
  
• 
  Step - индикатордың көлемі өскендегі позицияның қандай мәнге өсіп отыратынын анықтайды.
  

Индикатордың позициясын программада көрсетуге болады, мысалы:

ProgressBar1. Position:=35;

ProgressBar-ның элементінің позициясын StepIt (өсімшесі Step) және StepBy (Delta:Integer) (өсімшесі Delta) процедуралары арқылы өзгертуге болады. Мысалы, ProgressBar1.StepBy (13).

Бұл оператор бойынша ProgressBar1-дің индикаторы 13-ке өсіп отырады.

ProgressBar1 компонентінің Caption немесе Text қасиеттері жоқ болғандықтан, жұмыс атқару индикаторын жазумен қамту үшін, Label компонентін қолдануға болады.

Samples парағында орналасқан Gauge элементі қарапайым диаграммаларды шығаруда қолданылады. Gauge компоненті арқылы белгілі бір параметрдің мәнін пайызға сәйкестеп, лайықтап шығарады.

Kind қасиеті шығарылатын диаграмманың түрін анықтайды және оның мәні келесідей бола алады :

• 
  GkHorizontalBar - көлденең төртбұрыш;
  
• 
  gkVerticalBar - тік төртбұрыш;
  
• 
  gkPie - сектор;
  
• 
  gkNeedle - спидометр;
  
• 
  g
  kText - тек қана мәтін.
  

Диаграмма түрлері

BorderStyle - жиектерінің түрі bsSingle деп анықталса, онда жиегі жіңішке сызықпен салынады. Егер bsNone деп анықталса - жиегі болмайды. ForeColor - индикатордың түсін, BackColor диаграмманың индикатордан бос аймағының түсін, Progress - параметр мәнін пайызға сәйкестеп анықтайды.

MinValue және MaxValue - параметрдің ең кіші және ең үлкен мәндерін анықтайды (әдетте ол мәндер - 0% және 100% ).

Мысалы, бейнетаспаны ойнау Animate компоненті арқылы іске асырылады. Бұл компонент тек тығыздалмаған графикалық бейне бөлігін ойнауға бейімделген. Осы әрекеттің орындалуын графикалық түрде ProgressBar компоненті арқылы көрсетуге болады.

График және диаграмма

Chart компоненті әртүрлі күрделі диаграммаларды салуда қолданылады. Бұл компоненттің құрамындағы көптеген қасиеттері өздері объект ретінде анықталған және олардың ішкі қасиеттері болады.

• 
  
  

Additional парағының Chart компоненті

Тәжiрибеде Chart компонентінің параметрлерін анықтау әрекеттері Editing Chart редакторының терезесінде анықталады. Ол терезені шақыру үшін формадағы TСhart терезесiн екі рет сырт еткізіңіз немесе тышқанның оң жақ батырмасын басқандағы Edit Chart опциясын таңдаңыз. Ашылған редактордың терезесіндегі Series параметрінде Add батырмасын басу арқылы диаграмманың немесе графиктің түрін анықтауға болады.

Берілгендердің шығар көзі Series=> Data Source парағында анықталады. Егер берілгендердің жиыны қосымшаның орындалу барысында қалыптастандырылса, онда No data деп көрсету керек.

DBChart және QRChart компоненттерінің шығар көзін Table - кесте деп анықтауға болады.

Диаграмма құрылғандағы пайдаланылатын берілгендердің мәндерін басқару үшін Add, Delete, Clear әдістері қолданылады.

Add (Const AValue :Double; Const ALabel:String; Acolor:Tcolor): LongInt функциясы Avalue параметрімен анықталған мәнді диаграммаға қосады. Диаграмма шығарылғанда, Alabel - мәндің атын, ал Aсolor - оның түсін анықтайды.

Delete (ValueIndex:LongInt) процедурасы ValueIndex нөмірімен анықталған мәнді жояды. Жалпы барлық мәндерді жою үшін Clear процедурасы қолданылады.

Delphi ортасы схемаларды, сызбаларды, түрлі иллюстрацияларды экранға шығаратын программаларды неғұрлым қарапайым жолмен құруға мүмкіндік береді.

Графикалық элементтер объекттің үстінгі жағында шығарылады (формалар немесе Image компоненті), бұған Canvas қасиеттері сәйкес келеді. Объектінің бетіне графиктік элементтерді (түзу сызық, шеңбер және т.б.) шығару үшін осы объектінің Canvas қасиетін қолдану әдісін пайдаланамыз.

Мысалы, form1.Canvas.Restangle (10, 10, 100, 100);

Бет (Холст)

Қарапайым графиктерді шығару әдісінде сурет салуға болатын абстрактты бет (холст) ретінде Canvas қасиеттері қарастырылады. Бұл бет (холст) жеке нүктелерден – пиксельдерден тұрады, олардың әрқайсысы көлденең (х) және тік (у) координаталар арқылы анықталады.

Қарандаш және қылқалам

Қарапайым графиктерді бет (холст) бетіне салуды қамтамасыз ететін әдістер үшін, қарандаш және қылқалам қолданылады: қарандашты түзулер мен контурларды сызуға қолданады, ал қылқаламды аймақтарды шекаралық контурмен бояуға қолданады.

Графиктерді бетке (холстқа) шығаратын арнайы қарандаш және қылқаламға Pen (қарандаш) Brush (қылқалам) қасиеттері сәйкес келеді, бұлар TPen және TBrush типтерін көрсетеді. Осы объектілердің қасиеттерінің мәні шығарылатын графикалық элементтердің түрін анықтайды.

TPen объектісінің мынадай қасиеттері бар:

Color – түзудің түсі (контуры);

Width – түзудің қалындығы (пиксель бойынша);

Style – түзудің түрі.

Pen.Color қасиетіннің мәні ретінде мынадай атаулы тұрақтыларды қолдануға болады (TColor): clBlack, clOlive, clGray, clBlue, clMaroon, clNavy, clSilver, clAqua, clGreen, clPurple, clRed, clWhite.

Pen.Style қасиеті мынадай мәндерді қабылдайды:

psSolid – біркелкі түзу;

psDash – пункттирлік түзу, ұзын штрихтар;

psDot – пункттирлік түзу, қысқа штрихтар;

psClear – түзу көрінбейді.

Егер Pen.Width қасиетінің мәні бірден үлкен болса, онда пункттирлік түзулер біркелкі түзулер болып шығады.

Қылқалам (Canvas. Brush) тұйық аймақтарды сызатын және сол облыстарды бояуды қамтамасыз ететін әдіс ретінде қолданылады. Қылқалам объект сияқты екі қасиетке ие:

Color – тұйық облысты бояйтын түс;

Style – аймақты толықтыру стилі (типі).

Brush.Color қасиетінің мәні ретінде жоғарыда айтылып өткен TСolor типті атаулы тұрақтылардықолдануға болады.

Brush.Style қасиеті мындай мәндерді қабылдайды :

bsSolid – біркелкі бояу;

bsClear – облыс болмайды;

bsHorizontal – көлденен штрих;

bsVertical – тік штрих;

bsFDiagonal – ілгері қарай көлбеген диагоналдық штрих.

Мәтінді шығару

Графикалық объекттің бетіне мәтін шығару үшін TextOut әдісі қолданылады. Осы әдістің шақыру нұсқауы жалпы жағдайда мынадай түрде болады:

Объект.Canvas. TextOut(x, y, Текст);

Мұндағы х, у – шығатын мәтіннің координат нүктелері; Текст – айнымалы немесе символдық типті тұрақты (шығарылатын мәтін).

TextOut әдісімен шығарылатын мәтін облысының оң жақ шекара координаттарын, PenPos қасиетін пайдыланып алуға болады, мысалы:

TextOut(PenPos.x, PenPos.y, (‘руб.’);

1. Қарапайым графиктерді сызу әдістері

LineTo әдісі түзуді қарандаштың ағымдағы орнынан координатасы көрсетілген нүктеге дейін сызады.

Объект.Canvas.LineTo(х, у);

MoveTo әдісі қарандашты белгіленген нүктеге апарады:

Объект.Canvas.MoveTo(х, у);

Ellipse әдісі эллипс сызады (жеке жағдайда, шеңбер – параметр мәндеріне тәуелді болады):

Объект.Canvas.Ellipse(x1, y1, x2, y2);

Мұндағы х1, у1, х2, у2 – ішіне эллипс сызылатын тіктөртбұрыш координаттары.

Arc әдісі доға сызады:

Объект.Canvas.Arc(x1, y1, x2, y2, х3, у3, х4, у4);

Мұндағы х1, у1, х2, у2 – эллипс параметрлері, эллипс бөлігі яғни сызылатын доға болады.

Rectangle әдісі тіктөртбұрыш сызады:

Объект.Canvas.Rectangle (x1, y1, x2, y2);

Мұндағы х1, у1 және х2, у2 – сол жақ үстінгі және оң жақ астынғы тіктөртбұрыш бұрыштарының координаттары.

FillRect әдісі Brush.Color қасиеті арқылы берілген түсімен тіктөртбұрышты бояйды. Бұл әдістің бір ғана параметрі бар, бұл структуранының TRect типі. Мысалы:

var

R :Rect(20, 20, 150, 150);

with Canvas do

begin

Brush.Color:=clRed;

FillRect(R);

end;

end;

Canvas объектінің қасиеттері

Айтып кеткендей, программа орындайтын графиктерді бетке шығару үшін Canvas қасиеті келеді. Canvas объектісінің Pixels қасиетін пайдалана отырып, графикалық беттің кез келген нүктесін қажетті түске бояуға болады. Мысалы, нұсқауы

Form1.Canvas.Pixels[10, 10] :=clRed;

форм бетіндегі нүктені қызыл түске бояйды.

Мысал1. Форма бетіне олимпиядалық жалау суретін салайық. Объектіні Image компонентінің үстіне шығарамыз. Формаға Image, button1 компоненттерін орналастырамыз. Button1 компонентінің Caption қасиетіне «сурет салу» мәнін енгіземіз. Button1 компонентінің Onclick оқиғасын құрамыз. Коды:

procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);

begin

with Image1.canvas do

begin

pen.Width:=1;Pen.Color:=clblack;

brush.Color:=clcream;Rectangle(30,30,150,115);

pen.Width:=2;brush.Style:=bsclear;

Pen.Color:=clblue;ellipse(40,40,80,80);

Pen.Color:=clblack;ellipse(70,40,110,80);

Pen.Color:=clred;ellipse(100,40,140,80);

Pen.Color:=clyellow;ellipse(55,65,95,105);

Pen.Color:=clgreen;ellipse(85,65,125,105);

end;

end;

2. 
   Функциялардың графиктері мен диаграммаларын сызу
   

Sin (K* pi/10 ) функциясы берілген, K=0…20. Функцияның графигін салайық (4 - сурет).

Функцияның графигін сызу үшін

Chart1.SeriesList[0]. AddXY(k,

( sin(k*pi/10)),' ', clGreen) оперторын қолдануға болады.

unit Graf_sin_s;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Classes, Graphics, Controls, Forms, Dialogs,

TeEngine, Series, ExtCtrls, TeeProcs, Chart;

type

TForm1 = class(TForm)

Chart1: TChart;

Series2: TLineSeries;

procedure FormActivate(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

Form1: TForm1;

implementation

{$R *.DFM}

procedure TForm1.FormActivate(Sender: TObject);

var k: integer;

begin

for k:=0 to 20 do

C
hart1.SeriesList[0]. AddXY(k,(sin(k*pi/10)),' ', clGreen);end; end.
Синус функциясының графигі
ІІ. Мультимедиалық мүмкіндіктер
TMediaPlayer - компоненті әртүлі мультимедиялық құрылғылардан: компакт дискілері, дыбыстық карталары және т.б. тұрады. TmediaPlayer компонентінің бірнеше батырмалары бар, олар өздеріне тиісті қызметтерін атқарады.

Windows жүйесінің бүкіл қосымшаларында өзінің дербес менюі болады. Меню қолданушылық интерфейсінің тараған түрінің бірі, ол функциональды қасиеттері бойынша біріктірілген пункттер тізімі болып келеді, олардың әрқайсысы команда немесе іштей менюді көрсетеді. Қосымшада бір басты меню және бірнеше контекстік меню болады. Негізгі меню бүкіл қосымшаны басқаруға, контекстік менюдің әрқайсысы жеке интерфейстік элементі басқаруға арналған.

2.1. Animate компоненті

Animate компоненті Win32 парағында орналасқан, ол кадрлары AVI-файлында орналасқандар үшін анимацияны шығаруға мүмкіндік береді.

Animate компонентінің белгісі

Animate компоненті формаға әдеттегідей қосылады. Компонентті формаға орналастырғаннан кейін оның қасиеттерін қою керек:

Animate компонентінің қасиеттері

	Қасиет	Қызметі
	Name	Компоненттің аты.
	FileName	Компоненттің көмегі арқылы бейнеленетін анимация орналасқан AVI-файлының аты.
	StartFrame	Анимацияның бейнеленуі басталатын кадрдың нөмірі
	stopFrame	Анимацияның бейнеленуі аяқталатын кадрдың нөмірі
	Activate	Анимация кадрларының бейнелену процессінің активтену белгісі
	Color	Анимация іске қосылатын компоненттің фонының түсі
	Repetitions	Анимацияның қайталану саны

Чтобы увидеть, что находиться в AVI-файлда не нәрсе бар екендігін көру үшін Windows-тан қажетті буманы ашып AVI-файлын көрсетіп жанама менюден Свойства командасын таңдап алу керек:



Сводка парағында AVI-файлы

туралы ақпарат шығады

Просмотр анимации

программасының формасы

unit ShowAVI_;
interface
uses

Windows, Messages, SysUtils,

Classes, Graphics, Controls,

Forms, Dialogs, StdCtrls, ComCtrls, ExtCtrls;

type

TForm1 = class(TForm)

Animate1: TAnimate;

// Animate компоненті

Button1: TButton; // Пуск-Стоп батырмасы

Button2: TButton; // келесі кадр

Button3: TButton; // алдыңғы кадр

RadioButton1: TRadioButton;

// барлық анимацияны қарап шығу

RadioButton2: TRadioButton;

// әр кадр бойынша қарап шығу
procedure Button1Click(Sender: TObject);
procedure Button2Click(Sender: TObject);
procedure Button3Click(Sender: TObject);
procedure RadioButton1Click(Sender: TObject);
procedure RadioButton2Click(Sender: TObject);
private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations )

end;
var Form1: TForm1; // форма

CFrame: integer;

implementation {$R *.DFM}
procedure TForm1.Button2Click(Sender: TObject);

begin

if CFrame = 1 then

Button2.Enabled := True;

if CFrame < Animate1.FrameCount then begin

CFrame := CFrame + 1;

Animate1.StartFrame := CFrame;

Animate1.StopFrame := CFrame;

Animate1.Active := True;

if CFrame = Animatel.FrameCount

then Button2.Enabled:=False;

end;

end;
procedure TForm1.Button3Click(Sender: TObject);

begin

if CFrame = Animate1.FrameCount

then Button2.Enabled := True;

if CFrame > 1 then begin

CFrame := CFrame — 1;

Animate1.StartFrame := CFrame;

Animate1.StopFrame := CFrame;

Animate1.Active := True;

if CFrame = 1 // текущий кадр — первый

then Form1.Button3.Enabled := False;

end;

end;
procedure TForml.RadioButtonlClick(Sender: TObject);

begin

Buttonl.Enabled:=True;

Form1.Button3.Enabled:=False ;

Form1.Button2.Enabled:=False;

end;
procedure TForm1.RadioButton2Click(Sender:TObject);

begin

Button2.Enabled:=True;

Buttons.Enabled:=False

Buttonl.Enabled:=False; end;

procedure TForm1.ButtonlClick(Sender: TObject);

begin

if Animate1.Active = False

then begin

Animate1.StartFrame:=l;

Animate1.StopFrame:=Animate1.FrameCount;

Animate1.Active:=True;

Button1.caption:='Стоп';

RadioButton2.Enabled:=False;

end

else

begin

Animate1.Active:=False;

Button1.caption:='Пуск';

RadioButton2.Enabled:=True;

end;

end;
end.

.

MediaPlayer компоненті

Microsoft Windows-тың дыбыстары программасының формасы



unit WinSound_; interface

uses

Windows, Messages, SysUtils,

Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, StdCtrls, MPlayer;

type

TForm1 = class(TForm)

MediaPlayerl: TMediaPlayer; // медиаплеер

Label1: TLabel;

ListBox1: TListBox;

Label2: TLabel;

procedure FormActivate(Sender: TObject);

procedure ListBoxlClick(Sender: TObject);

procedure MediaPlayerlClick(Sender: TObject; Button: TMPBtnType;

var DoDefault: Boolean); private

{ Private declarations } public

{ Public declarations } end;

const

SOUNDPATCH='с:\winnt\media\';

var

Form1: TForm1;

implementation

{$R *.DFM}

procedure TForm1.FormActivate(Sender: TObject);

var

SearchRec: TSearchRec;

begin

Form1.MediaPlayer1.Play ;

if FindFirst(SOUNDPATCH+'*.wav', faAnyFile, SearchRec) =0 then

begin

Form1.ListBox1.Items.Add(SearchRec.Name) ;

while (FindNext(SearchRec) = 0) do

Form1.ListBox1.Items.Add(SearchRec.Name);

end;

end;
procedure TForm1.ListBoxlClick(Sender: TObject);

begin
Label2.Caption:=ListBox1.Items[ListBox1.itemlndex];
procedure TForm1.MediaPlayerlClick(Sender: TObject; Button: TMPBtnType;

var DoDefault: Boolean); begin

if (Button = btPlay) and (Label2.Caption <> '') then

begin
with MediaPlayerl do begin

FileName:=SOUNDPATCH+Label2.Caption;

Open;

end;

end;

end;

end.

Дыбысты жазу

Дыбыстық фрагментті алу үшін Windows-тың құрамындағы Звукозапись программасын пайдалануға болады. Ол үшін Пуск | Программы | Стандартные | Развлечения | Звукозапись командаларын таңдак керек.

Звукозапись

программасының диалогтық терезесі

WAV-файл келесі түрде құрылады. Алдымен дыбыстың қайнар көзін анықтау керек. Ол үшін Параметры менюінен Свойства командасын алып Регулятор громкости таңдау керек. Сонан соң Запись айырғышын таңдап Отображаемые регуляторы громкости тізіміндегі керекті сигналдарды орнату үшін жалаушаларды таңдау керек. Енді дыбысты жазуға көшуге болады.

Свойства диалогтық терезес



Уровень записи диалогтық терезе

Чтобы записать музыкальный или речевой фрагмент, надо запустить программу Звукозапись, активизировать диалоговое окно Уровень, выбрать устройство-источник звука,

Процессті тоқтату үшін Стоп батырмасын басу жеткілікті.

 

2.4. Видеороликтер мен анимацияны қарап шығу

MediaPlayer-ді қолдану программасының терезесі

MediaPlayer1 компонентінің қасиеттерінің мәні

	Қаситет	Мән
	Name	MediaPlayer1
	FileName	delphi.avi
	DeviceType	dtAVIVideo
	AutoOpen	True
	Display	Panel1
	Visible	False

Листинг:

uses

Windows, Messages, SysUtils,

Classes, Graphics, Controls,

Forms, Dialogs, MPlayer, StdCtrls, ExtCtrls;

type

TForm1 = class(TForm)

Label1: TLabel; Panel1: TPanelButton1: TButtonMediaPlayer1: TMediaPlayer; procedure ButtonlClick(Sender: TObject);

procedure FormCreate(Sender: TObject);

private

{ Private declarations ) public

{ Public declarations } end;

var

Form1: TForm1 ;

implementation

($R *.DFM}

procedure TForm1.ButtonlClick(Sender: TObject);

begin

MediaPlayer1.Play;

end;

procedure TForm1.FormCreate(Sender: TObject);

begin

MediaPlayer1.DisplayRect:=Rect(0,0,60,60);

end;

end.

5. 
   Анимацияны құру
   

Мысал:

Дельфи храмының эскизі

1

2




3

4

5

6

7 ...

37

Бұл есепті шешу үшін Macromedia Flash 5 программасын қолдануға болады.

Movie терезесі



Movie Propertiesтерезесіндегі мінездемелер

Бірінші кадрды жәй ғана салу керек. Ол үшін : қарындаш, өшіргіш сияқты стандартты құралдарды пайдаланса жеткілікті. .

Келесі кадрды құру үшін Insert менюінен Keyframe командасын таңдау керек. Нәтижесінде алдыңғы кадрге келесі кадр қосылады. Енді екінші кадрды салуға болады. Тура осылайша келесі кадрлер құрылады.

Шығарылатын анимация дыбыспен байланысуы үшін алдыменен сәйкес дыбыстық файлды қолдануға мүмкіншілік алк керек. Ол үшін File менюінен Import командасын таңдап алу керек те оны дыбыстық файлдың проектіне қосу керек.:



Дыбыстық файлды импорттау

Сонан соң Timeline терезесінде кадрды таңдап алу керек. Количество повторов нужно ввести в поле Loops өрісінде қайталану санын көрсету керек.

Анимация мысалы

Export Windows AVI терезе

III. Объектілі - бағдарлы программалаудың элементтері

3.1 Объектілі- бағдарлы тәсілдердің негіздері.
Объектілі - бағдарлы (ОББ) тәсілдерінің негізінде берілгендерді және оларға орындалатын іс - әрекеттердің жиынын бір құрылымға біріктіру ойы жатыр. Берілгендерді өрістерi, орындалатын әрекеттерді іске асыратын ішкі программаларды әдістері деп атайды.

Object Pascal құрамына өрістерді, әдістерді және қасиеттерді біріктіретін арнайы түр - класс ендірілген. Класс құрамына берілгендер мен берілгендерге орындалатын әрекеттер жиыны кіреді.

ОББ тәсілдері инкапсуляция, иемдену және полиморфизм ұғымдарына негізделген.

Инкапсуляция, дегеніміз - берілгендерді оларды басқаратын процедура және функциялармен қатар қолдану. Осындай қатарластырудың нәтижесінде берілгендердің жаңа түрі - объект пайда болады.

Иемдену - алдын ала анықталған объектілерді пайдалану арқылы олардың туындыларын құрастыру мүмкіндігі. Кез келген класс алғы буын класының туындысы ретінде анықталуы мүмкін. Осындай туынды алғы буынның өрістерін, әдістерін және қасиеттерін иемденеді. Осы сәтте иемденген берілгендерді, әдістерді және қасиеттерді анықтаудың қажеті жоқ, оларды бірден пайдалануға болады.

Полиморфизм - кластың барлық объектілеріне қолдануға болатын аты бірдей әрекетті анықтаудың мүмкіндігі, сонымен бірге әр объект осы әрекетті өзінше орындайды. Объектке - бағдарлы тәсілдері айтарлықтай күрделі есептердің программаларын құрастыруды жеңілдетеді және программаның кодын қайталап қолдануға мүмкіндік туғызыды.

Кластың құрылымы және оны жариялау

Жалпы ОББ тәсілдерінің ерекшелігі - алдын ала құрылып қойылған объектілерді қолдану және де сол объектілердің көптеген туындыларын пайдалану болатындығы.

Кластың құрамындағы өрістер кез келген түрде болуы мүмкін. Кластың құрылымы арнайы бекітілген Class сөзімен басталады, сонан кейін жақшада осы кластың тікелей алғы буыны көрсетіледі. Ары бөлек жол түрінде өрістері, әдістері және қасиеттері келтіріледі және соңында End тұрады.

Классқа сәйкес типті объекті тип деп атайтын боламыз:

type

TMyObject = class(TObject)

MyField: Integer;

function MyMethod: Integer; 

end;

Объект

Объектке жадыдан орын бөлу арнайы кластың құрастырушы әдісі арқылы орындалады, әдетте оның аты Create. Құрастырушының маңызын және бет алысын көрсету үшін кластың сипттамасында procedure сөзінің орнына Consructor деген сөзді көрсетеді.

Мысалы, жоғарыдағы сипаттаманы өзгертейік:

TPerson = class // TPerson - кластың аты

следующая страница>