Ф КГМУ 4/3-04/02

ПП КГМУ 4/02

Ќараѓанды мемлекеттік медициналыќ университеті

Патологиялыќ анатомия жєне сот медицина кафедрасы

Д Є Р І С

Таќырып: Гистогенезіне байланысты ісіктердіњ морфологиялыќ ерекшеліктері.

Пєн: РА 3207 «Патологиялыќ анатомия»
Мамандыќ: «051101 – Мейірбике ісі»
Курс
Уаќыт (±заќтыѓы) 1 саѓат.

Ќараѓанды 2011 ж.

• 
  Таќырып: Гистогенезіне байланысты ісіктердіњ морфологиялыќ ерекшеліктері.
  
• 
  Маќсаты: Ісіктердіњ єрт‰рін олардыњ гистогенезіне ќарай аныќтау, толысу дєрежесін жєне клиникалыќ аѓымын, метастаздану, асќыну т‰рлерін жєне аќырын аныќтау.
  
• 
  Дєріс жоспары:
  

• 
  Ісіктердіњ гистогенетикалыќ жіктелуініњ ±станымдары.
  
• 
  Ќатерсіз жєне ќатерлі ісіктердіњ морфологиясы.
  
• 
  Меланин т‰зуші тін ісіктерініњ морфологиясы.
  
• 
  Нерв тіні ісіктерініњ морфологиясы.
  
• 
  Балалыќ шаќтаѓы ісіктердіњ ерекшеліктері.
  

1. 
   Емшектегі баланыњ арќасы мен мойын т±сын жайлаѓан ісіктіњ т‰сі кµкшіл ќызыл, ал жиегі кµкшілдеу. Сєбидіњ ќанынан тромбопения байќалѓан. Осы ісіктен тым кµп ќан кетіп, ќаза болѓан.
   

1. Ісікті ата.

2.Осы ісік таѓы ќандай жерде дамуы м‰мкін?

3.Асќыну зардаптары.

4.Ісіктіњ µсу жолы.

5.Ісіктіњ микроскопиялыќ бейнесін сипатта.

6. Метастаздану жолдарын ата.

• 
  Дєрістіњ тезистері
  

Ісіктердіњ гистогенезі

Ісіктердіњ гистогенезі – оныњ ткандік тегін бейнелейді. Ісіктердіњ гистогенезін аныќтаудыњ, оныњ морфологиялыќ диагнозын д±рыс ќою ‰шін ѓана емес, дєлелді, єрі тиянаќты емдеу ‰шін де ‰лкен практикалыќ мањызы бар. Т‰рлі ткандерден µнген ісіктердіњ сєуле терапиясы мен химиялыќ препараттарѓа сезімталдыѓы єрт‰рлі екендігі белгілі.

Ісіктердіњ гистогенезі мен ісіктердіњ гистологиялыќ ќ±рылысы деген ±ѓымдардыњ мєні бірдей емес. Ісіктердіњ ќ±рылысы белгілі бір тканге ±ќсаѓанымен, оныњ гистогенезі басќа тканьмен байланысты болуы ыќтимал. Б±ны клетканыњ морфологиялыќ катаплазиясын бейнелеп, онтогенезде тіпті айќын байќалатын µзгергіштігі арќылы т‰сіндіреді.

Ісіктіњ гистогенезі клеткаларыныњ ќ±рылысын морфологиялыќ тєсілдермен зерттеп жєне оларды µздері µнген орган немесе ткань клеткаларыныњ онтогенездік кезењдердегі т‰рлерімен салыстырып барып аныќталады.

Ісіктердіњ классификациясы мен морфологиясы

Ісіктердіњ б‰гінгі замандаѓы классификациясы, олардыњ морфологиялыќ ќ±рылысын, дамыѓан орнын, жеке органдардаѓы ќ±рылыстыќ ерекшеліктерін, ќатерсіз немесе ќатерлілігін ескеріп, гистогенездік принципке (ќаѓидаѓа) негізделе ќ±рылѓан. Б±л классификацияны Интернациональдыќ ракќа ќарсы к‰рес бірлестігініњ ісіктер номенклатурасыныњ Комитеті ісіктерді атауда барлыфќ елдерде ‰ндестік болу ‰шін ±сынѓан. Классификацияда ісіктер 200 – ден астам атауларды ќамтитын жеті топќа жіктеген.

І. Спецификалыќ даму орны жоќ (органспецификалыќ) эпителийлік ісіктер

ІІ. Экзо – жєне эндокриндік бездердіњ, жамылѓы эпителийдіњ (органспецификасыз) ісіктері.

ІІІ. Мезенхималыќ ісіктер.

ІV. Меланан т‰зетін тканьніњ ісіктері.

V. Нерв ж‰йесімен ми ќабыќтарыныњ ісіктері.

VІ. Ќан ж‰йесініњ ісіктері.

VІІ. Тератомалар.

Меланинт‰зетін тканьніњ ісіктері

Нерв тканініњ туындысы болып табылатын меланинт‰зетін клеткаларѓа меланоциттер( невустар деп аталып ж‰рген ісік тєрізді ќ±рылымдар мен шынайы ісіктерге жататын меланомалардыњ даму кезі бола алады.

Невустар ќара т‰сті томпиѓан ќ±рылымдар т‰рінде беттіњ, т±лѓаныњ терісінде жиі кездеседі. Невустардыњ бірнеше т‰рі бар, олардыњ ішінде ењ мањыздылары мыналар: 1) шекаралыќ; 2) дермаішілік; 3) к‰рделі (аралас); 4) эпителиоидтыќ, немесе ±ршыќклеткалы (ювенильдік);

5) кµгілдір (А.К.Апатенко).

1. 
   Шекаралыќ невуста эпидермис пен дерманыњ аралыѓында невустыќ клеткалар шоѓырыныњ ±ялары т‰зіледі.
   
2. 
   Дермаішілік невус- ењ жиі кездесетін невус; ол невустыќ клеткалардыњ дермада жайѓасќан ±ялары мен тізбектерінен ќ±рылады. Невустыќ клеткаларда меланин кµп. Ісіктіњ біразында кµпядролы алып невустыќ клеткалар байќалады.
   
3. 
   К‰рделі невуста шекаралыќтыњ да, дермаішілік невустыњ да белгілері бар (аралас невус).
   
4. 
   Эпителиоидты, немесе ±ршыќклеткалы, невус кµбіне балаларда кездеседі (ювенильдік невус); цитоплазмасы ашыќ т‰сті эпителиоидтыќ клеткалар мен ±ршыќт‰рлес клеткалардан т‰зіледі. Оныњ ќ±рамына Пирогов-Лангханс немесе Тутон клеткаларына ±ќсайтын кµпядролы алып клеткалар тєн. Невустыќ клеткалар эпидермистіњ шекарасы мен дерманыњ ішінде ±ялар ќалыптастырады.
   
5. 
   Кµгілдір невус 30-40 жастаѓы адамдардыњ, кµбінесе бµксе мен аяќ-ќолыныњ дермасында кездеседі. Ол кµбейе келе терініњ шел майына ене µсетін ±зынша бітімді меланоциттерден ќ±рылѓан кµгілдір т‰сті т‰йін. Ќ±рылысы меланомаѓа ±ќсаѓанмен, кµгілдір невус- анда- санда ѓана рецидив беретін, ќатерсіз ісік.
   

Меланома (маланобластома, ќатерлі меланома, меланокарцинома)- меланинт‰зетін тканьніњ ќатерлі ісігі, метастаз беруге µте бейім ќатерлі ісіктердіњ бірі. Ол теріде, кµздіњ пигментті ќабыќшасында, ми ќабыќшаларында, б‰йрек ‰сті безініњ ми ќабатында дамып, кілегейлі ќабаттарда сирек те болса, кездесіп т±рады. Мелагома невустардан дамуы ыќтимал. Меланоманыњ кµпшілігі беттіњ, аяќ-ќолдыњ, т±лѓаныњ терісінде орналасады. Ол ќызѓылт жєне ќара тењбілді ќоњыр даќ (беткейлей жайылѓан меланома), кµкшіл-ќара т‰сті т‰йін немесе т‰йіншек сияќты болуы м‰мкін (меланоманыњ т‰йіндік т‰рі). Меланома ±ршыќт‰рлес немесе полиморфты, µте кейіпсіз клеткалардан, кейде табаќшаѓа ±ќсас клеткалардан ќ±рылады. Клеткаларыныњ кµпшілігініњ цитоплазмасынан сарѓыш-ќоњыр т‰сті меланин табылады. Пигментсіз меланомалар да ±шырасады. Ісікте митоз кµп болады єрі ќ±йылѓан ќан мен некроз ошаќтары байќалады. Жойыла ыдыраѓан меланома меланин мен промеланин кµп т‰зіліп, меланинемия мен меланинурия дамытады. Меланома гематогендік жєне лимфагендік метастаздары ерете береді.
Нерв ж‰йесі мен ми ќабыќшаларыныњ ісіктері
Нерв ж‰йесініњ ісіктері алуан т‰рлі болады. Олар нерв ж‰йесініњ орталыќ, вегетативтік перифериялыќ элементтері мен осы ж‰йеніњ ќ±рамында кіретін мезинхималыќ элементтерден ќалыптасады. Нерв ж‰йесініњ ісіктері жаќсыраќ жєне нашарлау жетілген, яѓни ќатерсіз жєне ќатерлі т‰рлерге жіктеледі, біраќ та мида немесе ж±лында дамыѓан ісіктердіњ барлыѓы да ќатерлі болып табылады, µйткені баяу µскенніњ µзінде де олар тіршілік ‰шін мањы зор орталыќтарды ќысып, ќызметін б±зады.

Орталыќ нерв ж‰йесініњ (ОНЖ) ісіктері нейроэктомиялыќ жєне менингтамырлыќ топтарѓа бµлінеді (10- кесте).

Нейроэктомиялыќ ісіктер
Ми мен ж±лыннањ нейроэктодермалыќ (нейроэпителийлік) ісіктері нейроэктодерманыњ туындаларынан ќ±рылып, органспецификалы болып табылады. Олар басќа органдардыњ ісіктеріне ќараѓанда дизонтогенездік ќ±рылымдардан жиірек туындайды, яѓни ОНЖ-ніњ элементтері жетілгенде ќалып ќойѓан ізашар клеткаларынањ шоѓырларынан дамиды, сондыќтан олардыњ гистогенездік тегін аныќтау кейде µте ќиын болады. Кейде ісіктіњ ќ±рамындаѓы нейрондар мен глиалыќ элементтердіњ белгілі бір даму фазасына сєйкестік байќалады. Нейроэктодермалыќ ісіктер: 1) астроцитарлыќ,

2) олигоденроглиалдыќ, 3) эпиндималыќ жєне хориод эпителиініњ ісіктері, 4) нейрондыќ, 5) шала жіктеле жетілген, эмбриондыќ деп бµледі.

Ќатерлі нейроэктодермалыќ ісіктер єдетте басс‰йегініњ ішіне метастаз беріп, басќа ішкі органдарѓа µте сирек жайылады.
Астроцитарлыќ ісіктер

Астролцитарлыќ ісіктер (глиома) ќатерсіз – астоцитомаѓа жєне ќатерлі – астробластомаѓа (ќатерлі астроцитомаѓа) бµлінеді.

Астроцитома – ењ жиі кездесетін нейроэктодермалыќ ісік; жастарда, кейде балаларда байќалады; мидыњ барлыќ бµліктерінде дамиды. Оныњ диаметрі 5-10 см-ге жетеді де жиегініњ шектелуі ‰немі айќын болмайды. Рењі біркелкі кесіндісінен кейде киста байќалады. Б±л ісікте тамыр аз. Астроцитома астроциттерден дамып, баяу µседі.

Астроцитома ‰ш вариантќа жіктеледі: фибриллярлы, протоплазмалы жєне фибриллярлы – протоплазмалы (аралас).

10 -кесте

Нерв ж‰йесініњ ісіктері (В.В.Архангелькийден)

Негіз клеткалар

Ќатесіз ісіктер

Ќатерлі ісіктер

Нейроэктодермалыќ ісікте

Астроцитарлыќ ісіктер

Астроцит , астробласт

Астроцитома

Асторбластома

Олигодендроглиалыќ ісіктер

Олигодендроглиоцит, олигодендроглиобласт

Олигодендроглиома

Олигодендроглиобластома

Эпендималыќ ісіктер мен хориодтыќ эпителийдіњ ісктері

Эпендиомоцит, Эпендиобласт Хориоидэпителий

Эпендиома Хориоидтыќ папиллома

Эпендиобластома Хориоидкарцинома

Нейрондыќ ісіктер

Ганглионейроцит Ганглионейробласт

Ганглионеврома (ган–глиоцитома)

Ганглионейробластома Нейробластома

Шала жіктеле жетілген жєне эмбриондыќ ісіктер

Медуллобалст Глиобласт

Медуллобалстома Глиобластома

Менингтамырлыќ ісіктер

Менинготелий

Менингиома

Менингиалдыќ саркома

Вегетативтік нерв ж‰йесініњ ісіктері

Симпатогонии Ганглионейробласт Ганглионейроцит Хромаффиндыќ емес параганглийлердіњ клеткалары

Ганглионеврома Хромаффиндыќ емес ќатерсіз параганглиома (гломустыќ ісік, хемодектома)

Симпатобластома (симпатогониома) Ганглионейробластома Хромаффиндыќ емес ќатерлі параганглиома (хемодектома)

Перифериалыќ нерв ж‰йесініњ ісіктері

Леммоцит (Шванн клеткасы деп те аталып ж‰р)

Неврилеммома (шваннома), нейрофиброма Нейрофиброматоз (Реклингаузен ауруы)

Ќатерлі невриллеммома (нейрогендік саркома)

Фибриллярлы астроцитомада параллельді ќосарласа жайѓасќан глиалыќ талшыќтардыњ будалары мол, ал атроцит типтес клеткалар аз болады. Протоплазмалы астроцитома кµлемі єр т‰рлі µсінділері кµп, астроцит т‰рлес клеткалардан ќ±рылады. Кµршілес клеткалардыњ µсінділері бір-бірімен µте жиі торланып, µрмелер т‰зеді. Фибриллярлы – протоплазмалы (аралас) астроцитома астроциттер мен клеткалардыњ глиалыќ µсінділері біркелкі жайыла, бірде мµлшерде ќалыптасќан.

Астробалстома (ќатерлі астроцитома) – сирек кездесетін ісік; оѓан ќ±рамындаѓы клеткаларыныњ полиморфизмі, жылдам µсіп, ми с±йыќтыѓы ж‰ретін жолдармен метастаздану єрі некроз ошаќтарын ќалыптастыру тєн.


Олигодендроглиалыќ ісіктер

Олигодендроглиалыќ ісіктерге ќатерсіз- олигодендроглиоиа мен ќатерлі – олигодендроглибластома жатады.

Олигодендроглиома – ткані біртекті бозѓылттау- ќызѓылт т‰сті, ±саќтау ж±мыр немесе ±ршыќт‰рлес клеткалардан ќ±рылатын ќатерсіз ісік; оѓан ±саќ кисталар мен ізбес шµгінділері тєн.

Олигодендроглибластома- клеткаларыныњ полиморфизммен, патологиялыќ митоздыњ молдыѓымен єрі некроз ошаќтарыныњ пайда болуымен ерекшеленетін ќатерлі олигодендроглиома.

Эпендималыќ ісіктер мен

хориондыќ эпителийдіњ ісіктері

Б±л топтыњ ќатерсіз ісіктеріне эпендиома, ал ќатерлі ісітеріне – эпендимобластома мен хориоидкарцинома жатады.

Эпендимома- ми ќарыншаларынањ эпендимасынан дамитын ќатерсіз ісік. Ол біразына кисталар мен некроз ошаќтары бар интравентрикулярлыќ (ќарыншаішілік) немесе экстравентирулярлыќ (ќарыншадан тысќары) т‰йін т‰рінде ќалыптасады, оѓан тамырларды ќоршай жайѓасќан уни немесе биполярлы клеткалар шоѓырлары (псевдорозеткалар) мен эпителиймен астарланѓан ќуыстар (шынайы розеткалар) тєн.

Эпендимобластома – эпендимоманыњ ќатерлі аѓымды варианты (ќатерлі эпендимома). Ересектерде ол глиобластомаѓа ±ќсап, балаларда дамыса, медуллобластома тєріздес болады. Б±л ісік жылдам єрі тµњірегіндегі тканьдерді инфильтрациялай µседі де ми с±йыќтыѓы ж‰ретін ж‰йені ќуалай метастазданады.

Хориондыќ папиллома (хариоидпапиллома)- ми тамырлары µрімдерініњ эпителиінен дамитын папиллома. Ол- ми ќарыншаларында б‰ртіктене µсетін текше немесе призма бітімді эпителийлік клеткалардан ќ±рылѓан, беткейі б‰ртікті т‰йін.

Хориоидкарцинома (ќатерлі хориоидтыќ папиллоиа)- сирек кездесетін ісік. Ол ми ќарыншасыныњ тамырлар µрімімен байланыса µсіп, т‰йін тєрізді болады. Хориоидкарцинома анаплазияланѓан тамыр µрімдерін астарлайтын клеткалардан т‰зіледі (папиллярлы рак).

Нейрондыќ ісіктер

Нейрондыќ ісіктерге ганглионеврома (ганглиоцитома), ганглионейробластома (ќатерлі ганглиоцитома) жєне нейробластома жатады.

Ганглионеврома (ганглиоцитома) мидыњ ІІІ ќарыншасыныњ т‰бінде кµбірек, ми сыњарларында сиректеу дамитын, жетілген ганглий клеткаларынан ќ±рылѓан, сирек кездесетін ќатерлі ісік. Ісікте клеткалар глиалыќ строма будаларымен жіктеліп, ретсіз жайѓасады.

Ганглионейробластома –ганглионевроманыњ ќатерлі аѓымды аналогы (ќатерлі ганглицитома) – ОНЖ-ніњ µте сирек кездесетін ісігі; Оны, ќатерлі глиома сияќты, клеткаларыныњ полиморфизмі ерекшелендіреді.

Нейробластома – мидыњ µте ќатерлі ісігі. Ол балалрда дамиды. Б±л ісік кµптеген митоздары бар, ядросы кµпіршік тєрізді, синцитий тєрізденіп µсетін ірі клеткалардан т‰зіледі; оныњ ќ±рамында іргелері ж±ќа тамырлар мол болады.
Шала жіктеле жіктелген

жєне эмбриондыќ ісіктер

Б±л ісіктер медуллобластома мен глиобластома жатады.

Медуллобластома ењ жетілмеген клеткалар- медуллобластомалардан ќ±рылады, сондыќтан оныњ аѓымы да ерекше ќатерлі болады. Ісік мидыњ ќ±рт тєрізді бµлігінде жиіректеу орналасады; кµбіне балаларда дамиды («Балалыќ шаќ ауруларын» ќара).

Гиобластома – жиілігі астроцитомадан кейін екінші орын алатын мидыњ ќатерлі ісігі. Ол 40-60 жаста жиірек кездесіп, мидыњ барлыќ бµлігініњ аќ затында дами алады. Ісіктіњ ткані айќын шектелмеген, ж±мсаќ єрі ќ±йылѓан ќан мен некроз ошаќтарынан тарѓыл т‰сті болады. Медуллобластома цитоплазмасында гликоген кµп, кµлемі єр т‰рлі, бірінен екіншісі ядроларыныњ формасымен, ондаѓы хроматинніњ мµлшері жєне кµлемініњ єрт‰рлілігімен ерекшеленетін клеткалар т‰зіледі. Клеткаларда патологиялыќ митоз кµп. Ісік жылдам µсетіндіктен, сырќат адам 4-5 айдыњ ішінде ќайтыс болуы м‰мкін. Метастаздар мида ѓана дамиды.

Меланинг-тамырлыќ ісіктер
Б±л ісіктер ми ќабыќшалары мен шыќќан тегі оѓан жуыќ тканьдерден µнеді. Олардыњ ењ жиі кездесетін т‰рлері – менингиома мен менингиальдыќ саркома.

Менингиома- мидыњ ж±мсаќ ќабыќшасыныњ клеткаларынан дамитын ќатерсіз ісік. Менингиома мидыњ ж±мсаќ ќабатын астарлайтын клеткалар- арахноидэндотелийден ќ±рылса, арахноидэндотелиома деп аталады. Ісік кµбіне мидыњ ќатты ќабыќшасымен, кейде ж±мсаќ ќабыќшасымен жалѓасќан ќатты т‰йін кейпінде болады. Ол бір-біріне тыѓыз жанасып, ±ялы шоѓырлар т‰зген эндотелий тєрізді клеткалардан ќ±рылады. Клеткалар кµбіне микроконцентрлі ќ±рылымдар ќалыпьтастырады (менинготелийі эндотелиома). Оларѓа ізбес шµккен жаѓдайда, псаммомдыќ денешіктер деп аталы ж‰рген ќ±рылымдар пайда болады. Менингиоиа клеткалар мен дєнекер ткань будаларынан да ќ±рыла алады (фиброзды арахноидэндотелиома).

Менингиальдыќ саркома- менингиоманыњ ќатерлі аѓымды аналогы. Оныњ гистологиялыќ ќ±рылысы фибросаркомаѓа, полиморфтыклеткалы саркомаѓа, ми ќабыќшаларыныњ диффуздыќ саркомасына ±ќсауы м‰мкін.

Вегетативтік нерв ж‰йесініњ ісіктері
Вегетативтік нерв ж‰йесініњ ісіктері симпатикалыќ ганглийлардыњ пісіп жетілу т‰рлі дєрежедегі ганглийлік клеткаларынан (симпатогонийлерден, симпатобласстардан, ганглийнейроциттерден) жєне шыѓу тегі симпатикалыќ нерв ж‰йесімен байланысты хромаффиндік емес параганглийлердіњ клеткаларынан (гломустардан) дамиды. Б±л ісіктердіњ ќатерсіз тобына ганглионеврома, ќатерсіз хромаффиндік емес параганглиома (гломустыќ ісік, хемодектома), ал ќатерлі тобына ганглинейробластома, симпатобластома (симпатогониома) мен ќатерлі хромаффиндік емес параганглиома хемодектома) жатады.

Ќатерсіз хромаффиндік емес параганлиоманыњ (хемадектоманыњ) морфологиялыќ ќ±рылысы АPUD – ж‰йеніњ ісіктеріне (апудомаларѓа) єсіресе ішпердесініњ сыртында дамыѓанда, µте ірі болуы м‰мкін; олардыњ ќ±рамына альвеолалыќ немесе трабекулалыќ ќ±рылымдар мен кµптеген синусоид типтес тамырлар тєн.

Ќатерлі хромаффиндік емес параганлиома (хемадектома) сирек кездеседі; оныњ ерекшелігі- ќ±рамындаѓы клеткалардыњ полиморфизмінде єрі инфильтрациялай µсіп, лимфа тамырлары аќылы метастаздануында.

Симпатобластома (симпатогониома) - µте ќатерлі ісік; єдетте ждас балаларда байќалады («Балалыќ шаќ ауруларын» ќара).

Перифериялыќ нерв ж‰йесініњ ісіктері
Перифериялыќ нерв ж‰йесініњ ісіктері нерв ќабыќшаларынан дамиды. Олардыњ ќатерсіз тобына неврилеммома (шваннома), нейрофиброма жєне нейрофиброматоз (Реклингаузен ауруы), ал ќатерлілеріне – ќатерлі шваннома (нейрогендік саркома) жатады.

Неврилеломма (шванома) едєуір жиі кездеседі. Ол ядросы таяќша тєрізді µзі ±ршыќќа ±ќсайтын клеткалардан ќ±рылады. Клеткалар мен талшыќтар будалар т‰зеді; паралельді жайѓасќан ядролар (ядролар шарбаѓы, Верокаи денешіктері) мен талшыќты учаскелер кездесіп, ырѓаќты реттелген немесе «шарбаќтыќ» ќ±рылымдар ќалыптастырады.

Нейрофиброма- нерв ќабыќшаларымен байланысќан ісік; ол нерв клеткалары, денешіктер мен талшыќтар араласќан дєнекер тканьнен ќ±рылады.

Нейрофиброматоз (Реклингаузен ауруы) – біразына тума єрт‰рлі аќаулар ќосарланатын, кµптеген нейрофиброматиоздыњ перифериялыќ жєне орталыќ формалады болады.

Ќатерлі неврилеммома (нейрогендік саркома) – сирек кездесетін ісік. Ол тым айќын дамыѓан клеткалыќ полиморфизммен єрі атипизммен, кµпядролы симпластармен жєне «шарбаќтыќ» ќ±рылымдармен сипатталады.
Ќан ж‰йесініњ ісіктері
Ќан ж‰йесініњ ісіктері ж‰йелік, немесе лейкоздарѓа жєне регионарлыќ, немесе ќатерлі лимфомаларѓа бµлінеді.
Тератомалар
Тератомалар- (грекше: teratos- кемтар, кейіпсіз) ±рыќтыќ ж±мыртќаныњ бір бластомері бµлініп ќалѓанда дамиды жєне бір немесе бірнеше тканьнен ќ±рылады. Тератомалар- жіктелген, ќатерсіз ісіктер, біраќ та малигнизацияланып, ќатерлі ісік – тератобластомаѓа айналуы м‰мкін («Балалыќ шаќ ауруларын» ќара).

• 
  Иллюстрациялыќ материал (ќосымшаны ќара).
  

Єдебиеттер:

Ќазаќ тілінде

Негізгі:

1. 
   Айтк±лов, М±рат Тілеуќабыл±лы. Патологиялыќ анатомияныњ жалпыпатологиялыќ процестер бµлімі бойынша студенттерге арналѓан єдісттемелік ќ±рал/ Айтк±лов, М±рат Тілеуќабыл±лы, Усеева М.С. - Ќараѓанды : ЌММА, 2006. - 92 с.б.ц.
   
2. 
   Струков А.И. Патологиялыќ анатомия : медициналыќ жоѓары оќу орындардыњ студенттеріне арналѓан оќулыќ / А.И. Струков, В.В. Серов . - Аќтµбе
   

Жалпы бµлімі. - 2-ші бас. - 2010. - 350 б.

3. 
   Струков, А.И. Патологиялыќ анатомия : медициналыќ жоѓары оќу орындардыњ студенттеріне арналѓан оќулыќ / А.И. Струков, В.В. Серов . - Аќтµбе
   

ІІ бµлімніњ 1-ші кітабы : жеке аурулар бµлімі. - 2-ші бас. - 2010. - 338 б.

4. 
   Струков, А.И. Патологиялыќ анатомия : медициналыќ жоѓары оќу орындардыњ студенттеріне арналѓан оќулыќ / А.И. Струков, В.В. Серов . - Аќтµбе
   

ІІ бµлімніњ 2-ші кітабы : жеке аурулар бµлімі. - 2-ші бас. - 2010. - 330 б.

Ќосымша:

1. 
   Струков А.И. Патологическая анатомия: Учебник / А.И.Струков, В.В.Серов. – М.: Литтера, 2010. – 848с. (Учеб. лит. для студ. мед. вузов).
   
2. 
   Кук Р.А. Цветной атлас патологической анатомии: пер. с англ. / Р. А. Кук, Б. Стеварт. - М.: Логосфера, 2005. - 282 с: ил.
   
3. 
   Повзун С.А. Патологическая анатомия в вопросах и ответах : Учеб. пос. для студентов мед. вузов / Повзун, С.А. - 2-е изд., перераб. и доп. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2007. - 176 с
   
4. 
   Тусупбекова М.М. Основы гистологической техники и методы гистологического исследования аутопсийного, операционно–биопсийного и экспериментального материала. Методические рекомендации.- Караганда .- 2005.- 45с.
   
5. 
   Тусупбекова, Майда Масхаповна., Принципы составления клинического и патологоанатомического диагнозов согласно требованиям МКБ 10-пересмотра.Логика и структура диагноза.: Учебно-метод. пособие/ - Караганда : Б.и., 2005. - 50 с.б/ц.
   
6. 
   Шевченко Нина Игоревна/ Муканова Ж.И. Патологическая анатомия: Учеб. пос.для медвузов - М. : Владос, 2005. - 285 с. - (Конспекты лекций для медицинских вузов). - ISBN 5305001439 : 895т. р.
   
7. 
   Тусупбекова, М.М. Проведение клинико-патологоанатомических конференций и работа комиссии по изучению летальных исходов: Метод.рекомендации/ Тусупбекова, М.М. - Караганда : КГМА, 2007. - 46 с.б/ц
   
8. 
   Тусупбекова М.М. Руководство по клинической патоморфологии: Учебно-метод. пособие/ Тусупбекова М.М. - Караганда, 2009. - 198 с
   

• 
  Баќылау с±раќтары (кері байланыс)
  

1. 
   Ісіктердіњ гистогенетикалыќ жіктелуі.
   
2. 
   Мезенхималы ќатерсіз ісіктерді ата.
   
3. 
   Мезенхималы ќатерлі ісіктерді ата.
   
4. 
   Меланин т‰зуші тінніњ ќатерсіз ісіктерін ата.
   
5. 
   Меланин т‰зуші тінніњ ќатерлі ісіктерін ата.
   
6. 
   Нерв тінініњ ќатерлі ісіктерін ата.
   
7. 
   Нерв тінініњ ќатерсіз ісіктерін ата.
   
8. 
   Нерв ж‰йесі ісіктерініњ ерекшеліктерін ата.
   
9. 
   Балалыќ шаќтаѓы ісіктердіњ ерекшеліктерін ата.