«Темір жол көлігі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 8 желтоқсандағы Заңының 14-бабы 1-тармағының 9) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

Қазақстан Республикасы

№ 799 қаулысымен бекітілген

 

Жолаушыларды, багажды және жүк-багажды темір жол көлігімен тасымалдау

 

1. Осы Жолаушыларды, багажды және жүкбагажды темір жол көлігімен тасымалдау қағидасы (бұдан әрі - Қағида) «Темір жол көлігі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі - Заң) 14-бабы 1-тармағының 9) тармақшасына сәйкес халықтың және мемлекеттің жолаушыларды, багажды және жүк-багажды темір жол көлігімен тасымалдауға деген қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында әзірленді.

2. Қағида Қазақстан Республикасының темір жолы арқылы темір жол көлігімен жолаушыларды, қол жүгін, багажды және жүкбагажын тасымалдауды жүзеге асыру тәртібін белгілейді.

3. Темір жол көлігімен жолаушыларды, багажды және жүк-багажды Қазақстан Республикасы арқылы халықаралық және транзиттік қатынаста тасымалдау Қазақстан Республикасының заңнамасына және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

4. Осы Қағидада мынадай анықтамалар мен терминдер пайдаланылады:

1) аялдау пункті - тек қана жолаушыларды отырғызуға және түсіруге арналған жолаушылар поезының аялдауы жүзеге асырылатын пункт;

2) бақылау-кассалық машина (бұдан әрі - БКМ) - фискалды модуль, фискалды жады блогы бар электронды құрылғы және (немесе) тауарларды сату және (немесе) қызметтерді көрсету кезінде жүзеге асырылатын ақшалай есеп айырысу туралы ақпарттың тіркелуін және көрсетілуін қамтамасыз ететін копьютерлік жүйе;

3) темір жол көлігіндегі электрондық жол жүру құжаты (бұдан әрі - электрондық билет) - Интернет арқылы ресімделген жол жүру құжаты;

4) тікелей қатынайтын вагон - екі және одан көп поездар құрамында қайта тіркеліп, қатынайтын вагон;

5) жолаушылар поезы - жолаушыларды темір жол қатынастарының барлық түрімен тасымалдауға арналған поезд;

6) уәкілетті орган - темір жол көлігі саласындағы басшылықты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шектерде салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын атқарушы орган;

7) жолаушылардың жол жүру құны - плацкарт және билет бөліктерінің жиынтығы;

8) билет құны - жолаушыларды жүретін маршруттың барлық темір жол арқылы тасымалдау үшін есептелген төлемдер сомасы ретінде белгіленетін жол жүру құнының бір бөлігі;

9) плацкарт құны - жолаушыларды тасымалдаудың жалпы қашықтығымен белгіленетін және вагонды пайдалану мен жол жүру барысында жолаушыларға қызмет көрсету ақысын қамтитын жол жүру құнының бір бөлігі.

Осы Қағидада пайдаланылатын өзге де ұғымдар Қазақстан Республикасының темір жол көлігі туралы заңнамасында белгіленген мағыналарда қолданылады.

5. Жолаушылар поездарының қозғалыс кестесі жарқағаздарда, әртүрлі анықтамалықтарда, Интернетте көрсетіледі.

6. Жолаушылар, багаж, жүк-багаж оларды тиісінше тасымалдау операцияларын орындауға арналған ашық темір жол станциялары мен аялдау пункттерінен темір жол станциялары мен аялдау пункттеріне дейін тасымал данады.

 

§1. Жол жүру құжаттарын (билеттерді) сатуды, олардың жарамдылық мерзімін

 

7. Жолаушылар поездарына жол жүру құжаттарын (билеттерді) ресімдеу Автоматтандырылған басқару жүйесі терминалдарының (бұдан әрі - АБЖ) көмегімен және жол жүру құжатын (билетін) сатып алуға тілек білдірушінің жеке басын куәландыратын құжат үсынылған кезде қол технологиясы бойынша немесе жолаушының талап еткен жеріне жеткізу арқылы жүргізіледі.

8. Тасымалдаушылар жол жүру құжаттарын (билеттерді) өздері жасақтаған поездарға сатуды ұйымдастырады. Басқа тасымалдаушылардың жол жүру құжаттарын (билеттерді) сатуды ұйымдастыруына жасалған шарттардың негізінде рұқсат етіледі.

9. Жолаушылар поездарына жол жүру қүжаттарын (билеттерді) АБЖ терминалдарымен жабдықталған кассаларда және қол технологиясы бойынша сату поезды жасақтау пунктінен және айналымынан 45 тәуліктен бастап және поезд аралық станциядан жөнелтілгенге дейін сату режиміне немесе орындар нормасына байланысты жүзеге асырылады.

10. Жол жүру құжаттарын алдын ала сату 45 тәуліктен бастап поездың аттануына 1 тәулік қалғанға дейінгі мерзімде жүзеге асырылады.

Кететін поезға жол жүру құжаттарын (билеттерді) сатуды аяқтау уақыты станция (вокзал) жүмысының технологиялық үдерістеріне байланысты белгіленеді. Көрсетілген ақпарат жолаушыларға хабардар етіледі.

Поездардың жасақталу немесе айналым станцияларынан кері қайтуға жол жүру құжаттарын (билеттерді) сату жасақтау, айналым станцияларында және аралық станцияларда жүзеге асырылады.

Тікелей қатынайтын вагондарға жол жүру құжаттарын (билеттерді) сату осы вагондар баратын пунктке немесе поездың негізгі жүретін маршрутынан ауытқыған учаскеде орналасқан пункттерге дейін баратын жолаушыларға жүргізіледі.

Тікелей қатынайтын вагондарға жол жүру қркаттарын (билеттерді) вагон жөнелтілгенге дейін 24 сағат бұрын сатуға аралық станциялардан отыратын және түсетін жолаушыларға ғана рұқсат етіледі.

Ауысып отыратын станция жөнелту станциясы болатын учаскелерге жол жүру құжаттарын ресімдеу кезінде поезды таңдау (келісілген поездар) жолаушының осы станцияға келуі мен оның осы станциядан жөнелтілуінің арасындағы кемінде 3 сағат айырмашылық ескеріліп жүзеге асырылады.

11. Жолаушы поездың жүру маршруты бойынша жолаушылар операциялары үшін жол ашық кез келген станцияға дейін кез келген санаттағы вагонға және поезға жол жүру құжатын (билет) сатып алады. Жолаушының келу станциясына дейін тікелей поезд болмаған жағдайда, оған басқа станциядан (ауысып отыру пунктінен) поезда орын болған кезде екінші жол жүру құжаты ресімделеді.

12. Бос орындар болған жағдайда, жолаушының жол жүру қүжаты (билет) сатып алынған поездан ерте жүретін жолаушылар поезымен жүруіне жол беріледі. Бұл жағдайда жолаушыға жол жүру құжатын (билет) қайта ресімдеу қажет.

Ерте жүретін поездың аттануына 24 сағаттан аз уақыт қалғанда, жол жүру құжатын (билетті) жолаушының фамилиясын өзгертпестен қайта ресімдеуге келесі жағдайларда жол беріледі:

1) ерте жүретін поездың нөмірі ауысқанда;

2) вагонның үлгісі жоғары санатқа ауысқанда;

3) поездың нөмірі мен вагонның үлгісі бір уақытта (ерте жүретінге) ауысқанда;

4) бір вагондағы орындар сол типті басқа вагонның орындарына ауыстырылғанда;

5) бір вагондағы орындардың нөмірлері ауысқанда.

13. Жол жүру құжаттарын (билеттерді) қайта ресімдеу бастапқы жол жүру қүжаты (билет) ресімделген сол тасымалдаушының поезына жүргізіледі.

14. Жол жүру құжатын (билет) ресімдеу жолаушының жеке басын куәландыратын құжат (паспорт, әскери билет, жеке куәлік, босатылғаны туралы анықтама, уақытша жеке куәлік, босқын куәлігі 16 жасқа дейінгі балалар үшін туу туралы куәлік), ал жеңілдікпен немесе тегін жол жүру құжатын (билетті) ресімдеу үшін жеңілдік құқығын беретін құжаттар болған кезде жүргізіледі.

15. Жол жүру құжаттарын (билеттерді) АБЖ арқылы ресімдеу кезінде мәліметтер осы жүйенің терминалына қосылған билетбасқыш құрылғымен басып шығарылады. Жеңілдікпен және тегін жол жүруді АБЖ арқылы ресімдеу кезінде поездың санаты жоғарлағаны үшін алынатын қосымша ақы туралы мәлімет жол жүру құжатының (билеттің) сол бланкісіне басылады.

16. Жол жүру құжаттарын (билеттерді) диспетчерлік терминал арқылы автоматтандырылмаған тәсілдермен ресімдеу шарикті (көк, қара немесе күлгін сиялармең) анық, сөздер қысқартылмай жүргізіледі. Дайын мәтіні бар мөрқалыптарды қолдануға болады.

17. Барлық жол жүру құжаттары (билеттер), оның ішінде тегін және жеңілдікпен берілгендері үшінші адамдарға берілмеуі тиіс және жолаушының жеке басын куәландыратын тиісті құжаттар ұсынылған кезде ғана жарамды болады.

18. Жол жүру құжаттарын (билеттерін) қайта сатуға жол берілмейді.

19. Құрамында тікелей қатынайтын вагон келе жатқан поезд осы вагонды қайта тіркеу келісілген поезд кетіп қалған соң келген жағдайда, жолаушы қажеттілігіне қарай сол тасымалдаушының бос орындар бар, бірінші кететін поезымен кету үшін жол жүру құжатын (билетін) қосымша төлемдер төлемей, ресімдей алады. Жолаушы жол жүруден бас тартқан жағдайда қалауы бойынша жүрілмеген жолы (қашықтық) үшін жол жүру қүнын толықтай қайтарып алады.

20. Қажет болған жағдайда, жолаушы жол жүру құжатының (билеттің) күшін сол тасымалдаушының басқа бір поезына тиісті құжаттармен (осы мекеменің бұрыштама мөртабанымен және дәрігердің мөртабанымен расталған анықтаманы берген медицина ұйымының анықтамасы) расталған сырқаттану немесе жазатайым оқиғаға байланысты поезға поезд жөнелтілген сәттен бастап 3 сағат бойы не 3 тәулік бойы кешіккен жағдайда, плацкарт құнын қосымша төлеп, қалпына келтіре алады.

Жолаушы жол жүруден бас тартқан жағдайда жол жүру құнын қайтарып алады, бұл жағдайда плацкарт құны шегеріледі.

21. Егер поезда бос орын болмаса, билет кассасы жол жүру құжаттарын сатудан бас тартады.

22. Нөмірленген орындары бар вагондарға (плацкарт, купе, жүмсақ) жол жүру құжаттары (билеттері) сатылған кезде екі және одан да көп жол жүру құжатын (билетін) сатып алатын жолаушыларға жоғарғы және төменгі орындар саны тең ұсынылады. Мүгедектерге, ауруларға (медицина ұйымынан анықтама болған жағдайда), қарттарға және баласы бар азаматтарға ерекше жағдайлар қарастырылуы мүмкін.

Жолаушыларға вагондардағы орындар санынан артық жол жүру құжаттарын (билеттер) беруге жол берілмейді.

23. Уәкілетті адам (вокзал қызметкері) жол жүру құжатының (билеттің) қолданылу мерзімін келесі жағдайларда ұзартады (жол жүру құжатына мерзімін үзарту туралы белгі қою арқылы):

 

24. Қазақстан Республикасының темір жол көлігімен жолаушылардың жол жүруін, багажды, жүк-багажды тасымалдауды ресімдеу жол жүру және тасымалдау құжаттарының бланкілерінде жүзеге асырылады.

25. АБЖ жол жүру құжаты - жол жүру құжаттарын (билеттерді) АБЖ арқылы автоматтандырылған тәсілмен ресімдеуге арналған. Жол жүру құжатын толтыру АБЖ терминал жабдығының басу құрылғысының көмегімен осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес нысандағы бланкіде жүзеге асырылады және барлық қатынастағы жол жүруді ресімдеу кезінде қолданылады.

26. Өзіне-өзі қызмет көрсететін транзакциялық терминалдың жол жүру құжаты - осы Қағиданың 3-қосымшасына сәйкес нысан бойынша бланкіде жол жүру құжаттарын (билеттерді) ресімдеу үдерісін жолаушылардың өздері тікелей жүзеге асыруы үшін пайдалануға арналған.

27. Электрондық жол жүру құжаты дегеніміз, ол - жолаушыны тасымалдау шартын куәландыру үшін қолданылатын құжат, онда жолаушыны темір жолмен тасымалдау туралы ақпарат электроңды-цифрлы нысанда ұсынылған және мынадай ақпаратты қамтиды:

1) тапсырыстың күні мен уақыты;

2) поездың нөмірі;

3) жөнелту және келу станциясы;

4) поезды жөнелту күні мен уақыты;

5) вагонның нөмірі мен үлгісі;

6) вагондағы орын нөмірі;

7) Тасымалдаушының СТН-і (болса БСН);

8) купенің белгісі (әйелдерге, ерлерге немесе аралас - егер қолданылса);

9) жолаушы туралы мәліметтер - тегі, аты, әкесінің аты (немесе аты-жөні), жеке басын куәландыратын құжаттың атауы, сериясы және нөмірі;

10) тариф (билет, плацкарт);

11) тасымалдаудың қорытынды құны;

12) төлеу нысаны;

13) алымдар (егер қолданылса);

14) электронды билет тапсырысының сәйкестендіргіші.

Тасымалдаушының қалауы бойынша электрондық билет тасымалдау шарттары немесе жолаушыға қызмет көрсету ерекшеліктері туралы басқа да ақпаратты қамтуы мүмкін.

28. Коды 11 «толық» жол жүру құжаты - осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша жол жүру құжаттарын (билеттерді) барлық қатынастарға автоматтандырылмаған тәсілмен диспетчерлік терминалдың көмегімен ресімдеуге арналған. Жол жүру құжатының бланкісі бір парақтан тұрады, ол үш бөлікке бөлінген: жол жүру құжаты, бақылау талоны, жол жүру құжатының түбіртегі. Жол жүру құжаты бақылау талонының кесіліп алынған бөлігімен бірге жолаушының қолына беріледі, түбіртек пен бақылау талонының басқа бөлігі тасымалдаушы белгілеген тәртіпке сәйкес пайдаланылады.

29. Коды 12 «балалар» жол жүру құжаты - осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша 5 жастан 10 жасқа дейінгі балалардың басқа темір жол әкімшіліктері жасақтаған поездармен және Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге жүруі үшін жол жүру құжаттарын автоматтандырылмаған тәсілмен ресімдеуге арналған. Балалар жол жүру құжатының бланкісі бір парақтан тұрады, ол үш бөлікке бөлінген: жол жүру құжаты, бақылау талоны, жол жүру құжатының түбіртегі. Жол жүру құжаты бақылау талонының кесіліп алынған бөлігімен бірге жолаушының қолына беріледі, түбіртек пен бақылау талонының басқа бөлігі тасымалдаушының ішкі қағидаларына сәйкес пайдаланылады.

30. Коды 21 «жеңілдікті» жол жүру құжаты - осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша жеңілдікті жол жүру құжаттарын, оның ішінде облысаралық қатынаста 7-ден 15 жасқа дейінгі балалардың жол жүру құжаттарын автоматтандырылмаған тәсілмен ресімдеуге арналған. Жеңілдік жол жүру құжатының бланкісі бір парақтан тұрады, ол үш бөлікке бөлінген:

31. Кодтары 22 және 32 топтық жол жүру құжаты - осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша топтық жол жүру құжаттарын автоматтандырылмаған тәсілмен ресімдеуге арналған. Коды 22 балалар тобының облысаралық қатынаста, ересектер тобының халықаралық қатынаста жеңілдікті тарифпен жол жүруі үшін пайдаланылады. Коды 32 жол жүру құжаты жолаушылар тобының барлық қатынастарда жол жүруі үшін пайдаланылады.

32. Әскери жол жүру құжаты - осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша ақшасыз әскери жол жүру құжаттарын белгіленген нысандағы әскери талап ұсынылған кезде автоматтандырылмаған тәсілмен ресімдеуге арналған. Әскери жол жүру құжатының бланкісі бір парақтан тұрады, ол үш бөлікке бөлінген: әскери билет, жолаушылардың.саны туралы бақылау талоны, әскери билеттің түбіртегі. Әскери билет жолаушылардың саны туралы бақылау талонының кесіліп алынған бөлігімен бірге жолаушының қолына беріледі, әскери билеттің түбіртегі мен бақылау талонының басқа бөлігі тасымалдаушының ішкі ережелеріне сәйкес пайдаланылады.

33. Ауданаралық (облыс ішіндегі қалааралық) және қала маңындағы қатынас билеті - осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша жол жүру құжаттарын ауданаралық (облыс ішіндегі қалааралық) және қала маңындағы қатынастарда автоматтандырылмаған тәсілмен ресімдеуге арналған. Ауданаралық және ішкі қатынас билетінің бланкісі бір парақтан тұрады, ол үш бөлікке бөлінген: ауданаралық және ішкі қатынас билеті, бақылау талоны мен ауданаралық (облыс ішіндегі қалааралық) және маңындағы қатынас билетінің түбіртегі. Жол жүру құжаты бақылау талонының кесіліп алынған бөлігімен бірге жолаушының қолына беріледі, түбіртек пен бақылау талонының басқа бөлігі тасымалдаушының ішкі қағидаларына сәйкес пайдаланылады.

34. Катушкалық билеттер - осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша билет кассалары жоқ станцияларда поезға отырған жолаушылардың жол жүруін ресімдеу үшін тікелей поездарда, сондай-ақ жолаушылар поездарының жалпы вагондарында қолданылатын жол жүру құжаттары (билеттер). Көрсетілген жағдайларда жол жүруді бақылау тегін бере отырып, БКМ арқылы ресімдеуге жол беріледі. Тасымалдаушы ішкі есептік саясатқа сәйкес басқа да төлем шарттарын белгілейді.

35. Бақылау чегі - тасымалдаушы мен жолаушының арасындағы ақшалай есеп айырысу фактісін растайтын БКМ бастапқы есептік құжаты, бұл ретте тасымалдаушы жолаушыны баратын пунктіне дейін апаруға міндеттенеді.

36. ЛУ-12 нысанды багаж түбіртегі, ЛУ-126 нысанды жүк-багаж түбіртегі, ЛУ-12п нысанды пошта вагонының жүру түбіртегі багаж бен жүк- багажы тасымалын, арнайы вагондар мен пошта вагондарының жүруін автоматтандырылмаған тәсілмен тасымалын осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша ресімдеуге арналған. ЛУ-12, ЛУ-126, ЛУ-12п нысанды түбіртектердің бланкілері үш парақтан тұрады:

37. АБЖ багаж бен жүкбагажына арналған тасымалдау құжаты - осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес ңысан бойынша багаж бен жүк-багажды барлық қатынастарда тасымалдауды ресімдеу үшін қолданылады. Тасымалдау қркатын ресімдеу АБЖ терминал жабдығының басу құрылғысының көмегімен автоматтандырылған тәсілмен жүргізіледі.

38. МД 4-3 түбіртегі осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша жалдау ақысын, комиссиялық алымды және темір жол көлігі ұйымының қосалқы қызметінен түсетін басқа да түсімдерін қабылдап алу үшін қолданылады. Темір жол көлігі ұйымының қосалқы қызметін көрсету түбіртегі жолаушының қолына беріледі, темір жол көлігі ұйымының қосалқы қызметін көрсету түбіртегінің талоны мен түбіршегі тасымалдаушының ішкі ережелеріне сәйкес пайдаланылады.

Тасымалдаушы ішкі есеп саясатына сәйкес басқа да төлем шарттарын белгілейді.

39. АБЖ әр түрлі алымдар түбіртегі жолаушылар паркі вагондарының жүруін, жолаушының қолындағы багажды тасымалдау, топтық өтінімдер бойынша орындарды броньдау, резервтеу кезінде өтінімдік алымдар төлемдерін, сондай-ақ жол жүру және тасымалдау құжаттарын қайтару туралы ақпаратты, билет және багаж кассаларында төленетін халыққа көрсетілетін қызметтер туралы ақпаратты қабылдап алу үшін пайдаланылады, АБЖ арқылы автоматтандырылған тәсілмен ресімделеді.

40. 3, ЗА, ЗК, 4 нысанды қызметтік билеттер (түрғылықты жерінен жұмыс орнына дейін жол жүру), 6, 6-В нысанды әр түрлі билеттер темір жол көлігі қызметкерлерінің жүруіне арналған. Қызметтік және әр түрлі билеттер бланкісі билеттен және билет түбіршегінен тұрады. Қызметтік және әр түрлі билеттер иесінің қолына беріледі, ал қызметтік билеттің түбіршегі билетті берген ұйымда қалады.

41. ГУ-26п тапсыру тізімі поезға багажды және жүк-багажын қабылдау және оларды беру кезінде қолданылады. Оны багаж бен жүк-багажын қабылдап-тапсырушы жасайды және жол багаж ведомостерінің немесе түбіртектерінің жолдама құжаты болып табылады.

42. Плацкартты алу құқығына арналған талон - қызметтік және бір реттік билеттерге беріледі. Талонды толтыру кезінде темір жол (қызметтік немесе бір реттік) билетінің нөмірі, адамдар саны және жол жүру маршруты көрсетіледі. Қызметтік және жеке қажеттіліктер бойынша жол жүруді ресімдеу кезінде талон билет кассасында қалады.