32 Тақырып. Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді кредиторлық берешек есебі

Теориялық бөлім

Кіріспе

1. 
   Қазақстан Республикасында еңбекақы төлеуді ұйымдастыру. Еңбекақы төлеу түрлері мен нысандары.
   
2. 
   Жұмыскерлер өнімділігі мен жұмыс уақытын құжаттық рәсімдеу және есебі.
   
3. 
   Еңбекақы есептеу тәртібі мен құжаттық рәсімделуі.
   
4. 
   Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді кредиторлық берешектің синтетикалық және аналитикалық есебі.
   
5. 
   Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді кредиторлық берешек есебін жетілдіру.
   

Тәжірибелік бөлім

Тапсырма:

1. 
   7210 «Әкімшілік шығыстар» (ӘК) шоты ашылған.
   

• 
  Желтоқсан басына қалдықты көрсету
  
• 
  Желтоқсан айында жүзеге асырылған операцияларға бухгалтерлік жазулар беру
  
• 
  7210 «ӘК» шотына шаруашылық операцияларды таратып жазу
  
• 
  Айналымдарды есептеп, 7210 «ӘК» шоты бойынша соңғы қалдықты шығару
  

2. 
   Әкімшілік шығыстарды есептеу
   

Тапсырма мазмұны:

1. 
   «Дар» ЖШС 7210 «ӘК» шоты бойынша 1 желтоқсанға қалдық - 753900 тг
   
2. 
   Желтоқсан айында «Дар» ЖШС келесідей жалпы және әкімшілік бағыттағы шығыстар болған:
   

№	Операция мазмұны	Сома, тенге	Шоттар корреспонденциясы
			Дебет	Кредит
1	Бағдарламалық қамтамасыздандыруға амортизация есептелген	6500
2	Офис ғимаратына тозу есептелген	8100
3	Офис ғимаратын ағымдағы жөндеу үшін жұмсалған материалдардың нақты өзіндік құны есептен шығарылған	5100
4	Есепті айға жататын алдағы кезең шығыстарын есептен шығару: Жал төлемін енгізу бойынша Алдағы кезең шығыстарының басқа да түрлері бойынша	3900 2600
5	Күмәнді борыштар бойынша қор құрылған	15400
6	Жалпы шаруашылық шығыстар өтелген: Кассадан Есепті сомалардан	1700 5500
7	Басқару аппаратына еңбекақы есептелген	52000
8	Әлеуметтік салықтың есебі жүргізілген	9360
9	Коммуналдық төемдер есебі жүргізілген (ҚҚС-сыз)	20000

3. 
   Жалпы және әкімшілік шығыстар деңгейін есептеу
   

№	Көрсеткіштер	Жоспарлы	Нақты	Ауытқулар
1	Тауар айналымы	21000	20000
2	Жалпы және әкімшілік шығыстар	950	?
3	Жалпы және әкімшілік шығыстар деңгейі	?	?

Қорытынды.

Әдебиеттер.
33 Тақырып. Еңбекақыдан ұстамдар есебі және түрлері
Теориялық бөлім

Кіріспе

1. 
   Ұстамдар түрлері, еңбекақыдан ұстамдардың заңи және нормативтік базасы
   
2. 
   Ерікті зейнеткерлік жарна бойынша еңбекақыдан ұстамдарды жүзеге асыру тәртібі және есебі
   
3. 
   Жеке табыс салығы: ұстам жүргізу және бюджетке аудару тәртібі
   
4. 
   Еңбекақыдан басқадай ұстамдар есебі
   
5. 
   Еңбекақыдан ұстамдар есебін жетілдіру
   

Тәжірибелік бөлім

Тапсырма:

1. 
   Негізгі емес қызметтен «Асыл» ЖШС табыстарын есептеу операцияларын бухгалтерлік есеп шоттарында көрсету
   
2. 
   № 12 журнал ордерде жазулар жүргізу және негізгі емес қызметтен табыстар сомасын анықтау
   

Тапсырма мазмұны:

«Асыл» ЖШС негізгі емес қызметтен табыстарды есептеу бойынша шаруашылық операциялар келесідей:

№	Операция мазмұны	Сома, тг
1	ТМҚ түгендеу нәтижесінде сатып алынған тауарлар артығы анықталған	17200
2	«Мустанг» ЖШС-нен ақысыз «Сирена» қауіпсіздік жүйесі алынған	45900
3	ТМҚ түгендеуі нәтижесінде анықталған жетіспейтін сома материалды жауапты тұлғадан алынған	3750
4	«ЗЕТ-ЛТД» сатып алушысымен есеп айырысу кезінде пайда болған жағымды курстық айырма көрсетілген	25000
5	«Испат-Кармет» ААҚ-нан материалдық емес активтер түрінде келісімді бағамен инвестициялар алынған	120000
6	«Глобус» ЖШС ақысыз бұрында қолданылған өндірістік жабдық алынған есептелген тозу сомасы	32400 8900
7	Кәсіпорынға тиесілі «Иволга» ААҚ акциялары бойынша дивидендтер есептелген	57000

Қорытынды.

Әдебиеттер.

34 Тақырып. Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді кредиторлық берешек есебін компьютерлендіру

Теориялық бөлім

Кіріспе

1. 
   Еңбекақы төлеу бойынша берешектің бухгалтерлік есебінде қолданылатын ақпараттық технологиялар
   
2. 
   Еңбекақы төлеу бойынша берешектің компьютерлік есебінің қолданыстағы бағдарламалар мінездемесі
   
3. 
   Еңбекақы төлеу бойынша берешектің компьютерлік есебі кәсіпорындарын және мекемелерін жетілдіру
   

Тәжірибелік бөлім

Тапсырма:

1. 
   Активтерді иемденудің паушалдық сомасының шартыты есебін жасау (көрсетілген активтер түрлеріне бөлу арқылы);
   
2. 
   Паушалдық иемдену бойынша операцияларға бухгалтерлік жазулар беру
   

Тапсырма мазмұны:

Сауда кәсіпорны ішінде 18 млн.тг.-ге жиһазы мен жабдығы бар кеңсе ғимаратын алған. Баланста көрсету үшін ғимараттың, кеңсе жиһазының, 4 компьютердің жеке есебін жүргізу қажет.

Қорытынды.

Әдебиеттер.

35 Тақырып. Басқадай табыстар мен шығыстар есебі

Теориялық бөлім

Кіріспе

1. 
   Басқадай табыстар мен шығыстар туралы ақпараттың қалыптасуындағы есептің ролі
   
2. 
   Активтердің істен шығуынан болатын табыстар мен шығыстар есебі мен құжаттық рәсімделуі:
   

• 
  Негізгі құралдар, материалдық емес активтер;
  
• 
  Қаржылық инвестициялар.
  

3. 
   Курстық айырмадан болатын табыстар мен шығыстар есебі мен құжаттық рәсімделуі
   
4. 
   Негізгі емес қызметтен пайда болатын табыстар мен шығыстар есебін жетілдіру
   

Тәжірибелік бөлім

Тапсырма:

• 
  Есепті кезең соңына пайдаланылмаған қор (резерв) сомасын есептеу
  
• 
  Түрлері бойынша үмітсіз дебиторлық берешекті есептен шығаруға жазулар беру
  

Тапсырма мазмұны:

31 желтоқсанда дебиторлық берешекке толықтай түгендеу жүргізіліп, «Азия» АҚ басшылығымен алуға тиісті келесідей үмітсіз дебиторлық берешекті есептен шығару туралы шешім қабылданған:

• 
  Талап ету мерзімінің өтуіне байланысты алуға тиісті шоттар – 65300 тг.
  
• 
  Жабдықтаушының банкроттылығына байланысты онымен жеткізу кезінде жоғалған тауарларға талап – 86750 тг.
  
• 
  Төлей алмау қабілеттігінен сот шешімімен қызметкердің материалдық залалды өтеу берешегі – 12000тг.
  
• 
  Басқадай дебиторлық берешек есептен шығарылған – 27000тг.
  

1 желтоқсанға күмәнді берешек бойынша қор сомасы – 193000тг. Күмәнді берешектер бойынша қордың қолданылмаған сомасы сторналанады. Бұл соманы төмендегі кестені толтыру арқылы анықтау керек.

Есепті кезең соңына қолданылмаған қор сомасын анықтау

№	Көрсеткіштер	Сома, тг
1	1 желтоқсанға күмәнді берешек бойынша қор сомасы	193000
2	Үмітсіз дебиторлық берешек есептен шығарылған (операциялард қара)	?
3	Қолданылмаған қор сомасы	?

Қорытынды.

Әдебиеттер.

36 Тақырып. Өткізілген өнімдер мен көрсетілген қызметтерден табыс пен өзіндік құн есебі

Теориялық бөлім

Кіріспе

1. 
   Өткізілген өнімдер мен көрсетілген қызметтерден табыс пен өзіндік құн туралы ақпараттың қалыптасуындағы бухгалтерлік есептің ролі
   
2. 
   Өткізілген өнімдер мен көрсетілген қызметтердің өзіндік құнын анықтау әдістері
   
3. 
   Өткізілген өнімдер мен көрсетілген қызметтерден табыстар есебі мен құжаттық рәсімделуі
   
4. 
   Өткізілген өнімдер мен көрсетілген қызметтердің өзіндік құны есебі мен құжаттық рәсімделуі
   
5. 
   Өткізілген өнімдер мен көрсетілген қызметтерден табыс пен өзіндік құнды анықтау тәртібі мен есебін жетілдіру
   

Тәжірибелік бөлім

Тапсырма:

Шоттар корреспонденциясын бере отырып, негізгі және басқадай қызметтен табыс сомасын және таза табысты анықтау.

Тапсырма мазмұны:

1. 
   Сату үшін алынған тауарларды өткізуден табыс қорытынды пайданы ұлғайтуға есептен шығарылған – 1300000
   
2. 
   Өткізілген тауарлардың өзіндік құны есептен шығарылған – 800000
   
3. 
   Қорытынды пайда (залал) сомасын азайтуға есептен шығарылған:
   

• 
  Тауарларды өткізу бойынша шығыстар – 180000
  
• 
  Әкімшілік шығыстар – 70000
  
• 
  Пайыздар бойынша шығыстар – 30000
  
• 
  КТС бойынша шығыстар – 80000
  

4. 
   Төтенше жағдайға байланысты залал – 20000
   
5. 
   Есепті жылдың таза табысы - ?
   

Қорытынды.

Әдебиеттер.
37 Тақырып. Өткізілген тауарлар және көрсетілген қызметтерге кеткен шығыстар есебі

Теориялық бөлім

Кіріспе

1. 
   Өткізілген тауарлар және көрсетілген қызметтерге кеткен шығыстар туралы ақпаратттың құрылуындағы бухгалтерлік есептің рөлі
   
2. 
   Өткізілген тауарлар және көрсетілген қызметтерге кеткен шығыстар құрамы және жіктелуі, және де осы шығыстардың бухгалтерлік есепті ұйымдастырудағы маңызы
   
3. 
   Өткізілген тауарлар және көрсетілген қызметтерге кеткен шығыстардың синтетикалық есебі
   
4. 
   Өткізілген тауарлар және көрсетілген қызметтерге кеткен шығыстардың аналитикалық есебі
   
5. 
   Өнімдерді өткізуге кеткен шығыстардың құрамын, есебін және есептен шығару жолын жетілдіру
   

Тәжірибелік бөлім

Тапсырма:

• 
  Мердігерлік әдіспен орындалған негізгі құралдардың толық жөндеуін шоттарда көрсет
  
• 
  Шаруашылық әдіспен орындалған негізгі құралдардың толық жөндеуін шоттарда көрсет
  
• 
  Құрылған резерв шотынан толық және ағымдық жөндеулерге кеткен нақты және ағымдық шығыстарды анықтау және есептен шығару. Негізгі құралдарды жөндеуге құрылған резерв- 162 500 тг құрайды.
  

Тапсырма мазмұны:

1. 
   «Москвич» ЖШС 12 қаңтар күні жазылған № 15 келісім-шарттың негізінде «Урал» автокөлігі толық жөндеуге қойылған. Шарт бойынша автокөліктің моторына толық жөндеу жүргізілуі керек. 27 қаңтар күні «Москвич» ЖШС жөндеудің аяқталғандығы туралы хабар келеді, және № 53 шот төленуге қабылданады- 124 000тг. ҚҚС-сыз. Шотқа сомасы 24 800тг. тұратын № 47шот-фактура қосымшаланған.
   

27қаңтардан № 37 директор бұйрығы негізінде комиссия құрылады, олар директор орынбасары Саденов Б.С., «Урал» автокөлігінің жүргізушісі Сергеев И.И., «Москвич» ЖШС шебері Нурмагамбетов Ж.С., «Урал» автокөлігін қарап шығып, байқап көрді. Жөндеу жүргізілгеннен кейін қабылданған «Урал» автокөлігіне жөнделген, реконструкцияланған және жаңаланған обьекттерді алу-беру актісін құрды. (№ НҚ-2 нысаны).

2. 
   28 наурызда «ОКА-2500 бақылау кассалық аппаратына ағымдық жөдеу жүргізілді. Осы аппаратты ағымдық жөндеу үшін №1 дүкеннің меңгерушісі Исина А.Б сомасы 640тг қосалқы бөлшектер сатып алған. Ағымдық жөндеу «Прибор» ЖШС шеберімен жүргізілген және осы үшін 360тг. шот жазылған. ҚҚС-пен. Шебермен есеп-айырысу қолма-қол кассадан 28 наурыздан № 27 шығыс ордерімен берілген.
   
3. 
   Шаруашылық әдіспен мамырда №1 дүкеннің ағымдық жөндеуі өткен. Орындау үшін мыналар шығындалған:
   

• 
  Құрылыс материалдары – 35000
  
• 
  Құрылыс жұмысшыларына еңбекақы есептелген – 20000
  
• 
  әлеуметтік салық есептелген 21% ФОТтан
  
• 
  басқа да шаруашылық материалдары – 2000.
  

Қорытынды.

Әдебиеттер.

Тақырып 38. Қорытынды және бөлінбеген пайданың есебі (жабылмаған зиян)

Теориялық бөлім

Кіріспе

1. 
   Ұйымның қаржылық нәтижелері туралы ақпараттың құрылуындағы есептің рөлі
   
2. 
   Ұйымның қорытынды пайдасының синтетикалық және аналитикалық есебін ұйымдастыру
   
3. 
   Есептік жылмен алдыңғы жылдар бөлінбеген пайдасын бөлу тәртібі және есебі
   
4. 
   Бөлінбеген пайданы қолдануды және есебін жетілдіру
   

Тәжірибелік бөлім

Тапсырма:

Алдыңғы кезең есебі бойынша шоттар корреспонденциясын құру

Тапсырма мазмұны:

№	Мазмұны	Шот.корр		Сома, тг
		Дт	Кт
1	Есептік кезеңде төлемдер түскен: пәтер ақысы, ком.қызметтер, абоненттік төлемдер телефонға және факстык қызметтерге және т.б: ақшалай ақшасыз			150000 250000
2	Есепті кезеңде анықталған және кінәлі тұлғалары табылған, ТМҚ, ақша қаражаттары және де басқа да активтердің жетіспеушілігінің көрсетілуі			50000
3	Берешекті кінәлі тұлғалар өтегенде			50000
4	Есептік кезеңге жататын, ағымдық жал бойынша жалдық төлемді аванспен төленген соманы көрсету			15000
5	Есептік кезеңге жататын коммуналдық қызметтерді, пәтер ақыны аванспен төленген соманы көрсету			12000
6	Есептік кезеңге жататын транспортпен жеткізудің аванстық төлемін көрсету			26000
7	Ұзақ мерзімді жал шарты бойынша кірістер мен пайыздар есептелген			45000
8	Есептік кезеңге жататын байланыс қызметінің аванстық төлемін көрсету			38000
9	Есептік кезең туындағанда, аударылған пайыздар мен кірістердің сомасын көрсету			78000

Қорытынды.

Әдебиеттер.

Тақырып 39. Кәсіпорынның есептік және салықтық саясаты, міндеті мен мазмұны

Теориялық бөлім

Кіріспе

1. 
   Есептік және салықтық саясат түсінігі
   
2. 
   Есептік және салықтық саясаттың қалыптасу тәртібі
   
3. 
   Есептік және салықтық саясаттың қалыптасу мәселелері
   

Тәжірибелік бөлім

Тапсырма:

• 
  Салық салынатын айналымды анықтау
  
• 
  Жылдық жиынтық табысты анықтау (ЖЖТ)
  
• 
  Табыстар мен шығыстар есебі бойынша шоттарды жабу жазуларын беру
  

Тапсырма мазмұны:

1. 
   «Асыл» АҚ 2010 жылы қаржылық есеп мәліметтері бойынша келесідей табыстары мен шығыстары болған:
   

• 
  Өнімді өткізуден табыс – 153600 мың.тг.
  
• 
  Өткізілген өнімнің өзіндік құны – 133500 мың.тг.
  
• 
  Өнімді өткізу бойынша шығыстар – 4500 мың.тг.
  
• 
  Әкімшілік шығыстар – 12700 мың.тг.
  
• 
  Негізгі құралдарды өткізуден табыс – 50 мың.тг.
  
• 
  Бағалы қағаздарды өткізуден залал – 150 мың.тг.
  

2. 
   Есепті кезеңде салық салынатын табысты анықтау кезінде келесідей айырмалар есепке алынған:
   

А) тұрақты:

Іссапар шығындары + 100 мың.тг.

Б) уақытша:

Амортизациялық аударымдар – 400 мың.тг.

Бағалы қағаздарды өткізуден өтелмеген залал – (150 мың.тг.)

3. 
   2011 жылы салықтық мөлшерлеме 20 болса, 2012 жылы оның 15-ға дейін төмендетілуі жоспарлануда.
   
4. 
   2010 жылдың басына 4310 «КТС бойынша кейінге қалдырылған салықтық міндеттеме» шотының кредиті бойынша қалдық 90 мың.тг. болған.
   

Қорытынды.

Әдебиеттер.

40 Тақырып. Кассада және банктік шоттардағы есепті компьютеризациялау.

Теориялық бөлім

Кіріспе

1. 
   Кассадағы және ағымдағы банктік шоттардағы есептік ақпараттың рөлі және маңызы
   
2. 
   Кассадағы, ағымдағы банктік шоттардағы және арнайы шоттардағы ақша қозғалысын қолданбалы бағдарламалар пакетері арқылы құжаттық рәсімдеу
   
3. 
   Компьютерлік техниканы қолдану арқылы кассадағы және банктік шоттардағы ақша қаражаттарын синтетикалық есебі
   
4. 
   Есептік процестерді компьютеризациялау жағдайында кассадағы және банктік шоттардағы ақша қаражаттарының аналитикалық есебі
   

Тәжірибелік бөлім

Тапсырма: Корпорациялық табыс салығы (КТС) есебі операцияларына жазулар беріңіз

Тапсырма мазмұны:

1. 
   Есептік кезеңге КТС есептелген
   

• 
  уақытша айырмашылықтар пайда болғанда немесе жойылған жағдайда есептелген КТС;
  
• 
  бюджетке төленетін;
  
• 
  шығын шығу жағдайында есептеу;
  

2. 
   Аванстық төлемдер және КТС соңғы сомасы төленген.
   
3. 
   Есептік кезең соңында 7710 «КТС бойынша шығыстар» шотын жабу.
   

Қорытынды.

Әдебиеттер.

41 Тақырып. Бухгалтерлік есеп формаларының мінездемесі және оның жетілдіру жолдары.

Теориялық бөлім

Кіріспе

1. 
   Бухгалтерлік есеп формалары туралы түсінік және оның тарихи дамуы
   
2. 
   ҚР қолданылатын бухгалтерлік есептің формаларының мінездемесі
   

А) журнал-ордерлік

Б) жеңілдетілген

В) автоматтандырылған

3. 
   Нарықтық жағдайда бухгалтерлік есеп формаларының жетілдірілуі.
   

Тәжірибелік бөлім

Тапсырма:

1. 
   Кафе ғимаратын жаңартуға кеткен шығыстар капитализацияға жататынын әлде жатпайтынын анықтау
   
2. 
   Кафе ғимаратын жаңартуға кеткен шығыстар сомасына шоттар корреспонденциясын беріңіз
   
3. 
   Кафе ғимаратын жаңартуға кеткен шығыстардың ортақ сомасын есептен шығару
   
4. 
   Кафе ғимаратын жаңартқаннан кейінгі бастапқы және жинақталған амортизация сомасын анықтау.
   

Тапсырма мазмұны:

«Дастархан» ЖШС-де «Лейла» кафесінің ғимаратын жаңарту шешімі қабылданған. Кафеде жаңартудан кейін 50 отыратын орынға көбейеді деп болжанып отыр, бұл нәтижесінде өзіндік өнімін өткізуден айына 420000тг қосымша кірістер әкелуі тиіс. Шаруашылық тәсілмен ғимаратты жаңартуға мынадай шығыстар кеткен:

• 
  құрылыс материалдары- 600 000тг.
  
• 
  өзге де материалдар- 120 000тг.
  
• 
  Құрылысшылардың еңбекақысы- 300 000тг.
  
• 
  әлеуметтік сақтандыруға аударымдар- 54 000тг.
  
• 
  «Темп» ЖШС-нен алынған құрылыс машиналары үшін жалға алу сомасы есептелген (ҚҚС-сыз) – 80 000тг.
  

«Лейла» кафесінің ғимараты жаңартудан кейін комиссия мүшелерімен қабылданды. «Лейла» кафесінің бастапқы сомасы жаңартуға дейін- 16 820 000 тг., жинақталған тозу – 566 420тг.
Қорытынды.

Әдебиеттер.

<предыдущая страница | следующая страница>