Ф КГМУ 4/3-08/01

ПП КГМУ 4/01

Karaganda State Medical Academy
Department of kazakh and Russian languages

Student’s individual work

Topic: Мемлекеттік тіл мәртебесі. Сөз құрамы. Түбір және қосымша. Жалғау, жұрнақ
Discipline: «Қазақ тілі»
Speciality: Жалпы медицина – 051301
Course: І
Compliar: оқытушы Ержанова А. С.

Karaganda 2010ж

Кафедра мәжілісінде талқыланып және бекітілген

№ 6 Хаттама .29. 01. 2010

Кафедра меңгерушісі ____________ Насырова А.Б.

Тақырыбы: Мемлекеттік тіл мәртебесі. Сөз құрамы. Түбір және қосымша. Жалғау, жұрнақ.

Мақсаты: Сөз құрамы, қосымшалардың жалғау, жұрнақ болып бөлінуі туралы білу, жалғау мен жұрнақты сөйлемде қолдану дағдыларын қалыптастыру. «Мемлекеттік тіл мәртебесі» мәтіні бойынша жаңа сөздер мен сөз тіркестерін меңгеріп, оларды қолданғанда қатесіз сөйлеуге, жазуға дағдылану. Қойылған сұрақтарға жауап беру, мазмұнын түсіну. Студенттерді мемлекеттік тілге деген сезімін ояту

Тапсырма

1. 
   Төменде берілген «Мемлекеттік тіл мәртебесі» мәтінін оқып шығып, орыс тіліне аударыңыз. Оқу жылдамдығына, ерекше дыбыс айтылуына мән беріңіз
   

Мемлекттік тіл мәртебесі

Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі – қазақ тілі. Мемлекеттік тіл – мемлекеттік барлық аумағында, қоғамдық қатынастардың барлық салаларында қолданылады, мемлекеттік басқару, заң шығару, сот ісін жүргізу және іс қағаздарын жүргізу тілі.

Мемлекеттік тілді меңгеру Қазақстан Республикасының әрбір азаматынының парызы. Үкімет басқа да мемлекеттік, жергілікті өкілді және атқарушы органдар (ұйымдар): Қазақстан Республикасында барша азаматтарының мемлекетттік тілді еркін меңгеруіне, қажетті барлық ұйымдастырушылық материалдық-техникалық жағдайларды жасауға;

Қазақ диаспорасына (этникалық қауымдастық) ана тілін сақтау және дамыту үшін көмек көрсетуге міндетті.

Мемлекеттік емес ұйымдардың жұмысына мемлекеттік тіл және қажет болған жағдайда басқа тілдерді қолданады

2. «Мемлекеттік тіл мәртебесі» мәтіні бойынша кездесетін жаңа сөздермен танысып, жаттап алыңыз

1. 
   аумақ – территория
   
2. 
   қоғамдық қатынастар – общественные отношения
   
3. 
   барлық – все
   
4. 
   бүкіл аумағында – на всей территории
   
5. 
   мемлекеттік басқару – государственное управление
   
6. 
   заң шығару – законодательство
   
7. 
   сот ісін жүргізу – судопроизводство
   
8. 
   іс қағаздарын жүргізу – делопроизводство
   
9. 
   тілді меңгеру – овладение языком
   
10. 
    парыз – долг
    
11. 
    үкімет – правительство
    
12. 
    жергілікті өкілеттілік – местный представитель
    
13. 
    атқарушы ұйымдар – исполнитнельные органы
    
14. 
    еркін – свободно
    
15. 
    халықаралық – международный
    
16. 
    көмек көрсету – оказывать помощь
    
17. 
    заң – закон
    
18. 
    қолданылады – используется
    
19. 
    нығайту – укреплять
    
20. 
    бедел – авторитет
    
21. 
    әркім – каждый
    
22. 
    еркін – свободно
    
23. 
    міндетті – обязан
    

3. Мәтінге арналған сөздерді дәптерге көшіріп жазыңыздар, оларды есте сақтаныңыздар

4. Мәтін бойынша төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз

1. 
   Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі қандай тіл?
   
2. 
   Мемлекеттік тіл дегенді қалай түсінесіңдер?
   
3. 
   Үкімет, басқа да мемлекеттік, жергілікті өкілді және атқарушы органдар (ұйымдар) не істеуге міндетті?
   

Орындау түрі: «Қазақ тілі – мемлекеттік тіл» тақырыбына шығарма жазу, тақырыпты өз бетінше оқу, әдебиетпен жұмыс

Тапсырманы орындауға талаптар:

Мәтінмен жұмыс істеуде мынадай талаптар қойылады:

• 
  алдымен әрбір сөзді дұрыс оқу, дыбыстарды дұрыс айту, екпінді дұрыс қою, мәнерлеп оқу;
  
• 
  мәтін бойынша жаңа сөздер, сөз тіркестері сөздігін жасау;
  
• 
  мәтін мазмұнын түсіну;
  
• 
  мәтін мазмұны бойынша оқытушының сұрақтарына жауап беру;
  
• 
  мәтін бойынша сұрақ қоя білу;
  
• 
  мәтін мазмұнын тірек сөйлемдермен айта білу;
  
• 
  мәтінді кеңейтіп айту;
  

Тапсыру мерзімдері: семестр бойына

Бақылау критериі: ҚР МЖМБС талаптарына сай ағымдағы, қорытынды бақылау және сабақтың барлық түрлері (аудиториялық, СӨЖ) бойынша бағаланады

Әдебиеттер:

1. А.Ш. Бектуров, Ш.К.Бектуров «Казахский язык для всех», Алматы «Атамұра»,2004

2. С.М.Исаев «Қазақ тілі», Алматы, Университет «Қайнар», 1993

3. Б.Ж.Доскеева «Қазақ тілі медициналық оқу орындарына арналған», Алматы «Қайнар», 2002

4. Д.Х. Ақанова, А.М.Алдашева, З.К.Ахметжанова «Ресми-Іскери қазақ тілі. Грамматикалық түсініктеме, Арман издательство 2002»

5. К.Аяпбергенова «Қазақ тілі для медицинских институтов и училищ», Алматы, «Рауан» 1995

6. Н.Оралбаева, Т.Әбдіғалиева, Б.Шалабаев «Практикалық қазақ тілі», Алматы «Ана тілі» 1993

7. З. Күзекова. Қазақ тілінің практикалық курсы. Алматы: Ғылым, 2001

8. В.Франк «Орысша-қазақша-ағылшынша пәндік сөздік», Алматы, 2000

Бақылау

Қорытынды және негізгі білім деңгейлерін бақылау

?

Укреплять-

1. 
   бедел
   
2. 
   әркім
   
3. 
   еркін
   
4. 
   міндетті
   
5. 
   нығайту
   

?

Закон-

1. 
   бедел
   
2. 
   парыз
   
3. 
   аумақ
   
4. 
   заң
   
5. 
   еркін
   

?

авторитет-

1. 
   заң
   
2. 
   парыз
   
3. 
   меңгеру
   
4. 
   бедел
   
5. 
   заң шығару
   

?

Каждый-

1. 
   еркін
   
2. 
   міндетті
   
3. 
   аумақ
   
4. 
   іс қағаздары
   
5. 
   әркім
   

?

Свободно-

1. 
   заң
   
2. 
   міндетті
   
3. 
   еркін
   
4. 
   парыз
   
5. 
   тілді меңгеру
   

?

Обязан-

1. 
   парыз
   
2. 
   заң шығару
   
3. 
   заң
   
4. 
   міндетті
   
5. 
   әркім
   

?

Используются-

1. 
   нығайту
   
2. 
   міндетті
   
3. 
   -аумақ
   
4. 
   меңгеру
   
5. 
   қолданылады
   

?

Отказывать помощь-

1. 
   тілді меңгеру
   
2. 
   заң шығару
   
3. 
   көмек көрсету
   
4. 
   сот ісін жүргізу
   
5. 
   мемлекеттік басқару
   

?

1. 
   Долг-
   
2. 
   заң
   
3. 
   нығайту
   
4. 
   бедел
   
5. 
   парыз
   
6. 
   әркім
   

?

Законодательство-

1. 
   парыз
   
2. 
   бедел
   
3. 
   заң шығару
   
4. 
   еркін
   
5. 
   міндетті
   

?

Судопроизводство-

1. 
   заң шығару
   
2. 
   сот ісін жүргізу
   
3. 
   тілді меңгеру
   
4. 
   мемлекетік басқару
   
5. 
   нығайту
   

?

Қазақ тіліндегі жалғаудың неше тyрі бар

1. 
   5
   
2. 
   6
   
3. 
   3
   
4. 
   2
   
5. 
   4
   

?

»Корень» в переводе означает

1. 
   қосымша
   
2. 
   жұрнақ
   
3. 
   жалғау
   
4. 
   түбір
   
5. 
   состав слова
   

?

Негізгі түбір сөзді табыңыз.

1. 
   балалар
   
2. 
   адамдарға
   
3. 
   кітапхана
   
4. 
   оқулық
   
5. 
   дәптер
   

?

Қосымшалы сөзді табыңыз.

1. 
   бөлме
   
2. 
   ас
   
3. 
   кітап
   
4. 
   аспаз
   
5. 
   қағаз
   

?

Қосымшаның неше түрі бар.

1. 
   4
   
2. 
   7
   
3. 
   10
   
4. 
   5
   
5. 
   2
   

?

«Жазу» сөзіне жалғанатын жұрнақ.

1. 
   ші
   
2. 
   ға
   
3. 
   лық
   
4. 
   шы
   
5. 
   мен
   

?

Туынды түбір сөзді табыңыз.

1. 
   бала
   
2. 
   адам
   
3. 
   дәптер
   
4. 
   балалық
   
5. 
   қалам
   

?

Біріккен сөзді табыңыз.

1. 
   Алматы
   
2. 
   Қарағанды
   
3. 
   белбеу
   
4. 
   достық
   
5. 
   ата –ана
   

?

Қос сөздi табыңыз.

1. 
   темір жол
   
2. 
   қып- қызыл
   
3. 
   кітапхана
   
4. 
   достар
   
5. 
   аспаз