Ф СО ПГУ 7.18.2/05
Методические указания
Қазақстан Республикасының ғылым жєне білім министрлігі
С. Торағыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Экономика және кәсіпорындағы басқару кафедрасы
«Маркетинг» пәні бойынша
050506 «Экономика», 050507 «Менеджмент», 050508 «Есеп және аудит», 050509 «Қаржы», 050510 «Мемлекеттік және жергілікті басқару» 050511 «Маркетинг» мамандықтарының сырттай оқу түрінің студенттерінің
бақылау жұмысын орындауға арналған
Павлодар
Ф СО ПГУ 7.18.1/05
Қаржы-экономикалық факультетінің деканы
________ Т. Я. Эрназаров
200___ж. «___»_________
аға оқытушы ________________ Ә. Қ. Мұстафина
“Маркетинг” пәні бойынша
200_ж. «___» ____________№____ хаттама
Бақылау жұмысының мақсаты – осы пән бойынша студенттердің білімін тереңдету және нығайтып, маркетингке байланысты сұрақтарға жауап беріп, оған дағдылыну.
Бақылау жұмысын орындау келесі кезеңдерден тұрады:
Бақылау жұмысты орындау кезінде студент оның қорытындыларының көріктеуінің нақтылығына және ұқыптылығына назар аудару керек. Бұл жағдай жұмысты бақылау кезде оқытушымен ескеріледі.
Бақылау жұмысында екі теориялық сұраққа және бір тәжірибелік сұраққа жауап беру керек.
Теориялық сұрақтардың нөмірлері студенттің аты-жөнінің бірінші әрпімен және сынақ кітапшасының соңғы санымен анықталады (кестені қара). Тәжірибелік тапсырманың нөмірі сынақ кітапшасының соңғы санымен анықталады.
1-кесте
Аты-жөннің бірінші әрпі |
Сынақ кітапшасының соңғы саны | |||||||||
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
| |
А - К
|
1 31
|
2 32
|
3 33
|
4 34
|
5 35
|
6 36
|
7 37
|
8 38
|
9 39
|
10 40
|
Л - Ф
|
11 41
|
12 42
|
13 43
|
14 44
|
15 45
|
16 46
|
17 47
|
18 48
|
19 49
|
20 50
|
Х - Я
|
21 51
|
22 52
|
23 53
|
24 54
|
25 55
|
26 56
|
27 57
|
28 58
|
29 59
|
30 60
|
Бәрінен де тез жаңа тіс пастасын шығару мүмкін болып шықты. Барлық зерттеулер мен талдаулар жасалынып, енді қолайлы атты табу керек болды.
Жаңа тіс пастасы тамаша компоненттерден жасалынды.Талдау қорытындылары бұл паста сатылымда бар тіс пасталарының орнын баса алатындығын және оның ерекше қасиеттері, хош иісі, кариеске қарсы және никотинді жою қасиеттері барлық шығарылатын пасталардан әлде қайда жақсы екенін көрсетті. Бұл өніммен мүмкіндігінше тез Венгрияның нарығына шығуға болады деп шешім қабылданды. Кәсіпорын бұрын да ең жақсы маркалар мен арзан өнім арасындағы кеңістікті толтыру мақсатымен Венгрияда мұндай саясатты табысты қолданылған болатын. Жаңа тіс пастасына “Квалиташ” деген ат берілді және көз тартымды орауыш таңдап алынды. Маркетинг бөлімшесі пастаны одан бұрын сатылымға шығарылған ұқсас өнімдердің бағасынан әлде қайда жоғары бағамен сатуды ұсынды. Басшылық талаптары жоғары тұтынушылар жақсы өнім үшін жоғары бағаны төлеуге келіседі деген оймен бұл ұсынысты қабылдады. “Фико” кәсіпорынның көтерме сауда кәсіпорындарымен бұрынғы уақыттан бері тығыз байланыстары болғандықтан, жаңа пастаның өткізімділігі кезінде қиындық туған жоқ.
Бірақ “Квалиташ” пастасы нарықта сұранысқа ие болған жоқ. Тұтынушылардан сұрау келесіні көрсетті (әдеттегі жауаптар келтірілген):
Японияда тұрғын үйлер ауданы шамалы болғандықтан, үй иелерінің көбі екіесікті және көпесікті тоңазытқыш-мұздатқыштарды қолданады. Олар жаңа жасалынған және тоңазытылғын азық-түліктерді сақтау үшін қолданылады. Қазіргі кезде Японияда жұмыс істейтін әйел үй иесілерінің саны ұлғайып бара жатқандықтан, бір қолданысқа жарайтын сатылымдардың көлемі де ұлғайды. Бірақ япондықтардың жаңа жасалынған азық-түліктерді күн сайын сатып алу әдеті әлі біраз уақыт сақталынады.
Сатып алу әдеттері (%):
Япониядағы үй тоңазытқыштары нарығының кішкене бөлігі ғана импорттік тауарларды мойындағанына қарамастан, импорт көлемі өсіп келеді, бұны төменде келтірілген маркетингтік зерттеулердің қорытындылары дәлелдейді.
АҚШ және Европа елдері (қазіргі кезде) – 0,8 %
АҚШ және Европа елдері (бұдан бұрын) – 1,3 %
Басқа елдер (қазіргі кезде және бұдан бұрын) – 0,6 %.
Сұрау қорытындылары бойынша тоңазытқыштардың техникалық сипаттамалары келесі талаптарға жауап беруі керек:
Сұрақтар мен тапсырмалар:
Японияда тұрғын үйлер ауданы шамалы болғандықтан, үй иелерінің көбі екіесікті және көпесікті тоңазытқыш-мұздатқыштарды қолданады. Олар жаңа жасалынған және тоңазытылғын азық-түліктерді сақтау үшін қолданылады. Қазіргі кезде Японияда жұмыс істейтін әйел үй иесілерінің саны ұлғайып бара жатқандықтан, бір қолданысқа жарайтын сатылымдардың көлемі де ұлғайды. Бірақ япондықтардың жаңа жасалынған азық-түліктерді күн сайын сатып алу әдеті әлі біраз уақыт сақталынады.
Сатып алу әдеттері (%):
Япониядағы үй тоңазытқыштары нарығының кішкене бөлігі ғана импорттік тауарларды мойындағанына қарамастан, импорт көлемі өсіп келеді, бұны төменде келтірілген маркетингтік зерттеулердің қорытындылары дәлелдейді.
АҚШ және Европа елдері (қазіргі кезде) – 0,8 %
АҚШ және Европа елдері (бұдан бұрын) – 1,3 %
Басқа елдер (қазіргі кезде және бұдан бұрын) – 0,6 %.
Сұрау қорытындылары бойынша тоңазытқыштардың техникалық сипаттамалары келесі талаптарға жауап беруі керек:
Сұрақтар мен тапсырмалар:
1969 ж. негізделген EPS Ltd. фирмасы Ұлыбританияда электроэнергияны көрнекті өндіруші ретінде белгілі. Компанияның ұраны: ”Біз электроэнергияны үзіліссіз беруге кепіл береміз. Біздің энергия беруіміз тамаша”. Фирма тұтынушылары:
әуежайлар, ауруханалар, телекоммуникация саласындағы кәсіпорындар, нан дүкендері.
Тұтынушылар географиясы – Ұлыбритания, Орта Шығыс, Қытай.
Компьютерлер мен басқа да сезгіш жабдықтар үзіліссіз және тұрақты энергиямен қамтамасыз етуді талап етеді. 20 жыл бұрын фирма мамандары ток кернеуі мен жиілігінің сәл ғана тербелуі компьютердің тұрақты жұмыс істеуін бұзады, жеткізілетін ақпаратты бұрмалайды, компьютерлік операцияларды қиындатады. Фирманың билігіндегі бар жабдық айнымалы тоқтың тербелісінен сенімді қорғанысты толықтай қамтамасыз етеді.
Сұраныстың айтарлықтай жоғары деңгейінде фирманың сатылым көлемі үнемі ұлғаяды, бірақ бәсеке қаупі өсіп келеді. Фирманың басқарушы директоры (білімі бойынша инженер – электронщик) Маркетинг институтындағы кадрларды дайындау орталығында оқу курсын өтіп, фирманың тұрақты позициясына қарамастан, фирма әрекетінің маркетингтік концепцияға қайта бейімделуін түсінді. Ол маркетинг жоспарлауының жүйесін қолдануға уақыт келді деп есептейді, бірақ маркетинг жұмысы бойынша тәжірибесі болмағандықтан, нақты не істеу керек екенін білмейді. Өз компаниясының философиясын ол былай тұжырымдады: “Тауардың ең жоғары сапасы қосылған тамаша инжиниринг пен техникалық экспертиза”.
Сұрақтар мен тапсырмалар
Дүние жүзіндегі ең ірі эскалаторларға қажетті пластикалық подшипниктер мен роликтерді жеткізушілердің бірі болып табылатын компания 1983 ж. Европа мен АҚШ-та нарықтың 26 %-ін иемденді, ал бір жыл өткеннен кейін оның үлесі 36 %-ке дейін өсті. Компанияның штаб-пәтері және негізгі кәсіпорыны Швецияда, ал еншілес фирмалар мен кіші-гірім кәсіпорындары Швейцария мен Германияда орналасқан.
Компания шығаратын подшипниктер мен роликтер эскалаторлар мен конвейерлерде тиімді сырғанауды қамтамасыз етеді және шуылды болдырмайды. Оның ассортиментінде әр түрлі қолданысқа белгіленген өнімнің төрт түрі бар. Компания, дүние жүзіндегі компаниялардың көбі шағармайтын, сырғанау подшипниктерімен бірге шайқалу подшипниктерін шығарады. Өнімнің жоғары сапасының арқасында компания Европа мен АҚШ-та жақсы атпен белгілі. Оның орнықты жағдайы ресурстар үнемділігінде жеткен табыстарға негізделген орташа бағалармен қуатталады.
Подшипниктер мен роликтерге сұраныс жуырдағы бес жыл ішінде орта шамамен 3,5 %-ке өседі деп күтіледі және де қажеттіліктер жұмыспен өтелген бөлшектерді ауыстыру қажеттілігімен де, жаңа эскалаторлар мен конвейерлерде орнатумен де анықталады.
Қазіргі уақытта компанияның басты міндеті – япондық нарыққа ену. Алдын-ала болжамдар бойынша Японияда компанияның өнімі өніміне 2 долл. бағасымен сатылуы мүмкін. Мұндай шешім болжам бойынша 2000 жылға дейін сақталынатын тез өсу темпіне (орта шамамен бұл тауарладың әлемдік нарығына қарағанда әлде қайда жоғары) байланысты кабылданған. Пластикалық подшипниктер мен роликтердің япондық нарығының сыйымдылығы әлемдік нарықтың 36 %-ін құрайды.
Компанияның тапсырысы бойынша мамандандырылған маркетингтік ұйыммен жүргізілген кабинеттік және далалық зерттеулер келесі ақпаратты алуға мүмкіндік берді. Нарықта бес ірі пластикалық подшипниктер мен роликтерді жеткізушілер бар, олардың екеуі нарықтың 60 %-ін бақылайды, бәсекелестердің орташа бағасы 3-8 долл.
Япондық сатып алушылар сатушылармен ұзақ байланыстарды ұнатады. Сонымен, япондық нарық тұрақты, бәсекелестер саны көп емес. Ұзақ байланыстарды дамытудағы киындықтар негізінен байланысты қиындататын мәдениет ерекшеліктерінен пайда болады. Бұл мәселе япондық нарыққа енудің басты кедергісі болып табылады.
Сатып алушылардың сұрауы мынаны көрсетті: сатып алу туралы шешімді анықтайтын негізгі параметрлер болып жоғары сапа, жеткізудің мерзімі, кепіл мерзімінің сенімділігі мен ұзақтылығы табылады. Бірақ ең жоғары рейтингке тауардың сапасы ие болады.
Компания міндетті орындай ала ма: алты жылдың ішінде япондық нарықта өзінің үлесін 30 %-ке дейін жеткізу.
Сұрақтар мен тапсырмалар
Алғашқы ақпарат.
“Вил” автосалоны 1991 жылдан бастап Москвадағы “Онтарио” концерннің өздік түйіні ретінде жұмыс істейді. Қазіргі уақытта фирмалардың көбі осындай іс-әрекетпен айналысады, бірақ “Вил” –дің өзіндік ерекшеліктері бар. Фирма штаты – төрт қызметкер директорды қосы алғанда (қызметкерлердің бұдан көп санында қажеттілік жоқ). Автосалон әр түрлә модификациялы “додж” және “крайслер” американдық автомобильдерін сатуымен айналысады. Автомобильдердің сапасы өте жоғары, жүрісі 100 км аспайды. Дизайн әлемдік стандарттарға және потенциалды ресей сатып алушылардың талаптарына сай келеді;автомобильдер магнитофондармен жабдықталған, сатып алушының тілегі бойынша телефон, тоңазытқыш және бармен жабдықталуы мүмкін. Автомобильдер бағасы басқа автосалондар ұсынатын бағалардан біраз ерекшелінеді, бірақ олар келісімнің басқа шарттарына (мысалы, сатып алушының тілегі бойынша әр түрлі мүмкін болатын жеткізу мерзімі) байланысты өзгеруі мүмкін. Маңызды артықшылығы – сатылымнан кейінгі жергілікті тариф бойынша концерн автостанцияларында кепілдік қызмет ету.
Қазіргі уақытта нарықта бәсекелес фирмалардың көп саны бар, бірақ олардың көбі “Вил”-ден ұсынылатын қызмет көрсету, баға және сату шарттары бойынша да, автосалонның дизайны мен орналасуы бойынша да кем (мысалы, “Балалар әлеміндегі” автосалон комплектті емес “мерседестерді” жоғары бағамен сатады, ал “Х” автосалоны кішкене ауданда автомобильдердің көп топталуынан кіріп шығуға қолайсыз). Қазіргі кезде аптасына орта шамамен төрт-бес автомобиль сатылады.
Ресей нарығында өзінің орнын кеңейту мақсатымен “Онтарио” концерні тұтынушы қалауларын анықтау үшін потенциалдық тұтынушылардың сұрауын өткізді.
Анкета қамтитын сұрақтарды, сұрау кезінде алынған әр түрлі нұсқаулардың санын келтірейік.
3-4 адам ......................................................30
5 және одан жоғары ...................................0
бір ................................................................16
екі ................................................................75
үш ...............................................................8
төрт және одан жоғары .............................1
1-2 жыл ішінде бір рет ...............................10
3-4 жыл ішінде бір рет ...............................55
5-6 жыл ішінде бір рет ...............................35
5-6 жыл ішінде бір реттен кем ...................0
япондық .......................................................20
европалық ....................................................30
отандық ........................................................10
басқа (қандай екендігін көрсетіңіз) ...........0
Таңдауыңызды негіздеңіз:...........................жауап жоқ
қолданысқа спортқа
Лимузин 1 0
Седан 80 40
Аз литражды модельдер 5 20
Басқалар (қандай екендігін
көрсетіңіз)
Джип 10 70
Хетчбек 30 10
Фургон 60 20
Жоқ ............................................................30
Егер иә, онда қандай фриманың:
Шетел фирмалары (фирманың
атауын көрсетпеуінсіз) ............................80
АО ВАЗ .....................................................15
келісемін ...................................................40
бұл солай шығар .......................................20
бұл дұрыс емес .........................................10
абсолютті келіспеймін .............................10
жоқ .............................................................40
жауаптардың көп түрлілігі .
иә, әрине ....................................................30
айтарлықтай маңызды ..............................45
онша маңызды емес ..................................20
мүлдем маңызды емес ..............................5
б) бағасы
иә, әрине ....................................................10
айтарлықтай маңызды ..............................20
онша маңызды емес ..................................50
ешқандай маңызы жоқ ..............................10
в) автостанциялар жүйесіндегі техникалық қызмет көрсетудің мүмкіндіктері
біздің автосалонымыздың иә, әрине .......70
айтарлықтай маңызды ..............................25
онша маңызды емес ..................................5
мүлдем маңызды емес ..............................0
Автомобиль таңдау кезінде тағы қандай нәрсе маңызды деп санайсыз – жауап жоқ.
иә, әрине ......................................................20
айтарлықтай қажет .....................................50
жақсы болар еді ..........................................20
онша керекті емес ......................................10
керегі жоқ ....................................................0
б) магнитофон
иә, әрине ......................................................40
айтарлықтай қажет .....................................50
жақсы болар еді ..........................................10
онша керекті емес .......................................0
керегі жоқ ....................................................0
в) бар
иә, әрине ......................................................10
жақсы болар еді ..........................................40
онша керекті емес ......................................20
керегі жоқ ....................................................0
г) тоңазытқыш
иә, әрине ......................................................20
иә............................. .....................................40
жақсы болар еді ..........................................30
онша керекті емес ......................................10
керегі жоқ ....................................................0
Автомобильде тағы қандай нәрсенің бар болуын қалайсыз – жауап жоқ.
маған бәрі бір ...............................................70
жоқ, бұл маған ұнамайды ...........................10
жарнама ( теле-, радио-, пресса, сыртқы)
достардан
осы фирмаларда болды
басқа ақпарат көздері
өте тез ұшыраймын 0-0-0 – 0-10-30 мүлде ұшырамаймын
б) теледидар бойынша
өте тез ұшыраймын 0-0-0 – 5-75-20 мүлде ұшырамаймын
в) прессадағы
өте тез ұшыраймын 0-0-0 – 10-80-10 мүлде ұшырамаймын
г) қалқандағы
өте тез ұшыраймын 0-6-0 – 0-5-95 мүлде ұшырамаймын
айтарлықтай үлкен .......................................70
онша маңызды емес .....................................10
ешқандай маңызы жоқ .................................0
иә ....................................................................40
жоқ, бұның маңызы жоқ ...............................40
жоқ, еш бір жағдайда ....................................10
жоқ ...................................................................70
егер иә, онда қайдан – жақындарынан мен достарынан (жауаптың 85%-і)
21-30 жас ...........................................................40
31-40 ...................................................................44
41-50 ...................................................................10
51-60 ....................................................................1
61-ден жоғары ....................................................0
банк қызметкері ................................................20
басқа мамандықтар ...........................................20
Нарықтық стратегия жасау шеңберінде “Вил” филиалдар жүйесін кеңейту, сатылым көлемін ұлғайтудың және де шетел фирмаларынан автомобильдерді көтерме партияларымен сәйкесінше төмен бағамен сатып алу мүмкіндіктерін қолданудың арқасында ресей нарығында өз тауарлар сатылымының жоғары тиімділігіне жетуді жоспарлап отыр. Бұл ұсынылатын өнімнің сапасын – ол жоғары болып қалады және сатып алушыларды өзіне тартады, потенциалды сатып алушылардың арасында фирма престижінің өсуіне қолдау береді - төмендетпей, сатылым бағаларын төмендетуге мүмкіндік береді. Фирма саясатының ерекшелігі болып дифференциалды ыңғай қалады.
“Вил” сатылым көлемінің төмендеу жағдайынан сақтандыратын маңызды қаржылық ресурстарға ие. Автосалон персоналы сыпайылылығымен ерекшелінеді, ал оның директоры – жоғары мамандандырылуымен, ол маркетинг саласындағы маман.
Сұрақтар мен тапсырмалар
Шілденің аяғында өткізілген тұтынушылардың көз қарастарын қайталап зерттеу сәйкесінше келесі көрсеткіштерді көрсетті: 42 %, 30 %, 28%. Мұндай қоғалыс А фирмасының маркетинг бөлімше басқарушысында қанағат сезімін тудыруына қарамастан, берілген жағдайда ол А фирмасына С фирмасының тауарлар престижінің өсуіне назар аудару керек және бұл фактіні өз іс-әрекеті кезінде көңілде ұстау керек деп есептейді, яғни болашақта мұндай тенденцияның сақталуы А фирмасының нарықтық үлесінде қалай көрініс табатынын анықтау керек.
12 10 2014
1 стр.
15 09 2014
1 стр.
25 12 2014
2 стр.
25 12 2014
1 стр.
06 10 2014
1 стр.
05 09 2014
9 стр.
05 09 2014
1 стр.
25 12 2014
76 стр.