Әдістемелік нұсқаулар

Форма Ф СО ПМУ 7.18.2/05

Методические указания

Форма Ф СО ПГУ 7.18.2/05

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Экономика және кәсіпорындағы басқару кафедрасы

«Өндірісті ұйымдастыру» пәні

бойынша 050506 «Экономика»,

050507 «Менеджмент» мамандықтарының сырттай бөлім студенттерінің бақылау жұмыстарына

Әдістемелік нұсқаулар

Павлодар

Әдістемелік нұсқауларға аранлған бекіту парағы

Форма Ф СО ПМУ 7.18.1/05

Қаржы-экономикалық факультетінің деканы

___________Т.Я. Эрназаров «____» _________ 200_ ж.

БЕКІТЕМІН

Құрастырушы: ЭжКБ кафедрасының профессоры, т.ғ.к., доцент_________

С.С. Донцов

«___» __________ 200_ж.

Экономика және кәсіпорындағы басқару кафедрасы

«Өндірісті ұйымдастыру» пәні

бойынша 050506 «Экономика»,

050507 «Менеджмент» мамандықтарының сырттай бөлім студенттерінің бақылау жұмыстарына

Әдістемелік нұсқаулар
«___» _____________ 200_ ж. кафедра отырысында ҰСЫНЫЛДЫ.

Хаттама № ____

Кафедра меңгерушісі__________________ С. К. Кунязова

«____» ____________ 200_ ж., Қаржы-экономикалық факультетінің әдістемелік кеңесімен МАҚҰЛДАНДЫ

Хаттама №_____

ӘК төрайымы________________ Л. А. Сидорова


Кіріспе
Бақылау жұмысының мақсаты:
Сырттай оқитындардың «Өндірісті ұйымдастыру» пәні бойынша бақылау жұмыстарының негізгі мақсаты студенттерде қазіргі заманғы кәсіпорындар өндірісін тиімді ұйымдастыру және басқарудың теориялық, методологиялық және тәжірибелік мәселелері бойынша білім қалыптастыру.
Бақылау жұмысының міндеттері:
Сырттай оқитындардың «Өндірісті ұйымдастыру» пәні бойынша бақылау жұмысының негізгі міндеттері кәсіпорындардың және оның бөлімшелерінің ғылыми-техникалық, өндірістік-шаруашылық және әлеуметтік іс-әрекеттерін ұйымдастыру, жоспарлау және басқару салалары тәжірибесінде пайда болатын мәселлерді нәтижелі шешуге барынша қауқарлы, білікті деңгейлі мамандар дайындау болып табылады.

Осы бақылау жұмыстың есебін орындағанда студент белгілі бір шығыс мәліметтерінің нұсқасын алады. Сонымен бірге шығыс мәліметтерінің сандық мәніне «n» мөлшері кіреді. Ал бұл мөлшер студенттің оқытушы белгілеген нұсқа нөміріне тең.

Тәжірибелік сабақтардың тапсырмаларын орындау нәтижелерін түсініктеме жазбаға түсіру керек. Титулдық парақты толтыру үлгісі А қосымшасында көрсетілген.

Түсініктеме жазба компьютерде қағаздың А4 (210x297 мм) форматында терілуі тиіс. Және парақтың жиектерінің келесі талаптары сақталуы тиіс: солдан – 30 мм, оңынан - 10 мм, үсті мен асытнан – 15 мм және сол жақ шеті бойынша тігілуі тиіс.

Беттердің нөмірлері оң жақ жоғарғы бұрышқа қойылады.

Түсініктеме жазбасының кіріспесінде «Өндірісті ұйымдастыру» пәнінің мәні мен оны оқудың мақсаттарын ашу керек. «Өндірістік процесс» ұғымына түсініктеме беру. Негізгі, көмекші және қызмет көрсетуші процестерді сипаттау. «Қарапайым өндірістік процесс» және «күрделі өндірістік процесс» ұғымдарын анықтау. Еңбек құралдарының әралуан қозғалыс түрлеріне ретті, параллельді-ретті және параллельді сынды процесс операциялары бойынша қысқаша сипаттама беру.

Еңбек құралдарының әралуан қозғалыс түрлері кезіндегі технологиялық және өндірістік циклдарының ұзақтығын анықтау

Тапсырма

Еңбек құралдарының қозғалыстың ретті, параллельді-ретті және параллельді түрлері кезіндегі 15n (мұндағы n – студенттің нұсқа нөмірі) дана детальдан тұратын партияны өңдеудің технологиялық циклінің ұзақтығын анықтау. Көлік партиясының мөлшері - 5n деталь; операциялар бойынша уақыт нормасы сәйкесінше 2n, 3n, 4.5n мин/дана. Бірінші және екінші операцияларда бір-бір станоктан, үшіншіде – екі станок орнатылған. Операцияаралық үзілістің орташа уақыты – 2 минут. Жұмыс 3 ауысыммен жүзеге асады. Ауысым ұзақтығы 8 сағат. Табиғи процестер ұзақтығы – 30 n минут.

Еңбек құралдарының әрбір түріне өндірістік процестер графиктерін тұрғызу.
Шешімі
Еңбек құралдары қозғалысының ретті түрі үшін технологиялық цикл ұзақтығы мына формула бойынша анықталады:

T_{m.ретті.} = ,

Мұндағы: n - детальдардың пария мөлшері, дана.;

u - технологиялық процестің операция саны, дана;

t_i - операция бойынша уақыт нормасы, мин/дана.;

w_i - операциядағы жұмыс орнының (станоктар) саны, дана.
Біздің жағдайда:

T_{m.ретті.}=

Күнтізбелік күндерде өндірістік цикл мөлшері мына формула бойынша анықталады:

T_{n.ретті.}=

мұндағы	Tсм	-	Жұмыс ауысымының ұзақтығы, мин.;
	f	-	Бір тәуліктегі ауысым саны;
	k	-	Бір жылдағы күнтізбелік күндер мен жұмысшылар арасындағы қатынасты анықтайтын коэффициент 0,706;
	Tмо	-	Операцияаралық үзілістердің орташа уақыты, мин.;
	Te	-	Сағат бойынша табиғи процестердің ұзақтығы.

Біздің жағдайда:

T_{n.реттіс}
Еңбек құралдары қозғалысының параллельді-ретті түрі үшін технологиялық цикл ұзақтығы мына формула бойынша анықталады:

T_т.пп.=,

мұндағы	nm	-	Көліктік партия мөлшері, дана.;
	(ti/wi)min	-	әрбір аралас операция жұбында t/w кезінде индекс анағұрлым қысқа циклді операцияға сәйкес келетінін білдіреді

Біздің жағдайда:

T_{т пр.=}
Күнтізбелік күндерде еңбек құралдарының параллельді-ретті қозғалыс түрі кезінде өндірістік цикл мөлшері мына формула бойынша анықталады:

T_п.пр.=

Біздің жағдайда:
T_п.пр=
Еңбек құралдары қозғалысының параллельді түрі үшін технологиялық цикл ұзақтығы мына формула бойынша анықталады:
T_т.пар=,
мұндағы (t_i/w_i)_max - бұл жағдайда индекс максималды циклды операцияға

сәйкес болу керектігін білдіреді.

Біздің жағдайда:
T_т.пар=
Күнтізбелік күндерде еңбек құралдарының параллельді қозғалыс түрі кезінде өндірістік цикл мөлшері мына формула бойынша анықталады:

T_n.пар=

Біздің жағдайда:
T_n.пар=
Мәліметтерді есептеу барысында алынған нәтижелерді мақсатты түрде кестелік формаға келтіру (1кесте):
1 кесте – Технологиялық және өндірістік мөлшерлердің салыстырмалы кестесі

Еңбек құралдарының қозғалыс түрлері	Tm технологиялық цикл мөлшері, мин.	Tn өндірістік цикл мөлшері, күнтізбелік күндер
Ретті Параллельді - ретті Параллельді

1, 2, 3 суреттерде еңбек құралдарының әртүрлі қозғалыс түрлері кезіндегі өндірістік процесс графиктерінің формалары берілген

Операциялық цикл мөлшері мына формула бойынша есептеледі:
Tоп._i=nt_i / w_i
Операциялық циклдерді қатар қолданудың мөлшерлері мына формулалар бойынша есептеледі:

t₁ = t₁ / w₁ (n - n_m)

t₂ = t₃ / w₃ (n - n_m)
t және w кезінде индекстер нөмірлері анағұрлым қысқа операциялық циклді аралас операция нөміріне әрдайым сәйкес келеді.

Детальдардың бір көліктік партиясының өңдеу циклінің ұзақтығы мына формула бойынша есептеледі:

T_mi=

Операция нөмірі	Операцияның уақыт нормасы t, мин	Операцияның станоктар саны w, дана.	Операциялық цикл мөлшері Топ, мин	Уақыт , м и н 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180
1	2n	1		Tоп1
2	3n	1		Tоп2 Tмо
3	4,5n	2		Tоп3 Tмо
4	Табиғи процесс		30n	Tе Tмо Tn.пос

1 сурет – Еңбек құралдарының ретті қозғалыс түрі кезіндегі өндірістік цикл графигі

Операция нөмірі	Операцияның уақыт нормасы t, мин	Операцияның станоктар саны w, дана.	Операциялық цикл мөлшері Топ, мин	Уақыт , м и н 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180
1	2n	1		Tоп1 τ1
2	3n	1		Tоп2 Tмо τ2
3	4,5n	2		Tоп3 Tмо
4	Табиғи процесс		30n	Tе Tмо Tn.пп

2 сурет - Еңбек құралдарының параллельді-ретті қозғалыс түрі кезіндегі өндірістік цикл графигі

Операция нөмірі	Операцияның уақыт нормасы t, мин	Операцияның станоктар саны w, дана.	Операциялық цикл мөлшері Топ, мин	Уақыт , м и н 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180
1	2n	1		Tm1 Tm2 Tm3
2	3n	1		Tоп2 Tm1 Tm2 Tm3 Tмо
3	4,5n	2		Tm1 Tm2 Tm3 Tмо Tмо Tмо
4	Табиғи процесс		30n	Tе Tмо Tn.пар.

3 сурет - Еңбек құралдарының параллельді қозғалыс түрі кезіндегі өндірістік цикл графигі

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

Негізгі:

1. 
   Менеджмент организации. Оқу құралы. Румянцева З. П., Саломатин Н. А., Акбердин А.С. и др. – М.: ИНФРА-М., 1996 – 432б.
   
2. 
   Климов А. Н., Оленев И. Д., Соколицин С. А. «Организация и планирование производства на машиностроительном заводе»: машинажасау ЖОО арналған оқулық - 4-ші басылым, өңд. және толықт. /Под ред. С. А. Соколицина. – СПб.: Машиностроение, 1996 – 460б.
   
3. 
   Организация, планирование и управление предприятиями в машиностроении: машинажасау ЖОО студенттеріне арналған оқулық / К.А. Грачева, Л.А. Некрасов, М.И. Ипатов, В.П. Ермилов. - М.: Высшая школа, 1995 – 585б.
   
4. 
   Практикум по организации и планированию машиностроительного производства: машинажасау ЖОО студенттеріне арналған оқулық / К. А. Грачева, Л.А. Некрасов, М.И. Ипатов и др. Под ред. Ю.В. Скворцова и Л.А. Некрасова. – М.: Высшая школа, 1990 – 224б.
   
5. 
   Мамыров Н.К. Менеджмент и рынок: казахстанская модель.- Алматы: Изд. «Казахстанская энциклопедия», 1998.
   
6. 
   Уткин Э. Управление фирмой.- М.: «Аналис», 1996.
   
7. 
   Абдрешев А. Планирование и организация предприятий, объединений, комплексов: Практикум для решения задач.- Алматы, 1991.
   
8. 
   Фатхутдинов Р. Производственный менеджмент.- М.: ЮНИТИ, 1998.
   
9. 
   Маркина Т.В., Макаров В.М., Козловский В.А. Производственный и операционный менеджмент.- СПб.: Спец. литература, 1998.
   
10. 
    Новицкий Н.И. Основы менеджмента: организация и планирование производства. Лабораторные работы.- М.: Финансы и статистика, 1998.
    

Қосымша:

11. 
    Организация, планирование и управление машиностроительным производством./ Под ред. Б.Н. Родионова - М.: Машиностроение, 1989.
    
12. 
    Батенко Л., Данилов В. Операционное управление: Оқу құралы.- Алматы: АШМ, 1997.
    
13. 
    Практикум по организации и планированию машиностроительного производства / Под ред. Ю.В. Скворцова, Л.А. Некрасова – М.: Высшая школа, 1990.
    
14. 
    Пляскин И.Н. Экономика, организация и планирование производства на машиностроительном предприятии: Тапсырмалар жинағы.- М.: Машиностроение, 1986.
    
15. 
    Веснин В.Р. Основы менеджмента: Оқулық. – М.: Институт международного права и экономики. Издательство «Триада ЛТД», 1996 –384б.
    
16. 
    Герчикова И.Н. Менеджмент: Оқулық. – 2-ші басылым, өңд.және толықт. - М.: Банки и биржи, ЮНИТИ, 1995 – 480б.
    

А қосымшасы

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Қаржы-экономикалық факультеті

Экономика және кәсіпорындағы басқару кафедрасы

БАҚЫЛАУ ЖҰМЫСЫ

БЖ___________________________________

_______________________________________________________________пәні бойынша

Тақырып: ___________________________________________________________________________
___________

(баға) Жетекші:

(лауазым, ғылыми дәрежесі)

(аты-жөні )

(қолы) (датасы)

Студент:

____________________

(аты – жөні)

____________________

(қолы) (датасы)

____________________________

(группа)

200__