Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Қаржы-экономика факультеті
Қаржы кафедрасы

САҚТАНДЫРУ
сырттай оқитын 050509 Қаржы мамандықтарының студенттеріне арналған

бақылау жұмысына әдістемелік нұсқаулық

Павлодар

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Қаржы-экономика факультеті
Қаржы кафедрасы

САҚТАНДЫРУ

сырттай оқитын 050509 Қаржы мамандықтарының студенттеріне арналған

бақылау жұмысына әдістемелік нұсқаулық

Павлодар

Кереку

2009

УДК 368.01 (07)

ББК 65.271 я7

С 83

С. Торайғыров атындағы ПМУ кеңесімен басуға ұсынылды

Пікірсарапшы:

Н.С. Кафтункина – э.ғ.к., С. Торайгыров атындағы ПМУ доценті

Ксембаева А.Н., Дүйсембекова С.Р.

С 83 Сақтандыру : сырттай оқитын 050509 Қаржы мамандықтарының студенттеріне арналған бақылау жұмысына әдістемелік нұсқаулық / Ксембаева А.Н., Дүйсембекова С.Р. – Павлодар : Кереку, 2009. – 13 б.

Сақтандыру пәні бойынша бақылау жұмысын орындау үшін әдістемелік нұсқаулық келтірілген. Нұсқаулықта теориялық сұрақтары мен практикалық есептердің тізімдері берілген.

УДК 368.01 (07)

ББК 65.271 я7

© Ксембаева А.Н., Дүйсембекова С.Р., 2009

© С. Торайғыров атындағы ПМУ, 2009

БЕКІТЕМІН

С. Торайғыров атындағы

ПМУ-дің оқу ісі

жөніндегі проректоры

__________Н.Э. Пфейфер

2009 ж.«____» __________

Құрастырушылар: аға оқытушы Ксембаева А.Н.

аға оқытушы Дүйсембекова С.Р.

Қаржы кафедрасы
Сақтандыру

050509 Қаржы мамандықтарының студенттеріне арналған

бақылау жұмысына әдістемелік нұсқаулық

Кафедра мәжілісінде бекітілді 2009 ж. «_____» _____№____ хаттама

Кафедра меңгерушісі _________________ Н.С. Кафтункина
Қаржы - экономика факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданған

2009 ж. «_______» _____ №_____ хаттама

ОӘК төрайымы _______________ Сидорова Л.А.

КЕЛІСІЛДІ

Қаржы - экономика факультетінің деканы_________Т.Я. Эрназаров

2009 ж. «____»_______

СМ бөлімі н/б ______________ Г.С. Баяхметова

2009 ж. «___»________

МАҚҰЛДАНДЫ

ОҮЖ ж ӘҚБ бастығы _____________ А.А. Варакута

2009 ж. «____»__________

Кіріспе

Нарықтық экономикада сақтандыру бір жағынан адамдардың қал-ауқаты мен бизнесін қорғау құралы, екінші жағынан кіріс көзі ретінде қолданылады. Сақтандыру – кәсіпорындардың белсенділігін арттыруда және салауатты өмір салтын қамтамассыз етуде-өнеркәсіпке жекелей пайда түсіру мен өз тұрмыс жағдайын жақсартуды қамтамассыз етуде еңбек өнімділігін арттыруға жаңа серпіліс жасайтын негізгі фактор.

Осының негізінде сақтандыру ұйымдарының теориялық негіздерін зерттеу, ұлттық сақтандыру нарығының дамуында тенденциялар мен өзгешеліктерді табу, сақтандыру аясында қаржылық қатынастарды зерттеу, сақтандыру бизнесінің институттық ортасын анализдеу, актуалдық есептерді зерттеу ең актуалды болып табылады.

Студенттер алыњѓан білімдерді ќолданып берілген тапсырмаларды орындауы баќылау ж±мыстардыњ есебімен болып келеді.

Баќылау ж±мыстарды орындауыныњ негізгі міндеттерімен келесі есептері болып келеді:

• 
  курс бойынша теориялыќ білімдерді жүйелендіру, бекіту жєне кењейту;
  
• 
  жетілген шет мемлекеттердіњ салыќ ж‰йелерімен танысу;
  
• 
  маманданѓан єдебиетпен жєне ањыќтама аќпаратпен дербес ж±мыс істеуініњ даѓдыларды дамыту;
  
• 
  Ќазаќстан Республикасыныњ сақтандыру ж‰йесіњ мењгеру.
  

1 Бақылау жұмысының мақсаты және есебі
Сақтандырудың теориялық аспектілері зерттелетін «Сақтандыру» пәні 050509 «Қаржы» мамандығының пәні болып табылады.

Берілген пәнді зерттеудің заты болып ақшалай жарналарының арқасында мақсатты сақтандыру қорын қалыптастыру жөніндегі оның қатысушылары арасында қайта бөлу ерекше тұйық қатынастарының жиынтығы табылады, кәсіпорындар мен ұйымдарға мүмкін болатын төтенше және басқа зиянды төлеуіне немесе азаматтарға заттық көмек көрсетуіне арналған.

Бақылау жұмыстың мақсаты – студенттерде сақтандыру облысында білімнің және сақтандыру қорғанысының әдістерін қолданудың тәжірибелік дағдыларын қалыптастыру.

Пәнді оқудың міндеттері. Пәнді оқудың нәтижесінде студенттер келесі облыстарда білім алу керек:

• 
  сақтандыру қорғанысын жүзеге асырудың теориялық негіздерінде;
  
• 
  сақтандыру нарығының құқықтық негіздерінде;
  
• 
  сақтаушылардың қаржылық тұрақтылығын және төлем қабілеттілігін қамтамасыз ету.
  

Курсты бітіргеннен кейін студент білуі керек:

• 
  сақтандырудың салаларын, сыныптарын және түрлерін ажырату;
  
• 
  сақтандырудың түрлері бойынша сақтандыру төлемдерін есептеу;
  
• 
  сақтандыру және сатып алу сомасының көлемін анықтау,
  
• 
  тәуекел-менеджмент шегінде жағдайлық жоспарды құру;
  
• 
  денсаулықтың, өмірдің, еңбекқабілетінің сақтандыру қорғанысының оңтайлы түрлері мен әдістерін таңдау.
  

Біріншіден екі теориялық сұрақты ашу және есептерді шешу керек. Бақылау жұмысын орындау барысында студент пайда болған сұрақтар бойынша оқытушыдан кеңес ала алады.

Әрбір теориялық сұраққа көлемі төрт беттен аспайтын толық негізделген жауап беру қажет.

Есептердің шешімі міндетті түрде түсініктемемен бекітілуі керек.

Жұмыс А4 беттер форматында орындалуы керек. Бақылау жұмыстың безендірілуі нормабақылау стандарттарына сәйкес келуі керек.

Бақылау жұмыс жазылғаннан кейін оқытушыға тексеріске берілуі керек. Егер жұмыс сапалы жазылса: оқытушының ескертулерінің есебімен, нормабақылау талаптарына сәйкес, бақылау жұмысының құрылымы сақталған, таңдалған нұсқа орнатылған тәртіпке сәйкес; студент қорғауға жіберіледі.

Қорғау алдында студент барлық жұмысты үңіліп оқып шығуы керек және 5-7 минутқа бақылау жұмысының сұрақтары бойынша ауызша сөйлеуді дайындауы керек.

2 Бақылау жұмысының тапсырма нұсқасын таңдау
Студент бақылау жұмыстың сәйкес теориялық сұрақтарын және есептерін 1-ші кесте негізінде сынақ кітапшасының соңғы саны бойынша және тегінің бірінші әрпі бойынша таңдайды. Тектің әрбір әрпіне және сынақ кітапшасының нөміріне тапсырмалар – теориялық сұрақтардың нөмірлері сәйкес келеді.

Теориялық сұрақтардың тізбегінен кейін берілген курстың басты тақырыптары бойынша есептер кетеді. Студент барлық берілген есептерді шығаруы керек

1 кесте - Бақылау жұмысының тапсырмаларын таңдау

Тегінің бірігші тізімі	Сынақ кітапшасының ақырғы саны
	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0
А,Я	1,41	2,42	3,43	4,44	5,45	6,44	7,43	8,42	9,41	10,40
Б,Ю	11,31	12,32	13,33	14,34	15,35	16,36	17,37	18,38	19,39	20,30
В,Э	10,21	9,22	8,23	7,24	6,25	5,26	4,27	3,28	2,29	1,20
Г,Щ	20,40	19,39	18,38	17,37	16,36	15,35	14,34	13,33	12,32	11,31
Д,Ш	1,21	3,34	5,27	7,21	9,31	20,32	18,21	16,22	14,23	12,24
Е,Ч	2,31	4,44	6,28	8,22	10,32	19,35	17,35	15,36	13,37	11,38
Ж,Ц	3,41	5,25	7,38	9,23	1,33	18,37	16,29	14,20	12,21	20,42
З,Х	4,22	6,35	8,38	10,24	2,34	17,39	15,43	13,44	11,45	19,16
И,Ф	5,32	7,45	9,29	1,25	3,35	16,31	14,39	12,40	20,31	18,32
К,У	6,42	8,26	10,39	2,26	4,36	15,32	13,25	11,26	19,27	17,28
Л,Т	7,23	9,36	1,19	3,27	5,37	14,34	12,29	20,30	18,33	16,34
М,С	8,33	10,41	2,20	4,28	6,38	13,36	11,37	19,28	17,22	15,45
Н,Р	9,43	1,27	3,30	5,29	7,39	12,38	20,38	18,33	16,35	14,26
О,П	10,24	2,37	4,29	6,30	8,40	11,30	19,38	17,44	15,34	13,27

3 Бақылау жұмысының теориялық бөлімі

1. 
   1.Баға, дәреже тәуекелі.Негіз тәуекел классификациясы.
   
2. 
   2.Сақтандыру пәні,әдісі,есебі.
   
3. 
   3.Түсінігі, термині, сақтандыруды көрсететін қажетті жалпы шарт.
   
4. 
   Сақтандыру әдісі.
   
5. 
   Сақтандырудың классификациясы.
   
6. 
   6.Міндетті және өз еркімен сақтандыру.
   
7. 
   Сақтандыру нарығының жалпы сипаттамасы.
   
8. 
   8.Мемлекеттегі қасмыздандыру функциясымен мазмұнын бақылау.
   
9. 
   9.Қаржы негізін сақтандыру.
   
10. 
    10.Сақтандыру қоры-тәртібі олардың құрылымы және қолданылуы.
    
11. 
    Сақтандыру ұйымындағы инвестициялық қызметі.
    
12. 
    12.Кіріс,шығыс және қаржы нәтижесінің құрылымы.
    
13. 
    13.Қазақстан Республикасындағы Сақтандыру қорының даму мәселесі.
    
14. 
    Сақтандырудың маркетингі
    
15. 
    Сақтандыру агенті және сақтандыру делдалдары.
    
16. 
    16.Қауіп-қатер жағдайымен сақтандыру жағдайы.
    
17. 
    17.Қайта сақтандыру мәні және қажеттігі.
    
18. 
    18.Қайта сақтандыру қорғанысы мен формасы.
    
19. 
    19.Қ.Р-сының қазіргі заманғы қайтасақтандыру нарығы.
    
20. 
    20.Сақтандыру аумағында құқықтық реттеу қатынасы.Басты құқық жағдайы “қайтасақтандыру қызметі” 18 желтоқсан 2000 жыл.
    
21. 
    21.Экономикалық сақтандыру мәні,мүліктік құқықтық кәсіпкерлігі және оның экономикалық рөлі.
    
22. 
    22.Сақтандыру мүліктік кәсіпкерлігі.
    
23. 
    23.Сақтандыру нәтижелік мүлігі,азаматтық шарт, нарықтық қатынас.
    
24. 
    24.Өз еркімен азаматтық мүлігін сақтандыру.
    
25. 
    25.Ауылшаруашылық мәдениет қамсыздандырылуы және көпжылдық салынуы.
    
26. 
    26.Залал және төлем сақтандыруын ауылшаруашылықта қайтару.
    
27. 
    27.Ауылшаруашылық қамсыздандырылуы ауылшаруашылық тауар өндірушілеріне жатуы.
    
28. 
    28.Құқықтық экономикалық әлеуметтік сақтандыру және азаматтық құқықтық жауапкершілік.
    
29. 
    29Азаматтық құқық жауапкершілігінің көлік иесінің міндетті түрде сақтандыру тәсілі.
    
30. 
    30Азаматтық құқық жауапкершілігін сақтандыру жолаушылар алдында тасымалдау.
    
31. 
    31.Сақтандыру кәсіпшілігінің маман жауапкершілігі.
    
32. 
    32.Нақты өзінің қамсыздануы.
    
33. 
    33.Жинақ сақтандыру.
    
34. 
    34.Аралас сақтандыру.
    
35. 
    35.Медициналық сақтандыру.
    
36. 
    36.Сыртқы экономикалық іс-әрекетінің қамсыздануы.
    
37. 
    37.Кеме көлігінің қамсыздануы.
    
38. 
    38.Экологиялық сақтандыру.
    
39. 
    Банктік қауіп-қатер сақтандыруы.
    
40. 
    Қауіп-қатер апатынан сақтандыру.
    
41. 
    Мемлекеттік реттеу ұстаным нарығы.
    
42. 
    Мемлекеттіксақтандыру мазмұнын, міндетін қадағалау.
    
43. 
    Тәуекел түсінігі, классификациясы.
    
44. 
    Өзара жан-жағын сақтандыру және төлем тәртібін сақтандыру, қайтару мүлігінде азаматтарды сақтандыру.
    
45. 
    Өз еркімен сақтандыру және оның формасы.
    

4 Бақылау жұмысының практикалық бөлімі

Есеп 1

Әртүрлі мүмкін болатын тәуекелдерді сақтандыру кезінде қандай нормативті-құқықтық актілерді басшылыққа алу керектігін тізбелеу.
Есеп 2

Басшылық кәсіпорынның негізгі құралдарын және құнды құрал-жабдықтарын сақтандыруды ұсынды. Өкінішке орай, мұнымен айналысатын заңгер кәсіпорында жоқ, сондықтан бұл іс бухгалтерияға тапсырылды. Бухгалтерия қызметкерлеріне сақтандыру компанияның шын мәнінде жоқ болу жағдайлары белгілі. «Жалған сақтандырушылардың» құрбаны болмауы үшін сақтандыру компаниясы туралы ақпаратты қайдан алуға болады?

Есеп 3

Сақтандырушыны таңдағанда неге көңіл бөлу керек?

Есеп 4

Шаруашылықта қарақұмық егілді,егілген уақытта нөсер бүлініс берді. Қарақұмықтың егілген алаңы 200 га және егін 1154 ц. құрады. Соңғы 5 жыл ішінде 1 га егіннің орташа құны 248 теңгені құрады. Қарақұмықтың 1 ц. құны 40теңге. Залал мөлшерін анықтау.

Есеп 5

Шаруашылықта бау-бақша қамсыздандырылған. Оның баланстық құны 250 мың теңге. Ондағы ағаш саны 250. Нәтижесінде ауа-райыныңсуытуына байланысты 20 ағаш құрып қалдцы. Қалған ағаш мөлшері 100 куб.м. 20 теңгеден отынға сатылды. Залал мөлшерін анықтау.

Есеп 6

Шаруашылықта еңбекке жарамды екі жылқы құрып қалды. Оның әр баланстық құны 10 мың теңге. Бірінші жылқының тозу мерзімі - екі жыл, екіншісінікі – бес жыл. Тозу нормасы 10 пайызды құрады. Егер сақтандыруға олардың 60 пайыз мөлшері қабылданып және еттің 50 кг сатылса, құрылған аттардың қайтару көлемін және залал мөлшерін анықтау.

Есеп 7

Кәсіпорын 2007 жылы 25 қаңтарда сақтандыру келісім-шартына отырды. Сақтандыру сыйлықақыларын төлеу кәсіпорынмен 2007 жылдың 6 ақпанынан жүргізіле басталды. 2007 жылдың 27 қаңтарында құрылыс-монтаждық жұмысты орындау кезінде ауқатты жағдай болды, жұмысты орындаған жұмыскер үшінші қабаттан құлап қалды. Кәсіпорын басшылығы сақтандыру өтемін алу үшін сақтандыру компаниясына барды. Бірақ сақтандыру компаниясында келісім-шарт өз күшіне шартқа отыру кезінен бастап енбейтінін дәлелдейді. Қай уақыттан бастап сақтандыру шартының әрекет ету мерзімін есептеу басталады?

Есеп 8

ВАЗ-2109 көлігінің жүргізушісі кінәлі болып жол апатында ГАЗ-31 көлігімен соқтығысты, оның нарықтық құны 400000 теңге, қалпына келтіруге жарамсыз. Осы көліктің жарамды құрал саймандары 50000 теңгеге сатылды. Көліктің ішіндегі 3 адам апатқа ұшырап, біріншісі – қайтыс болды, екіншісі емделуге - 56 күн, үшінші адам - 25 күн емделуге, сонан кейін оған 2-ші топ мүгедегі берілді. Жол апатына ұшырағандардың азаматтық құқықтық жауаптылығы келісім шарты бойынша төлем мөлшерін анықтау.

Әдебиет
Негізгі әдебиет

1. 
   Ахвледиани Ю.Т. Имущественное страхование: учебное пособие для студентов вузов/ Ю.Т. Ахвледиани: под ред. С.Л. Ефимова. – 2-е изд., перераб. и доп. – М.: ЮНИТИ, 2002. – 286 с.
   
2. 
   Балабанов И.Т., Балабанов А.И. Страхование. – Спб.: Питер, 2003. – 256 с.
   
3. 
   Гвозденко А.А. Основы страхования: учебник для вузов. – 2-е из. перераб. и доп. – М.: Финансы и статистика, 2003. – 320 с.
   
4. 
   Гвозденко А.А. Страхование: учебник/А.А. Гвозденко. – М.: Проспект, 2004. – 462 с.
   
5. 
   Голощапов Н.А. Цены и ценообразование: учебно-методическое пособие/ Н.А. Голощапов, А.А. Соколов. – М., 2004. – 160с.
   
6. 
   Гражданский кодекс Республики Казахстан: особенная часть: комментарии / Отв. ред. Сулейменов М.К., Басин Ю.Г. – 2-е, Испр. и доп. – Алматы: Жеты жаргы, 2003. – 832 с.
   
7. 
   Гражданский кодекс Республики Казахстан: особенная часть: официальный текст по состоянию на 1 апреля 2002 г. – Алматы: Юрист, 2002. – 216 с.
   
8. 
   Гражданский кодекс Республики Казахстан: особенная часть: по состоянию на 1 сентября 1999 г. – Алматы: Юрист, 1999. – 216 с.
   
9. 
   Денисова И.П. Страхование: учебное пособие для студентов ВУЗов/И.П. Денисова. – М., Ростов-на-Дону: Март, 2003. – 286 с.
   
10. 
    Ермасов С.В. Страхование: учебное пособие для студ. Вузов по специальности «Финансы», «Бухгалтерский учет, анализ и аудит»/ С.В. Ермасов, Н.Б. Ермасов. – М.: ЮНИТИ, 2004. – 462 с.
    
11. 
    Закон Республики Казахстан от 18 декабря 2000 г. № 126-11 «О страховой деятельности»
    
12. 
    Касимов Ю.Ф. Введение в актуарную математику (страхования жизни и пенсионных схем). – М.: Анкил, 2001. – 172 с.
    
13. 
    Крымов А.А. Мастерство страхового агента. - М.: Бератор-Пресс, 2002. – 144 с.
    
14. 
    Кузнецов О.Г. Теория и практика оценки транспортных средств: учебное пособие/ О.Г. Кузнецов, Ж.Д. Танбаев. – Алматы: Аркаим, 2002.- 127 с.
    
15. 
    Маренков Н.Л. Страховое дело: учебно-методическое пособие для студентов экономического факультета/ Н.Л. Маренков, Н.Н. Косаренко. – М.: Национальный институт бизнеса: Ростов-на-Дону: Феникс, 2003. – 604 с.
    
16. 
    Никитина Т.В. Страхование коммерческих и финансовых рисков. – Спб.: Питер, 2002. – 240 с.
    
17. 
    Основы страховой деятельности: учебник/ Отв. ред. Т.А. Федорова. – М.: Изд-во БЕК, 2001. – 749 с.
    
18. 
    Скамай Л.Г. Страхование: учебное пособие. – М.: Инфра-М, 2001. – 159 с.
    
19. 
    Страхование [Видеозапись] – 1 вк.
    
20. 
    Страхование: как предотвратить риски. – Алматы: БИКО, 2005. – 43 с.
    
21. 
    Страхование: принципы и практика/ сост. Д. Бланд: пер. изд. – М.: Финансы и статистика, 1998. – 416 с.
    
22. 
    Теория и практика страхования: учебное пособие/ Под ред. К.Е. Турбиной. – М.: Анкил, 2003. – 704 с.
    
23. 
    Филин С.А. Страхование инвестиционных рисков: учебное пособие для студентов по специальности «Национальная экономика»/ С.А. Филин. – М.: Благовест, 2005. – 216 с.
    
24. 
    Финансовое право Республики Казахстан: сб. док./ Сост. Диденко П.В. – Алматы: Данекер, 2000. – 281 с.
    
25. 
    Юлдашев Р.Т. Страховой бизнес: Словарь-справочник. – М.: Анкил, 2000. – 272 с.
    

Қосымша әдебиет

26. 
    Волгин Н.А. Японский опыт решения экономических и социально-трудовых проблем. – М.: Экономика, 1998.- 255с.
    
27. 
    Ефимов С.Л. Организация управления страховой компанией – М.: Российский юридический издательский дом, 1995г.
    
28. 
    Журнал «Вопросы экономики»
    
29. 
    Журнал «Финансы Казахстана»
    
30. 
    Журнал «Финансы»
    
31. 
    Журнал «Экономика и жизнь»
    
32. 
    Интернет- источник: www. aup. ru
    
33. 
    Информационный бюллетень Министерства финансов Республика Казахстан
    
34. 
    Катасонов В.Ю., Морозов Д.С. Проектное финансирование: организация, управление риском, страхование. – М.: Анкил, 2000. – 272 с.
    
35. 
    Общая теория финансов – учебник / Под ред. проф Дробозиной Л.А. –М.: ЮНИТИ, 2000 г.
    
36. 
    Финансы: учебник для экономических специальностей / Под ред. Ильясова К.К., Мельникова В.Д. - Алматы: Каржы-Каражат, 2001 г.
    
37. 
    Хохлов Н.В. Управление риском: учебное пособие для вузов. – М.: ЮНИТИ, 1999. – 239 с.
    
38. 
    Шуляк П.Н., Белотелова Н.П. Финансы: учебное пособие. – М.: Издат. Дом «Дашков и К», 2000. – 450 с.