Әдістемелік нұсқаулық Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.2/05

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Физика, математика және ақпараттық технологиялар факультеті

Практикалық жұмыстарды орындауға

арналған әдістемелік нұсқаулық

«Экономикалық ақпараттық жүйедегі жаңа технологиялар» пәні бойынша

050703 Ақпараттық жүйелер мамандығының студенттеріне арналған

Павлодар

Әдістемелік нұсқаулықты бекіту парағы

Ф Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.1/05

Бекітемін

ФМ ж ИТ факультетінің деканы

_____________ Ж.К.Нұрбекова

«__»_________2010ж.

Құрастырушы: аға оқытушы Абильдинова Г.М.
Информатика және ақпараттық жүйелер кафедрасы
Тәжірибелік жұмыс орындауға арналған

Әдістемелік нұсқаулық
«Экономикалық ақпараттық жүйедегі жаңа технологиялар» пәні бойынша

050703 «Ақпараттық жүйелер» мамандығының студенттеріне арналған

Жұмыс бағдарламасы негізінде жасалынған

Кафедра отырысында қарастырылды

“______” _____________200__ж. Хаттама №_________

Кафедра меңгерушісі _______А.Ж.Асаинов

ФМжәнеАТ факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданды

“______” _____________200__ж. Хаттама №_________

ӘК төрағасы _______________ Ж.Г. Муканова

Пайыздық мөлшелемені есептеу

Қандай да бір жағдайға байланысты не пайданын нормасы, немесе несие пайызы бола алатын пайыздық мөлшерлемені өлшеген кезде НОРМА функциясы қолданылады.

НОРМА функция жүйелі жақындаулылардын әдісімен есептеледі және шешімдер жасай алуы да, бірнеше шешімі болу да мүмкін. Егер 20 итерациядан кейін анықтама қателігі 10-6 деген шамадан асса, онда НОРМА функциясы қате мағынасын қайтарып береді “# САН!”.

НОРМА функциясын шақырудын келесі жалпы синтаксисі бар:

Норма (Кпер; төлеу; Нз; Бс; Тип; Баст_пайда),

мұнда, Баст_пайда – пайыздық мөлшерлеменін шамаланған мөлшері (маңызы жоқ дәлел). Егер осы дәлел алынып тасталған болса, онда пайыздық мөлшерлеменін шамаланған мөлшері 10%-ға тең. Егер НОРМА функциясы қосылмайтын жағдайға тап болса, онда Баст_пайдның әр түрлі мағыналарын пайдалануға талпылану керек (әдетте 0 және 1 аралықтарында).

№14 есеп. Фирмаға 2 жылдан кейін 1 млн р. қажет. Керек сомманы екінші жылдың аяғында алу үшін фирманын бастығы дер сол уақытта 50 мың р. және 25 мың р. әр бір келесі айда салуға дайын. Фирма өзінің мақсатына жету үшін минималды жылдық пайыздық мөлшерлеме қандай болуы?

Шығару жолы. Осы есепті шығару үшін келесі формуланы қолданыңыз:
=12*НОРМА(2*12;-25000;-50000;1000000)
Нәтижесінде жылдық пайыздық мөлшерлеменің мәні шамамен 39,36% болады.

№15 есеп. Қазіргі күні фирма депозитке 400 мың р. салуға дайын және әр ай сайынғы төлемдерден бас тартты деп шамалайық (№14 есепті қараңыз). Бұл жағдайда минималды жылдық пайыздық мөлшерлеме қалай өзгергенін анықтаңыз.

Шығару жолы. Есепті шығару үшін келесі формуланы қолдану қажет:
=12*НОРМА(2*12;;-400000;1000000)
Нәтижесінде жылдық пайыздық мөлшерлеменің мәні шамамен 46,7% болады.

№16 есеп. Егер пайыздар әр ай сайын есептелсе, салым үлесі 8000 р. болып, жылдың аяғында оның мөлшері 9600 р. құраған, бұл жағдайда пайыздық мөлшерлеме қандай болуы тиіс.

Әр кезеңдегі төлемдердің есеп қисабы.

Төменде әр кезеңдегі төлемдермен байланысты есеп қисаптардың мөлшерін қамтамасыз ететін Excel-дің үш функциясы қарастырылған.

ППЛАТ – тұрақты пайыздық мөлшерлеменің негізінде жүзеге асырылатын әр кезеңдегі төлемдердің көлемінің есеп қисабы.

ПЛПРОЦ – белгілі бір кезеңге бекітілген төлемдердің көлемінің есебі.

ОСНПЛАТ – белгілі бір кезеңге бекітілген негізгі төлемдердің көлемінің есебі. Бекітілген кезеңдегі төлем мен нақтылы кезеңдегі пайыздар бойынша төлемдер арасындағы негізгі төлемдердің көлемінің әр түрлілігі.

ППЛАТ функциясын шақырудын келесі жалпы синтаксисі бар:

ППЛАТ(Норма; Кпер; Нз; Бс; Түр)

№17 есеп. Әр ай сайын қалыпты соманы жеке алып қоя отырып, үш жылдың ішінде 4000 р. жинау қажет. Пайыздық мөлшерлеме 12% құрайтын болса, бұл сомма қандай болу керек?

Шығару жолы. Есепті шығару үшін ППЛАТ функциясын шақырудын келесі түрін қолдану қажет:

ППЛАТ(Норма; Кпер; ; Бс)

Нақтылы берілгендердің мақсат шарттарына, мағыналарына лайықты формула келесідей:

=ППЛАТ(12%/12;3*12;;4000)

Нәтижесінде әр кезеңдегі төлемдердің мөлшерінің мәні -92,82 р. құрайтын болады (“минус” белгісі төлемдердің бағытын , яғни ақшалардың банкіге салынуын көрсетеді).

№18 есеп. Жылдық пайыздық мөлшерлемесі 12% құрайды. 100 мың р. судданы 5 жыл ішінде әр бір ай сайын төленетін ағымдағы бағасын табу керек.

ПЛПРОЦ функциясын шақырудын келесі жалпы синтаксисі бар:

ПЛПРОЦ(Норма; кезең; Кпер; Нз; Бс; Түр)

№19 есеп. Мезгілі 3 жыл құрайтын 80 мың р. қарызды жыл басында банк клиентке берді, жылдық ай сайынғы пайыздық мөлшерлемесі 10%, оған қоса қарызды клиент жабуға міндеттенді. Ссуданы жабу кезеңіндегі пайыз бойынша төлемнің бірінші және ақырғы айлардағы көлемін анықтау кажет.

Шығару жолы. Есепті шығару үшін ПЛПРОЦ функциясының келесі түрі қолданылады:

ПЛПРОЦ(Норма; кезең; Кпер; Нз; Бс)

Нақтылы берілгендердің мақсат шарттарына, мағыналарына лайықты формулалар келесідей:

=ПЛПРОЦ(10%/12;1;12*3;80000)

=ПЛПРОЦ(10%/12;12*3;12*3;80000)

Есептің қорытынды шешімі сурет 11 көрсетілген:

Сурет 11 Ссуданы жабу кезеңіндегі пайыз бойынша төлемнің бірінші және ақырғы айлардағы көлемі

№20 есеп. 6 жыл ішінде жыл сайынғы бөліп шығарулардың жинақталуынан 50 мың р. құрайтынқ қор ұйымдасқан болатын. Егер пайыздық мөлшерлемесі 17,5% құраса, иегерге соңғы жылда салымнын қандай сомасы табыс әкелген? Қандай сомма жыл сайын қорға аударылып отыр?

ОСНПЛАТ функциясын шақырудын келесі жалпы синтаксисі бар:

ОСНПЛАТ(Норма; кезең; Кпер; Нз; Бс; Түр)

№21 есеп. 3 жылдық мерзімге 70 мың р. мөлшерде займ жасалған, бір жылдық пайыздық мөлшерлемесі 17%. Негізгі займ бойынша әр бір жылдың төлемдерін анықтау қажет.

Шығару жолы. Есепті шығару үшін формуланың келесі түрлері қолданылады:

=ОСНПЛАТ(17%;1;3;70000)

=ОСНПЛАТ(17%;2;3;70000)

=ОСНПЛАТ(17%;3;3;70000)

Есептің қорытынды шешімі сурет 12 көрсетілген:

№22 есеп. Жылдық пайыздық мөлшерлемесі 17% құрайтын 3жылға берілген, 70 мың р. займды жабу схемасы берілген кестені құрастыру қажет (13 сурет).

Сурет 13 Займды жабу схемасы бар кесте

Есепті шешуге бекітілген нұсқаулар. Егер формулаларда орналасқан нақтылы сандық мағыналарды емес, салыстырмалы және абсолютті ұяшық адрестарды қолданатын болса, онда кестені құру белгілі бір уақытты алады, ќарызалады. Осы жағдайда Excel тиісті бейнемен жаңа формулаға арналған салыстырмалы мекенжайлар түзетеді . Сонымен қатар , пайыздық мөлшерлемесі мен займның сомасының өзгеруі мына кестедегі мағыналарының автоматты қайта есептеуін қамтамасыз етеді.

Әр баған үшін қорытынды мағына автожиын операциясының орындалуымен шығады.

Кестедегі ұяшық құрамының үлгісі ретінде С3, D4 және E5 ұяшықтардың формулаларын келтіреміз (14 сурет).







Сурет 14 Кестедегі үш ұяшықтың құрамы