ТЕМА: Р.Миңнуллин иҗаты. (“Энекәш кирәк миңа”, “Әни мин көчек күрдем!”)
6 нчы сыйныф өчен әдәбияттан дәрес планы
Төзеде: югары категорияле татар теле һәм әдәбият укытучысы
Җәләлова Энҗе Әхмәт кызы
Максат:1) сәнгатьле уку күнекмәләрен булдыру;
2) укучыларның дивергент фикерләүләрен ( куелган проблемага күпсанлы оригиналь чишелешләр табуга юнәлтелгән фикерләү төре) үстерү; 3) туганлык, мәрхәмәтлелек хисләре тәрбияләү;
Бурычлар:
-
сөйләмдә авазларның дөрес әйтелешен булдыру; -
иҗади һәм эзләнү алымнары белән эшләргә өйрәтү; -
әдәбият теориясен үзләштерү;
Җиһазлау: әдәбият дәреслеге 6- сыйныф, мультимедиа проекторы, диск “Татар телен һәм әдәбиятын укытуда интерактив технологияләр”, видеолента “Безнең яраткан әдипләребез”, гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге, татар теленең аңлатмалы сүзлеге III том, агач макеты, төсле акбурлар.
Презентация китаплары: Р.Миңнуллин “Сайланма әсәрләр”, Казан “Мәгариф” нәшрияты, 2004 ел, 3 китап
Дәрес төре: катнаш.
Дәрес барышы
I Оештыру өлеше
II Актуальләштерү
III Танышу “Тату гаилә”
Җир йөзенең матурлыгын,
Килә сезгә бүләк итәсе.
Дөньядагы матур сүзләрнең дә
Иң җылысын сезгә әйтәсе.
IV Уку мәсьәләсен кую, адымлап чишү
1- адым.
Укучылар! Минем бүген сезгә бары җылы сүзләр әйтәсем килә. Сезне яныма чакырам. Кулыгыздагы төсле акбур белән идәнгә 2 сызык сызыгыз:
Берсе кыскарак булсын, берсе озынрак булсын. Озын икәнен каян белдегез? Чагыштыру алымы ярдәмендә. Ә хәзер озын сызыкны сөртмичә генә кыскартыгыз. ( Иҗади эш) Әдәбиятта һәрчак тормыштагы кебек үк чагыштыру алымы кирәк.Әйдәгез без дә сезнең белән чәчмә һәм тезмә әсәрләрне чагыштырыйк. Үткән дәресләрдә сез танышып киткән Л.Ихсанованың “Наил, Фаил һ.б.” әсәре нинди әсәр? Чәчмә әсәр. Без бүген сезнең белән тезмә әсәрләргә тукталырбыз.
2- адым
Мультимедиа (СЛАЙД)
“Кайсысы балалар язучысы?” Дөрес җавап: Роберт Миңнуллин.
Видеотасмада информация бирелә. Р.Миңнуллин үзе сөйли.
Видеотасма иң кызыклы җирдә туктатыла.
Сорау: Кайсыгызның өйдә карыйсы килә?
3-адым
Шигырь “Энекәш кирәк миңа” Р. Миңнуллин
Укытучының үрнәк укуы.
-
Шигырь җиңел аңлашыла. Шигырьдә шаянлык, нечкә юмор аркылы олы фикерләр әйтелә. Туганнар, гаилә темасын ачу.Сорау-җавап.
-Кайсыгыз шушы малай ролендә?
-Кайсыгызның энекәше бар?
- Ни өчен иптәшкә энекәш, абый, апа кирәк? Күршеләр яки сыйныфташлар гына җитмимени?
- Балачак ялгызлыкны яратмый. (Мультимедиа экранында гаилә елы эмблемасы, логотиплары)
4- адым
2укучы шигырьне бүлеп сәнгатьле итеп укый. (Сәнгатьлелек өстендә эш).
Сүзлек дәфтәре: күмәк- күп санлы- аңлатмалы сүзлек III том
5- адым
Презентация -өй эше:- Кемнәр җыр ярата?( “Әнкәмнең догалары”, “Су буеннан әнкәй кайтып килә”, “Ак каен” Р. Миңнуллин сүзләре)
Кем тәрҗемә әсәрләре ярата? Р.Миңнуллин тәрҗемәсе.
Шигырьдән өзек: “Өлкәннәр” Р.Миңнуллин сүзләре.
6-адым
Укытучының үрнәк укуы “ Әни, мин көчек күрдем!”
2 укучы бүлеп укый.
Сүзлек: көчек- эт баласы –щенок (экранда слайдлар)
Схема- анализ
1) тели
2) кызгана + = ГАИЛӘ= эмблема-макет
3) мәрхәмәтлелек
4) әтисе ( көчеккә оя ясарга кирәк)
Мәрхәмәтлелек- гарәп сүзлеге. Гарәпчә тактада язу.
7-адым
Әдәбият теориясе. (Экранда слайдлар)
Кайбер әсәрләр: безнең эчебез тулы хис. Укыгыз, без сезне искиткеч бай күңел дөньясы белән таныштырырбыз. Шагыйрьләр күңелендәге байлык сезгә дә күчәр. Ярдәмгә мохтаҗларны кызганырга, башкалар бәхетен күреп шатланырга өйрәнерсез,- диләр. Бу төр әсәрләрне лирик шигырь диләр Лирик шигырьдә лирик герой үзе сөйли.
Куплет-җырда, шигырьдә- строфа ( ритм кабатланган өлешләр)
Теләсә нинди кисәкнең билгеле бер тәртипкә буйсынып кабатлануына ритм диләр.
V Рефлексия ( нәрсә эшләргә тиеш идек? Нәрсә эшләдек?)
Нәтиҗә: тезмә төр әсәрләрнең үзенчәлеге шунда: аның эчтәлегендә хис ята.
Хис-сүзлек ( Аңлатмалы сүзлек III том)
VIII адым
Электрон почта аркылы татарлар ru сайтына Р. Миңнуллинга хат яза аласыз. Интернеттан Р.Миңнуллин дип язып бик күп өстәмә материал алып була.( Экранда сайтларның беренче битләре.)
https://info.tatcenter.ru/
whoiswho/62.htm
IX адым
Агач-гаилә
ДУС ГАИЛӘ- КӨЧЛЕ ДӘҮЛӘТ НИГЕЗЕ.
Түгәрәкләргә гаиләгә адресланган теләкләр языла.
Теләкләрегез чынга ашсын!
V Рефлексив( бәяләү этабы)
VI Йомгаклау.