Вёрмар район.
МВУ «Мён=ырмари п.т.м.шле п.л\ паракан вётам шкул»
,=е пурнё=лакан.
Цыркунова Т?Л?
Мён=ырма _ 2007
Тёван поэзиш.н те: Ра==ей литературиш.н те
Саркайёк вёл? Унён юрри п.т.м т.нчене ил.ртет:
савёнё=па хавхалану к\рет?
Юхма Мишши
Чёваш халёх писател.
Пет.р Хусанкайён сумлё ятне: унён сёввисемпе поэмисене п.лмен чёваш та =ук пул.? Поэт вёл _ таса та у=ё =ын? Поэтён п.т.м пурнё=. сёвёра курёнать* кунта _ унён кёмёл.: шухём.: туйём.? Вёл пурнё=а м.нле ку=па курнине: т.нче унён ч.рине м.нпе палёртса тёнине _ =акна пурне те сёвёра тупатпёр? Т.рл. поэт т.рл. .=лет: т.рл. поэтён т.рл. шёпа? П.ри: сахал пурёнса та: нумай =ырма .лк.рет: тепри: нумай пурёнса та: нимех те тёваймасть? Чёваш халёх поэч. Пет.р Хусанкай кипкепе =уралнё? Поэт пурнё=. к.ске пулч.: =апах та вёл нумай =ырса хёварма .лк.рч.: вырёсла та: чёвашла та? Чёваш поэч.н п.т.м пултарулёх. Тёван халёх пурнё=.пе: Ра==ей халёх.н пурнё=.пе =ыхённё? Сикт.рме ятлё чёваш ял.нче =уралса \сн. Хусанкай? Ял яч. те поэзилле илемлё илт.нет? Вёл сёпка сиктермелли хат.ре п.лтерет? Пет.р Хусанкай чёваш поэзий.н эрешл. =уртне =.клесе хёпартакан «платник»? Ёна =апла пулма чёваш халёх ёслёлёх.н сёпки _ амёш.н сёвви-юрри: асламёш.н юмах.-халап.: сёмах.-такмак. пулёшнё? Ача чухнех халёх сёмахлёх.н илем.пе киленн. вёл: хёй те юрланё? Амёш. те ёна =уратнё чухне чёвашсен х.р й.ррине юрласа янё иккен? Сёвё= та амёш.н сёнар.пе «п.р п.т.м сён» _ чёвашён амёшне курнё?
Халёх поэч. =ын шухёш-туйём.сене: кёмёл-туртём.сене кётартса пама пултарни унён нумай произведений.сенче палёрать? Уйрёмах =ак ёсталёх халёх юрри майлё й.ркелен. «Тилли юррисенче» курёнать? В.сене поэт 1933_1940 =улсенче =ырнё? Анчах ярём п.ррем.ш хут 1962 =улта =е= пичетленн.? Нумай якатнё вёл ёна% чун-ч.ре в.рил.х.н ёшшипе «п.=ерсе»: ёс-хакёл с.ткен.н сипеч.пе «тутлёлантарнё» _ чёваш ёс-тённе: эпикёпа илемл.х ёнкарёв.сене: чун вёйне философилле тишкерме пултарнё поэт?
«Тилли юррисем» к.некери «Мехел тени м.н тени;» чённипех те философилле сёвё% унта =ут т.нчери т.рл. пулёмсене илсе автор философири п.р ёнлавён тупсёмне у=са панё: ёнлантарнё?
М.н-ши вёл мехел; М.не п.лтерет-ши; Май: вёхёт: вёй: пултару тени т\р килет ёна =ак сёвва вуласан? Чёнах та: =аксемс.р =ын савёнё=.пе телей. =уралмасть: этем.н хевтипе хавал. =ител.кс.р пулать: кёмёл тулмасть иккен%
Мехел =итсесс.н =умёр ярёнать:
+унатлё чун =\лтен =.ре анать:
Чечек папки илемл.н =урёлать:
Й.ркипелен юрри те юрланать _
Мехел =итсен?
Мехел _ вёхёт? Кашни япалан хёй.н вёхёч. пур? Ёна васкатма та: каярах яма та =ук? Чёвашён философий. _ =ут =анталёк панё вёхёта м.нле пур: =авён пек йышёнасси?
Юрра малалла вуласан: «сунар=ё пул эппин» тесе кёвапине ухё хурса каснё Тиллин ачалёх.пе шухё яшлёх. чухнехи сёнар. курёнса каять?
«Чи к.==.нни те аслё пехилли»%
Ватёсем сума сумалёх тёнём пур:
Х.рсем в.ч.рхенмел.х сёнём пур:_
тет? Тиллисем пилл.к.н п.р тёван? Ёру асси Тилли ултё уйёхра «ураланнё»: тёххёралла «ч.лхе кёларнё»? Вёл =уралмах чышкё чёмёртаса: т.пекпеле =уралнё? Т.пекне амёш. =\п=е т.пне пытарнё? Ёраскал. телейл. пултёр тесе =апла пу=тарса хунё .нт. ёна? Пир.н ума вун улттёри Тилли тухать? Унён асламёш.пе
аслашш.: ашш.пе амёш.: инк.ш.: аппёш.: йёмёк. пур? В.сен пурнё=. _ чёваш пурнё=.: в.сен йёлисем _ чёваш йёлисем? Тилли асламёш. «шурёмпу=ран та шурё сурпанпа»: инк.ш. «шап-шур ч.р=иттипе» =\рет? Тилли акё ар шутне к.н. =ын? Вёл: пурнё= тилхепине алла тытма \ссе =итн.скер: хёйне урёх ачашлама-йёпатма кирл. мар тет _ «мана тек ним те: ним те кирл. мар ???» Йёмёк. =е=: «вун ик. =улхискер»: «п.р шухёшсёр»???
Поэмёри т.п шухёш та _ т.нче гармоний. пирки калани? Тиллин п.т.м пурнё=. тухса тёрать? Чёваш ял.н пурнё=. пирки каласа парать? Ялти сас-чу поэта савёнтарать?
Салтака каяссине те Тилли оптимистла йышёнать? Хёй.н характерне: ёш.нчи м.н пурине у=са кётартмасть? Хёй.н характерне оптимистла ш\т туни =инче ник.слет? Ку _ наци характер.н теп.р ен.? Тилли _ наци характер.сене п.т.=терсе тёракан =ын? М.н виличченех оптимистла пулмалла тет вёл? Ватёлсан Тилли хёйне валли тупёк тёвать? Вёл вил.мрен хёрамасть? Ку вёл _ пурп.рех пулакан япала? Этем ватёлса вилни _ пурнё= =авён пек? +ыннён хёй.н ачий.сенчен маларах вилмелле _ ку пурнё= философий.?
Ватёларах енне кайсан Тилли турра та .ненме пёрахать? Космос шайлё философилле ыйтусем лартать? Вёл ватлёхра п.ччен тёрса юлни курёнать? Тарён философилл. =ынна ыттисем ёнланми пула==. пулас?
Хёйне валли тупёк тунё чухне те философилл. шутлани палёрать? П.р =ын т.нчерен кайнипе т.нче пушанса юлмасть? Ун вёхёт =итн.: вёл ватёлса: тив.=л. вилет? Ун вырённе урёххи килет?
Тилли _ иртн. .м.рсен =ынни? Анчах пире пурнё=ра =акён пек =ынсем =итме==.: тесш.н Пет.р Хусанкай? Тилли _ философ? Пурнё= тупсём. канё= памасть ёна? Пурнё=ра тем те т\ссе курнёскер: ёслё п.т.млет\сем тума п.лекен ёсчах вёл?
К.рекери ватсем: илтместп.р-е%
М.скер калать-ши =ав автан сире;
«Кун вырённе татах ак кун килет:
Кун мар иртет - =ын .м.р. иртет»?
Т.рлех иккен т.нче: =.р =аврака:
,м.р сакки тени ай сарлака?
+ак пурнё= тупсёмне тупас тесе
П.ркеленсе хытать иккен =амка?
Кирек ё=та =итсен те иккен
Нушаллё чун нумай ырринчен?
+ут т.нчере
Х.вел п.рре
Ёшши п.р пек тивмест .м.ртен?
Инкекпеле синкек _ п.р т.кел:
+.ртипелен =\лтин _ п.р мехел%
Парсан парать:
Чарсан чарать:
П.рне мёйёр: п.рне _ й\= й.кел ???
Ватлёх =ывхарнё=ем.н Тилли: йывёрлёхпа тарён шухёша путнёскер: ыттисенчен ютшёнма пу=лать? Ялан тен. пек п.чченскер: ч.р. =ут =анталёкра =е= хёйне вырёнлё туять вёл? Унён чи =ывёх юлташ. _ тёватё ураллё Сарпай в.шл. йытё? Ёна кёна вёл шанать: ёна кёна .ненет? Янавар. те Тиллие ёнланать пек%
Ахальл.н мар каланё авалтан%
Турра шансан турат =ине тёрнан:
+ынна шансан ху =ылёхна хушан:
Кама: м.не шанас-ха .нт. ман?
Тар=а шанан хёрах ку=па юлать:
Мёшёра шана с.м суккёр та пулать?
Шан йыттуна% ачаш ч.лхипелен
Сан аллуна ултавсёр вёл =улать?
+акён йышши самантсенче хёй.н йывёр шухёш.сен .=к.пе пусарас шухёш та пур унён? Анчах кёмёла тытма п.лет Тилли _ «ёсёма .=мен-ши-ха тесе» юрлама манмасть?
Урёях у=ланкёран иртсен
/с.р чётлхне пытаниччен _
Х.р.нк. текен п.р кайёк пур:-
Пёхтарать ялан хёй =ине?
Вара эп =амрёк: эп пуян:
Таракан та ылтён вара ман:
Хамшён хам эп турё та патша:
Т.нче тик.с: =ут =анталёк тан?
Тилли ёста такмак=ё пулни те палёрать? Хёй =инчен «ман пек такмак=ё таврара та =ук!» тенине эпир чун-ч.ререн: чён пулнё пек ним икк.ленмес.р йышёнатпёр? Сёвёри ш\тл.рех такмак _ чёваш философий.н п.р пысёк пай.нсенчен п.ри? Ч.л.м=.: к.лм.=. пулсан та пурнё=а м.н ватёличчен: чун тухиччен тив.=л. пурёнса ирттермелли тени? Кашнин хёй.н =уни: хёй.н уч.: хёй =ем.лл. шёнкёрав. тет вёл? +ав шёнкёрав =ул к.скетет: .м.р иртнине ас татарать?
«Тилли юррисене» вулатён та савёнса =апла калатён% ку юрёсенче _ тёван халёх юрри-сёввисен тах=антанпа пухёнса пынё илем.: халёх кёмёл.: шухёш.: ёс-хакёл.: чёваш поэзий.н хёйнеев.рл.х.: вёй.: поэт ёсталёх.? Тилли старик вёл Пет.р Хусанкайён мён аслашш.? Анчах хал. вёл тах=ан пурённё =ын мар: вёл .нт. поэт пултарулёхне пула литературёри сёнар пулса тёч.: теп.р хут пурёнма тытёнч.? ,л.кхи Тилли _ =ын: Тилли _ юрё=ё =уралнё: пурённё: вилн. пулсан: Тилли _ сёнар вил.м.? Вёл пир.нпе пурён.? Пире тив.=л. те т.р.с кун-=улпа пурёнма хавхалантарса тёр.? Тилли пурнё=.н философий. пир.н умри =ул-й.ре .м.р-.м.р =утатса тётёр: пилл.хпе сёваплёх к\т.р: мехел =итерт.р?
«Тилли юррисем» ярёмри «Элчел.м =итр.? Ку=ём хупёнать» сёвва =акён пек тишкерме пулать?
1? Истории _ 1933-1940 ==?
2? Жанр - сёвё
3? Т.с. – философилле лирика? Пурнё=а оптимистла хаклани: этем шёпине тишкерсе ыйту: этем кун-=ул.н п.лтер.ш.?
4?Тема – этем.н кун-=ул.: шёпи: т.нче аталанёв.н саккун.сем (т.сл.х% «чун вырённе татах чун хушёнать???»)
Проблема _ пурнё=па вил.м: этем тив.=.?
Т.п шухёш _ вёхёч. =итсен пурте вилетп.р: анчах уншён т.нче п.тмест? +апах та пурнё=а уссёр ирттермелле маар: чёваш хы==ён йыш (пуласлёх) хёвармалла (т.сл.х%
«вёрман пек йышём юлч. ял =ине ???)
Пафос _ тёнё=лёх: шанё=лёх: оптимизм та палёрать: хурлёхлёрах к.в. те сис.нет?
5? Композиции _ 5 й.ркелл. 5 =авраран тёрать? Диалог форми пур – ыйтса калани ( т.сл.х%
«ан тёкётсам ку==ул. ман =ине ???)
6? Лирикёллё герой _ пурнё=а туллин пурёнса ирттерн. =ын: ватёлнё .нт.? Вил.м =итнине туйса та хуйха \кмест: хёй вилнипех т.нче пушанса юласса шанать: м.нш.н тесен хёй хы==ён унён вёрман пек йыш юлать?: халёх ум.нче те тив.=не пурнё=лани туйёнать? Пурнё= закон.сем пирки шухёшлать?
7? Илемл.х мел.сем _
хутламсем кашни =аврара (1:5-м.ш й.ркесем)*
сёпатлантару _
элч.м =итр.: чун хушёнать: тёвар. лар.: .м.т сыпёнать: ывё= тёприне пёхёнать*
танлаштару _ вёрман пек йышём*
метафора _ ку= шёр=и?
8? Рифма _ 1-м.ш =аврара х.ресл. рифмёсем: ыттисенче мёшёр рифмёсем?
Эл-че-л.м =ит-р.? Ку-=ём ху-пё-нать? 10
Ан тё-кёр-сам ку=--=у-л. ман =и-не% 10
Чун вы-рён-не тё-тах чун ху-шё-нать: 10
Йёлт пу-шат-сах кай-маст-пёр т.н-че-не? 10
Эл-че-л.м =ит-р.? Ку-=ём ху-пё-нать? 10
Сёвё ви=и _ 4 стопаллё: 2 сыпёклё ямб
9? Ку философилле сёвё? Лирикёлла герой хускатнё ыйтусем пире те тарён шухёша яра==.: хамёр пурнё= =ине =аврёнса пёхма ыйта==.? Хутламсемпе усё курни сёвё шухёшне тарёнлатма пулёшать? +аврасен п.ррем.ш й.ркисене п.рле илсе пёхсан хёй п.р шухёшлё сёвё пулать?
Пет.р Хусанкайён вёр=ё хы==ён =ырнё сёввисем «Автанран автанччен»: «+уллахи талёк» ятлё лирикёллё поэмисем =ыннён сён-сёпатне: унён пуян шухёш-кёмёлне =.н.лле сёнласа кётарта==.: халёх ёс-тёнпа тавракурём т.л.ш.нчен .л.кхинчен нумай хут \снине палёрта==.? Асённё лирикёллё поэмёсене форма т.л.ш.нчен философилле лирика тесе шутлама пулать? Анчах ку пурнё=ён философилле ыйтёв.сем =инчен: .л.кхи поэтсем пек: п.р-п.ринчен шухёшласа ларни мар: п.т.м халёхпа п.рле анлён та тарён шухёшлани? Поэт шухёш-кёмёл. кунта халёхённипе йёлтах кил.шсе тёрать? Ахальтен мар поэт: халёха юманпа танлаштарса: хёйне «эп. _ сан й.кел\» тет?
Кун йышши философилле сёвёсенче час-часах поэт п.т.м халёха интереслентерекен ыйтусем =инчен п.р-п.р =ынпа кала=нё пек тёвать? Акё «+уллахи талёк» поэмёра поэт =ул =инче «ахаль =ынсенчен» п.ринпе: пуштарпе: т.л пулать? «М.нлерех й\не=терсе пурёнатён;»_ тесе ыйтнине хир.= пуштар. поэта =апла тёвёрать%
Илет.п: тет вёл:
П.р .=кун. кунсерен%
_,=. =ёмёл та ???отвеч.н
Ви=ине хёвах п.лен?
Ну: =ынна та ыр тёван =ав –
Е посылка: е ха=ат???
+авёнпа сума сёва==.:
Ятлё =ын та кала=ать?
Шутласан: м.скер-ха =ит.
+ынпа =ын кала=нине;
Лав=ё _ кёшт философ: пит.
Юратап ун йышшине:_
тесе в.=лет ку сыпёка поэт?
Ик. =ёлку=% п.ри _ тёван литературёпа тёван халёх сёмахлёх.н пуянлёх.пе унён илемл. мел.сем: тепри _ вырёс литературин паха опыч. _ =ёаксем .нт. Хусанкай пултарулёхне с.ткен парса тёракансем? Чёваш литератури \ссе те сарёлса пынё май фольклорпа усё курма пёрахм. вёл? Т.сл.х _ «Тилли юррисем»? Кусем _ фольклорпа с.ткенленн. оригиналлё юрёсем? В.сенче эпир поэт халёх лирикин философилле _ сёнлёхлё т.шшине пысёк ёсталёхпа ш.к.лчесе илме п.лнине куратпёр?
П.т.млетсе =акён пек калама пулать% «Тиллин чун хавал. ёруран ёрёва ку=са пытёрчч.: Пет.р Хусанкай пехил. кашни чёваш патне =итт.рчч.»?
Литература%
1? М?Я?Сироткин: Г?Я?Хлебников? Чёваш литератури?
10 класс Ш:?1987? 22-45 стр?
2? Н?И?Иванов? Чёваш халёх сёвё=и Пет.р Хусанкай?
Ш:?1978?
3? З?П?Михайлов: В?М?Михайлов? Сочиненисем? 2 пай?
Ш?: 2001?
4? «Тилли юрлать _ ытарлё юптарать» // «Тантёш»
24?01?1997?
5? «Тёван Атёл»? №6? Ш?: 2005?