Перейти на главную страницу
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2009 жылғы 30 қарашадағы
№ 343-ө бұйрығына
қосымша
щеткалар мен шынжыр өндірісі» бөлімдері
Астана 2009
Кіріспе
Әрбір кәсіптің тарифтік-біліктілік сипаттамалары екі бөлімнен тұрады. «Жұмыс сипаттамасы» бөлімі жұмысшы орындай алуға тиісті жұмыстардың сипаттамасын қамтиды.
«Білуге тиіс» бөлімі жұмысшыға арнайы біліміне, сондай-ақ жұмысшы қолдануға тиіс ережелерді, нұсқаулықтар мен басқа да материалдарды, әдістер мен құралдарды білуіне қатысты қойылатын негізгі талаптарды қамтиды.
«Жұмыс сипаттамасы» бөлімінде көзделген жұмыстардан басқа, жұмысшы ауысымды қабылдау және тапсыру, жұмыс орнын, айлабұйымдарды, құралдарды жинастыру, сондай-ақ оларды тиісті жағдайда ұстау, белгіленген техникалық құжаттаманы жүргізу жөніндегі жұмысты орындауға тиіс.
«Білуге тиіс» бөлімінде қамтылған теориялық және практикалық талаптармен қатар, жұмысшы: еңбекті қорғау, өндірістік санитария мен өртке қарсы қауіпсіздік жөніндегі ережелер мен нормаларды; жеке қорғану құралдарын пайдалану ережесін, орындалатын жұмыстың (қызметтің) сапасына, жұмыс орнында еңбекті тиімді ұйымдастыруға қойылатын талаптарды; брак түрлерін және оның алдын алу мен жоюдың тәсілдерін; өндірістік дабылдатуды білуге тиіс.
Біліктілігі біліктілігі төмен жұмысшылардың тарифтік-біліктілік сипаттамасында көзделген жекелеген жұмыстарды орындау біліктілігі анағұрлым жоғары жұмысшының басшылығымен жүргізіледі деп жазылған.
Мұндай жағдайларда, біліктілігі анағұрлым жоғары жұмысшылар сол кәсіптегі анағұрлым төмен разрядтағы жұмысшыларға басшылық жасай білуге тиіс.
Осы бөлімде осы өндіріске немесе жұмыс түріне тән жұмысшылар кәсіптері қамтылды.
Тарифтік-біліктілік сипаттамаларын пайдалану, разрядтарын беру және оны көтеру, өзгертулер мен толықтырулар енгізу тәртібі БТБА І шығарылымының Жұмыстар мен кәсіптердің бірыңғай тарифтік-біліктілік сипаттамаларының «Жалпы ережелерінде» берілген.
Тарифтік-біліктілік сипаттама алты разрядтық тарифтік кестеге орай әзірленді.
Қызметкердің еңбек қызметін растайтын құжаттарды толтырған кезде, сондай-ақ тарифтік разряды өзгерген кезде, оның кәсібінің атауы БТБА-ға сәйкес жазылады.
Тарифтік-біліктілік сипаттамалар ерекше айтылған жағдайлардан басқа, осы бөлімде көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдарда, меншік және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, жұмыстарды тарифтеу және жұмысшыларға біліктілік разрядтарын беру кезінде қолданылады.
«Метал канаттар, торлар, серіппелер, щеткалар мен шынжыр өндірісі» бөлімдері
Тарифтік-біліктілік сипаттамалары
1. Түйін тоқыма және орамдау автоматтары мен станоктарындағы автоматшы
1-разряд
Білуге тиіс: жабдықтың құрылымы туралы негізгі деректерді, оның маңызды бөліктерінің атауы мен нысанын; анағұрлым кең тараған айлабұйымдардың нысаны мен қолданылу жағдайларын; дайындамаларды бекіту ережесін; қолданылатыгн металдардың атауы мен сұрыптамасын, пружиналарды орамдаудың техникалық шарттарын; пластмасса спиральдерді жасау режимдерін.
2-разряд
Білуге тиіс: бір типтес пружина орамдау және түйін жасау автоматтарының, токар және арнаулы станоктардың құрылымы мен жұмыс принципін; пружиналарды орамдауға, вальцовкалауға, түзеуге және майыстыруға арналған арнаулы айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспабының атауларын және қолданылу шарттарын; пружиналарды түзеу, айырмалау, жеткеруге отырғызу жолдары мен тәсілдерін; болаттың пружиналық маркаларының түрлерін; пружиналарды дайындау мен сынаудың техникалық шарттарын.
3-разряд
Білуге тиіс: түрлы үлгідегі пружина орамдау және түйін жасау автоматтарының, токар және арнаулы станоктардың құрылымын, жұмыс принципін және баптау тәсілдерін; пружиналарды түзеу, айырмалау, жеткеруге отырғызуға арналған айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымын; пружиналық болат маркаларының қасиеттерін.
4-разряд
Білуге тиіс: түрлі үлгідегі пружина орамдау және түйін жасау автоматтарының, токар және арнаулы станоктардың құрылымын, кинематикалық сызбасын және баптау ережесін; арналған айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымын; әртүрлі пружиналарды жасау тәсілдерін; бұйымдарды сынау нәтижелері бойынша қысу параметрлерін есептеу әдістемесін.
2-разряд
Білуге тиіс: қызмет көрсететін біртектес созу стандарының құрылымы мен жұмыс принципін, сымның ұштарын дайындау ережесін; бақылау-өлшеу аспаптары мен айлабұйымдардың нысанын және қолдану шарттарын; өңделетін металдың негізгі механикалық қасиетттерін; түрлі балқымалардан жасалған сымдарды созу кезінде қолданылатын жақпаның құрамын; бұдырлық квалитеттері мен параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.
3-разряд
Білуге тиіс: әртүрлі типтегі созу стандары мен созуға арналған басқа да жабдықтың құрылымын, баптау ережесін; бақылау-өлшеу аспаптары мен арнаулы айлабұйымдардың құрылымын; фильерді орнату мен ауыстырудың тәртібін, қысыммен өңделетін металдар мен балқымалардың негізгі қасиеттерін; сымның маркаларын; бұдырлық квалитеттері мен параметрлері туралы негізгі мәліметтерді.
4-разряд
Білуге тиіс: әртүрлі типтегі созу стандары мен созуға арналған басқа да жабдықтың құрылымын, кинематикалық сызбасын, баптау ережесін; өтпелер бойынша қысу көлемін және тартып бөлу ережесін; шикізатқа және шығарылған өнімге арналған техникалық шарттарды; өңдеу мен күйдірудің созу кезіндегі метал сапасына әсерін; белгілі бір металдарды тарту кезектілігі мен өтпелер санын; арнаулы айлабұйымдардың құрылымын; бұдырлық квалитеттері мен параметрлерінің жүйесін.
5-разряд
Білуге тиіс: түрлі типтегі созу стандарының құрылымын; созудың түрлерін мен түрлі металдарға арналған өтпе сандарын; материалды созуға арнадған технологиялыұ нұсқаулықтарды; стандар мен материалдарға берілетін эмульсияның құрамын.
2-разряд
Білуге тиіс: жабдықтың жұмыс принципін, оның маңызды бөлшектерінің атауы мен нысанын; өңделетін материалдардың атауы мен таңдалануын; анағұрлым көбірек қолданылатын айлабұйымдардың нысаны мен қолданылу шарттарын; автоөрмеге қойылатын техникалық шарттарды.
3-разряд
Білуге тиіс: қызмет көрсететін өрме станоктары мен жартылай автоматтардың құрылымын, оларды баптау ережесін; торды өру үшін белгіленген техникалық шарттарды; универсалдік және арнаулы айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспаптарының нысаны мен қолдану шарттарын; каркастың берілген биіктігіне қарай адымның мөлшерін; қолданылатын сымның атауын, негізгі механикалық қасиеттері мен таңбалануын; каркас рамасының мөлшеріне қарай орамның санын есептеу тәсілерін.
Жұмыс сипаттамасы. Ұясының көлемі 8 мм дейінгі және 40 мм жоғары метал таспаларды автоөрме станоктары мен жартылай автоматтарда өру. Үздіксіз өру керпешті торларды өру. Станоктарды баптау. Өрме станок звеноларын орнату және реттеу. Жабдықты ағымдық жөндеу.
Білуге тиіс: автоөрме станоктары мен жартылай автоматтардың құрылымы мен баптау ережесін; қызмет көрсететін өрсе станоктардың дәлдігін тексеру ережесін; жасалатын торына қарай спиральдар мен пышақтардың көлемін; универсалдік және арнаулы айлабұйымдар мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымын.
12. Таспалар мен метал торларды жасаушы
5-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Әртүрлі өрме станоктарында метал торларды өру. Тығыздығы жоғары қос өрімді торлардан жоғары легирленген болат маркалары мен балқымаларынан жасалған қосаплы стерженьді транспортер таспаларын жасау. Цинктелген сымнан күрделі конфигурациялы ұялары бар торларды автоматтарда жасау. Автоматтар мен станоктарды баптау. Жпбдықты жөндеуге қатысу.
Білуге тиіс: әртүрлі өру автоматтарының кинематикалық сызбасы мен баптау ережесін; автоматтарды баптау тәсілдерін.
13. Метал қоныштарды, икемді валдар мен бронеспиральді жасаушы
1-разряд
Білуге тиіс: қызмет көрсететін жабдықтың құрылымы туралы негізгі деректерді және оның маңызды бөліктеріннің атауы мен нысанын; метал қоныштар мен икемді валдарды жасауда қолданылатын металдар мен балқыламалардың негізгні қасиеттерін; анағұрлым кең тараған және қарапайым айлабұйымдардың нысаны мен қолдану шарттарын.
2-разряд
Білуге тиіс: қызмет көрсететін жабдықтың жұмыс принципі мен баптау тәсілдерін; метал қоныштар мен икемді валдарды, бронеспиральдерді жасауда қолданылатын металдар мен балқыламалардың механикалық қасиеттерін; арнаулы айлабұйымдардың және бақылау-өлшеу аспаптарының нысаны мен қолдану шарттарын.
15. Метал қоныштарды, икемді валдар мен бронеспиральді жасаушы
3-разряд
Білуге тиіс: әртүрлі типтегі станоктар мен тоқу машиналарының құрылымы мен баптау тәсілдерін; арнаулы айлабұйымдардың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымын.
2-разряд
Білуге тиіс: шынжыртарту станогының құрылымын және баптау ережесін; шынжырды калибрлеу процесін, арнаулы айлабұйымдардың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымын, нысанын және қолдану шарттарын.
3-разряд
Білуге тиіс: қызмет көрсететін жынжырды сынау машиналары мен түрлі жүйедегі және типтегі сынау престерінің құрылымын; бұйымдардың нысаны мен құрылымын, олардың мөлшері мен салмағы бойынша айырмашылығын, сынаудың сипаты мен әдісін; жүктеме нормасын; жүктеме кестесі мен жол берілетін шынжыр ұзартылымын; сынау престері мен машиналары аспартарының құрылымы мен нысанын.
4-разряд
Білуге тиіс: әртүрлі типтегі канилирлеу және картақұрастыру станогының кинематикалық сызбасы мен құрылымын; сымның диаметрі мен ұяның мөлшеріне қарай дискілерді іріктеуді; карталарды жасауға арналған нөмірлерді, технологиялық нұсқаулықты және Мемлекеттік стандарттарды.
Сымды канилирлеу жөніндегі жұмысты біліктілігі анағұрлым жоғары канилирлеушінің басшылығымен орныдаған кезде - 3-разряд.
19. Кардылаушы
3-разряд
Білуге тиіс: қызмет көрсететін жабдықтың құрылымы мен баптау ережесін, шикізаттың сұрыптары мен топтары бойынша олардың түрлерін; арнаулы айлабұйымдардың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымын, нысанын және қолдану шарттарын.
4-разряд
Білуге тиіс: әртүрлі кардмашиналардың құрылымын, кинематикалық сызбасы мен баптау ережесін; сұрыптары мен топтары бойынша шикізат ерекшеліктерін.
Білуге тиіс: қызметткөрсететін машиналар мени көтеру механизмдерінің құрылымын, кинематикалық сызбасын және жұмыс принципін; машиналарды есілетін, дайыгдалатын барлық жіптер мен метал канаттардың құрылымын; жіптер мен метал канаттардың сапасына қойылатын техникалық шарттарды; шестернялар мен плашкаларды іріктеу ережесін; жіптерді, өзек пен канаттарды өлшеуге арналған бақылау-өлшеу аспаптарының нысаны мен қолдану шарттарын; дайындалатын канаттың ұзындығы мен диаметріне қарай барабандардың мөлшерін; есу жүйесін және адымды, жіптің немесе канаттың диаметрін; деформаторды және рихталау құрылғысын баптау әдістемесін; бір жаққа есілетін өзек канаттарын жасау кезінде жіпті бұрау және жабық канаттарды жасау кезінде бұрау ережесін.
Метал канат жібін жіп есту машиналарында жасау кезінде мынадай тарифтік разрядтар белгіленеді:
а) 6-шпульді машинааларда:
шпуль диаметрі 250 мм дейін және сымның диаметрі 0,8 мм болған кезде
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (бтба) бұған дейін қолданылып келген Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау
14 12 2014
38 стр.
Бтба, 10-шығарылымы бұған дейін қолданылып келген Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2002 жылғы 15 қарашадағы №266-ө бұйрығымен бекітілген бтба
17 12 2014
6 стр.
«Қазақстан Республикасының еңбек және халықты әлеуметтік қорғау Министрлігінің сұрақтары» Қазақстан Республикасының еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлігінің
09 09 2014
1 стр.
Жұмыстардың разрядтары еңбек жағдайлары ескерілмей (еңбектің күрделілігі деңгейіне әсер ететін және орындаушының біліктілігіне қойылатын талаптарды жоғарылататын төтенше жағдайлард
15 10 2014
3 стр.
Жұмыстардың разрядтары еңбек жағдайлары ескерілмей, олардың күрделілігіне қарай (еңбектің күрделілігі деңгейіне әсер ететін және орындаушының біліктілігіне қойылатын талаптарды жоғ
18 12 2014
6 стр.
Жұмыс разрядтары еңбек жағдайы ескерілмей (еңбектің күрделілік деңгейіне әсер етуші және орындаушының біліктілігіне қойылатын талаптарды арттырушы айрықша жағдайларды қоспағанда),
25 12 2014
4 стр.
Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Әзірлеген және енгізген
14 12 2014
80 стр.
Халықаралық Еңбек Ұйымының мәжбүрлі немесе міндетті еңбек туралы №29 конвенциясы
14 12 2014
14 стр.