Flatik.ru

Перейти на главную страницу

Поиск по ключевым словам:

страница 1


Чёваш Республикин в.рен\ тата

=амрёксен политикин министерстви

«Чёваш республикин в.рен\ институч.»

патшалёх в.рен\ учреждений.

Чёваш ч.лхипе литература кафедри

Чёваш ч.лхи урок.сенче ваттисен сёмах.семпе .=лесси


«Канаш хулин п.т.м.шле вётам п.л\

паракан п.ррем.ш шкул.» патшалёх в.рен\

учреждений.нче чёваш ч.лхи в.рентекен Сидорова

Татьяна Максимовна =ырнё в.рен\ хат.р.
Канаш – 2008

Проект содержаний.%

I. Ум сёмах% 1 с?

1? Ситуацие тишкерни

2? Проблемёсене палёртса тухни

3? Гипотеза

4? П.т.м.шле т.ллев: т.п задачёсем

5? Пулмалли результат

II. Т.п пай% 3 с?

1? Вырёс шкул.нче чёваш ч.лхине в.рентмелли к.некесенче ваттисен сёмах.сене тишкерсе тухасси?

2? Ваттисен сёмах.семпе урокра .=лемелли хёнёхтарусем

=ырасси? 13 с?

III. П.т.млет\? 20 с?

IV. Усё курнё литература 21 с?



Ум сёмах%

Ваттисен сёмах.сем - ламран лама ку=са пыракан сёнарлё сёмахсем? В.сем шухёша к.скен те =ив.чч.н: ытарлён палёрта==.? Ваттисен сёмах.сенче халёхён кун-=ул.: ёс-хакёл.: шухёшлав.: т.нчекурём. \кер.нн.?

Ваттисен сёмах.сем – ваттисем ёс парса: в.рентсе каланё сёмахсем? В.сен т.п т.ллев.сем% ачан т.нчекурёмне аталантарасси: ёна илемл.хе курма-туйма пулёшасси: ырёпа усала: лайёхпа начара уйёрма в.рентесси: .=е хёнёхтарасси? Ваттисен сёмах.сем в.рент\: воспитании .=.нче питех те п.лтер.шл.? Г?Н? Волков: халёх педагогикине ёслёлёх т.л.ш.нчен й.ркелесе яракан.: ваттисен сёмах.сенче илемл.х: кёмёл-сипет: дидактика ник.сне асёрханё: тарён т.пчен.? «Чувашская этнопедагогика» к.некинче вёл ваттисем сёмах.сем пирки =апла =ырнё% «Пословицы и поговорки главной своей целью имеют формирование нравственного облика подрастающего поколения: само название их ассоциируется с представлением о поучениях: нравоучениях???»

Проблемёсене палёртса тухни%

Вырёс шкул.нче чёваш ч.лхине в.рентмелли в.рент\ к.некисенче ваттисен сёмах.сем чылай? В.семпе усё курса воспитании т.ллев.сене пурнё=лама мелл.? Урокра ваттисен сёмах.семпе усё курни в.ренекенсене шухёшлама: .=леме: пурёнма в.рентет? Анчах =акна каласа хёварас пулать% чёваш ч.лхине в.рентмелли к.некесенче ваттисен сёмах.сене: шел пулсан та: системёлани =ук? В.сене ытларах чухне хёйсене уйрём: к.некери текст материал.семпе =ыхёнтармасёр панё? Кунсёр пу=не ваттисен сёмах.семпе .=леме панё хушу .=.сем ытларах чух п.р ев.рл.? Тата халёх сёмахлёх.н т.сл.х.сене =ав тери анлё панё? +акё паллах ачасен тавракурёмне аталантарас шутпа пит. пысёк п.лтер.шл.: анчах в.ренекенсене в.сене астуса юлса кала=ура усё курма йывёр? Теп.р =итменл.х вёл – ваттисен сёмах.сем ытларах чухне п.т.м в.рен\ курс. тёршш.пе те п.рер хут =е= т.л пулни? В.ренекен ас.нче ваттисен сёмах. упранса юлтёр тесен: ёна теми=е хут та аса илсе =ир.плетсе тёмалла? +ак шутпа кашни урокрах ваттисен сёмах.семпе т.рл. хёнёхтарусем туса пыни вырёнлё пул.? Ачасене ваттисен сёмах.сене асра тытма пулёшакан хёнёхтару т.с.сене кётартасси =ак проект .=.н т.п т.ллев. пулать те .нт.?



Гипотеза% В.рентмелли к.некесенче ваттисен сёмах.сене тишкерсе тухсан: в.сене системёласан: т.рл. майлё хёнёхтарусен системине палёртсан хушма материал пуххи тума май пул.-ши?

Т.п задачёсем%

1? Вырёс шкул.нче чёваш ч.лхине в.рентмелли к.некесенче ваттисен сёмах.сене тишкерсе тухасси?

2? Ваттисен сёмах.сем =инчен =ырнё материалсене тишкересси?

3? Ваттисен сёмах.семпе урокра .=лемелли хёнёхтарусем =ырасси?



Пулмалли результат% ваттисен сёмах.семпе урокра е урок тулаш.нче усё курмалли хушма материал пуххи?

II. Т.п пай%

1? Вырёс шкул.нче чёваш ч.лхине в.рентмелли к.некесенче ваттисен сёмах.сене тишкерсе тухасси?

Ку пайра вырёс шкул.нче чёваш ч.лхине в.рентмелли кашни к.некинчен ваттисен сёмах.сене список ев.рл. =ырса илн.? Ку в.рентекен .=не самай =ёмёллатма пулёш.% вёл курёмлё: ялан ача е в.рентекен ку= ум.нче пулма пултарать? Кирл. пулсан =ак списока ачасене кашнинех салатса пама пулать е ваттисен сёмах.сен пухёвне пичетлесе кёларма май та парать? +ак списокпа тётёшах .=лесен ачасене ваттисен сёмах.сене ытларах астуса юлма пулёш.?

Чернова Н?Н?: Игнатьева В?И? Чёваш сёмах.? 3 класс

1? Атте-аннерен хакли никам та =ук т.нчере?

2? Ви==.ри ывёл ача ашш.не пулёштёр: ви==.ри х.рача амёшне пулаштёр?

3? +ын пуласси ачаран паллё?

4? Хёвна ху таса тыт - сывлёхлё пулён?

5? ,= =ынна илем к\рет?

6? Яланах чён пупле: сана пур =.рте те =ул у=ёл=а пыр.?

7? Ырё =ынпа паллаш: усал =ынтан тар?

8? Ырё сёмах лайёх кун пекех?

9? Лаша пуласси тихаран паллё?

10? Кам нумай вулать: вёл нумай п.лет?

11? Тус тени .м.рл.х пултёр?

12? Шанчёклё тусён хак. =ук?

13? Ырё кёмёллё сёмах =уркуннехи кун пек те==.?

14? Ёсти епле: .=. те =апла?

Чернова Н?Н?: Игнатьева В?И? Чёваш сёмах.? 4 класс

1? В.ренмес.р в.рен те явма =ук те==.?

2? Этем ёс.пе ырё?

3? Кайёк хитре т.к.пе: этем хитре ёс.пе?

4? Кам .=ре малта: =ав маттур ялта?

5? ,=рен ку= хёрать те: алё тёвать?

6? Ч.лх\пе васкиччен .=\пе васка?

7? +ын .=.пе паха?

8? ,= .=лемес.р \с.нмест?

9? Касма =ёмёл - \стерме йывёр?

10? П.р йывё= касрён пулсан ик. йывё= ларт?

11? ,=рен хёраман ёста пулнё?

12? ,= вёл – пурнё= илем.?

13? Ир тёнё кайёк тутё пулнё тет?

14? ,=чен.н .=. ёнсах пырать?

15? ,=чен алё .= тупать?

16? Алё-ура пур =инче ахаль ларни кил.шмест?

17? ,=леме =е= ан \ркен – пурте пулать?

18? Ч.лхепе мар: .=пе мухтан?

19? Ялан вёйё мар: .=лес те пулать?

20? Кам ырё .= тёвать: унён яч. .м.ре юлать?

21? ,=рен ан хёра: вёл хёй санран хёратёр?

22? ,=не кура – хисеп.?

23? Ёсти епле - .=. =апла?

24? ,=чен.н .=. ёнсах пырать?

25? ,=рен хёракан ырё курман?

26? ,= тёрантарать: кахал пёсать?

27? Юлташу хёвёнтан лайёх пултёр?

28? Юлташсёр =ын туратсёр йывё= пек?

29? Ырё =ынпа палаш: усал =ынтан тар?

30? Юлташ лайёххи инкекре курёнать?

31? +.р тенк. пуличчен =.р юлташ пултёр?

32? Тусу =ук пулсан тупма тёрёш: тупсан – упрама тёрёш?

33? Шанчёклё тусён хак. =ук?

34? +ын пуласси ачран паллё?

35? Ватёпа ватё пул: =амрёкпа =амрёк пул?

36? П.рре усал туни пин хут лайёх тунине =ухатать?

37? Лаша пуласси тихаран паллё: =ын пуласси ачаран паллё?

38? +ёкёртан аслё ан пул?

39? +ёкёр – халёх пуянлёх.?

40? +ёкёр вёл - =.р-аннем.р парни?

41? +ёкёр вёл – чи хакли?

42? +ёкёр вёл – пурнё=?

43? +ёкёрта пир.н вёй-хал?

44? +ёкёр - =.ртен: вёй - =ёкёртан?

45? +ёкёр – чи ырри? +ав тери усал т.нчере те =ав тери усал =ын та =ёкёра ырёпа =е= асёнать?

46? +ёкёр тутине .=лекен п.лет?

47? +апма п.лмен пушё хёвнах =аврёнса тивет?

48? Вёрман пек пуянни =ук: уй пек асли =ук?

49? Йывё=а лартма часах та: уссине курма часах мар?

50? Атёла курмасёр аттуна ан хыв?

51? Ч.лхепе Атёла та п.велеме пулать тен.?

52? П.р =ын сурать – типсе пырать: =.р =ын сурать – к\л. пулать?

53? +ичч.н п.ррене к.тме==.?

54? Упине тытмасёр тирне ан с\?

55? Асёрхансан инкекрен те хётёлён?

56? Сахал пулсан та: лайёх пултёр?

57? Ватасси =ёмёл та: тёвасси х.н?



Андреев И? А?: Гурьева Р?И?: Э?Г? Иванова? Чёваш сёмах.? 5 класс

1? +ёкёртан аслё пулаймён?

2? +ёкёр-тёвар хире-хир.=?

3? +ёкёр хырём хы==ён =\ремест?

4? Килекен =ынна =ёкёр лартма хушнё?

5? ,=рен ан хёра: вёл хёй санран хёратёр?

6? ,= тёрантарать: кахал пёсать?

7? Мул – эрнел.х: ёс - яланлёх?

8? Атёла алтёрпа атараймён?

9? К.рхи калчана к.лете к.ртейм.н?

10? Туслёха ук=алла илейм.н?

11? Тусу пулмасан – шыра: тупсан – упра?

12? Туслёх кантёк пек: ватсан – т\рлетейм.н?

13? Кайёк =унач.семпе вёйлё: =ын – туслёхпа?

14? Туссёр =ын тымарсёр йывё= пекех?

15? +ынпа =ын туслё пултёр: халёхпа халёх туслё пурёнтёр?

16? Хут =ине =ырнине пуртёпа та касса тёкаймён?

17? К.неке =ынна ёс пухма пулёшать?

18? К.неке пурне те п.лет?

19? П.л\ =ёлку=. – к.некере?

20? Ырё =ынна п.т.м т.нче тёван?

21? Ырё =ынпа =ул к.ске?

22? +ынсёр =ын пурёнаймасть?

23? /ркенмен ёста пулнё?

24? Ку= хёрать те: алё тёвать?

25? Алёра .= пултёр: пу=ра ёс пултёр?

26? Ёс-тёна м.н виличчен пухас пулать?

27? Паян тумалли .=е ырана ан хёвар?

28? +.р =инче этем туман .= =ук?

Андреев И? А?: Гурьева Р?И? Чёваш сёмах.? 6 класс

1? +.р пус пуличчен =.р тус пултёр?

2? Туслёхран хакли ним те =ук?

3? Ача чух алё тус: х.р чух х.р.х тус?

4? Ватта итлес пулать: =амрёка в.рентес пулать?

5? Усал хыпар утпа =\рет: ырё хыпар =уран =\рет?

6? Пуян вилет – мул юлать: ыр =ын вилет – ят юлать?

7? Юлташсёр =ын тымарсёр йывё= пек?

8? Халёхпа в.рсен хапха та у=ёлать?

9? Сывлёха п.терме =ёмёл: тавёрма йывёр?

10? Сывлёхран хакли ним.н те =ук?

11? +ынна пурлёхран ытла сывлёх кирл.?

12? +ёла ан сур – хёвёнах .=мелле пул.?

13? Т.нчере ырри те: усалли те пур?

14? +ынна ан тирке: хёвна та тиркем.=?

15? Парне мар: ырё кёмёл хаклё?

16? Ыр =ын патне ч.нмес.рех хёна пырать?

17? Хур шёмми тытакан хур пулман?

18? ,=рен хёраман ёста пулнё?

19? Ырё ут та такёнать: ырё =ын та йёнёшать?

20? Ёсталёх =ёкёр ыйтмасть: хёй тёрантарать?

21? Вёйпа п.рне =.н.н: п.л\пе пине =.н.н?



Андреев И? А?: Гурьева Р?И? Чёваш сёмах.? 7 класс

1? Шывён турат =ук?

2? Кушакён т.к. таса та: ёш. таса мар?

3? Тим.р=.н пуртти катёк?

4? Юлташсёр =ын туратсёр йывё= пек?

5? Пу= касакан пу=сёр юлнё?

6? К\рш.с.р кун =ук: вилсен те к\рш. кирл.?

7? Кёвакал шывсёр пурёнаймасть?

8? Усал сёмах утпа =\рет: ырри - =уран?

9? В.рмен йытё хытё =ыртать?

10? Вёйлёран вёйли пур: ёслёран ёсли пур?

11? Халёхран мала ан ирт: халёхран кая ан юл?

12? Ырлёхран ырман те==.?

13? ,=рен ан хёра: вёл хёй санран хёратёр?

14? Упаран хёраса кашкёра лекн.?

15? +ёвартан тухакан сёмах алёкран та тухать: алёкран тухсан яла сарёлать?

16? Пуринш.н те уйёхпа х.вел пулаймён?

17? Ватти ёс памасёр =амрёкки в.ренеймест?

18? Тута тутлине юратать: ку= - хитрине?

19? Пёхман х.веле пёхтараймён?

20? Пи=н.-пи=мен апат икк. тёрантарать те==.?

21? Пур чух пылпа: =ук чух шывпа?

22? Ача чух алё тус: х.р чух х.р.х тус?

23? +ичч.н п.р =ынна к.тме==.?

24? Икк.н икерч. =име: саккёрён вёрман касма лайёх?

25? Кушак ёшша юратать?

26? Кушака кулё: шёшие вил.м?

27? +уллахи кун =улталёк тёрантарать?

28? Вёрман пек пуянни =ук: хир пек асли =ук?

29? Киви =.ннине упрать?

30? +ынна мулшён туман: мула =ыншён тунё?

Печников О?И?: Печникова М?Н? Чёваш сёмах.? 8 класс

1? В.ренни - =утё: в.ренменни- т.тт.м?

2? В.рентекен пур чухне в.ренсе юл?

3? В.рентсен упа та ташлама в.ренет?

4? К.рхи пуян- х.л ёшши?

5? К.рхи кун – тутё кун?

6? К.р пуйтарать: =ур =ухатать?

7? К.ркунне какай: =уркунне серте тутлё?

8? Сёмах патён – пурнё=ла? Сёмах ылтёнпа п.р?

9? Алёк пат.нче вырён пур чух т.пеле ан ирт?

10? Ура т.пелте хывакан ырё =ын мар?

11? Каякан хёнана татах кил теме ан ман?

12? +ын пат.нче урай шёлма хушман?

13? Аван =ыннён алли-ури те аван?

14? Ёслё =ын них=ан та =ынна ухмах темест?

15? Ир.кл. =ын ик. вёйлё?

16? Кёмёллё =ыншён пурте кёмёллё?

17? Ырё вёрлёхран – ырё =им.=?

18? Ватё =ер=ие хывёхпа улталаймён?

19? К.р мёнтёр: =ур ырхан?

20? Лёпкё тин.с те хумханать?

21? Таса =ёлра – таса шыв?

22? Васкакан суккёр пулнё?

23? Кахал урине тёхённё =.ре .=чен .=не туса п.терн.?

24? Пысёккине хапсёнакан п.ч.ккине =ухатнё?

25? Ял хушшинче =ер=и вы=ёпа вилмен?

26? Килте ларакан тёмана пулнё: тухса =\рекен хурчка пулнё?

27? Тёван =.ршыв - анне: ют =.ршыв - ама=ури?

28? Вырёс =ынни - ырё =ын?

29? Этем этемпе пурёнать?

30? Этем вёл кашкёр мар?

31? +ил в.рмес.р йывё= хумханмасть?

32? Темле пысёк юхан шыв та п.ч.к шывран пу=ланать?

33? П.ччен йывё=а =ил ытларах тустарать?

34? Автан та ахаль авётмасть?

35? В.рмен йытё вёрттён =ыртать?

36? Ир тёракан =ер=и тулё п.рчи тупнё?

37? Кашкёр кашкёра катаран курать?

38? Кашкёр та тытать: кашкёра та тыта==.?

39? Кашни кайёк хёй йёвине савать?

40? Хитре =е=кен кун. к.ске?

41? Качака хы==ён каякан сурёх пу=не =ухатнё?

42? Кушак =ук =.рте шёши те патша?

43? Пулё пу=.нчен =.рме пу=лать: йывё= - варринчен?

44? +ит.нн. ч.п.сем амаш.пе =\реме==.?

45? Паттёрсем =апё=ура =урала==.?

46? Кам =.ршыва юратать: вёл тёшмана кураймасть?

47? Пу=на =ухатсан та чысна ан =ухат?

48? +ип =ин=е =.ртен татёлать?

49? Иртн. кунён ёшши =ук?

50? Илме =ёмёл: сутма йывёр?

51? ,м.р ирттересси урам урлё ка=асси мар?

52? +ын ёш-чик. - хура вёрман?

53? Сён. м.нле - чун. =апла?

54? Шухёшлё =ыннён ыйхи к.ске?

55? +ынна сёпайлёх илем к\рет?

56? Шёрчёк =ыннён турти к.ске?

57? Йёваш =ынтан кушак та кулать?

58? Мухтанчёк - пуш енч.к?

59? Сухалпа ан мухтан: качакан та сухал пур?

60? +ын мул.пе ан мухтан?

61? Пушё арман =илс.рех авёрать?

62? Пушё пучах пуринчен те =\лл.рех?

63? Калама =ёмёл та =ырма йывёр?

64? Авёрланё пёшал =улталёкра п.рре хёех перет?

65? Айёпа к.рен - ка=ару ыйт?

66? Ч.лх\пе ан васка - .=\пе васка?

67? Пысёк .= п.ч.ккинчен пу=ланать?

68? Такёнман лаша =ук?

69? Ват =ын - тёват =ын?

70? А=у-анн\не хисепле?

71? Амёшне хир.= в.рекен анчёк кашкёр кулли пулнё?

72? Амёш. епле: х.р. =апла?

73? Амёш с.ч.пе тён к.месен качака с.ч.пе тён к.мест?

74? Инкек п.ччен килмест?

75? +ывёракан тил. чёх тытмасть?

76? Йывё= тымартан =.рет: пулё - пу=ран?

77? Х.рарёмсёр кил - =улёмсёр вучах: ар =ынсёр кил- х.велс.р кун?

78? +у иртсен =ырла татма кайма==.?

79? Ин=е хурсан илме =ывёх?

80? Кивви пулмасан =.нни пулмасть?

81? Мёйёра кайсан =ырла татма==.?

82? П.р кун каймалёх пулсан ви=. кунлёх =ёкёр ил?

83? Пурти пулсан аври тупёнать?

84? Вёрман пек пуянни: уй пек асли =ук?

85? Уй ку=лё: вёрман хёлхаллё?

86? Вёрман =ур тёлёп?

87? Вёрмантан туясёр килме==.?

88? Йывё==ине кура =им.=.?

89? Кашни чечек.н хёй.н вёхёч.?

90? Лутра йывё=а ытларах =ил тустарать?

91? +амрёк хулё авёнать: ватё хулё ху=ёлать?

92? +ырлана пи=се =итсен тин тата==.?

Андреев И? А?: Гурьева Р?И? Чёваш сёмах.? 9 класс

1? Ин=е шухёшла та: =ывёхра пурён?

2? Ырё кала=нё =.ре =у тумлать: усал кала=нё =.ре юн тумлать?

3? +уркунне пир кирл.: к.ркунне тир кирл.?

4? Атёл урлё ка=масёр аттуна ан хыв?

5? Ёслё =ынпа тус пулсан ёслё пулён: ухмахпа тус пулсан ухмах пулён?

6? Ваттин в.рентес пулать: =амрёккин итлес пулать?

7? Кивви =.ннине упрать?

8? Ёсли ёсласа иличчен ухмаххи персе ярать?

9? Калаканни маннё тет: итлекенни манман тет?

10? Шыраканни тупать те==.?

11? Пуянён вёкёр. те =ёмарта тёвать?

12? Пуян =ыннён кушак. те пулё тытать?

13? Вёл алё =ын аллипе: х.р.х =ын х\ттипе пурёнать?

14? +ын мул. к.мес.р =ын пуймасть?

15? Пуян =ыннён п\рнине кассан та юн юхмасть?

16? Туртакан. ларса пыраканнине юратман?

17? Ырё яч. ху=ине: хаяр яч. тар=ине?

18? Чысна =амрёкран упра?

19? А=у-анн\ чысне них=ан та ан ман?

20? П.р =ын каять – й.р юлать: =.р =ын =\рет - =ул юлать?

21? +ичч.н п.р =ынна к.тме==.?

22? Пуринш.н те уйёхпа х.вел пулаймён?

23? Вёй =итменнине ан тапён?

24? Тёшман пу=не тёшман =ит.р?

25? Усал =ынпа =ула ан тух?

26? +амрёкла в.ренни чул =инче: ватёлла в.ренни юр =инче?

27? Вы=ёлла пур апат та тутлё: тутёлла пыл та й\=.?

28? Алла тытман кайёкён т.кне татма =ук?

29? Ик кун утнине п.р кунта утас =ук?

30? Ви==.н ви=ме юрать?

31? +ер=ирен хёраса кантёр акмасёр юлас мар?

32? Ёшша =.лен иленн.?

33? Ырёран ырман те==.?

34? Усалтан тар: ырё патне пыр?

35? Курман кёнтёрла =утё =утнё тет?

36? +итмен пурнё= =ын ку=.нчен пёхтарать?

37? +ук =ын ук=и тёрнан кёшкёрать?

38? Ч.мс.р йытё вёрттён =ыртать?

39? Ху=ине кура тар=и?

40? +ынна мулшён туман: мула =ыншён тунё?

41? К\рш.с.р кун =ук: вилсен те к\рш. кирл.?

42? ,=рен ан хёра: вёл хёй санран хёратёр?

43? Ват =ын сёмах. ватёлмасть те==.?

44? Ватта сума сёвакан хёй те ватё пулакан?

45? Ватта курсан =.л.ке ил?

46? Ват =ын – тёват =ын?

47? Ватти ёс памасёр .= ёнмасть?

48? Ватё =ер=ие хывёхпа улталаймён?

49? Амёшне хир.= в.рекен анчёк кашкёр кули пулнё?

50? Кин пултём – хунямана юраймарём: хуняма пултём – кин.ме юраймарём?

51? Ыр ут пуласси тихаран паллё: ыр =ын пуласси ачаран паллё?

52? Ырё ут утланакан – ырман: ырё тумтир тёхёнакан – шёнман?

53? Ыраш улём. =иекен лаша ыраш улём. турттарма анчах?

54? Вун ик така пусакан =.н. к.р.к курман тет?

55? Хурт =.м.рни них=ан та ка=масть?

56? ,=лесе тупнё ук=а виличченех тёрантарать?

57? +ынна пани сая каймасть?

58? Турпас тёвакана мар: п\рт лартакана платник те==.?

59? К.т\ к.тсе тупнё ук=а к.т\ чёпёркки шартлаттарсах п.тет?

60? Такёнмасёр \кес мар: ватёлмасёр вилес маар?

61? Тем пек х.п.ртесен те кайёк пулса в.=ейм.н?

62? Хёлхупа илтнине ан .нен: ку=упа курсан - .нен?

63? Ху в.ренсе =итмес.р =ынна ан в.рент?

64? Атёл урлё ка=сассён алё т.сл. ёс к.рет?

65? Пи=иччен к.текен антариччен к.теймен тет?

66? Ырё =ынпа =ула тухсан =ул иртнине сисмест.н?

67? +ула тухсан юлташу хёвёнтан лайёхрах пултёр?

68? Ук=апа пуйиччен туспа пуй?

69? +.р сум пуличчен =.р тус пултёр?

70? П.р тёшман пуличчен =.р тус пултёр?

71? Халёхпа в.рсен хапха у=ма пулать?

72? Лайёх пулсан – ху=иш.н: усал пулсан – тар=иш.н?

73? +ынна усал тёвакан хёй те усал курать?

74? Вир пулсан =ер=и те тутё?

75? +ур ырхан та: к.р мёнтёр?

76? ,ни хура та с.ч. шурё?

77? Пёсасси =ёмёл та: тёвасси х.н?

78? Хуйхё пуср. пулсан хусёк тыт?

79? Ярёнас килет пулсан =унашкине туртма ан \ркен?

80? Ютпа ют =ывёх туслашни тёван-хурёнташран та хаклёрах?

81? Айван =ыннён турти к.ске?

82? Тырё тёкёнсан шёши .рчет?

83? +ын аллинчи кукёль пысёккён курёнать?

84? Пёхман х.веле ир.кс.р пёхтараймён

85? Ырё .= хёйне хёех мухтать?

86? Ура утсан =ул юлать?

87? Никамран та ыйтмалли пулмасан хёвёнтан ыйт (турккё халёх ёслёх.)


Асёрхаттарса хёварни% Панё списокри ваттисен сёмах.сене в.рент\ к.некисенчен й.ркипе =ырса илн.: в.сене системёламан? Кун пек т.ллев те лартман? Кирл. пулсан в.рентекен панё ваттисен сёмах.сене ушкёнсем =ине тема тёрёх е алфавит й.ркипе вырна=тарса тухма пултарать? Ку .=е ачасене те явё=тарма пулать? +ак .=е пурнё=лама О?Н? Терентьева пухса хат.рлен. «Чёваш халёх пултарулёх.? Ваттисен сёмах.сем» ятлё к.неке пулёш.?
2? Ваттисен сёмах.семпе урокра .=лемелли хёнёхтарусем =ырасси?

Ку пайра ваттисен сёмах.сен список.пе усё курса урокра .=лемелли т.рл. хёнёхтарусене =ырса кётартнё: хёш класра пурнё=лама май пуррине палёртса хёварнё?



1)? Ваттисен сёмах.н п.лтер.шне ёнлантар? Кунашкал .=сем в.рент\ к.некисенче нумай?

2)? Ваттисен сёмах.сене каласа е =ырса п.тер? Т.сл.хрен%

3 класс


Ырё =ынпа палаш??? (усал =ынтан тар)

Кам нумай вулать??? (вёл нумай п.лет)

4 класс

Сахал пулсан та??? (лайёх пултёр)



Ватасси =ёмёл та??? (тёвасси х.н)

5 класс


Ку= хёрать те??? (алё тёвать)

Алёра .= пултёр??? (пу=ра ёс пултёр)?



3)? Вырёс халёх.н ваттисен сёмах.семпе танлаштарасси? Вырёсла е чёвашла м.нле пулать? Кунашкал .=е кашни класрах тума пулать?

+.р тенк. пуличчен =.р юлташ пултёр?

+.р пус пуличчен =.р тус пултёр?

+ичч.н п.ррене к.тме==.?

+ёкёр хырём хы==ён =\ремест?

Хут =ине =ырнине пуртёпа та касса тёкаймён?

К.неке пурне те п.лет?

Ку= хёрать те: алё тёвать?

+ёла ан сур – хёвёнах .=мелле пул.?

Тим.р=.н пуртти катёк?

В.ренни - =утё: в.ренменни - т.тт.м?

В.рентсен упа та ташлама в.ренет?

Сёмах патён – пурнё=ла? Сёмах ылтёнпа п.р?

Пулё пу=.нчен =.рме пу=лать: йывё= - варринчен?

Ч.лх\пе ан васка - .=\пе васка?

+ип =ин=е =.ртен татёлать?

Инкек п.ччен килмест?

Алла тытман кайёкён т.кне татма =ук?

Шыраканни тупать те==.?

Чысна =амрёкран упра?

+ичч.н п.р =ынна к.тме==.?

Парне мар: ырё кёмёл хаклё?



4)? Ваттисен сёмах.сене тема тёрёх уйёрасси? Т.сл.хрен% .=: туслёх: в.рен\

(4 класс)

1? В.ренмес.р в.рен те явма =ук те==.?

2? Этем ёс.пе ырё?

3? Кайёк хитре т.к.пе: этем хитре ёс.пе?

4? Кам .=ре малта: =ав маттур ялта?

5? ,=рен ку= хёрать те: алё тёвать?

6? Ч.лх\пе васкиччен .=\пе васка?

7? +ын .=.пе паха?

8? ,= .=лемес.р \с.нмест?

9? Касма =ёмёл - \стерме йывёр?

10? Юлташу хёвёнтан лайёх пултёр?

11? Юлташсёр =ын туратсёр йывё= пек?

12? Юлташ лайёххи инкекре курёнать?

13? Юлташ лайёххи инкекре курёнать?

14? +.р тенк. пуличчен =.р юлташ пултёр?

15? Тусу =ук пулсан тупма тёрёш: тупсан – упрама тёрёш

5)? Ваттисен сёмах.семпе усё курса калав тёвасси? Ку .=е ачасен =ыхёнуллё кала=ёвне: в.сен кёмёл-туйёмне аталантарас шутпа туса ирттерме пулать? Т.сл.хрен%

- Юлташ лайёххи инкекре курёнать ( 4 класс)

-- Ялан вёйё мар: .=лес те пулать? (4 класс)

+ёкёр хырём хы==ён =\ремест?(5 класс)

- Сывлёха п.терме =ёмёл: тавёрма йывёр?(6 класс)

- Хёлхупа илтнине ан .нен: ку=упа курсан - .нен (9 класс)



6)? Калава ваттисен сёмах.пе п.т.млетесси?

Кушак а=ипе =ер=и?

П.ррехинче кушак а=и х.вел =инче х.рт.нсе выртнё? Хайхискер ёшё та тутё пурнё=па киленсе ку=.сене хупса мёрлатнё? Сасартёк вёл юнашарах такам сассине илтет?

Ку=не у=ать те курать% валашка х.рринче =ер=и ларать иккен? Тем.н сёхать вёл?

Кушак а=и шартах сикн.? Вёл шёртне вирелле тёратнё?

+ер=и валашка тёрёх сиккелесе =ывёхах пырать? Кушак а=и чалт! =е= сикет те =ер=ие ярса тытма тёрать?

Анчах =ер=ий. ватёскер пулнё???

(Ватё =ер=ие хывёхпа улталаймён? 9 класс)


Тёван =.ршывёмёр?

Хамёр пурёнакан =.ршыва эпир Тёван =.ршыв тетп.р? кунта пир.н атте-анне: эпир хамёр =уралнё? Кунта пир.н тёван ч.лхепе кала=а==.?

Тёван =.ршыв пире хёй.н =ёкёр.пе тёрантарса \стерет: хёй.н шывне .=терет?

Т.нчере: пир.н =.ршывсёр пу=не: т.рл. =.ршыв пур? Анчах этем.н ашш.-амёш. п.рре кёна? Тёван =.ршыв. те п.рре =е=???



(Тёван =.ршыв - анне: ют =.ршыв - ама=ури?

Тёван =.ршывсёр =ын – юрёсёр кайёкпа п.рех?

8 класс)

7)? П.р пек шухёшлё ваттисен сёмах.сене тупасси?

Т.сл.хрен%



- Атёла курмасёр аттуна ан хыв

- Упине тытмасёр тирне ан с\ (4 класс)

- Ырё вёрлёхран – ырё =им.=?

- Амёш. епле: х.р. =апла (8 класс)

- +.р сум пуличчен =.р тус пултёр?

- П.р тёшман пуличчен =.р тус пултёр (9 класс)



8)? Т.рл.рен грамматика .=.сем%

  • япала яч.сен падеж.сене тупса палёртасси (кирл. аффикс е ыйту лартасси)? Кунашкал грамматика .=.сене суйласа илесси урокри темёран килет?

Т.п падеж

- Пуянён вёкёр. те =ёмарта тёвать

- П.р =ын каять – й.р юлать: =.р =ын =\рет - =ул юлать

- Кушак =ук =.рте шёши те патша

Камёнлёх падеж.

- Пуян =ыннён кушак. те пулё тытать

- Алла тытман кайёкён т.кне татма =УК

- Айван =ыннён турти к.ске



Пару падеж.

- Пёхман х.веле ир.кс.р пёхтараймён

- Ярёнас килет пулсан =унашкине туртма ан \ркен

- +ынна усал тёвакан хёй те усал курать

Вырён падеж.

- +ын аллинчи кукёль пысёккён курёнать

- Таса =ёлра – таса шыв

- Алёра .= пултёр: пу=ра ёс пултёр

Туху падеж.

- Ютпа ют =ывёх туслашни тёван-хурёнташран та хаклёрах

- Ыр ут пуласси тихаран паллё: ыр =ын пуласси ачаран пале

- +ер=ирен хёраса кантёр акмасёр юлас мар



П.рлел.х падеж.

- Ук=апа пуйиччен туспа пуй

- Хёлхупа илтнине ан .нен: ку=упа курсан - .нен

- Ч.лхепе мар: .=пе мухтан



+уклёх падеж.

- К\рш.с.р кун =ук: вилсен те к\рш. кирл.

- Х.рарёмсёр кил - =улёмсёр вучах: ар =ынсёр кил- х.велс.р кун

- Юлташсёр =ын туратсёр йывё= пек

Пирке падеж.

- Лайёх пулсан – ху=иш.н: усал пулсан – тар=иш.н

- +ынна мулшён туман: мула =ыншён тунё


  • Глагол наклоненине: вёхётне: сёпатне: хисепне палёртасси; пурлё е =уклё формёра пулнине каласси тата ытти те)

- ,=рен ан хёра: вёл хёй санран хёратёр

- Паттёрсем =апё=ура =урала==.

- Кам =.ршыва юратать: вёл тёшмана кураймасть

- Пу=на =ухатсан та чысна ан =ухат

- Яланах чён пупле: сана пур =.рте те =ул у=ёл=а пыр.

- +ынна ан тирке: хёвна та тиркем.=



  • Хисеп яч.сене тупса палёртасси (хисеп яч.сене ушкёнласси: шут хисеп яч.сене п.рре е ик. хупё сас паллипе =ырнине ёнлантарса парасси тата ытти те)%

- П.р =ын сурать – типсе пырать: =.р =ын сурать – к\л. пулать

- +ичч.н п.ррене к.тме==.

- П.рре усал туни пин хут лайёх тунине =ухатать

- П.р йывё= касрён пулсан ик. йывё= ларт

- Пи=н.-пи=мен апат икк. тёрантарать те==.?

- Вун ик така пусакан =.н. к.р.к курман тет



- Ви==.н ви=ме юрать

- Ача чух алё тус: х.р чух х.р.х тус

- Ви==.ри ывёл ача ашш.не пулёштёр: ви==.ри х.рача амёшне пулаштёр

- Икк.н икерч. =име: саккёрён вёрман касма лайёх



  • Паллё яч.сене тупса палёртасси%

- Шанчёклё тусён хак. =ук

- Ырё яч. ху=ине: хаяр яч. тар=ине

- Касма =ёмёл - \стерме йывёр

- Кивви =.ннине упрать

- Ёсли ёсласа иличчен ухмаххи персе ярать

9)? Ваттисен сёмах.сене кроссвордра тупасси?

4 класс








1 Т
















2

У






















3




С













4

Л
















5










Ё







6










Х








1? Тусу =ук пулсан ??? тёрёш: тупсан – упрама тёрёш (тупма)

2? Юлташсёр =ын ??? йывё= пек (туратсёр)

3? Шанчёклё ??? хак. =ук (тусён)

4? ??? лайёххи инкекре курёнать (юлташ)

5? +.р тенк. пуличчен =.р юлташ ??? ? (пултёр)

6? Юлташу хёвёнтан ??? пултёр (лайёх)

1













+










2

Ё







3




К










4







Ё










5




Р






1? +ёкёр вёл – ??? (пурнё=)

2? +ёкёр - =.ртен: ??? - =ёкёртан (вёй)

3? +ёкёр вёл – чи ??? (хакли)

4? +ёкёртан ??? ан пул? (аслё)

5? +ёкёр вёл - =.р-аннем.р ??? (парни)


10? Ваттисен сёмах.семпе урокра .=лесси? Ваттисен сёмах.семпе усё курса урока вёйё майлё ирттерме пулать? Панё т.сл.х – 8-м.ш класра «Савнё ен – Чёваш =.ршыв.» темёпа ирттерн. п.т.млет\ урок фрагменч.?

«+ёлтёрлё сехет» вёйё

Вёйё девиз.%

Вёйё девизне вырёсла ку=арасси: п.лтер.ш.пе .=лесси: =ак ваттисен сёмах.н чёнлёхне вёйё =ир.плетсе панине каласа хёварасси?



Вёйё валли кирл. хат.рсем%

- слайдсем;

- 1: 2: 3: 4: 5: 6 номерлё карточкёсем (кашни ача валлиех)?

- т.р.с хуравшён салатса памалли т.рл. т.сл. хут =ёлтёрсем?



Вёйё условий.% Вёйё ыйтусенчен тёрать: пур. =ир.м тёватё ыйту (ытларах та пулма пултарать)? Ыйту хурав.сем 6 слайд =ине тухса пыра==.: в.сем 1:2:3:4:5:6 номерпа пула==.? Ачасен ыйтун т.р.с хуравне тупмалла та учитель каланё хы==ён =ав номерлё карточкёна =.клемелле? Кашни т.р.с хуравшён в.сене хут =ёлтёрсем парса пымалла: в.сене эпир «ёс» тей.п.р? Ачасен хурав. т.р.с пулмар. пулсан: п.р «ёсне» каялла памалла пулать? Кашни выляканах малтан ви=шер «ёс» парса тухмалла: ку - малтанхи капитал пулать? Кам нумайрах «ёс» пухать: =авё =.нтерет?

Тёваттём.ш слайд ыйтёв.сем% Панё т.сл.хсем халёх сёмахлёх.н хёш т.с.сем пула==.?

1? Эпир вун икк.н п.р тёван та

Эпир пурте п.р тёван

Харёс тёрса: харёс тёрса юрлар-и?

2? Тёван =.ршыв – анне: ют =.ршыв – ама=ури

Усал .=пе ырё ят илейм.н

3? Ирхине х.вел тухать%

Вёл – тёван =.ршыв?

Кайёк-к.ш.к вёранать%

Ку – тёван =.ршыв?

4? Тупсёмне туп% «П.ч.к хуранён пётти тутлё»

Вёййа п.т.млетсе хёварасси%

Кам пуринчен те нумайрах «ёс» пухнине тупса палёртасси?

- +.нтер\=. хёй.н ёс.пе м.н чул мул пухма пултарнине хёвёрах куртёр пул.? Апла пулсан ёса мул тумасть: мула ёс тёвать тесе ваттисем ахальтен каламан? +акна ан манёр% «Тем чул мул пулсан та ёса ук=алла илме пулмасть» (слайд)? +авёнпа та сир.н шкулта татах та лайёхрах в.ренме тёрёшмалла: ёс пухмалла: в.ренсе тухсан хамёр =.ршыва кирл. =ын пулма тёрёшмалла: Чёваш =.ршывён ятне татах та =\лерех =.клеме: унпа мухтанма в.ренмелле?

III. П.т.млет\?

Ваттисен сёмах.семпе урокра е урок тулаш.нче усё курмалли хушма материал пуххинчи хёнёхтарусене кашни в.рентекен класри ачасен п.л\ шайне шута илсе ансатлама е кёткёслама пултарать? Ку вёл п.т.мпех в.рентекен тав=ёрулёх.нчен: ачасене ваттисен сёмах.семпе илентерме пултарнинчен килет?

Усё курнё литература%

1? Стандарт начального и общего образования по чувашскому языку в образовательных учреждениях с русским языком обучения/ И?А? Андреев?

2? Чёваш ч.лхи% вырёс шкул.сенчи 1-9 классен программи/ И? А? Андреев =ырса хат.рлен.? – Шупашкар: 2004?

3? Ваттисен сёмах.сем: каларёшсем: сутмалли юмахсем? – 2-м.ш кёларём? - Шупашкар: 2004?

4? Чёваш халёх пултарулёх.? Ваттисен сёмах.сем/ О?Н? Терентьева? - Шупашкар: 2007?

5? Сергеев Л?П?: Ефимов В?Е? Грамматика вёййисем% 1-4 классем валли? – Шупашкар% Чёваш к.неке издательстви: 1991?

6? Власова Т?А? Чёваш ч.лхине в.рентн. май ачасен сапёрлёх туйёмне аталантарасси% методика материал.сем? – Шупашкар% Л?А? Наумов издательстви: 2007?

7? Антонова З?С? Йёлана к.мен уроксем% в.рен\ пособий.? - Шупашкар: 2002?

8? Смирнова Л?А? Чёваш халёх сёмахлёх.пе урокра усё курасси// Халёх шкул.? - 2008? – 1№?

9? Валентина Хлебникова? Т.рл. ч.лхелл. шкулсенче чёваш ч.лхи в.рентн. чух воспитании .=не туса пырасси// Тёван Атёл? – 2000? – 11№?

10? Валентина Хлебникова? «Чёваш сёмах.» урлё – ырё шухёш-туйём патне// Тёван Атёл? – 2002? – 1№?

11? Максимова Р?А? Диктантсен пуххи// Халёх ёс-хакёл.? – 2001? – 2(5)№?




Литература кафедри Чёваш ч лхи урок сенче ваттисен сёмах семпе.=лесси
243.84kb.

13 12 2014
1 стр.


Литература в рентекен. Литературёпа ч лхе урок сенче сёвё =ырма в рентесси

С п кулакова: Чёваш Республикин Патёрьел район нчи Ыхра +ырми вётам п л\ паракан шкулта чёваш ч лхипе литература в рентекен

140.89kb.

15 10 2014
1 стр.


Литература в рентекен. План Ум н калани I. Николай Мартыновён к ске биографий

Николай Мартынов калав семпе эпир 11 класра =е= паллашатпёр пулин те 9 =ул в ренмелли т п шкулта 9 класра килти вулав урок сенче эпир Николай Мартыновён калав семпе паллашрёмёр? Ка

144.77kb.

02 10 2014
1 стр.


Т. ллев сем% 1 Букварь урок сенче м н в реннине =ир плетсе хёварасси

Кирл хат рсем% сас паллисен пуххи: к некесем: мулкач \керч к.: магнитофон: «Пукане» юмахри сёнарсен тум сем: =ёмха: парнесем: «Сывё пул: Чёваш буквар.!» плакат?

43.96kb.

01 10 2014
1 стр.


Т р. слев.=. ирттермелли билетсем? Шупашкарти 37-м ш вётам шкулта чёваш ч лхипе литературё в рентекен. Прокопьева Римма Ивановна хат рлен.? Редактор.% Ю?М?Виноградов: чрвин Чёваш ч лхипе литература

Хулари шкулсенче 9-м ш класра чёваш ч лхипе экзамен тыттармалли: т р слев.=. ирттермелли билетсем?

183.88kb.

17 12 2014
1 стр.


Урок Урок теми: Ачасем шкула м\нпе ёъреёё\. Урок т\ллев\сем: М\нпе? (на чем?) ыйтури япала яч\семпе паллаштарасси. Лексика материал\: патне, ё\ршыв
30.49kb.

18 12 2014
1 стр.


Т м. шле п л\ паракан т п шкул Тёван =. р-шывён аслё вёр=и вёхёт нчи чёваш сёмахлёх н =ул-й р. 8-м ш класра чёваш литературипе ирттермелли урок

Левитан сасси – вёр=ё пу=ланни =инчен п лтерет: малалла вёр=ё вёхёт нчи к в май пен янёрать?

154.17kb.

14 10 2014
1 стр.


Литература ен пе редакцилесси тата стилистика кафедри
1317.51kb.

13 12 2014
7 стр.