Пму ұс н 18. 3/40 Қазақстан Республикасының ғылым және білім министрлігі

Әдістемелік нұсқаулық

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/40

Қазақстан Республикасының ғылым және білім министрлігі

С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Қаржы кафедрасы

5В050900 «Қаржы» мамандығының

магистранттарға арналған

«Тереңдетілген қаржылық талдау» пәнін оқуына арналған

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР

Павлодар

Әдістемелік нұсқаулықтың
бекіту парағы

Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.3/41

УТВЕРЖДАЮ

Проректор по УР

_________ Н.Э. Пфейфер

«__» __________ 201__ г.

Құрастырушы: _________ аға оқытушы А.Н. Ксембаева
Қаржы кафедрасы
5В050900 «Қаржы» мамандығының

магистранттарға арналған

«Тереңдетілген қаржылық талдау» пәнін оқуына арналған

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР

Кафедра отырысында ұсынылды 201___ж. «___»____________№_____ Хаттама.

Кафедра меңгерушісі ___________ Н.С. Кафтункина 201_ж. «____» ________
Қаржы-экономика факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданған

201___ж. «_____»____________№____ Хаттама

ОӘК төрағасы ______________ А.Б. Темирғалиева 201__ж. «_____»___________

КЕЛІСІЛДІ

Қаржы-экономика факультетінің деканы ___________ Т.Я. Эрназаров

201__ж. «___»________

МАҚҰЛДАНДЫ:

ОҚБ бастығы ____________ А.А. Варакута 20___ж. «_____»_______

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

201__ж. «___»______________ №____ Хаттама

1 Пәннің мақсаты мен міндеттері

«Тереңдетілген қаржылық талдау» курстiң мақсаты компаниялардың қаражат-шаруашылық қызметтiң талдау теориясын және әдістемесін тыңдаушыларымен терең меңгеру болып табылады

Қойылған мақсатқа жету үшiн келесi міндеттер қойылады:

компаниянiң қаржы және бухгалтерлiк талдауының жолдарын зерттеу;
компаниянiң бухгалтерлiк және қаржы талдауың зерделеу;
компаниянiң қаржы есептерінің талдау әдістері мен техникасын зерттеу;
есеп мәліметердің негізінде компаниянiң операциялық және қаржы тәуекелдерді талдау әдістемесін зерделеу;
банкроттықты болжау әдістемесін зерделеу;
компаниянiң көз қаржыландыруының және капитал құрылымның дәйектемесiне жолдарды қарап шығу;
компаниянiң меншiк иелерiмен арақатынастарын бағалау жолдардын талқылау: дивиденд саясатты және пайда үлестiруді анықтайтын факторларды талдау;
корпоративтік басқарудың қаржы тетiктерiн қарап шығу.

Такырып 1. Компаниянiң қаржы талдауының негiздерi: бухгалтерлiк және қаржы көзқарастары

Нарықтық ортадағы компания. Компаниянiң нарықтық жетiстiктердің қосылғыштары. Қаржы, тұтынушы және iшкi есептердiң интеграциясы арқылы стратегиялық мақсаттарға жету. Р.Нортан және (BSC ) Д.Қапланның тиiмдiлiк көрсеткiштерiнiң теңестірілген жүйесi. Компаниядағы қаржы есепке алуы және есеп беруi. Компания туралы ақпаратты тарату жөнінде жаңа талаптар. Компаниянiң қаржы қызметiнiң дәстүрлi құрастыруы. Компаниянiң қаржы қызметiн ұйымдастырудың жаңа схемасы.

Компания қызметiнiң талдауына есептiк және қаржы көзқарастары. Есептiк және қаржы көзқарастарда қолданылатын негiзгi ұғымдар және белгілердің айырмашылығы. Компаниянiң активтерiне есептiк және қаржы көзқарасы. «Компаниянiң нарықтық құны» көрсеткiшiнiң көпөлшемдiлiгi. Қаржылық талдаудағы компаниянiң iргелi құны. Есептiк және қаржы көзқарастарындағы басқару икемділіктiң мiнездемелерiнiң айырмашылығы. Есептiк және қаржы көзқарастарында мақсаттық міндеттердің айырмашылықтары. Есептiк және қаржы көзқарастарындағы компаниянiң балансы. Қаржы көзқарас шеңберiнде талдаудын бас ерекшелiктері. Агенттiк даулардың «жүрiс-тұрыс» қаражаттарының есепке алуымен талдаудың ерекшелiктерi.

Құнды басқару тұжырымдамасы. Мақсаттар көрудегi өзгерістер. Қаржылық талдаудағы пайданың қарастыруын ерекшелiктері. «Ақшалай ағын» көрсеткiштердің ерекшелiктері. Таза айналым капиталының сараптау есептiк көзқарасы. Таза айналым капиталының сараптау қаржы есептiк көзқарасы. Еркiн ақшалай ағынның жанама әдiспен (FCF) есептеуi. Еркiн ақшалай ағынның (FCF) түзу әдiспен есептеуi. Компаниянiң FCF ақшалай ағындарының болжауы. Акционерлiк капиталдың қосылған құнының (SVA) үлгiсi. Құнның жасауының тетiктерi бойынша талдау. EVA әдiс. Д.Стерннің және Б. Стюарттің экономикалық қосылған құны EVA. EVA және компаниянiң нарықтық бағасының байланысы.

Ұсынылған әдебиет:

1 Абленов, Д. О. Қаржылық аудит және талдау: теория, әдiснама, практика : оқу құралы / Абленов, Д. О. - Алматы : Экономика, 2010. - 528 с. - (Т. Рысқұлов атындағы ҚазЭУ-дiң осы заманғы оқу басылымдары).

Асқарова, Ж. А. Бизнестi бағалау : оқу құралы / Асқарова, Ж. А. - Алматы : Заң әдебиетi, 2007. - 194 с.
Ксембаева А.Н., Салихова А.Р. Қаржылық талдау. Оқу құралы. – Павлодар: Кереку, 2011.-91б.

4 Демесінов Т. Ж. Қаржылық талдау : оқулық / Т. Ж. Демесінов. - Алматы : Дәуір, 2011. - 320 б. - (АВ. ҚР Жоғары оқу орындарының қауымдастығы).

Тақырып 2. Қаржы есептерді талдаудың әдістері мен техникасы

Қаржылық талдау: мақсат және нәтиже. Қаржылық талдауды жүргiзу үшiн мәлiметтiң көздерi. Қолданушылардың топтары бойынша талдаудың мақсаты және мазмұны. Көрсеткiштердiң таңдауының мәселелерi.

Қаржылық есеп талдаудын әдiстемесі. Қаржылық есеп талдаудың түрлерi. Қаржы есеп нәтижелерiнiң сараптау бейресми әдiстерiнiң техникасы.

Қаржылық талдауды ақпараттық қамтамасыз ету жүйедегi бухгалтерлiк есеп. Бухгалтерлiк баланстын құрамы және мазмұны. Пайда және шығындар туралы есептін құрамы және мазмұны. Ақшаның қозғалысы туралы есептін құрамы және мазмұны.

Ұсынылған әдебиет:

Асқарова, Ж. А. Бизнестi бағалау : оқу құралы / Асқарова, Ж. А. - Алматы : Заң әдебиетi, 2007. - 194 с.
Ксембаева А.Н., Салихова А.Р. Қаржылық талдау. Оқу құралы. – Павлодар: Кереку, 2011.-91б.

4 Демесінов Т. Ж. Қаржылық талдау : оқулық / Т. Ж. Демесінов. - Алматы : Дәуір, 2011. - 320 б. - (АВ. ҚР Жоғары оқу орындарының қауымдастығы).
Тақырып 3. Есеп мәліметтер негізінде компаниянiң операциялық және қаржы-қаражаттық тәуекелдiктерiн талдау. Банкроттықтың болжауы

Өтiмдiк және төлеу қабылетiнiң талдауы. Есептiк көзқарас шеңберiнде компаниянiң өтiмдiк және төлеу қабылетi. Өтiмдiктiң талдауының негiзгi бағыттары. Таза айналым капиталды және таза активтерді басқару механизмдары. Коэффициент талдауы. Баланстың құрылымының қанағаттанбаушылығының белгiлерi.

Компаниянiң қаржы тұрақтылығын (қаржы-қаражаттық тәуекелдiктер) талдауы. Есептiк көзқарас шеңберiнде компаниянiң қаржы тұрақтылығы. Есеп мәліметтер бойынша компаниянің қаржы тұрақтылығын талдауының негiзгi бағыттары. Абсолюттiк көрсеткiштер көмегiмен қаржы тұрақтылығын талдау. Капиталдың құрылымын талдау. Капиталдың құрылымын талдау кезеңдерi. Коэффициент талдауы. Қаржы тетiгiнiң эффектi. Еуропалық тұжырымдама. Қаражаттық тәуекелдiктiн тұжырымдамасы.

Компаниянiң iскерлiк белсендiлiгiнiң (операциялық тәуекелдер) талдауы. Есептiк көзқарас шеңберiнде компаниянiң iскерлiк белсендiлiгi. Iскерлiк белсендiлiктiң көрсеткiштерi. Фирманың қызметiнiң тиiмдiлiгiн бағалау. Рентабельдікті коэффициент талдауы. Қорлардың қолдануының тиiмдiлiк көрсеткiштерi. Айналымдылықтың коэффициент талдауы. Қаржы және операциялық циклдер. Қаржы циклдің қысқарту жолдары. Іскерлiк белсендiлiктiң көрсеткiштерiнiң негізгі пирамидасы (Дюпонның формуласы). Операциялық тетiктiң эффектi. Операциялық тетiктiң әсер күшiнiң есептеуiнiң әдiстерi. Кездесетiн эффект.

Банкроттықты болжау. Компаниянің қаражатсыздық белгiлерi. Кәсiпорынның төлей алмайтынының қаржылық жағдайының талдаудың бағыттары. Төлеу қабылетiнiң (жоғалту) қалпына келтiру коэффициентті. Э.Альтманның үлгiсi. У.Бивера үлгiсі.

Ұсынылған әдебиет:

Асқарова, Ж. А. Бизнестi бағалау : оқу құралы / Асқарова, Ж. А. - Алматы : Заң әдебиетi, 2007. - 194 с.
Ксембаева А.Н., Салихова А.Р. Қаржылық талдау. Оқу құралы. – Павлодар: Кереку, 2011.-91б.

4 Демесінов Т. Ж. Қаржылық талдау : оқулық / Т. Ж. Демесінов. - Алматы : Дәуір, 2011. - 320 б. - (АВ. ҚР Жоғары оқу орындарының қауымдастығы).
Такырып 4. Капитал және көз қаржыландыруының құрылымның дәлелдеу

Компаниянiң капитал құрылымын және меншiк иелерiмен арақатынастарды талдаудын теориялық негiздері. Компаниянiң қаржы көрсеткiштерiне қаржылай шешiмдерiнiң ықпалы. Қарыз қаржыландыруының пайдаларының жаңа көрсеткiштерi: Ақылы және тегiн көздерді есепке алу. Қаржылай шешiмдер компания стратегиясының элементi ретінде. Қарыз қаржыландыруының плюс және минустерi.

Қарыздың ұтымды деңгейiн пiшiндеуi. Капиталдын мақсаттық құрылымына iргелi факторларының ықпалы. Компаниянiң құнына салық әсерiн сараптау. Қаржы тұрақсыздығының шығындарды талдауына қосу. Қаржы тұрақсыздығының шығындары. Агенттiк шығындарды талдауыға енгізу. Агенттiк даулар және қаржы тетiгiнiң деңгейi. Капиталды құрылым бойынша шешiм қабылдауда ымыраласу үлгiсiнiң параметрлерiнiң есепке алу туралы тәжірибелік ұсыныстары. Сигналдық үлгiлер.

Көз қаржыландыруының иерархиясы. Капитал құрылымның эмпирикалық зерттеулерiнің тартымдылымдылығы бойынша қаржыландыру көздеріне ранг беруi. Қаржыландыру көздерінің таңдауының түсiндiруi: дамитын нарықтар үшiн динамикалық үлгi. Компаниянiң дамыту сайын жаңа капиталында нақты қажеттiктiң және қарыз қаржыландыруы пайдаларының құрастыру бойынша қорытындылар. Практиктер үшiн ортақ қорытындылар. Капиталдын ұтымды құрылымнан ауытқуға қадағалау алгоритмі.

Ұсынылған әдебиет:

Асқарова, Ж. А. Бизнестi бағалау : оқу құралы / Асқарова, Ж. А. - Алматы : Заң әдебиетi, 2007. - 194 с.
Ксембаева А.Н., Салихова А.Р. Қаржылық талдау. Оқу құралы. – Павлодар: Кереку, 2011.-91б.

4 Демесінов Т. Ж. Қаржылық талдау : оқулық / Т. Ж. Демесінов. - Алматы : Дәуір, 2011. - 320 б. - (АВ. ҚР Жоғары оқу орындарының қауымдастығы).
Тақырып 5. Меншiк иелерi мен компаниянiң арақатынастарының сараптау. Дивидендтiк саясатты талдау және пайда үлестiрiлуің анықтайтын факторлар

Дивидендтердiң ықпалының теориялық конструкциялары. Дивидендтiк саясатты бастапқы талдау: тиiмдi инвестициялық шешiмдердiң қағидасын орындалуынын тексеру. Дивидендтiк саясатты талдаудағы клиент теориясы: компаниянiң клиенттерi ретінде меншiк иелерiн қарастыру. Дивидендтер туралы даулар.

Дивидендтiк саясатты талдаудың индикаторлары. Эмпирикалық зерттеулер. Дивидендтердiң ескертпе дабылы. Компанияның дивидендтiк саясаттын құрастырудын Линтнер үлгiсі. Дивидендтердiң маңыздылығының эмпирикалық тексерулерi: дивидендтердiң өзгерiсiне нарықтық құнның реакциясы, акциялардың сатып алуы. Дивидендтiк саясатты жүрiс-тұрыс теориялар.

Дивидендтердiң төлеуi. Акциялармен дивидендтердi төлеуi және акциялардың ұсақталуы. Меншiк иелерiмен арақатынастардың саясатының элементi ретінде акциялардың сатып алуы. Линтнер үлгiсiнiң түзетуi. Дамитын елдердiң компаниянiң дивидендтiк саясатының ерекшелiктерi.

Ұсынылған әдебиет:

Асқарова, Ж. А. Бизнестi бағалау : оқу құралы / Асқарова, Ж. А. - Алматы : Заң әдебиетi, 2007. - 194 с.
Ксембаева А.Н., Салихова А.Р. Қаржылық талдау. Оқу құралы. – Павлодар: Кереку, 2011.-91б.

4 Демесінов Т. Ж. Қаржылық талдау : оқулық / Т. Ж. Демесінов. - Алматы : Дәуір, 2011. - 320 б. - (АВ. ҚР Жоғары оқу орындарының қауымдастығы).

Тақырып 6. Корпоративті басқарудың қаржы механизмі

Құнның өсуiнiң үстiнде жұмыстың потенциалы: iргелi және зияткерлiк факторлардың ықпалдарын қолдану. Компаниянiң қаржы жағдайын сараптауда корпаративтік басқаруыды талдауының мәні. Корпаративтік басқару және корпаративтік менеджмент. Корпаративтік құның төмендететiн меншiк иесi және менеджердiң аралығында даудың ахуалдарында агенттiк шығындар. Корпаративтік басқарудың үш қағидасы.

Корпаративтік басқарудың тетiктерi. Сыртқы тетiктердiң кейбiр индикаторлары. Корпаративтік басқарудың негiзгi үлгiлері. Құнның iшкi драйверлерi сияқты корпаративтік басқарудың қаржы тетiктерi.

Қазiргi жағдайда сыйлық беру жүйесiн құрастыруына жалпы талаптар. Сыйлық берулер жүйелердiң бес пункт талдауы. Қазiргi компанияда сыйлық беру жүйенi спецификациялау өткізу жөнінде басқаруыдың топтары. Қатысушылардың топтары бойынша сыйлық беру жүйенiң элементтерi. Сыйлық беру жүйенi құрастыру. Ұзақ мерзiмдi сыйлық беру жүйелер.

Ұсынылған әдебиет:

Асқарова, Ж. А. Бизнестi бағалау : оқу құралы / Асқарова, Ж. А. - Алматы : Заң әдебиетi, 2007. - 194 с.
Ксембаева А.Н., Салихова А.Р. Қаржылық талдау. Оқу құралы. – Павлодар: Кереку, 2011.-91б.

4 Демесінов Т. Ж. Қаржылық талдау : оқулық / Т. Ж. Демесінов. - Алматы : Дәуір, 2011. - 320 б. - (АВ. ҚР Жоғары оқу орындарының қауымдастығы).
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Негізгі

Асқарова, Ж. А. Бизнестi бағалау : оқу құралы / Асқарова, Ж. А. - Алматы : Заң әдебиетi, 2007. - 194 с.
Ксембаева А.Н., Салихова А.Р. Қаржылық талдау. Оқу құралы. – Павлодар: Кереку, 2011.-91б.

4 Демесінов Т. Ж. Қаржылық талдау : оқулық / Т. Ж. Демесінов. - Алматы : Дәуір, 2011. - 320 б. - (АВ. ҚР Жоғары оқу орындарының қауымдастығы).
Қосымша

5 Абленов, Д. О. Қаржылық бақылау және басқарушылық аудит: теориясы, әдiснамасы, тәжiрибесi : оқу құралы / Абленов, Д. О. - Алматы : Экономика, 2007. - 543 с.

6 Дүйсенбаев, К. Ш. Кәсiпорынның қаржылық жағдайын талдау : оқу құралы / Дүйсенбаев, К. Ш., Төлегенов, Э. Т., Жұмағалиева, Ж. К. - Алматы : Экономика, 2001. - 330 с.

7 Мадиярова, Э. С. Қаржылық менеджмент : оқу құралы / Мадиярова, Э. С., Сүйеубаева, С. Н. - Алматы : Экономика, 2009. - 264 с.

8 Төлешова, Г. Қ. Дамыған қаржылық есеп : оқулық / Төлешова, Г. Қ. - Алматы : Экономика, 2005. - 319 с.

9 Баймұханова, С. Б. Қаржылық есеп : оқулық / Баймұханова, С. Б. - Алматы : Экономика, 2007. - 295 с.

10 Облыстың өнеркәсiп кәсiпорындарының iскерлiк белсендiлiгiне талдау және болжам жасау. - Павлодар, 2006. - 16 с.