Ф КГМУ 4/3-07/01

ПП КГМУ 4/01

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

Медициналық биофизика және информатика кафедрасы


ОҚЫТУШЫНЫҢ ЖЕТЕКШІЛІГІМЕН СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗ БЕТІНШЕ АТҚАРАТЫН ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ

Тақырып: «Сызықтық алгоритмді программалау»

Мамандығы: 5В110400 «Медико-профилактикалық іс»
Пән: «Информатика»
Курс: I
Құрастырушы: оқытушы Ыдырыс Ж.Б.

Қарағанды – 2010ж

Кафедра мәжілісінде талқыланып және бекітілген

№ ____ Хаттама «____»______ 2010__ж.

Кафедра меңгерушісі ________________ Койчубеков Б. К.

Тақырыбы: «Сызықтық алгоритмді программалау»

Мақсаты: Q BASIC жүйесінде файлдармен жұмыс істеу, программаларды құрудың практикалық дағдыларын игеру. Студенттерге сызықтық алгортимді үйрету және оларға алгоритмнің блок-схемасын, компьютерде таңдалған тілде программа жазып үйрету.

ОҚЫТУ МАҚСАТЫ

Тақырыпты оқу нәтижесінде студент білу керек

1. 
   Алгоритмді нақты және дұрыс шешуді, берілген тапсырмалардың құрылымын және олардың әр қайсысын прграммалау тіліне айналдыру.
   
2. 
   Тапсырманың шешімін алу мақсатында қорытындысы бойынша тапсырманың шешімінде не болатынын толық түрде түсіну.
   
3. 
   Программаны енгізу және шығару әдісі бойынша кездесетін қателіктерді жібермеу.
   
4. 
   Алгоритмге блок-схема құру және берілген вариант бойынша прграмма жазу.
   
5. 
   Есептерді дұрыс шығара білуді үйрену.
   

ТАҚЫРЫПТЫҢ НЕГІЗГІ СҰРАҚТАРЫ:

1. 
   Өңделетін алгоритмнің құрылымы?
   
2. 
   QBasic-те жұмыс ережесін және негізін оқыту?
   
3. 
   QBasic тілінде жоспарланған программаны ұйымдастыру?
   
4. 
   Сызықтық алгоритм дегеніміз не?
   
5. 
   Сызықтық алгоритм құрылымында қолданылатын енгізгі фигуралар
   
6. 
   QBasic программасының менюі
   
7. 
   File опциясы
   
8. 
   Run опциясы
   
9. 
   QBasic-те құрылған программаларды сақтау процесі
   
10. 
    QBasic-те енгізу-шығару операторларын ұйымдастыру
    
11. 
    Алгоритмнің кескінделу тәсілдерін түсіндіріңіз?
    
12. 
    Алгоритм құру тәсілдері?
    
13. 
    бүтін санды (/) бөлу операциясы не үшін керек
    
14. 
    mod операторы не үшін қажет?
    
15. 
    REM командасы
    

БІЛІМ БЕРУДІҢ ЖӘНЕ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕРІ:

• 
  сұхбат;
  

• 
  Тақырыпты талдау. Бақылау жұмысын өз бетінше орындау.(Қосымша №1)
  

ӘДЕБИЕТТЕР:

1. 
   Балапанов Е.Қ. Берібаев Б., Дәулеткұлов А.Б.Жаңа информациялық технологиялар: Информатикадан 30 сабақ /Алматы : ЖТИ, 2003, 2007. - 400 с
   
2. 
   Изтлеуов М.К., Беккужина А.И., Жалимбетова Н.К.Информатика: Жоғары медицина орындарына арналған оқулық /Актөбе, 2005. - 394 с.
   
3. 
   Камардинов О Информатика : Оқу құралы /- Алматы : Карасай, 2008. - 360 с
   
4. 
   Омарбекова Н. К Информатика негіздері: Оқу-әдістемелік кұрал / Қарағанды: ҚММА, 2006. - 70 с
   
5. 
   Гельман В.Я..Медицинская информатика: Практикум / Гельман, Виктор Яковлевич. - СПб.: Питер, 2002. - 468 с.
   
6. 
   Вялков А.И Информационные технологии в системе управления здравоохранением Российской Федерации: Учеб. пособие /. - М. : ГЭОТАР - Медиа, 2006. - 128 с
   
7. 
   В. И. Чернов Медицинская информатика: учеб. пособие /Ростов н /Д: Феникс, 2007. -
   

БАҚЫЛАУ:

1. 
   Білімдердің бастапқы деңгейінің тест-бақылауы.
   

1. 
   Келесі сұрақтар бойынша сұрау:
   

1. 
   Жоғарғы және төменгі деңгейдегі тілдер
   
2. 
   Алгоритмге анықтама беріңіз
   
3. 
   Бейсик тілінде арифметикалық оепрациялардың белгілері
   
4. 
   Қатынас тіл операциясының белгілері
   
5. 
   Алгоритмге анықтама беріңіз
   
6. 
   Алгоритмге мінездеме
   
7. 
   Алгоритмді ұсыну формалары
   
8. 
   Алгоритмнің көмегімен шешілетін есептер
   
9. 
   Qbasic программасының менюі
   
10. 
    Сызықтық алгоритмді құру кезіндегі фигуралардың қолданылуы
    
11. 
    Q Basic программасының менюін сипаттаңыз
    
12. 
    File опциясы
    
13. 
    Run опциясы
    
14. 
    QBasic-те құрылған программаларды сақтау процесі
    
15. 
    QBasic-те енгізі және шығару процесін ұйымдастыру
    
16. 
    Сызықтық алгоритмде қандай операторлар қолданылады?
    
17. 
    « = » операторы не үшін керек
    
18. 
    бүтін санды (/) бөлу операциясы не үшін керек және оның қорытындысы қандай болады?
    
19. 
    mod операторы
    
20. 
    REM командасы
    

3. 
   Есептерді шығару.
   

Оқытушы студенттерге тапсырмалар мен сұрақтарды тарату. Студенттер программа Q BASIC тілінде жазу.

1. 
   Үшбұрыш қабырғаларының ұзындығы берілген болса, Геронның формуласы бойынша үшбұрыштың ауданын есептеу.
   
2. 
   Үшбұрыштың А,В,С қабырғалары белгілі болғанда, үшбұрышқа іштегі сызылған шеңбердің радиусын RВ және үшбұрышқа сырттай сызылған шеңбердің радиусы RО есептеу керек.
   
3. 
   
   

мұнда S – үшбұрыштың ауданы, Р-жартылай, Р-периметрі.

3 .

4. 
   Берілген сөткедегі сағаттар, минуттар, секундар санын шығару.
   
5. 
   
   

Қосымша 1

Ақпараттық – дидактикалық материал

«Сызықтық алгоритмді программалау»

Пуск->Программалар-> Q Basic-> Q basic.exe

Программаның орындалу процессі екі бөлімнен тұрады:

1. 
   Q Basic мәтіндік редакторының көмегімен машина жадысына мәтінді енгізу
   
2. 
   программа орындалу үшін Q Basic интерпретаторын қосу.
   

Интерпретатор қосылған соң, компьютер экраны келесідей болады: Бұл экран үш бөліктен тұрады: жоғарғы бөліктегі меню жолы, ортадағы терезе аймағы және төмендегі статус жолы.
Q basic.exe файлын іске қосқаннан кейін экранда басты менюдің жоғарғы жағында, редактрлеу терезесі және төменгі жағында подсказка, функционалдық пернетақтамен орындалатын әрекеттер (1.1 сурет).

File Edit View Search Run Debug Options

1.1 сурет. QBasic экранының жүктелгеннен кейінгі түрі

Вход в главное меню QBasic-тің басты менюіне кіру Alt+F (File менюін ашу) немесе Alt+R (Run менюін ашу), Esc батырмасы редакторлеуге оралу.
File (файл) – файлмен және жүйеден шығу әрекеті;

Edit (редактировать) – уақытша буфермен және бүлінген мәтінді қайтадан қалпына келтіру (Cut қию, Copy көшіру , қою, тазалау);

View (түр) - Бағыныңқы программаларды қарау

Search (іздеу) - функцияны немесе қатенің орнын, процедураны, мәтінді іздеу;

Run (машина жұмысы) - компиляция және программаның орындалуы;

Debug (отладка) - отладка программы;

Options (варианты)- Қосымша мүмкіндіктер;

FILE менюінің опциясы

New

Open …

Save

Save As …
Print …
Exit



New. Жаңадан редактрлеу терезесін ашу және NAME.BAS аттарымен байланыстыру.

Open... диалогтық терезені ашу, керек файлдың атын жазуды енгізу.


SAVE. Жаңа файлдың атын сұрау ортасы осы тереземен NAME.BAS аттарымен байланысты болған жағдайда ағымдағы редактрлеу терезесіндегі мазмұнын дискілік файлға жазу.

SAVE АS. Ағымдағы редактрлеу терезесінің мазмұнын дискілік файлға басқа атпен жазатын жағдайда сақтау.



PRINT. Ағымдағы редактрлеу терезесінің мазмұнын баспаға жіберу.

EXIT. QBASIC жұмысын аяқтау.

RUN менюінің опциясы

Start Shift+F5

Restart

Continue F5


RUN. Программаны орындау.

REM программаның басы.

END прграмманың соңы.
Мысал: Q BASIC- те программа құруды қарастырайық. Екі санның қосындысының программасын жазу.

REM екі санның қосындысы

CLS

INPUT “ Бірінші санды енгізу:”;Х

INPUT “Екінші санды енгізу:”;Y

Z= X+Y

PRINT “Қосындысы тең:”;Z

END

Программаны орындау үшін менюден Запуск (RUN)  Старт немесе Shift F5 пернесін басу.

Алгоритм құрылымы:

Сызықтық алгоритм

блок-схема	QBasic тілінде программаны жазу
	REM INPUT PRINT END

Тапсырма. Дұрыс үшбұрыштың ауданын есептейтін программа жазу және блок-схема құру қажет. Берліген шеңбердің радиусы мына формула бойынша есептеледі. R=abc/4S
Шешімі:

R=abc/4S ауданның мәнін шығару

S=abc/4R
блок-схема

басы




a, b, c, R

S= (a*b*c)/ (4*R)

S

аяғы

QBasic тілінде программаны жазу
REM

INPUT «1 мәнді енгізу»; a

INPUT «2 мәнді енгізу»; b

INPUT «3 мәнді енгізу»; c

R=4.5

PRINT «үшбұрыштың ауданы,»; S

END