Семинар сағат Зертханалық 15 сағат Ағымдық бақылау саны 2 соөЖ(аудиторлық) сағат 30 СӨЖ сағат 30

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

С. АМАНЖОЛОВ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

«Бекітілді»

Факультет әдістемелік кеңесі отырысында ______________

Төрайымы_________________

«____»______________2007ж.
СТУДЕНТТЕРДІ ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ

(Syllabus`)

Балалардың жас ерекшелік физиологиясы және гигиенасы пәні бойынша

(пәннің атауы)

Мамандығы: 050101« МдОжТ»

(шифр, мамандық атауы)

оқыту түрі: күндізгі

Барлығы 2кредит

Курс 1

Семестр 1

Дәріс 15 сағат

Семинар_____ сағат

Зертханалық 15 сағат

Ағымдық бақылау саны__2__

СОӨЖ(аудиторлық) сағат 30

СӨЖ сағат 30

Барлық аудиторлық сағат саны 60
Барлық аудиторлық емес сағат саны 30
Барлық сағат саны 90

Өскемен, 2007

Силлабус оқу-жұмыс бағдарламасы ________________________2006ж. МБОС____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ негізінде жасалды

(құжат қайда және кімнен берілді)
Анатомия және физиология кафедрасының отырысында қаралды және бекітілуге ұсынылды
Хаттама №______ «________»__________________200_ж .

Кафедра меңгерушісі__________________________________Л.М.Амреева

2. Пәннің аты және коды

Пәннің аты:

Балалардың жас ерекшелік физиологиясы және гигиенасы

Оқытушы:

Қабдрахманова Айнур Қанатовна – оқытушы;

Жұмыс өтілі: 4 жыл;

Жұмыс орны: анатомия және физиология кафедрасы, 8 ауд.

Байланысу ақпараты:

Қызметтік телефон: 42-74-48

Үй телефоны: 20-73-55

Электрондық мекен-жай:

Несие саны – 2

Оқу жоспарынан көшірме:

Курс	Семестр	Кредит	Дәріс	Зертханалық жұмыс	СӨЖ	СОӨЖ	Барлығы	Бақылау түрі
Балалардың жас ерекшелік физиологиясы және гигиенасы
1	1	2	15	15	30	30	90	Емтихан

Пәннің мақсаты мен міндеті:

Пәннің мақсаты:

Студенттерді балалар мен жасөспірімдердің өсіп-жетілуіндегі жалпы заңдылықтарымен, физиологиялық жүйелердің құрылысы, қызметі, жас организмде қалыптасу ерекшеліктерімен ғылыми тұрғыда таныстыру.

Пәннің міндеті:

Студенттерді, болашақ тәрбиешілерді өсіп келе жатқан жас организмдердің даму ерекшеліктері жөніндегі, қазіргі кездегі ғылыми мәліметтермен таныстыру.

Курсқа сипаттама

Физиология – организмнің барлық құрылымдық дәрежесінде жүріп жататын клеткалардың, ұлпалардың, мүшелердің, мүшелер жүйесінің және организмнің қызметі немесе тіршілік әрекеті жөніндегі ғылым.

Жас ерекшелік физиологиясы организмнің әр түрлі кезеңдеріндегі тіршілік әрекеттердің өзгерістерін зерттейді. Сонымен қатар оның негізгі бағыты – баланың өсу және даму жағдайына қарай мүшелердің, мүшелер жүйесінің және біртұтас организмнің қызметін зерттеп білу.

Жас ерекшелік физиологиясының түйінді бағыты мұғалімдер мен тәрбиешілердің қызметінде маңызы зор физиологиялық ғылымның теориялық материалдарына аударылған. Ондай мәселелердің қатарына, ең алдымен балалар мен жасөспірімдердің жоғары нерв әрекетінің заңдылықтарын және олардың нерв системасының функциялық ерекшеліктерін жатқызуға болады.

Балалар мен жасөспірімдердің организмінде, мүшелерінің құрылысы мен қызметінде, ересек адамдармен салыстырғанда ерекшеліктер бар, себебі балалар өмірінің әр түрлі кезеңдерінде көп өзгереді. Балалардың жас кезеңдеріне тәуелді морфологиялық және физиологиялық ерекшеліктерді білу, оны тәрбие жұмыстарына тиімді пайдалану - әр мектеп маманының міндетті ісі.

Гигиена – балалардың өсіп-даму процесін және олардың денсаулық жағдайын, сыртқы орта факторының организмге әсер етуін зерттейтін ғылым. Баланың жас ерекшелік жағдайын ескеріп, оның денсаулығын нығайтуға, үйлесімді дамуына және дұрыс тәрбиелеуге арналған шаралар белгілейді. Ол мектеп мамандарын қажетті гигиеналық ережелер нормативтермен қаруландырып, балалардың жұмыс қабілетінің жоғары болуын, әрі қарулы, әрі психологиялық жағынан дұрыс өсіп-дамуын тәрбиелеуге бағыттайды.

Студенттің курс соңында қалыптасатын білімі

«Балалардың жас ерекшелік физиологиясы және гигиенасы » пәні және мазмұнын, балалар мен жасөспірімдердің өсу мен дамуының жалпы заңдылықтарын білу;
Нерв жүйесінің физиологиясын, жоғары нерв әрекеті, олардың жас ерекшелігін білу;
Анализаторлардың физиологиясы мен гигиенасы және жас ерекшелігін білу;
Ішкі секрециялық бездер, жыныстық жетілу және олардың гигиенасын, оқушылардың медициналық-гигиеналық және жыныс тәрбиесін білу;
Тірек-қимыл жүйесі, оның жас ерекшелігі, балалардың аяқ киіміне және жеке басына қойылатын гигиеналық талаптармен танысу;
Ас қорыту жүйесі, зат пен энергия алмасуы, олардың жас ерекшелігі, тамақтану гигиенасын білу;
Қанның жас ерекшелігі мен физиологиясымен танысу;
Тыныс алу мүшелері мен олардың жас ерекшелігін, бөлме ауасына қойылатын талаптарды білу;
Зәр шығару мүшелері мен олардың жас ерекшелігін, терінің құрылысы мен қызметін және гигиенасын білу;
Балалар мен жасөспірімдердің денсаулығын қорғау, күшейту және жаттықтыруымен танысу.

Пререквизиттері

Оқылатын пәнді игеру үшін студент эмбриология, генетика, цитология, гистология, анатомия, биохимия, жеке даму биологиясы, педагогика, психология негіздерімен таныс болуы шарт. Организмнің тіршілік әрекетін, жеке клеткалар, мүшелер, мүшелер жүйесі қызметінің ерекшелігін, биологиялық маңызын анықтау, организмнің сыртқы ортамен қарым-қатынасындағы заңдылықтарды ашу секілді ұғымдарын жақсы білуі керек.

Постреквизиттері

Балалардың жас ерекшелік физиологиясы және гигиенасы курсын оқу барысында студенттің медицинадан алған барлық білімдері бекиді және алған білімдерін медицинаның, биологияның қай саласында болсын қолдана алады.

Пәннің қысқаша мазмұны

Дәріс тақырыбы: Балалардың жас ерекшелік физиологиясы және гигиенасы пәні және мазмұны .

Жас ерекшелік физиологиясының пәні.
Өсу мен дамудың заңдылығы. Организмнің даму этаптары.
Антропометрлік зерттеу.

Балалардың жас ерекшелік физиологиясы және гигиенасы пәні. Мектеп гигиенасының пәні. Педагогика, психология ғылымдар саласымен байланысы, оқу-тәрбие жұмысы кезіндегі маңызы. Организм және орта. Өсу мен дамудың заңдылығы. Дене пропорциясы.Организмнің даму этаптары. Дамудың гетерохрондылығы. Гомеостаз.Антропометрлік зерттеу.
Дәріс тақырыбы: Нерв жүйесінің физиологиясы. Жоғары нерв әрекеті, олардың жас ерекшелігі.

Нерв жүйесінің құрылысы
Әр жастағы шартты рефлекс.
Динамикалық стереотип. 1-ші және 2-ші сигналдар системасыәрекетінің жас ерекшелігі.

Нерв жүйесінің құрылысы. Нейронның құрылысы, қасиеттері. Тітіркену, тітіркендіргіш, қозу, тежелу ұғымдары. Нерв талшығының жас ерекшелігі, қасиеті. Синапс. Иррадиация, индукция, доминанта. Вегетативтік жүйке жүйесі. Жоғары нерв әрекетітуралы ілімнің негізін салушылар. Рефлекс. Оның жас ерекшелігі. шартты, щартсыз тежелу және балалардағы ерекшелігі. Әр жастағы шартты рефлекс. Ухтомскийдің доминанта туралы ілімі және оның оқушылардағы танымдық әрекетін басқарудағы маңызы. Динамикалық стереотип. 1-ші және 2-ші сигналдар системасыәрекетінің жас ерекшелігі.
Дәріс тақырыбы: Анализатордың физиологиясы және гигиенасы, жас ерекшелігі.

Организмнің сенсорлық жүйесі.
көру және есту анализаторларының аурулары, гигиенасы

Организмнің сенсорлық жүйесі. Көз құрылысы, физиологиясы. Аккомодация, жасқа сай өзгерісі. Көру өткірлігі. Алыстан және жақыннан көргіштік. Көру анализаторының гигиенасы. Құлақтың құрылысы мен физиологиясы, жас ерекшелігі, акустикалық қасиеті. Есту анализаторының аурулары, оның гигиенасы.
Дәріс тақырыбы: Ішкі секрециялық бездер. Жыныстық жетілу . Оқушыны медициналық-гигиеналық және жыныстық тәрбиелеу.

Ішкі секрециялық бездердің физиологиясы.
Физиологиялық және әлеуметтік жыныстық жетілу.
Медициналық, гигиеналық тәрбие беру міндеттері, принциптері, әдістері.

Ішкі секрециялық бездердің физиологиясы. Гормондар. Гипоталамус-гипофизарлық жүйе. Эпифиз безі, қалқанша, қалқанша маңы безі, айырша безі, қарын асты безі, бүйрек үсті безі, жыныс бездерінің құрылысы мен қызметі. Жыныстық жетілу стадиясы, жыныстық белгінің дамуы. Физиологиялық және әлеуметтік жыныстық жетілу. Медициналық, гигиеналық тәрбие беру міндеттері, принциптері, формасы мен әдістері. Жанұяның ар-ожданы және гигиеналық негізі. әйел организмінің анатомо-физиологиялық ерекшелігі. ұрықтың іште дамуы, жүктілік. Жүкті әйелдер гигиенасы, түсіктің зияндылығы. Тұқым қуалайтын аурулар. Туа пайда болған аурулар. Мерез аурулары. әйелдің жеке басының гигиенасы.
Дәріс тақырыбы: Тірек-қимыл жүйесі, жас ерекшелігі. баланың аяқ-киіміне, жеке басына қойылатын гиги еналық талаптар.

Адам қаңқасы.
Оқушының қозғалыс режимі.

Адам қаңқасы. Буынның құрылысы, физиологиясы. Омыртқа иірімі, физиологиясы. Тұлға және аяқ. Ми қорабы, бет сүйектерінің дамуы, физиологимясы.ет жүйесі. Еттің құрылысы, физиологиясы. әр жас кезеңіндегі ет массасы, ет күші. Қозғалыс актісінің дәлділігі мен жылдам болуының, шыдамдылығының жас ерекшелігі,қозғалыс дағдысының дамуы, жасқа сай қозғалысты басқаруды жетілдіру. Оқушының қозғалыс режимі. Гиподинамия заңдылығы. Көкірек клеткасының бұзылуы/деформация/. Жалпақтабандылық, онымен күресу.жолдары. тұру, отыру, жүру кезінде денені қалыпты ұстау.
Дәріс тақырыбы: Ас қорыту жүйесі. Зат пен энергия алмасуы, жас ерекшелігі. тамақтану гигиенасы.

Ас қорыту мүшелерінің құрылысы, физиологиясы.
Ферменттің ролі. Тіс, тіс формуласы.
Гипо және гиперфитаминоз

Ас қорыту мүшелерінің құрылысы, физиологиясы. Ауыз қуысындағы астың қорытылуы.сілекей бездері. Ферменттің ролі. Тіс, тіс формуласы,тістің алмасуы және туындайтын аурулары, оның профилактикасы.қарындағы астың қорытылуы. Бауыр мен қарын асты безінің ролі. Ішектің сіңіру фнукциясы. Қорғаныштық ас қорыту рефлексі. Ішек-қарын аурулары, оны болдырмау шарасы. Зат пен энергия алмасуы, жас ерекшелігі. Анаболизм мен метаболизм. Зат алмасужағы ферменттің ролі. Май, белок, көмірсудың мектеп оқушыларындағы тәуліктік мөлшері. Баланың өсу мен дамуына судың, микроэлементтің, витаминнің маңызы, тәуліктік мөлшері. Гипо және гиперфитаминоз. Үйлесімді тамақтану
Дәріс тақырыбы: Қанның физиологиясы, жас ерекшелігі. қан айналу жүйесі.

Организмнің ішкі ортасы.
Гипотония, гипертония.
Жүрек тамыр жүйесін жаттықтыру.

Организмнің ішкі ортасы: қан, ұлпа сұйықтығы., лимфа. Қанның тасымалдау, қорғаныстық қызметі. Қан ұюы, қан топтары, қан құю, қан аздық оның профилактикасы. Жүректің құрылысы, физиологиясы. Жүрек циклі. Қан айналу схемасы. Қан және лимфа тамырлары. әр жастағы жүрек жиырылуының жиілігі. Пульс және оның сипаты. Жүректің минуттық және систолалық көлемінің жас қа сай өзгерісі. Гипотония, гипертония. Жүрек-тамыр жүйесінің қара күшке реакциясының жас ерекшелігі. жүрек-тамыр ауруының профилактикасы. Жүрек тамыр жүйесін жаттықтыру
Дәріс тақырыбы: Тыныс алу мүшесі оның жас ерекшелігі.

Тыныс алу мүшесі оның жас ерекшелігі.
мектеп бөлмесіндегі, бала киіміндегі қойылатын гигиеналық талаптар

Баланың тыныс алу мүшесінің құрылысы, физиологиясы. Тыныс алу жиілігі, тереңдігіні,минуттық көлемінің, газ алмасудың жас ерекшелігі. тыныс алудың өздігіннен реттелудің жас ерекшелігі. оқу бөлмесіндегі ауаның физико-химиялық қасиетінің өзгерісі. Оқу бөлмесіндегі, шеберханадағы газ алмасуға қойылаитын гигиеналық талаптарды физиологиялық негіздеу. Мектепті жылыту мен жылыту приборларына қойылатын гигиеналық талаптар. Баладағы тыныс алу мүшесінің аурулары, профилактикасы
Дәріс тақырыбы: Зәр шығару мүшесі мен оның жас ерекшелігі. терінің құрылысы, физиологиясы, гигиенасы.

Зәр шығару мүшелерінің құрылысы, физиологиясы.
Зәр шығару мүшелерінің гигиенасы, профилактикасы.

Зәр шығару мүшелерінің құрылысы, физиологиясы. Зәр шығару жүйесін аурудан сақтандырудағы жеке бастың гигиенасының ролі.терінің құрылысы, физиологиясы. Және жас ерекшелігі. терінің қорғаныш қызметі. Дене температурасын тұрақты ұстаудағы терінің ролі. Терінің тер бөлу мен тыныстық қызметі. Теріге күтім жасау ережесі. Шаш пен тырнақ гигиенасы. Киім мен аяқ киімге қойылатын гигиеналық талаптар. Тері аурулары.
Дәріс тақырыбы: Оқу-тәрбие жұмысына қойылатын гигиеналық талаптар.

Шаршау және қажу.
еңбек режимі.

Шаршау және қажу. Жұмыс қабілетінің өзгеруі.сабақ кестесі, күн режимінің физиологиялық негізі. Мектеп режимі. Киімге қөойылатын гигиеналық талаптар.Балалар мен жасөспірімдердің денсаулығын қорғау, салауатты өмір салтын қалыптастыра білу.
Күнтізбелік жоспар
Дәрістер:

Модульдің атауы және шифрі	Дәріс	Оқып үйренетін сұрақтар атауы	Сағат саны	Апталық жүктеме	әдебиет	ескерту
1	2	3	4	5	6	7
Модуль 1. Балалар мен жасөспірімдердің өсуі мен дамуы
Балалардың жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасының пәні және мазмұны	1	Балалардың жас ерекшелік физиологиясының пәні. Мектеп гигиенасының пәні. Педагогика, психология ғылымдар саласымен байланысы, оқу-тәрбие жұмысы кезіндегі маңызы. Организм және орта. Өсу мен дамудың заңдылығы. Дене пропорциясы.Организмнің даму этаптары. Дамудың гетерохрондылығы. Гомеостаз.Антропометрлік зерттеу.	1	1	1,2,4,5,6,7 (негізгі) 1,3 (қосымша)	ТСО, ЭО
Нерв жүйесінің физиологиясы. Жоғары нерв әрекеті, олардың жас ерекшелігі.	2	Нерв жүйесінің құрылысы. Нейронның құрылысы, қасиеттері. Тітіркену, тітіркендіргіш, қозу, тежелу ұғымдары. Нерв талшығының жас ерекшелігі, қасиеті. Синапс. Иррадиация, индукция, доминанта. Вегетативтік жүйке жүйесі. Жоғары нерв әрекетітуралы ілімнің негізін салушылар. Рефлекс. Оның жас ерекшелігі. шартты, щартсыз тежелу және балалардағы ерекшелігі. Әр жастағы шартты рефлекс. Ухтомскийдің доминанта туралы ілімі және оның оқушылардағы танымдық әрекетін басқарудағы маңызы. Динамикалық стереотип. 1-ші және 2-ші сигналдар системасыәрекетінің жас ерекшелігі.	2	2,3	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-3 (қосымша)	ТСО, ЭО
Анализатордың физиологиясы және гигиенасы, жас ерекшелігі.	3	Организмнің сенсорлық жүйесі. Көз құрылысы, физиологиясы. Аккомодация, жасқа сай өзгерісі. Көру өткірлігі. Алыстан және жақыннан көргіштік. Көру анализаторының гигиенасы. Құлақтың құрылысы мен физиологиясы, жас ерекшелігі, акустикалық қасиеті. Есту анализаторының аурулары, оның гигиенасы.	1	4	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-8(қос )	ТСО, ЭО
Ішкі секрециялық бездер. Жыныстық жетілу . баланы медициналық-гигиеналық және жыныстық тәрбиелеу.	4	Ішкі секрециялық бездердің физиологиясы. Гормондар. Гипоталамус-гипофизарлық жүйе. Эпифиз безі, қалқанша, қалқанша маңы безі, айырша безі, қарын асты безі, бүйрек үсті безі, жыныс бездерінің құрылысы мен қызметі. Жыныстық жетілу стадиясы, жыныстық белгінің дамуы. Физиологиялық және әлеуметтік жыныстық жетілу. Медициналық, гигиеналық тәрбие беру міндеттері, принциптері, формасы мен әдістері. Жанұяның ар-ожданы және гигиеналық негізі. әйел организмінің анатомо-физиологиялық ерекшелігі. ұрықтың іште дамуы, жүктілік. Жүкті әйелдер гигиенасы, түсіктің зияндылығы. Тұқым қуалайтын аурулар. Туа пайда болған аурулар. Мерез аурулары. әйелдің жеке басының гигиенасы.	2	5,6	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-8(қос	ТСО, ЭО
Тірек-қимыл жүйесі, жас ерекшелігі. баланың аяқ-киіміне, жеке басына қойылатын гиги еналық талаптар.	5	Адам қаңқасы. Буынның құрылысы, физиологиясы. Омыртқа иірімі, физиологиясы. Тұлға және аяқ. Ми қорабы, бет сүйектерінің дамуы, физиологимясы.ет жүйесі. Еттің құрылысы, физиологиясы. әр жас кезеңіндегі ет массасы, ет күші. Қозғалыс актісінің дәлділігі мен жылдам болуының, шыдамдылығының жас ерекшелігі,қозғалыс дағдысының дамуы, жасқа сай қозғалысты басқаруды жетілдіру. Оқушының қозғалыс режимі. Гиподинамия заңдылығы. Көкірек клеткасының бұзылуы/деформация/. Жалпақтабандылық, онымен күресу.жолдары. тұру, отыру, жүру кезінде денені қалыпты ұстау.	2	7	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	бейнедәріс ЭОҚ
Модуль 2. Оқу-тәрбие жұмысының гигиеналық талаптары
Ас қорыту жүйесі. Зат пен энергия алмасуы, жас ерекшелігі. тамақтану гигиенасы	6	Ас қорыту мүшелерінің құрылысы, физиологиясы. Ауыз қуысындағы астың қорытылуы.сілекей бездері. Ферменттің ролі. Тіс, тіс формуласы,тістің алмасуы және туындайтын аурулары, оның профилактикасы.қарындағы астың қорытылуы. Бауыр мен қарын асты безінің ролі. Ішектің сіңіру фнукциясы. Қорғаныштық ас қорыту рефлексі. Ішек-қарын аурулары, оны болдырмау шарасы. Зат пен энергия алмасуы, жас ерекшелігі. Анаболизм мен метаболизм. Зат алмасужағы ферменттің ролі. Май, белок, көмірсудың мектеп оқушыларындағы тәуліктік мөлшері. Баланың өсу мен дамуына судың, микроэлементтің, витаминнің маңызы, тәуліктік мөлшері. Гипо және гиперфитаминоз. Үйлесімді тамақтану.	2	8,9	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	ТСО, ЭО
Қанның физиологиясы менжас ерекшелігі. қан айналу жүйесі.	7	Организмнің ішкі ортасы: қан, ұлпа сұйықтығы., лимфа. Қанның тасымалдау, қорғаныстық қызметі. Қан ұюы, қан топтары, қан құю, қан аздық оның профилактикасы. Жүректің құрылысы, физиологиясы. Жүрек циклі. Қан айналу схемасы. Қан және лимфа тамырлары. әр жастағы жүрек жиырылуының жиілігі. Пульс және оның сипаты. Жүректің минуттық және систолалық көлемінің жас қа сай өзгерісі. Гипотония, гипертония. Жүрек-тамыр жүйесінің қара күшке реакциясының жас ерекшелігі. жүрек-тамыр ауруының профилактикасы. Жүрек тамыр жүйесін жаттықтыру.	1	10	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	бейнедәріс ЭОҚ
Тыныс алу мүшесі оның жас ерекшелігі.	8	Баланың тыныс алу мүшесінің құрылысы, физиологиясы. Тыныс алу жиілігі, тереңдігіні,минуттық көлемінің, газ алмасудың жас ерекшелігі. тыныс алудың өздігіннен реттелудің жас ерекшелігі. оқу бөлмесіндегі ауаның физико-химиялық қасиетінің өзгерісі. Оқу бөлмесіндегі, шеберханадағы газ алмасуға қойылаитын гигиеналық талаптарды физиологиялық негіздеу. Мектепті жылыту мен жылыту приборларына қойылатын гигиеналық талаптар. Баладағы тыныс алу мүшесінің аурулары, профилактикасы.	2	11,12	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	бейнедәріс ЭОҚ
Зәр шығару мүшесі мен оның жас ерекшелігі. терінің құрылысы, физиологиясы, гигиенасы.	9	Зәр шығару мүшелерінің құрылысы, физиологиясы. Зәр шығару жүйесін аурудан сақтандырудағы жеке бастың гигиенасының ролі.терінің құрылысы, физиологиясы. Және жас ерекшелігі. терінің қорғаныш қызметі. Дене температурасын тұрақты ұстаудағы терінің ролі. Терінің тер бөлу мен тыныстық қызметі. Теріге күтім жасау ережесі. Шаш пен тырнақ гигиенасы. Киім мен аяқ киімге қойылатын гигиеналық талаптар. Тері аурулары.	1	13,14	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	ТСО, ЭО
Оқу-тәрбие жұмысына қойылатын гигиеналық талаптар.	10	Шаршау және қажу. Жұмыс қабілетінің өзгеруі.сабақ кестесі, күн режимінің физиологиялық негізі. Мектеп режимі. Балалар мен жасөспірімдердің денсаулығын қорғау, салауатты өмір салтын қалыптастыра білу.	1	15	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қосымша	ТСО, ЭО
		Барлығы:	15

Зертханалық (семинар) сабақтар

Зертханалық жұмыс/апта №	Тақырып	Сағат саны	әдебиет	Бақылау түрі	ескерту
№ 1 1-3 апта	Баланың жас ерекшелік физиологиясын зерттеу әдістемесі	3	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	ауызша, жазбаша зерттеу жұмысын тексеру	ЭОҚ
№ 2 4-6 апта	2. Жүйке жүйесінің құрылысы, қызметі және дамуы. Жоғарғы жүйке әрекеті	3	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	ауызша, жазбаша зерттеу жұмысын тексеру	бейнедәріс ЭОҚ
№ 3 7-9апта	3. Жыныстық тәрбие. Зәр шығару жүйесі, тері.	3	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	ауызша, жазбаша зерттеу жұмысын тексеру	бейнедәріс ЭОҚ
№ 4 10-12 апта	4. Тірек-қимыл және тыныс алу жүйесінің жас ерекшелігі. Динамометрия. Жүрек соғысы.	3	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	ауызша, жазбаша зерттеу жұмысын тексеру	бейнедәріс ЭОҚ
№ 5 13-15 апта	5. Тамақтану. Тамақты сақтау және дайындау гигиенасы. Балалар ауруы туралы түсінік.	3	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	ауызша, жазбаша зерттеу жұмысын тексеру
	Барлығы:	15

Студенттердің өзбетімен жұмыс кестесі

№	Сабақ тақырыптары	СӨЖ тапсырмасы	Тапсырманың мақсаты мен мазмұны	Ұсынылатын әдебиетте	Бақылау түрі	өткізу мерзімі	Жоғ балл
	Модуль 1. Балалар мен жасөспірімдердің өсуі мен дамуы
1	Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасының пәні және мазмұны. Балалар мен жасөспірімдердің өсу мен дамуының заңдылығы.	Лабораториялық жұмысқа қойылатын талаптармен танысу Балалардың жас ерекшелік физиологиясының әдістемелерімен танысу. Есептеулер жасау. Алынған мәліметтер бойынша физикалық дамуды бағалау. 5.Тәжірибе барысын қорытындылап, оқытушыға тапсыру.	Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасын оқыту арқылы ағзаның өсуі мен дамуы жайында мағлұмат беру.	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	1	4
2	Нерв жүйесінің физиологиясы. Жоғары нерв әрекеті, олардың жас ерекшелігі.	1.Жоғары жүйке әрекетін зерттеу әдісін жазу. 2..нейрондардың бір-бірімен байланысын салу. Рефлекторлық доғаның схемасын сызыңыз. 3. Орталық тежелудің мүше қызметін координациялауға қатысуы қалай өтеді /жазу/. 4. Баланың жасына лайық ой еңбегінің кестесін, ұйқы гигиенасын,күн кестесі мен жұмыс кестесін жасау. 5.Спорттың жүйке қызметіне маңызы мен гигиенасын анықтау. 6.Тәжірибені тапсыру	Студенттерді нерв жүйесінің физиологиясымен таныстыру	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	2,3	4
3	Анализатордың физиологиясы, гигиенасы	Организмнің сенсорлық жүйесі, гигиенасы, жас ерекшелігі	Студенттерді анализатордың физиологиясы және гигиенасымен таныстыру	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	4	4
4	Ішкі секрециялық бездер. Жыныстық жетілу . Оқушыны медициналық-гигиеналық және жыныстық тәрбиелеу.	1.Ағзадағы гипоталамус-гипофиз-бүйрекүсті бездерінің бірлестігін кесте түрінде жазу. 2.Қалқанша безінің балада кездесетін ауруларына /микседема, кретинизм, эндемиялық зоб/ анықтама беру. 3.«Қазақ халқында тарихи қалыптасқан жыныстық тәрбие ерекшеліктері мен дәстүрінің физиологиялық негізі» тақырыбында реферат жазу. 4.Тәжірибе барысын қорытындылап, оқытушыға тапсыру.	Студенттерді ішкі секрециялық бездер жүйесімен, гигиенасымен, жыныстық тәрбиелеумен таныстыру	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	5,6	4
5	Тірек-қимыл жүйесі, жас ерекшелігі. баланың аяқ-киіміне, жеке басына қойылатын гиги еналық талаптар.	1.Саусақтардың бұлшық етінің күшін анықтау. 2.Балалардың дене тәрбиесін йымдастырудың күнтізбелікжоспарын жасау. 3.Баланың дұрыс тыныс алуының қалыптасуына дене еңбегі мен жаттығуға күнтізбелік жоспар жасау. 4.Әртүрлі жағдайлардағы жүрек соғысын анықтаңыз: тұру және отыру кезінде; 10 рет отырып тұрған соң. Нәтижесінорташа статистикалық көрсеткіш бойынша анықтау. 5.Тәжірибені қорытындылап, тапсыру.	Оқушының қозғалысының жасына лайық қалыптасуы, дене тәрбиесі мен бала еңбегін ұйымдастру гигиенасы және тыныс алудың реттелуі, оның жас ерекшелігі , гигиенасымен таныстыру.	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	7	4
	Модуль 2. Оқу-тәрбие жұмысының гигиеналық талаптары
6	Ас қорыту жүйесі. Зат пен энергия алмасуы, жас ерекшелігі. тамақтану гигиенасы	1.Алты топқа тамақ рационын құрастырыңыз: 0 -1 жас аралығындағы балаларға 1-4жас аралығындағы балаларға және 4-6, 6-10, 10-14, 14-17 жас аралығындағы балаларға./нәтижесін кестеге толтыру/ 2. Қазақ халқының тамақты қабылдау тәртібінің ерекшелігін жазу. 3. 6-17 жас аралығындағы мектеп оқушыларыментамақтану бөлменің, киімнің гигиеналық талаптары жайында әңгімелесу. 4.Тәжірибені қорытындылап, оқытушыға тапсыру.	Студентьтерді ас қорыту, зат алмасу және тиімді тамақтану гигиенасымен таныстыру.	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	8,9	4
7	Қанның физиологиясы мен жас ерекшелігі. қан айналу жүйесі.	Организмнің ішкі ортасы: қан, ұлпа сұйықтығы., лимфа. жүрек-тамыр ауруының профилактикасы. Жүрек тамыр жүйесін жаттықтыру.	Студенттерді қанның физиологиясымен таныстыру.	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша	10	4
8	Тыныс алу мүшесі оның жас ерекшелігі.	1. Өкпенің тіршілік сыйымдылығының көлемін анықтау тәсілін меңгеру. 2.Баланың дұрыс тыныс алуының қалыптасуына дене еңбегі мен жаттығуға күнтізбелік жоспар жасау. 3.Тәжірибе барысын қорытындылап, оқытушыға тапсыру	Студенттерді тыныс алу мүшесінің физиологиясымен, жас ерекшелігімен таныстыру.	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	11,12	4
9	Зәр шығару мүшесі мен оның жас ерекшелігі. терінің құрылысы, физиологиясы, гигиенасы.	1. Терінің, бала киімінің гигиенасы мен бала ағзасын шынықтыру түрлерін ата. 2.Бүйрек қызметінің жасқа байланысты ерекшеліктері. Энурез байқалатын баламен тәрбие жұмысы. 3. Тәжірибе барысын қорытындылап, оқытушыға тапсыру.	Студенттерді зәр шығару мүшесімен, физиологиясымен, гигиенасымен таныстыру.	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	13,14	4
10	Оқу-тәрбие жұмысына қойылатын гигиеналық талаптар.	«Балалар мен жасөспірімдердің денсаулығын қорғау, салауатты өмір салтын қалыптастыру» тақырыбын тапсыру. Аталған тақырыпта реферат жазу	Студенттерді мектеп оқушыларының оқу-тәрбие жұмысының талаптарымен таныстыру.	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	15	4
		Барлығы:	30 сағат				40 балл

Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмыс кестесі

№	Сабақ тақырыбы	СОӨЖ тапсырмасы	Тапсырманың мақсаты мен мазмұны	Ұсынылатын әдебиеттер	Бақылау түрі	өткізу мерзімі	жоғ. балл
1	Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасының пәні және мазмұны. Балалар мен жасөспірімдердің өсу мен дамуының заңдылығы	1 Лабораториялық жұмысқа қойылатын талаптармен танысу 2Балалардың жас ерекшелік физиологиясының әдістемелерімен танысу. 3Есептеулер жасау. 4Алынған мәліметтер бойынша физикалық дамуды бағалау. 5.Тәжірибе тапсыру.	Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасын оқыту арқылы ағзаның өсуі мен дамуы жайында мағлұмат беру.	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша сұрау	1	4
2	Нерв жүйесінің физиологиясы. Жоғары нерв әрекеті, олардың жас ерекшелігі.	1.Жоғары жүйке әрекетін зерттеу әдісін жазу. 2..нейрондардың бір-бірімен байланысын салу. Рефлекторлық доғаның схемасын сызыңыз. 3. Орталық тежелудің мүше қызметін координациялауға қатысуы қалай өтеді /жазу/. 4. Баланың жасына лайық ой еңбегінің кестесін, ұйқы гигиенасын, күн кестесі мен жұмыс кестесін жасау. 5.Спорттың жүйке қызметіне маңызы мен гигиенасын анықтау. 6. тажірибені тапсыру	Студенттерді нерв жүйесінің физиологиясымен таныстыру	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	2,3	4
3	Анализатордың физиологиясы және гигиенасы, жас ерекшелігі.	«Организмнің сенсорлық жүйесі, гигиенасы, жас ерекшелігі» тақырыбын оқу және тапсыру	Студенттерді анализатордың физиологиясы және гигиенасымен таныстыру	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша,	4	4
4	Ішкі секрециялық бездер. Жыныстық жетілу . Оқушыны медициналық-гигиеналық және жыныстық тәрбиелеу.	1.Ағзадағы гипоталамус-гипофиз-бүйрекүсті бездерінің бірлестігін кесте түрінде жазу. 2.Қалқанша безінің балада кездесетін ауруларына /микседема, кретинизм, эндемиялық зоб/ анықтама беру. 3.«Қазақ халқында тарихи қалыптасқан жыныстық тәрбие ерекшеліктері мен дәстүрінің физиологиялық негізі» тақырыбында реферат жазу. 4.Тәжірибе ні тапсыру.	Студенттерді ішкі секрециялық бездер жүйесімен, гигиенасымен, жыныстық тәрбиелеумен таныстыру	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	5,6	4
5	Тірек-қимыл жүйесі, жас ерекшелігі. баланың аяқ-киіміне, жеке басына қойылатын гиги еналық талаптар.	1.Саусақтардың бұлшық етінің күшін анықтау. 2.Балалардың дене тәрбиесін йымдастырудың күнтізбелікжоспарын жасау. 3.Баланың дұрыс тыныс алуының қалыптасуына дене еңбегі мен жаттығуға күнтізбелік жоспар жасау. 4.Әртүрлі жағдайлардағы жүрек соғысын анықтаңыз: тұру және отыру кезінде; 10 рет отырып тұрған соң. Нәтижесінорташа статистикалық көрсеткіш бойынша анықтау. 5.Тәжірибені тапсыру.	1.Баланың қозғалысының жасына лайық қалыптасуы, дене тәрбиесі мен бала еңбегін ұйымдастру гигиенасы және тыныс алудың реттелуі, оның жас ерекшелігі , гигиенасымен таныстыру.	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	7	4
Аралық бақылау		дайындық	Коллоквиум, тест		Ауызша сұрау, жазбаша	7 апта	10
6	Ас қорыту жүйесі. Зат пен энергия алмасуы, жас ерекшелігі. тамақтану гигиенасы	1.Алты топқа тамақ рационын құрастырыңыз: 0 -1 жас аралығындағы балаларға 1-4жас аралығындағы балаларға және 4-6, 6-10, 10-14, 14-17 жас аралығындағы балаларға./нәтижесін кестеге толтыру/ 2. Қазақ халқының тамақты қабылдау тәртібінің ерекшелігін жазу. 3. 6-17 жас аралығындағы мектеп оқушыларымен тамақтану гигиенасы туралы және бөлменің, киімнің гигиеналық талаптары жайында әңгімелесу. 4.Тәжірибені тапсыру.	Студенттерді ас қорыту, зат алмасу және тиімді тамақтану гигиенасымен таныстыру	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	8,9	4
7	Қанның физиологиясы мен жас ерекшелігі. қан айналу жүйесі.	«Организмнің ішкі ортасы: қан, ұлпа сұйықтығы., лимфа. жүрек-тамыр ауруының профилактикасы. Жүрек тамыр жүйесін жаттықтыру» тақырыбын оқу, тапсыру.	Студенттерді қанның физиологиясымен таныстыру	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	10	4
8	Тыныс алу мүшесі оның жас ерекшелігі.	1. Өкпенің тіршілік сыйымдылығының көлемін анықтау тәсілін меңгеру. 2.Баланың дұрыс тыныс алуының қалыптасуына дене еңбегі мен жаттығуға күнтізбелік жоспар жасау. 3.Тәжірибе барысын қорытындылап, оқытушыға тапсыру.	Студенттерді тыныс алу мүшесінің физиологиясымен, жас ерекшелігімен таныстыру.	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	11,12	4
9	Зәр шығару мүшесі мен оның жас ерекшелігі. терінің құрылысы, физиологиясы, гигиенасы.	1. Терінің, бала киімінің гигиенасы мен бала ағзасын шынықтыру түрлерін ата. 2.Бүйрек қызметінің жасқа байланысты ерекшеліктері. Энурез байқалатын баламен тәрбие жұмысы. 3. Тәжірибені тапсыру.	Студенттерді зәр шығару мүшесімен, физиологиясымен, гигиенасымен таныстыру.	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	13,14	4
10	Оқу-тәрбие жұмысына қойылатын гигиеналық талаптар.	«Балалар мен жасөспірімдердің денсаулығын қорғау, салауатты өмір салтын қалыптастыру» тақырыбын тапсыру. Аталған тақырыпта реферат	Студенттерді мектеп оқушыларының оқу-тәрбие жұмысының гигиеналық талаптарымен таныстыру.	1,2,3,4,5,6,7 (негізгі) 1-16(қос	Ауызша, жазбаша	15	4
Аралық бақылау		дайындалу	Коллоквиум, тест тапсыру		Ауызша сұрау, жазбаша	15 апта	10
барлығы		30 сағат					60

ӘДЕБИЕТ

следующая страница>