Табела 18. Преглед на периодот на мрест на позначајните видови риби од аспект на рекреативен риболов

Вид на риба	Период на мрестење
Пастрмка - Salmo macedonicus	01 Ноември до 15 февруари
Скобуст - Chondrostoma vardarensis	средина на IV и почеток на V месец
Бела мрена - Barbus macedonicus	порционен мрест во V, VI и VII месец
Црна мрена - Barbus balcanicus	порционен мрест во V, VI и VII месец
Клен - Squalius vardarense	порционен мрест во V, VI и VII месец

Заштитата на рибите и влијанието во правец на зголемување на густините на популациите на рибите ќе се изврши преку:

• 
  заштита на рибите во периодот на мрест
  
• 
  заштита на мрестните локалитети (природните плодишта)
  

Со цел да се зголеми густината на рибните популации и да им се овозможи природен мрест на поголем број на риби се воведуваа период на забрана за определени видови на риби.

Табела 19. временски период во кој е забранет лов на риби

Вид на риба	Период на забрана
Пастрмка - Salmo macedonicus	Од 01. октомври до 28 (29) февруари
Скобуст - Chondrostoma vardarensis	Од 15. април до 15. мај
Клен - Squalius vardarense	Од 15. мај до 30. јуни
Бела мрена - Barbus macedonicus	Од 15. мај до 30. јуни
Црна мрена - Barbus balcanicus	Од 15. мај до 30. јуни

Сите случајно уловени примероци од наведените видови, во периодот на забрана мора во жива состојба и неоштетени да се вратат во риболовната вода.

Забрането е секакво изнесување на рибите за кои е определена забрана, нивно убивање, како и ставање во секаков вид на чуварки.
Концесионерот на рибите, имајќи ги во предвид условите во тековната година, а по претходно добиено мислење согласно Законот за рибарство и аквакултура, може да достави предлог за промена, или продолжување на периодот на забрана за одреден вид риби за време на природниот мрест на рибите.
8.6. Определување на природни плодишта

На риболовната вода за која се однесува оваа риболовна основа не се определува “природно плодиште” за целосна забрана на рекреативен риболов од причина што мрестот на рибите се врши на специфчни локации кои можат да се заштитат и да се под контрола.

Утврдувањето и регистрирањето на локациите каде се врши мрестот на одредени видови риби е од големо значење за зголемување на густините и количините на риба во риболовните ревири. Најголемите загуби и најдрастичното влијание во смисла на намалување на бројноста на популацијата е кога директно негативно се влијае токму во моментот на мрест. Доколку се настојува да се сочува и зголеми рибниот фонд, како приоритетна мерка треба да се предвиди заштитата на местата каде рибите природно се размножуваат Од овие причини на риболовните ревири од риболовната вода Горно течение на реката Вардар се определуваат специфични локации каде рибите се мрестат и тоа:
На риболовниот ревир “Река Вардар 1” како специфична локација каде се мрести македонската пастрмка се определува:

• 
  Течението на реката Вардар од изворот до вливот на Лакавичка Река, како и притоките Мелца и Равенска Река.
  
• 
  Течението на Лакавичка Река од с. Лакавица до с. Горна Ѓоновица, како и притоките: Симничка Река, Бигорска Река, Падалишка Река и Трновска Река.
  

На риболовниот ревир “Река Вардар 2” како специфична локација каде се мрести македонската пастрмка се определува:

• 
  Течението на Маздрача над село Неготино
  
• 
  Течението на Боговинска Река над с. Боговиње
  

На риболовен ревир “Река Вардар 3” како специфична локација каде се мрести македонската пастрмка се определува:

• 
  Течението на река Пена над Тетово
  
• 
  Течението на Теаречка Бистрица над с. Теарце
  

8.7. Посебни мерки за заштита

На локациите каде се мрестат рибите, во периодот на мрест, се забранува секаков вид риболов, освен риболов за научно-истражувачки цели и изведување на вештачки мрест.

Концесионерот на рибите е должен деловите од реките кои се определени како специфични локации, каде се мрестат рибите, како и пристапите до истите, во време на мрестот видно да ги обележи.
Обележувањето да биде со метални табли со димензии 70х50 цм на кои ќе стои дека делот на реката е специфична локација каде се мрестат рибите или природно плодиште и е забранет риболовот во определениот временски период.
Се забранува секаков вид на риболов во периодот од 1 октомври до 28/29 февруари на специфичните локации каде се мрестат рибите.

9. ПРОГРАМА ЗА ПОРИБУВАЊЕ

9.1. Количина и видови на риби по видови и возрасни категории одредени врз основа на биолошкиот потенцијал за секоја риболовна вода за период од 6 години со динамика на годишно ниво
Горното течение на реката Вардар со своите притоки е изразен салмониден регион. Во периодот за кој се носи основата се предвидува риболовните води да бидат порибувани со благородни видови риби кои може да се набават од домашните репроцентри. Имајќи ја во предвид генералната цел за развој и дефинирање на атрактивни риболовни ревири, каде ќе може да се ловат благородни видови риби од фамилијата на пастрмки предвидуваме интензивно порибување на овие води со автохтона Македонска пастрмка.
При определување на количините со кои треба да се врши порибување во наредните 6 години во предвид се зама следното:

- голем дел од водите за кои се изработува риболовната основа немал концесионер на рибите па нема на располагање претходни сознанија за количините на пастрмка која живее во овие води и претходни сознанија за количините на пастрмка која се лови на годишно ниво во овие води;

- нема податоци за извршени порибувања;

- дел од територијата низ која се протегаат риболовните води беше во реонот на воени дејствија во текот на 2001 година.

Предвидените количини на Македонска пастрмка со кои треба да се изврши порибување ги пресметуваме со апроксимација и со проекција за густина од 150 до 300 единки на должен километар или 500 до 1000 единки на ха водена површина.

Табела 20. Предвидени количини на македонска пастрмка за порибување на секој водотек одделно (Претставено во број на единки на водотек)

водотек	единки	килограми
Вардар	12350 - 24400	123 – 244
Лакавица	2775 - 5600	30 – 60
Равенска	1875 - 3600	18 – 36
Падалишка	300 - 400	3 - 4
Мелца	200 - 300	2 - 3
Јахорка	200 - 300	2 - 3
Маздрача	3675 - 7000	36 – 70
Боговинска	3000 - 6000	30 – 60
Улеверичка	1950 - 4000	20 – 40
Пена	5550 - 11000	55 – 110
Лешочка	2250 - 4500	22,5 – 45
Бистрица	2850 - 5700	28,5 – 57
Босилечка	1500 - 3000	15 – 30
Габровчица	1800 - 3600	18 – 36
Љуботенска	1950 - 4000	20 – 40
Горанечка Река	2175 - 4300	22 - 43
ВКУПНО:	44400 - 88800	440 - 888

9.2. Период на порибување за поедина риболовна вода со одредени видови риби

Порибувањето со македонска пастрмка да се извршува секоја година со одгледан подмладок на возраст од 6 до 9 месеци со маса до 20 грама. Порибувањето да се извршува во периодот од септември до април наредната година, а најдоцна до 30 април.

10. КОЛИЧИНИ НА ДОЗВОЛЕН УЛОВ ПО ВИДОВИ РИБИ
Дозволеното количини на улов се дели на риболовни ревири и према податоците за застапеност на одреден вид се одредува и количината на дозволен дневен улов.
Дозволениот дневен улов по видови на риби се ограничува посебно за риболовен ревир “Вардар 1 и 2” и посбно за “Вардар 3 и 4”.
Табела 21. Дозволен дневен улов по видови на риби за риболовен ревир “Вардар 1 и 2”

Вид на риба	Дозволен дневен улов
Македонска пастрмка	до 3 (три) примероци
Калифорниска пастрнка	до 6 (шест) примероци
Скобуст	до 6 (шест) примероци
Клен	до 4 (четири) примероци
Бела мрена	До 3 (три) примероци

Максимална дозволена количина на дневен улов на риба, за риболовен ревир “Вардар 1 и 2”, е вкупно 2 кг. Тоа значи дека доколку риболовецот во уловот има разни видови на риба, вкупната количина на улов по рекреативен риболовец, на ден не треба да биде поголема од 2 кг, а воедно и не треба да бидат надминати макималните ограничувања за бројот на уловени единки.
Табела 22. Дозволен дневен улов по видови на риби за риболовен ревир “Вардар 3 и 4”

Вид на риба	Дозволен дневен улов
Македонска пастрмка	до 2 (два) примероци
Калифорниска пастрнка	до 5 (пет) примероци
Скобуст	до 10 (десет) примероци
Клен	до 6 (шест) примероци
Бела мрена	до 4 (четири) примероци

Максимална дозволена количина на дневен улов на риба, за риболовен ревир “Вардар 3 и 4”, е вкупно 3 кг. Тоа значи дека доколку риболовецот во уловот има разни видови на риба, вкупната количина на улов по рекреативен риболовец, на ден не смее да биде поголема од 3 кг, а воедно и не смее да бидат надминати макималните ограничувања за бројот на уловени единки.
За останатите видови на риби кои не се наведени во пописот на табелите нема ограничување во однос на максималниот број на единки.

11. ВРЕМЕ ВО КОЕ Е ДОЗВОЛЕН ЛОВ НА РИБИТЕ
Време во кое е дозволен риболовот го иззема времето на забрана за природен мрест на рибите. Времето за дозволен риболов е периодот кога рибите природно не се мрестат. Дозволениот лов на риби по видови е прикажан во табелата која следи:
Табела 23. Период во кој е дозволен риболовот

Вид на риба	Период на дозволен риболов
Пастрмка - Salmo macedonicus	Од 1 март до 30 септември
Скобуст - Chondrostoma vardarensis	Од 16 мај до 14 април наредната година
Клен - Squalius vardarense	Од 1 јули до 14 мај наредната година
Бела мрена - Barbus macedonicus	Од 1 јули до 14 мај наредната година
Црна мрена - Barbus balcanicus	Од 1 јули до 14 мај наредната година

За останатите видови на риба рекреативниот риболов е дозволен преку целата година.

За Македонската пастрмка, времето за риболов, во горе наведениот период, се дозволува само во деновите: петок, сабота, недела и државен празник.

12. МИНИМУМ И МАКСИМУМ РИБОЛОВНИ СРЕДСТВА:
Дозволени риболовни средства за вршење на рекреативен риболов се риболовен прибор и риболовна опрема. Во дозволен риболовен прибор за рекреативен риболов спаѓаат: риболовни трски, риболовни машинки (орши) и разни видови на природни и вештачки мамки. При вршењето рекреативен риболов на пастрмка може да се употребува само една риболовна трска, со или без машинка (орша) и задолжителна упореба на вештачки мамки. Дозволена е употреба на следните вештачки мамки: еден блинкер со една јадица (трокрака, двокрака или едникрака) или еден воблер кој може да има до две јадици (трокраки, двокраки или едникраки) или три вештачки мушички кои можат да имаат еднокраки јадици.
При вршењето рекреативен риболов на останатите видови на риби, дозволена е употреба на максимум две риболовни трски со по три јадицу на трска или максимум три риболовни трски со по една јадица на трска, со или без машинка (орша) и употреба на сите видови природни и вештачки мамки.

13. ЕКОНОМСКА ОСНОВА ЗА КОРИСТЕЊЕ НА РИБОЛОВНАТА ВОДА СО ПРЕДЛОГ ЗА ВИСИНА НА НАДОМЕСТ
Висината на надоместокот за концесија на рибите за организирање на рекреативен риболов е утврден со Законот за рибарство и аквакултура и изнесува 10% од висината на издадената риболовна дозвола.
Согласно Законот за рибарство и аквакултура, висината на надоместокот за риболовната дозвола ја определува концесионерот, по предходна добиена согласност од Министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство.

Начинот на пресметување на висината на надомстокот за издавањето на годишните дозволи за рекреативен риболов е врз основа на реално зададени параметри и трошоци. Пресметување на висината на надомстокот за издавањето на годишните дозволи за рекреативен риболов се прави на два на;ина кои се дадени во Прилог 1 и Прилог 2 и се составен дел на оваа риболовна основа.

Бр. _________________ _________________ УКИМ Институт за сточарство Директор ___________________________ Д-р Васил Костов

Министерство за земјоделство, шумарство и водостопанство Министер Љупчо Димовски

Прилог 1.
Реални трошоци кои треба да се земат во предвид се

• 
  плати за вработени рибочувари;
  
• 
  трошоци за рибочуварска комисија на концесионерот (дневници, гориво, и сл.);
  
• 
  потребни средства за порибување;
  
• 
  материјални и комунални трошоци за извршување на обврските (банкарска провизија, поштарина, потрошен матерјал за работа на канцаларијата, струја, трошоци за пунктовите за издавање на дозволи и слично) и
  
• 
  10-20% непредвидени трошоци.
  

Пример за пресметка на трошоците:

Трошок	Пресметка на месечните трошоци	Потребно годишно
Вработен рибочувар	бруто плата 20.000 ден. месечно х 12 месеци	240.000
Трошоци за рибочуварска комисија (гориво, дневници)	3.000 ден. месечно х 12 месеци	36.000
Тошоци за извршување на обврските, работа на канцеларија и работа на пунктовоте за издавење на дозволи	3.000 ден. месечно х 12 месеци	36.000
Порибување со пастрмка	10.000 ед. или 100 кг. х 1.000	100.000
Вкупно:		412.000
Непредвидени трошоци	10% од 412.000	41.200
Законска обврска кон Буџетот	10% од вредноста на дозволите	50.000
ВКУПНИ ГОДИШНИ ТРОШОЦИ:		503.200

Заинтересирани рекреативни риболовци кои би ловеле на еден од горе наведените риболовни ревири, е околу 200 лица. Според тоа, со претпоставка дека концесионерот ќе издава 200 годишни дозволи за овој риболовен ревир и во иднина, може да се пресмета висината на годишната дозвола, а при тоа да се земат во предвид реалните трошоци и да се создадат реални услови за исполнување на обврските кои произлегуваат од риболовната основа.

Висината на годишната дозвола се пресметува кога сумата за предвидени трошоци (503.200) се подели со предвидениот број на издадени годишни дозволи за рекреативен риболов (200). Тоа би значело дека годишната дозвола треба да биде со висина од приближно 2.500 денари. Зголемување на бројот на издадени дозоли значи и поголем приход за здружението.

Издадените дневни дозволи не се земени во предвид во оваа пресметка од причина што према досегашните показатели, бројот на дневни дозволи е доста мал, скоро занемарлив. Од средствата оставрени со издавање на дневни дозволи би можело да се покриваат трошоците за спортските активности, еколошки акции, уредување на терените за рекреативен риболов и други активности.

Прилог 2.
Другиот пристап во определувањето на цената на риболовните дозволи поаѓа од претпоставена и воспоставена цена на дневна дозвола, која е изведена од атрактивноста и посетеноста не риболовниот ревир.
Имено ако дневната дозвола за просечно богат риболвен ревир и рекреативна зона е 200 денари, а просечен риболовец може да излезе приближно 30 пати на терен тоа значи дека цената на 30 дозволи би била 6.000 денари. За купување на риболовна дозвола за 30 излези одеднаш се пресметува попуст од 30% па годишната дозвола би изнесувала 4.200 денари (6.000-1800 денари).
Забелешка.

Дадените цени се ориентациони, истите ги предлага концесионерот, а ги дефинира министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство.

Концесионерот, при одредувањето на предлог цената на дозволите се користи со еден од наведените принципи и наведува кој од нив го користел кога го дава предлогот за цена на риболовните дозволи.

Бр._________________ _________________ УКИМ Институт за сточарство Директор ___________________________ Д-р Васил Костов
	Министерство за земјоделство, шумарство и водостопанство Министер: _____________________ Љупчо Димовски

КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА

• 
  Ангеловски, П. (1990). Компаративна анализа на составот и густината на популациите од хирономидните ларвени населби на реките Бошава и Брегалница. Год. Збор. Биол., Скопје, 41-42:27-41.
  
  <предыдущая страница | следующая страница>