Аты-жөні, тегі _____________________________________________________

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29
30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46	47	48	49	50	51	52	53	54	55	56	57	58
59	60	61	62	63	64	65	66	67	68	69	70	71	72	73	74	75	76	77	78	79	80	81	82	83	84	85	86	87
88	89	90	91	92	93	94	95	96	97	98	99	100	101	102	103	104	105	106	107	108	109	110	111	112	113	114	115	116
117	118	119	120	121	122	123	124	125	126	127	128	129	130	131	132	133	134	135	136	137	138	139	140	141	142	143	144	145
146	147	148	149	150	151	152	153	154	155	156	157	158	159	160	161	162	163	164	165	166	167	168	169	170	171	172	173	174
+
_

Тұлға типтерін анықтау

(Дж.Холланд)
Арналуы. Дж.Холландтың әдiстемесі бойынша тұлға типтерін анықтау.

Тұлғалардың типологияларына сәйкес американдық психолог Дж. Холланд адамдарды алты психологиялық типтерге бөлді:

- реалистiк,

- интеллектуалды,

- әлеуметтiк,

- конвенционалды,

- тапқыр,

- әртистік.

Әрбiр тип темперамент, мінез сипатының нақтылы ерекшелiктерiмен бейнеленедi. Тұлғалардың осыған байланысты нақтылы психологиялық типі адамды ең үлкен жетiстiкке жеткізе алатын мамандыққа сәйкес келедi.

Нұсқау: «Сiз кез келген мамандық бойынша лайықты оқудан кейiн жұмыс iстей алатыныңызды болжаймыз. Егерде сiзге дегенмен тек екi мүмкiндiктен бірін ғана таңдау тұрса, сіз қайсысын таңдар едіңіз? Тiркеу парағына сiз таңдаған жауапты дөңгелекпен белгілеңіз.

Нәтижелердi өңдеу. Тiркеу парағындағы әрбiр жеке бағанада белгiленген жауаптардың саны есептелінедi. Алынған сандық көрсеткіштердің мәндері Дж. Холландтың классификация бойынша адамның нақтылы типiн мiнездейдi:

1-шi бағана - реалистiк тип,

2-шi бағана - интеллектуалды тип,

3-шi бағана - әлеуметтiк тип,

4-шi бағана - конвенционалды тип,

5-шi бағана - тапқыр тип,

6-шы бағана – әртістік тип.

Алынған мәлiметтердiң талдауы бағаналарды ерекшелеу жолымен өндiрiп алынады, көп белгiленген жауаптардың саны, Дж. Холланд бойынша адамның тиiстi нақтылы типі болады.

Тұлғалардың типтерi

1.Реалистiк тип. «Еркектік» тип. Жоғары эмоциоялық тұрақтылыққа ие болады, қазіргіге бағытталған. Нақты объекттермен шұғылдануды қалайды және олардың қолдануымен. Моторлы дағдыларды (тұрақты қозғалыс), ептілікті талап ететiн жұмыстарды таңдайды. Нақты есептерi бар мамандықтарды қалайды: механик, жүргiзушi, инженер, агроном және т.б. сол секілді. Вербалды емес қабiлеттiлiктер, дамыған моторлы дағдылар, кеңiстiкті елестету (сызбаларды оқу) тән. Мүмкiншiлiктері физика, экономика, кибернетика, химия, спорт аймақтарында жетiстiкке қол жеткiзе алады.

2. Интеллектуалды тип. Аналитикалық ақыл, тәуелсiз және өзіндік пiкiрлер тән. Теориялық және эстетикалық құндылықтар басым болады. Интеллектуалды творчестволық мақсаттардың шешiмiне бағдарланған. Ғылыми мамандықтарды жиiрек таңдайды. Үйлесімді интеллектінің құрылымы: вербалды және вербалды емес қабiлеттiлiктер дамыған. Жоғары белсендiлiк бейнеленедi, бiрақ қарым-қатынасқа түсуге бағытталмаған . Әңгiмелерде мәлiметтiң хабарлағышы, негізінен интроверт. Қалайтын қызметтерінің түрлерi: математика, география, геология, творчестволық мамандықтар.

3.Әлеуметтiк тип. Айрықша бейнеленген әлеуметтiк айырмашылығы болады (қатынаса бiлу, жетекшiлiкке талпыныс, көп әлеуметтiк байланысулардағы қажет етеді). Қоршаған ортадан тәуелсiз, жағдайларға табыспен бейімделеді. Эмоционалды және сезімтал. Интеллект құрылымында вербалды қабiлеттiлiктер көрінеді. Айырмашылығы қоршағандарына ақыл айтып және тәрбиелеуге, бірге күйзелу және жан ашуға қабiлеттi. Қалайтын қызмет салалары: психология, дәрiгерлiк, педагогика.

4. Конвенционалды тип. Құрылымдық қызметтерді, нұсқаумен жұмысты, нақтылы алгоритмдарды қалайды. Мiнез-құлық қасиеттері: консерватизмділік, бағыныштылық, тәуелдiлiк. Қарым-қатынаста стериотипті ұстанады, салттарға ереді. Әлсiз ұйымдастырушы және жетекшi вербалды емес (әсiресе есептiк) қабiлеттiлiктер жиiрек басым болады. Қалайтын мамандықтары: есепші, финансист, тауар танушы, экономист, iс жүргiзушi, канцелярия қызметшiсі.

5.Тапқыр тип. Энергияны, импульстiлiкті, энтузиазмды тексеруге арналған мақсаттары мен мүдделерді таңдайтын. Қасиеттері болып табылады: жетекшiлiкке талпыныс, мойындаудағы қажеттiк, кәсiпшiлдiк, кейбiр агрессивтілік. Басқаруға қатысты дербес мәртебені қалайды. Интеллект құрылымында вербалды қабiлеттiлiктер басым болады. Шыдамдылық, үлкен еңбек, моторлы дағдыларды, зейiн қою талап ететiн жұмыстар ұнамайды. Бұл ерекшелiктер дипломат, репортер, менеджер, директор, делдал, кооператор мамандықтарда өте жемiстi жүзеге асырылады.

6.Артистік тип. Қоршағандарымен қатынасында өз елестетуi және сезгiштiгіне арқа сүйейдi. Өмiрге эмоционалды күрделi көзқарас тән. Қасиеттері: шешiм қабылдаудағы тәуелсiздiк, иiлгiштiк, оригиналды ойлау. Ереже және дәстүр бойынша өмiр сүрмейдi. Творчестволық сипаттағы жұмыстарды қалайды: музыкалық өнер, сурет салу, гуманитарлық ғылымдардың төңiректерiдегi қызметтер. Қабылдауы және қимылы жақсы дамыған. Экстраверттілiк жоғары деңгейде. Интеллект құрылымында вербалды қабiлеттiлiктер басым болады. Қалайтын қызмет салалары: тарих, филология, көркемөнер.

Дж. Холланд сауалнамасы

1а	Инженер-технолог	1б	Конструктор
2а	Сыныптан тыс жұмыс бойынша меңгерушi	2б	Кәсiподақ комитетiнiң өкілі
3а	Дизайнер	3б	Сызушы
4а	Ғалым-химик	4б	Есепші
5а	Саяси қайраткер	5б	Жазушы
6а	Аспаз	6б	Жиыншы
7а	Қорғаушы	7б	Ғылыми журналдың редакторы
8а	Тәрбиеші	8б	Керамика бойынша суретші
9а	Баушы	9б	Санитарлық дәрігер
10а	Нотариус	10б	Жабдықтаушы
11а	Көркем әдебиет аудармашысы	11б	Лингвист
12а	Педиатр	12б	Санақшы
13а	Дүкен меңгерушісі	13б	Фототүсіруші
14а	Философ	14б	Психиатр
15а	ЭВМ операторы	15б	Карикатурашы
16а	Бағбан	16б	Метеоролог
17а	Мұғалім	17б	Отряд командиры
18а	Металл бойынша суретші	18б	Маляр
19а	Гидролог	19б	Тексеруші
20а	Шаруашылықиың меңгерушісі	20б	Дирижер
21а	Инженер-электроншы	21б	Кеңсе менеджері
22а	Кәсіпкер	22б	Зоолог
23а	Спорт дәрігері	23б	Фельетонист
24а	Троллейбустың жүргізушісі	24б	Медбике
25а	Көшіруші	25б	Директор
26а	Сәулетші	26б	Математик
27а	Полиция қызметкері	27б	Есепші
28а	Фермер	28б	Тұқым өндіруші агроном
29а	Биолог	29б	Офтальмолог
30а	Архившы	30б	Мүсінші
31а	Стенографист	31б	Логопед
32а	Экономист	32б	Дүкен меңгерушісі
33а	Мұражайдың ғылыми қызметкері	33б	Консультант
34а	Корректор	34б	Сынағыш
35а	Радиооператор	35б	Ядролық физика бойынша маман
36а	Дәрігер	36б	Дипломат
37а	Актер	37б	Телеоператор
38а	Археолог	38б	Сараптаушы
39а	Пішуші – сәнгер	39б	Декоратор
40а	Сағат шебері	40б	Монтажшы
41а	Режиссер	41б	Ғалым
42а	Психолог	42б	Ақын

<предыдущая страница | следующая страница>