1.Мен өзімнің кәсіби қызметім мыналар болғанын қалар едім:
а) әр түрлі адамдармен қарым -қатынас жасау;
б) өз қолыммен бірнәрсе жасау-жиһаз, машина, киім т.б;
в) фильм түсіру, сурет салу, кітап жазу, сахнаға шығу т.б.
2.Кітаптар немесе кинофильмдер мені көбірек алаңдатады:
а) жазушы не режисер шығармашылығының көркемшығармашылық формасы;
ә) батырлар іс-әрекеті, сюжет;
б) өмірге керекті ақпараттар.
3. Мені Нобель сыйлығының көбірек қуантатыны:
а) ғылым саласында;
б) қоғамдық іс-әрекетте;
в) өнер саласында.
4. Мен келісер едім:
а) банк жетекшісі;
б) өндірістің басты инженері;
в) экспедиция бастығы.
5. Болашақты адамдар анықтайды:
а) ғылым жетістігін;
б) өндірістің дамуын;
в) адамдар арасындағы өзара түсіністік.
6. Мектеп директоры орныныда болғанда мен айналысамын:
а) оның құрылысымен ( асхана, спортзал, компьютерлер) ;
б) ұйымшыл және достық ұйымын құрумен;
в) Оқытудың жаңа технологиясын үйретумен.
7. Техникалық көрмеде мені көп қызықтырады:
а) экспонаттың сыртқы көрінісі (түсі, формасы) ;
б) экспонаттың ішкі құрылысы;
в) оларды практикада қолдану.
8. Мен адамдардан көбірек бағалайтыным:
а) ерлік, сүйкімділігі, шыдамдылығы;
б) достықсүйгіштігі, анықтылығы, әзілқойлығы;
в) жауаптылығы, шыншылдығы, ұқыптылығы.
9. Мен жұмыс уақытымнан тыс:
а) өлең жазу не сурет салу;
б) әр түрлі тәжірибелер алу;
в) машықтану.
10. Шетелдік саяхатта мені көбірек тартады:
а) экстремалдық туризм ( альпинизм, тау шаңғысы,виндсерфинг) ;
б) іскерлік қатынастары;
в) басқа елдің тарихы мен мәдениетін білу мүмкіндігі.
11. Маған әңгімелесу қызықты:
а) көліктің жаңа типтері жайлы;
б) жаңа ғылыми теория жайлы;
в) адами өзара қатынас.
12. Менің мектебімде үш үйірме болса мен қатысар едім:
а) техникалық;
б) музыкалық;
в) спорт.
13. Мектепте көп назар салуға тиісті
а) мұғалім мен оқушы арасындағы өзара түсіністіктің жоғарылауына;
б) Спорт сабағымен оқушылардың денсаулығын қолдау;
в) пәнді нығайту.
14. Үлкен қызығушылықпен қараймын:
а) ғылыми атақты фильмді;
б) мәдениет және өнер бағдарламалары жайлы бағдарламаларды;
в) спорттық бағдарламаларды.
15. Маған жұмыс істеу қызықтырақ болар еді:
а) Механизмдермен және көліктермен;
б) табиғат объектілерімен;
в) балалармен не құрдастармен.
16. Мектеп бірінші кезекте міндетті:
а) білім мен ақыл беруге;
б) басқа адамдармен қатынасқа түсуді үйретуге;
в) жұмыс дағдысын үйрену.
17. Әр адам міндетті:
а) салауатты өмір сүруге;
б) шығармашылықпен айналыса алу мүмкіндігін иеленуге;
в) қолайлы тұрмыстық жағдайды пайдалану мүмкіндігіне ие болуға.
18. Қоғам игілігі үшін бірінші кезекте керек:
а) азаматтардың қызығулары мен құқықтарын қорғауға;
б) адамдарға материалдық көмекпен қамқор болуға;
в) ғылыми және техникалық прогресс.
19. Маған көбірек ұнайтын сабақтар:
а) дене шынықтыру;
б) математика;
в) еңбек.
20. Маған қызықтырақ болар еді:
а) өнімдерді шығаруды жоспарлау;
б) өнімді дайындау;
в) өткізілетін өніммен айналысу.
21. Мен мақалаларды оқуды жөн көремін:
а) ғалым және оның ашылуларымен;
б) көркемшығармашы мен музыкант шығармашылығы туралы;
в) қызықты ойлап табылған нәрселер туралы.
22. Бос уақытымда көбірек айналысамын:
а) кез келген шаруашылықпен;
б) кітаппен;
в) көрме мен концертке қатысумен.
23. Көбірек қызығушылығым маған хабар алып келеді:
а) көркем шығармашылық көрмелерде;
б) фондық биржа оқиғалары туралы;
в) ғылыми ашылулар туралы;
24. Мен жұмыс жасау керек деп есептеймін:
а) көп адамдар арасында;
б) ерекше жағдайларда;
в) қарапайым кабинетте.
Мәліметтерді өңдеу және нәтижелерді талдау.
Балалар жауап парағын толтырған соң әрбір алты қатардағы белгіленген әріптерді сана және төменгі қатардағы бос орынға жаз
10-12 ұпай ашық профессионалды бейімділікті білдіреді
7-9 ұпай орташа профессионалды бейімділікті білдіреді
4-6 ұпай әлсіз профессионалды бейімділік
0-3 ұпай профессионалды бейімділік байқалмау
Әрбір алты қатар ұпайлардың қосындымен есептелінген. Ол белгілі қызмет түріне бейімділікті сипаттайды:
-
- адамдармен жұмыс істеуге бейімділік. Қызмет көрсетумен (тұрмыстық, медициналық, анықтамалық-ақпараттық), басқарумен, тәрбиелеу мен оқытумен байланысты мамандықтар. Осы топтағы мамандықтарда табысты жұмыс істейтін адамдар коммуникативті болуды білу және жақсы көру керек, түрлі адамдармен ортақ тіл табысуы қажет, оларды көңіл-күйлерін, ниеттерін және ерекшеліктерін түсіне білгені абзал.
-
- зерттеу қызметтеріне бейімділік. Ғылыми жұмыспен байланысты мамандықтар. Зерттеу іс-әрекетімен айналысатын адамдарға, ғылымның нақты бір саласында жақсы теориялық дайындықтан басқа, келесідей қасиеттер қажет: рационалдылық, тәуелсіздік, пікірлеудің түпнұсқалығы, ақыл-ойының аналитикалық сипаты. Оларға мәселені шыңдаумен айналысу емес, сол мәселе туралы ойлану қызығырақ болып көрінеді.
-
– өндірісте жұмысқа бейімділік. Осындай мамандықтар шегі өте кең: металл өндірісі және өңделуі; аспаптар мен механизмдердің монтажы, жинақталуы; электронды және механикалық құрал-жабдықтардың жөндеу жұмыстары, қызметі; ғимараттар мен конструкциялардың жөндеу жұмыстары, монтажы; түрлі материалдарды өңдеу және пайдалану; көлік құралдарымен басқару. Осы топ мамадықтары адамның денсаулығына, зейіннің, қозғалыстардың координациясына жоғары талаптар қояды.
-
– іс-әрекеттің эстетикалық түрлеріне бейімділік. Көркем өнерлік, музыкалық, көркем әдебиеттік, актерлік-сахналық іс-әрекетпен байланысқан, шығармашылық сипаттағы мамандықтар. Шығармашылық мамандықтардың иелерін арнайы қабілеттердің (музыкалық, әдеби, әртістік) болуынан басқа, ойлаудың түпнұсқалығы және мінездің тәуелсіздігі, мінсіздікке ұмтылу сипаттайды.
-
– іс-әрекеттің эксремалды түрлеріне бейімділік. Спортпен айналысумен, саяхат жасаумен, экспедициялық жұмыспен, қарауылдық және оперативті-іздеу іс-әрекетімен, әскердегі қызмет етумен байланысты мамандықтар. Осылардың барлығы физикалық дайындыққа, денсаулыққа және моральдік-еріктік қасиеттерге ерекше талаптар қояды.
-
– іс-әрекеттің жоспарлық-экономикалық түрлеріне бейімділік. Есептеулер және жоспарлаумен (бухгалтер, экономист); іс-жүргізу жұмыстарымен текстерді талдау және өзгертумен (редактор, аудармашы, лингвист); объекттердің схемалық түрдегі бейнелерімен (сызушы, топограф) байланысты мамандықтар. Бұл мамандықтар адамнан жинақылықты және ұқыптылықты талап етеді.
«Дифференциалды-диагностикалық сауалнама» әдістемесі (Е.А.Климов)
Арналуы. Әдістеме Е.А.Климов классификациясымен сәйкестікте түрлі мамандықтарға сұрыптау үшін арналған. Жасөспірімдердің және ересек адамдардың профбағдарлануы кезінде пайдалануға болады.
Әдістеме мазмұны: зерттелуші берілген қызмет түрлерінің 20 жұбынан тек бір ғана түрін таңдау керек және парақтың сәйкес торында «+» белгісін қоюы қажет.
Нұсқау: «Сіз қандай да бір оқуды бітірген соң, кез келген жұмысты орындай аласыз деп елестетейік. Бірақ егер сізге тек екі мүмкіндіктің біреуін ғана таңдау керек болса, сіз қайсысын таңдайтын едіңіз».
Сауалнама
1а.Жануарларды күту
|
немесе
|
1б.Көліктерді, құрал-жабдықтарды күту (тексеру, реттеу)
|
2а.Науқастарға жәрдем беру
|
немесе
|
2б.Есептеуіш машиналар үшін кестелер, схемалар, бағдарламалар құру
|
3а.Кітап иллюстрацияларының, плакттардың, көрсем ашық хаттардың сапасын қадағалау
|
немесе
|
3б.Өсімдіктердің күйін, дамуын қадағалау
|
4а.Материалдарды өңдеу (ағаш, мата, металл, пластмасса және т.с.с.)
|
немесе
|
4б.Тауарларды тұтынушыға жеткізу, жарнамалау, сату
|
5а.Ғылыми-танымал кітаптарды, мақалаларды талқылау
|
немесе
|
5б.Әдеби кітаптарды (немесе пьесаларды, концерттерді) талқылау
|
6а.Төл (кез келген жануардың төлін) өсіру
|
немесе
|
6б.Жолдастарын (немесе өзінен кішілерді) қандай да бір әрекеттерді (еңбек, оқу, спорт) орындауда жаттықтыру
|
7а.Суреттерді, бейнелерді көшіру (немесе музыкалық аспатарды жөндеу)
|
немесе
|
7б.Қандай да бір жүк (көтергіш немесе көлік) құралымен – көтергіш кранмен, трактормен, тепловозбен басқару
|
8а. Адамдарға қажет мағлұматтарды жеткізу, түсіндіру (мәліметтік бюрода, экскурсияда және т.б.)
|
немесе
|
8б. Көрмелерді, витриналарды дайындау (немесе пьесаларды, концерттердің дайындығына қатысу)
|
9а.Заттарды, бұйымдарды (киім, техника), үйді жөндеу
|
немесе
|
9б. Тесттерде, кестелерде, суреттердң қателерді табу және түзету.
|
10а. Жануарларды емдеу
|
немесе
|
10б. Есептеулерді жүргізу
|
11а. Өсімдіктердің жаңа сортын шығару
|
немесе
|
11б. Өндірістік бұйымдардың (машиналар, киім-кешек, үйлер, азық-түлік) жаңа түрлерін құрастыру, жобалау
|
12а. Таластарды, адамдар арасындағы ұрыстарды шешу, сендіру, түсіндіру, жазалау, мадақтау
|
немесе
|
12б. Сызбалардың, схемалардың, кестелердің ісін білу (тексеру, нақтылау, ретке келтіру)
|
13а. Көркем өнер шығармашылығы үйірмелерінің жұмысын бақылау, зерттеу
|
немесе
|
13б. Микробтардың өмірін бақылау, зерттеу
|
14а. Медициналық аспаптарды, аппараттарды жөндеу
|
немесе
|
14б. Адамдарға жарақат, күйіктер кезінде медициналық жәрдем көрсету
|
15а. Оқиғаларды (бақыланып жатқан, көрсетіліп жатқан) көркемдеп сипаттау, бейнелеу
|
немесе
|
15б. Бақыланып жатқан құбылыстар, оқиғалар, өлшеніп жатқан обхекттер туралы нақты сипаттамалар - отчеттар құру
|
16а. Аурухана лабораториялы анализдер жасау
|
немесе
|
16б. Науқастарды қабылдау, қарау, олармен әңгімелесу, ем беру
|
17а. Ғимараттар қабырғаларын, бұйымдардың жазықтығын бояу немесе оларға сурет салу
|
немесе
|
17б. Машиналардың, құралдардың монтажын жасау немесе оларды жинау
|
18а. Жолдастарын немесе өзінен кішілерді театрларға, музейлерге, туристтік жорықтарға алып баруды ұйымдастыру
|
немесе
|
18б. Сценада ойнау, концерттерге қатысу
|
19а. Сызбалар бойынша бөлшектерді, (машиналардың, киімнің) бұйымдарды жасау, ғимараттар құру
|
немесе
|
19б. сызбаларды жасау, сызбаларды, карталарды көшіру
|
20а. Өсімдіктер ауруларымен, бақтың, орманның зиянды жәндіктерімен күрес жүргізу
|
немесе
|
20б. Пернелік машиналарда (жазба машиналары, телетайп, теру машиналары) жұмыс істеу
|
Дифференциалды-диагностикалық сауалнамаға
жауаптар бланкісі
|
|
|
|
|
1а
|
1б
|
2а
|
2б
|
3а
|
3б
|
4а
|
4б
|
5а
|
5б
|
6а
|
|
6б
|
|
7а
|
|
7б
|
8а
|
|
8б
|
|
9а
|
|
9б
|
|
10а
|
|
|
10б
|
|
11а
|
11б
|
12а
|
12б
|
13а
|
13б
|
14а
|
14б
|
15а
|
15б
|
16а
|
|
16б
|
|
17а
|
|
17б
|
18а
|
|
18б
|
|
19а
|
|
19б
|
|
20а
|
|
|
20б
|
|
|
|
|
|
|
Жауаптар парағы «+» белгісінің санын әр 5 бағананың біреуінде есептеуге болатындай етіп жасалған. Бес бағананың әр қайсысы мамандықтың нақты бір типіне сәйкес келеді. Зерттелуші «+» белгісінің максималды саны бар мамандық типін таңдау қажет. Бағаналар бойынша мамандықтар типтерінің атауы:
-
Адам - табиғат, мұнда еңбек объектісі тірі организмдер, өсімдіктер, жануарлар және биологиялық процестер болып табылады. Осыған кіреді: агроном, зоотехник, мал дәрігері, бағбан және орманшы.
-
Адам – техника, еңбек объектісі техникалық жүйелер, машиналар, аппараттар және установкалар, материалдар және энергия. Жатады: радиомеханик, токарь, темір ұстасы, жүргізуші, инженер.
-
Адам - адам: адамдар, топтар, ұжымдар болып табылады. Мамандықтар – қызмет ету сферасы, медицина, педагогика, юриспруденция.
-
Адам – белгілер жүйесі. Шартты белгілер, шифрлар, кодтар, кестелер еңбек объектісі болып табылады. Мұндай салада корректорлар, прогаммисттер, статисттер, экономисттер жұмыс істейді.
-
Адам – көркем бейне. Осы мамандықтардың еңбек объектісі көркемдік бейнелер, олардың рөлдері, элементтері және ерекшеліктері болып табылады. Мамандықтар: зергер, фотограф, музыкант, өнертанушы, суретші, жазушы, әртіс.
<предыдущая страница