Құзіреттіліктер тізімі: 1. Жалпы білімділік. 2. Биомедициналық ғылымдарды білу 3. Коммуникативті дағдылар. 4. Үнемі өз бетінше жетілу дағдысы. 5. Ғылыми зерттеулер дағдысы. 6. Командадағы жұмыс дағдысы.7. Кәсіпқойлық.8. Клиникалық дағдылар немесе дәрімен қамтамасыз ету аясында дағдылар немесе профилактикалық медицина және қоғамдық денсаулық сақтау жетекшілік дағдысы ( мамандыққа байланысты).

• 
  Пәннің алғы реквизиттері: биологияның мектептік курсы, адам анатомиясы және физиологиясы.
  
• 
  Пәннің кейінгі реквизитгері: жалпы патология негіздері, микробиология, мейрібике ісі негіздері, денсаулық жағдайын бағалау, бағыт бойынша мейірбике ісі.
  

• 
  Пәннің қысқаша мазмұны:
  

Физиология курсында келесі бөлімдер оқылады:

№ 1 модуль «Адам анатомиясы мен физиологиясына кіріспе. Тірек-қимыла аппараты»: Физиология медицинаның ғылыми негізі, адамның денсаулық жағдайын жəне жұмысқа қабілеттілігін бағалау. Физиологияны дамытудың қазіргі уақыттағы кезеңдерінің ерекшеліктері. Қозғыш құрылымның қызметтік ерекшеліктері. Қозу сатысы мен қимыл сатысының қатынасы. Тітіркенгіштік. Қозғыштық. Бұлшықеттердің физиологиялық қасиеттері. Нерв талшықтары бойымен қозуды өткізу заңдылықтары. Синапстардың физиологиялық қасиеттері. Қимыл актылардың реттелуінде ОЖЖ әр түрлі бөлімдерінің ролі.

№2 Модуль «Асқорыту жүйесі»: Тағамдық мотивация. И.П.Павловтың тағамдық орталығы туралы көзқарас. Ағзада қоректік заттардың тұрақтылығын қамтамасыз ететін функциялық жүйе. Асқорыту аппаратының функциясы. Асқорыту типтері. Асқорыту реттелуінің негізгі принциптері мен механизмдері. АІЖ әр түрлі бөлімдерінің секреторлы, моторлы және эвакуторлы әрекеті, оның реттелуі. Бауырдың ас қорытудағы ролі. Сіңірілу.

№3 модуль «Тыныс алу жүйесі. Қан»: Тыныс алу үрдісінің негізгі сатылары. Тыныс алу айналымы. Тыныс алу жолдарының физиологиясы. Дем алу мен дем шығару механизмдері. Спирометрия, спирография, пневмография. Өкпедегі және ұлпадағы газ алмасу. Қандағы О₂ және СО₂ газдарының тасымалдануы. Тыныс алудың реттелуі. Физикалық жұмыс кезіндегі, жоғарылаған және төмендеген атмосфералық қысым кезіндегі тыныс алу.

Қан жүйесі (Г.Ф.Ланг). Қанның құрамы, мөлшері және физико-химиялық қасиеті. Эритроциттер. Гемоглобин. Лейкоциттер. Иммунитет. Тромбоциттер. Гемостаз. Фибринолиз. Қан топтары (АВО жүйе), қан құю ережелері.

№4 модуль «Жүрек-қантамыр жүйесі»: Қанайналым жүйесінің функционалды сипаттамасы. Жүрек бұлшықетінің физиологиялық қасиеттері. Жүрек циклы және оның фазалық құрылымы. Қанның систолалық және минуттық көлемі, жүрек индексі. Электрокардиография. Жүрек әрекетінің реттелуі. Гемодинамика параметрлері. Ағзалардағы қанайналым және микроциркуляция. Қанайналымның реттелуі.

№5 модуль «Несеп-жынысжүйесі»: Бүйректегі қанайналым. Зәр түзілуінің негізгі үрдістері (шумақтағы сүзілу, түтікшелердегі қайта сіңірілу және сөлініс). Несеп шығарылу. Несеп түзілуінің жүйкелік және гуморальдік реттелуі. Бүйректердің азоттық тепе-теңдіктің және осмостық қысымның тұрақтылығын қамтамасыз етудегі рөлі. Несеп шығарылуының рефлекстік реттелуі. Несеп түзілуі және несеп шығарылуының жас ерекшелігіне қатысты өзгерістері. Зәрдің жалпы анализі. Жыныстық функциялардың реттелуі. Ұрпақ өрбітудің физиологиялық негіздері. Жыныстық мотивация қалыптасуы және механизмі. Жыныс оралымы кезеңдері. Жүктілік пен босанудың физиологиялық заңдылықтары. Ұрпақ өрбітудің жасқа қатысты ерекшеліктері.

№6 модуль «Нерв жүйесі. Сезу ағзалары. Эндокриндік жүйе»: ОНЖ мен ВНЖ физиологиясы. ОНЖ қозу мен тежелу. Нейрон ОНЖ құрылымдық-функциялық бірлігі. Рефлекс – ішкі жəне сыртқы ортаның өзгеруіне бейімделу механизмі. Рефлекстердіѕ жіктелуі. ОНЖ қозу заңдылықтары мен ерекшеліктері. ОНЖ тежелу процессі. ОНЖ тежелу. Рефлекстер кординациясының негізі ретінде қозу мен тежелу арасындағы өзара байланыс. Вегетативті нерв жүйесінің физиологиясы. Соматикалық жəне вегетативті нерв жүйесініѕ құрылымдық-функциялық ерекшеліктері. Жұлынның физиологиясы. Жұлын. Организмдегі тірек-қимыл аппаратының жəне вегетативті функциясын реттеуде жұлынныѕ атқаратын ролі. Ми құрылымының физиологиясы. Сопақша ми мен көпір орталықтары, олардың өздігінен реттелу функциясына қатысуы. Ретикулярлы формация. Таламустың функциялық сипаттамасы. Гипоталамус – қыртысасты вегетативті жоғарғы орталық. Мидың қыртысасты ядролары мен қыртыстарының физиологиясы. Мидың үлкен жарты шары қыртыстары. Организмнің жүйелік қызметін қалыптастырудағы ми қыртыстарының рөлі. Жоғары нерв қызметі. Организмнің шартты рефлексті қызметі жəне оның нейрофизиологиялыќ механизмі. Шартты рефлекс адам мен жануардың бар нəрсенің өзгеруіне бейімделуі. Шартты рефлекстің жіктелуі. Шартты

рефлекс пайда болуының физиологиялық механизмі. Тежелу – шартты рефлекстердіѕ қалыптасу механизмі. Ішкі жəне сыртқы тежелу, олардың пайда болу механизмі. Жануарлар мен адамның жоғары нерв жүйесі қызметінің түрлері (И.П.Павлов), олардың жіктелуі, сипаттамасы, оларды анықтау əдістемелері. Ұйқы жəне түс кіру физиологиясы. Қабылдап сезіну ролі. Сергектену. Ұйқы, оның түрлері мен фазалары. Белсенді жəне сергек ұйқы (И.П. Павлов). Жоғары жүйке қызметі туралы

ілімнің маңызы. Ес (жады), оның түрлері жəне механизмі. Невроздар. Эмоциялық күш (эмоциялыќ күйзеліс). Ойлау. Адамдағы абстрактты ойланудың дамуы. Бейнелі жəне вербальдық ойлау. Ес. Сыртқы жəне ортаңғы құлақ. Ішкі құлақ. Дəм жəне иіс сезу ағзалары. Сенсорлы жүйе физиологиясы.

Эндокрин бездерінің физиологиясы. Ішкі сөл шығару бездерінің жалпы физиологиясы. Гормондардың əсер ету механизмі. Эндокрин жүйесінің жергілікті жəне жүйелі өзіндік реттелуі. Ішкі сөл шығару бездерін зерттеу тəсілдері. Гипоталамус-гипофиз жүйесі. Бүйрекүсті безі. Күйзеліс. Түрлері, фаза-

лары, күйзелістің даму механизмі. Эмоциялық күйзеліс. Ішкі секрецияға қатысатын бездердің жеке физиологиясы. Тиреоиты гормондар жəне олардың заттек алмасуы мен энергияны реттеудегі,

организмніѕ дамуы мен өсуіндегі рөлі. Қалқанша маңы безі жəне олардың кальций мен фосфор гомеостазын реттеудегі ролі. Ұйқы безінің эндокриндік қызметі жəне оның реттелуі. Жыныс бездері.

• 
  Тақырыптық жоспары
  
• 
  Дәрістердің тақырыптық жоспары:
  

№	Тақырыптың аталуы	Өткізу түрі	ұзақтығы	Құзіреттілігі
	№ 1 модуль «Адам анатомиясы мен физиологиясына кіріспе. Тірек-қимыла аппараты».
1.	Физиология курсына кіріспе. Қоздырғыш құрылымдардың функциялық ерекшеліктері. Ағзаның және сыртқы ортаның бірлігі.	интерактивті жалпы шолу	1	1,2,4,7
	№2 Модуль «Асқорыту жүйесі»
2.	Асқорытудың функционалды жүйесі. Асқорыту реттелуінің негізгі принциптері мен механизмдері. Организмде заттек алмасуы туралы жалпы ұғым.	интерактивті жалпы шолу	1	1,2,4,7
	№3 модуль «Тыныс алу жүйесі. Қан»
3.	Қандағы газдың тұрақтылығын қамтамасыз ететін функционалды жүйе. Тыныс алудың реттелуі. Қан жүйесі туралы түсінік. Қаннның негізгі қызметтері.	интерактивті жалпы шолу	1	1,2,4,7
	№4 модуль «Жүрек-қантамыр жүйесі»
4.	Қан айналым функционалды жүйесінің сипаттамасы. Гемодинамика негіздері. Жүрек циклі жəне оның сатылық құрылымдары.	интерактивті жалпы шолу	1	1,2,4,7
	№5 модуль «Несеп-жынысжүйесі»
5.	Зəр түзу жəне зәр шығарудың физиологиялық механизмдері.	интерактивті жалпы шолу	1	1,2,4,7
	№6 модуль «Нерв жүйесі. Сезу ағзалары. Эндокриндік жүйе»
6.	Ми мен жұлын функциясының негізгі заңдылықтары. Вегетативті нерв жүйесінің физиологиясы.	интерактивті жалпы шолу	1	1,2,4,7
7.	Сенсорлы жүйелердің физиологиясы	интерактивті жалпы шолу	1	1,2,4,7
	Жалпы сағаты:		7 сағат

Тәжірибелік сабақтардың тақырыптық жоспары:

№	Тақырыптың аталуы	Өткізу түрі	ұзақтығы	Құзіреттілігі
	№ 1 модуль «Адам анатомиясы мен физиологиясына кіріспе. Тірек-қимыла аппараты».
1.	Қозғыш бұлшықеттердің физиологиясы. Биоэлектрлік құбылыстар.	Тәжірибелік сабақ	2	1,2,3,4, 6,7
2.	Бұлшықеттердің және нерв талшықтарының физиологиялық қасиеттері.	Тәжірибелік сабақ	2	1,2,3,4, 6,7
	№2 Модуль «Асқорыту жүйесі»
3.	Ауыз қуысында, асқазанда астың қорытылуы. Ұйқы безі құрамы мен қасиеттері, оның бөлінуі.	Тәжірибелік сабақ	2	1,2,3,4, 6,7
4.	Ас қорытуда бауырдың ролі. Өттің бөлінуі мен шығарылуы. Ішекте сөлдің бөлінуі. Сіңірілуі оның механизмі.	Тәжірибелік сабақ	2	1,2,3,4, 6,7
	№3 модуль «Тыныс алу жүйесі. Қан»
5.	Тыныс алу циклі. Сыртқы тыныс алу. Қан мен жасушалар арасындағы газ алмасу.	Тәжірибелік сабақ	2	1,2,3,4, 6,7
6.	Қанның физиологиясы. Адам қанының құрамы мен мөлшері. Лейкоциттік формула, Лейкоциттердің клиникадағы маңызы.	Тәжірибелік сабақ	2	1,2,3,4, 6,7
	№4 модуль «Жүрек-қантамыр жүйесі»
7.	Жүрек бұлшықеттерінің физиологиялық қасиеттері.	Тәжірибелік сабақ	2	1,2,3,4, 6,7
8.	Жүрек әрекетінің және тамырлы тонустың реттелуі.	Тәжірибелік сабақ	2	1,2,3,4, 6,7
	№5 модуль «Несеп-жыныс жүйесі»
9.	Зəр түзілудің нейрогуморалдық реттелуі, Соңғы несеп, оның құрамы.	Тәжірибелік сабақ	1	1,2,3,4, 6,7
	№6 модуль «Нерв жүйесі. Сезу ағзалары. Эндокриндік жүйе»
10.	Көру анализаторлары.	Тәжірибелік сабақ	2	1,2,3,4, 6,7
11.	Есту анализаторы. Вестибулярлық анализатор.	Тәжірибелік сабақ	2	1,2,3,4, 6,7
12.	Дəм сезу анализаторы. Иіс сезу анализаторы. Соматосенсорлы жүйе.	Тәжірибелік сабақ	2	1,2,3,4, 6,7
	Жалпы сағаты:		23 сағат

ОСӨЖ тақырыптық жоспары:

№	Тақырыптың аталуы	Өткізу түрі	ұзақтығы	Құзіреттілігі
	№ 1 модуль «Адам анатомиясы мен физиологиясына кіріспе. Тірек-қимыла аппараты».
1.	Синапс, оның физиологиялық қасиеттері.	Оқу-әдістемелік әдебиеттерді меңгеру, кесте құру	2	1,2,3,4,6 ,7
	№2 Модуль «Асқорыту жүйесі»
2.	Тиімді тамақтанудың физиологиялық нормалары және негіздері.	Оқу-әдістемелік әдебиеттерді меңгеру, кесте құру	2	1,2,3,4,5,6,7,8
3.	АІЖ моторлы және эвакуторлы әрекеті. Ас қорытуда тоқ ішектің ролі.	Оқу-әдістемелік әдебиеттерді меңгеру, атласпен жұмыс	2	1,2,3,4, 6,7
	№3 модуль «Тыныс алу жүйесі. Қан»
4.	Қанды зерттеудің клиникалық тəсілдері. Эритроциттер. Гемоглобин. Түстік көрсеткіш. ЭТЖ.	Оқу-әдістемелік әдебиеттерді меңгеру, практикалық жұмыс	2	1,2,3,4,5,6,7,8
5.	Қан топтары (АВО жүйесі, резус-сəйкестік). Қан құю ережелері.	Оқу-әдістемелік әдебиеттерді меңгеру, практикалық жұмыс	2	1,2,3,4,5,6,7,8
6.	1,2,3 модульдер бойынша қорытынды консультация.	практикалық дағдыларды бағалау	2	1,2,3,4,5,6,7,8
	№4 модуль «Жүрек-қантамыр жүйесі»
7.	Гемодинамиканың негізгі заңдары. Артериалық қысым. Қанның систолиялық жəне минуттық көлемі.	Оқу-әдістемелік әдебиеттерді меңгеру, атласпен жұмыс	2	1,2,3,4,5,6,7,8
8.	Лимфа жүйенің функционалды сипаттамасы.	Оқу-әдістемелік әдебиеттерді меңгеру, атласпен жұмыс	2	1,2,3,4,6,7
	№5 модуль «Несеп-жыныс жүйесі»
9.	Бөліп шығарудың физиологиясы. Ағзада гомеостазды ұстап тұруда бөліп шығару ағзаларының ролі.	Оқу-әдістемелік әдебиеттерді меңгеру, атласпен жұмыс	2	1,2,3,4,6,7
10.	Бүйректің бөліп шағармайтын функциялары. Бүйрек функциясының клиникалық-физиологиялық зерттеу әдістері.	Оқу-әдістемелік әдебиеттерді меңгеру, практикалық жұмыс	2	1,2,3,4,5,6,7,8
	№6 модуль «Нерв жүйесі. Сезу ағзалары. Эндокриндік жүйе»
11.	Ми бағаны құрылымының физиологиясы. Базальді ядролардың және үлкен жартышарлар қыртысының функциялары.	Оқу-әдістемелік әдебиеттерді меңгеру, атласпен жұмыс	2	1,2,3,4,6,7
12.	Эндокриндік жүйенің құрылымдық функциялық бірлігі	Оқу-әдістемелік әдебиеттерді меңгеру, кесте құру	2	1,2,3,4,6,7
13.	Гипоталамус-гипофиз бүйрекүсті безі жүйесі. Стресс.	Оқу-әдістемелік әдебиеттерді меңгеру, кесте құру	2	1,2,3,4,6,7
14.	Эндокринді бездердің физиологиясы.	Оқу-әдістемелік әдебиеттерді меңгеру, атласпен жұмыс	2	1,2,3,4,5,6,7,8
15.	4, 5, 6 модульдер бойынша қорытынды консультация.	практикалық дағдыларды бағалау	2	1,2,3,4,5,6,7,8
	Жалпы сағаты:		30 сағат

<предыдущая страница | следующая страница>