Әдістемелік ұсыныстар мен нұсқаулардың; әдістемелік ұсыныстардың; әдістемелік нұсқаулардың титул парағы

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/40

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Филология, журналистика және өнер кафедрасы
«Қазақ тілінің семантикасы» пәнінен 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті», 050205 «Филология: қазақ филологиясы» мамандықтарының студенттеріне арналған пәнді оқыту бойынша

ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР МЕН НҰСҚАУЛЫҚТАР

Павлодар

Әдістемелік ұсыныстар мен нұсқауларды; әдістемелік ұсыныстарды; әдістемелік нұсқауларды бекіту парағы

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/41

БЕКІТЕМІН

ОІ жөніндегі проректор __________ Пфейфер Н.Э.

(қолы) (аты-жөні)

20__ж. «___»____________

Қ ұрастырушы: _____________ ф.ғ.к, доцент Қадырова Б.М.

( қолы) (аты-жөні)

Филология, журналистика және өнер кафедрасы

(кафедра атауы)

«Қазақ тілінің семантикасы» пәні бойынша 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті», 050205 «Филология: қазақ филологиясы» мамандықтарының студенттеріне арналған

ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР МЕН НҰСҚАУЛЫҚТАР

Пәнді оқыту бойынша

Кафедраның отырысында ұсынылды

20__ж. «___»______________,№__ Хаттама

Кафедра меңгерушісі _____________ Жүсіпов Н.Қ. 20__ж. «____» ________

(қолы) (аты-жөні)

Филология, журналистика және өнер факультетінің ОӘК мақұлданды

(факультет атауы)

20__ж. «___»______________, №____ Хаттама

ОӘК төрағасы _______________ Жұманқұлова Е.Н. 20__ж. «____» ________

(қолы) (аты-жөні)

МАҚҰЛДАНДЫ:

ЖжӘҚБ бастығы _____________ А.А.Варакута 20__ж. «____» ________

(қолы) (аты-жөні)

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

20__ж. «___»______________ №____ Хаттама

Пән бойынша қарастырылатын тақырыптар

Дәріс, семинар, өздік жұмыс тақырыптары, онда қарастырылатын сұрақтар семасиологияның өзекті теориялық және методологиялық мәселелерін кеңінен қамтиды. Студенттердің білімді өз бетімен алуға ұмтылушылығын, ізденімпаздық қабілетін арттыру мақсат етіледі. Студенттен әр семинардың берілген сұрақтарына тыңғылықты әзірленуі талап етіледі. Ол үшін студент көрсетілген әдебиеттер бойынша әрбір сұрақтың мәнін ашатындай конспект әзірлеуі қажет. Бұл біріншіден, білімінің жүйелілігін, үздіксіздігін қамтамасыз етеді. Екіншіден, өздік жұмысты орындау, коллоквиум, кезеңдік және қорытынды бақылауға дайындалу барысында пайдасы зор. Семинардың тақырыбымен танысып алған соң, қажетті әдебиеттерді іріктеп алу қажет. Бір сұрақтың айналасында айтылған түрлі авторлардың пікірлеріне іштей салыстырулар жасап, түйінді жерлерін қағаз бетіне түсіру керек. Осы мәселе төңірегіндегі өз ойыңыз қандай, соны дәйектеңіз. Бұдан соң белгілі бір тұжырымды дәлеледеу үшін өзіңіз оқыған көркем туындылардан, сын мақалалардан мысалдар келтіріңіз. Келесі семинарларда алдыңғы өткен сабақтарда дайындаған материалдарыңызды, алған біліміңізді дұрыс пайдалана біліп, жаңа тақырыпппен байланыстырып отырыңыз.

1- тақырып: Семасиология ғылымы, зерттеу нысаны.

1 Семасиология – тіл білімінің бір саласы;

2 Семасиологияның зерттеу әдіс-тәсілдері.

3 Семасиологияның зерттелуі;

Сабақтың мақсаты: Семасиология ғылымы туралы жалпы түсінік беру.

Әдістемелік нұсқау: Қазақ тіл білімінде снмасиология ғылымының зерттеу аясы, зерттелу жайында толық мәлімет беру.

Пайдаланылатын әдебиеттер

Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 1991.
Болғанбаев Ә. Қазақ тілі лексикологиясының мәселелері. Алматы, 1982
Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1993.
Бибеков Қ.Т. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 2007

2-тақырып: Сөз және оған тән белгілер

1 Сөз лексикалық бірлік;

2 Сөздің фонемадан ерекшелігі;

3 Сөздің морфемадан ерекшелігі

Сабақтың мақсаты: Сөзге тән басты белгілерді тұжырымдау..

Әдістемелік нұсқау: Тілдің табиғаты жайындағы ғалымдар пікірлерін салыстыру. Сөзге тән басты белгілерді талдап, жіктеу.

Пайдаланылатын әдебиеттер

Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 1991.
Болғанбаев Ә. Қазақ тілі лексикологиясының мәселелері. Алматы, 1982
Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1993.
Бибеков Қ.Т. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 2007

3-тақырып: Сөздің лексикалық мағынасы

1 Сөздің мағыналық жағы;

2 Лексикалық мағына туралы ғылыми көзқарастар;

3 Лексикалық мағынаға тән белгілер.

Сабақтың мақсаты: Лексикалық мағына жайындағы ғалымдар көзқарастарына шолу жасау.

Әдістемелік нұсқау: Лексикалық мағына ғана тән белгілерді саралату. Лексикалық мағынаның түрлеріне талдату.
Пайдаланылатын әдебиеттер:

Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 1991.
Болғанбаев Ә. Қазақ тілі лексикологиясының мәселелері. Алматы, 1982
Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1993.
Бибеков Қ.Т. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 2007

4-тақырып: Сөздің ауыспалы мағынасы.

1 Сөздің ауыспалы мағынасы туралы түсінік

2 Сөзің ауыспалы мағынада қолданылуының сыртқы себептері;

3 Сөздің лексикалық мағынасының түрлері мен типтері

4 Метафора және метонимия.

Сабақтың мақсаты: Сөздің ауыспалы мағынасы туралы мәлімет беру.

Әдістемелік нұсқау: Сөз бен мағына, сөз және ұғым туралы түсініктерді бекіту. Мағына мен ұғымның сөзбен ғана емес тіркескен күйде басқа ұғымдар жасай алатынын мысалдармен дәлелдету. Сөздің тілдік табиғатын ашатын басты 6 белгіні жаттату не жадыларында сақтату.

Пайдаланылатын әдебиеттер

Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 1991.
Болғанбаев Ә. Қазақ тілі лексикологиясының мәселелері. Алматы, 1982
Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1993.
Бибеков Қ.Т. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 2007

5-тақырып: Табу және эвфемизмдер. Дисфемизмдер.

Табу сөздер және эвфемизмдер
Табу сөздер және эвфемизмдердің ұлттық дүниетаныммен байланысы;
Дисфемизмдерді қолданудың когнитивтік аспектісі.

Сабақтың мақсаты: Табу мен эвфемизмдердің қолданылуы жөнінде мәлімет беру.

Әдістемелік нұсқау: Сөз мағыналыры туралы түсініктерін кеңейту. Теориялық білімді жүйелі, тиянақты баяндауға дағдыландыру, өз бетінше жұмыс істеуге, практикалық қабілеттерін дамытуға ықпал ету.

Пайдаланылатын әдебиеттер

Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 1991.
Болғанбаев Ә. Қазақ тілі лексикологиясының мәселелері. Алматы, 1982
Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1993.
Бибеков Қ.Т. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 2007

6-тақырып: Лексикалық мағынаның құрылымы

1 Лексикалық мағына құрылымы туралы теориялық көзқарастар

2 Лексикалық маҒына түрлері

3 Сөз мағынасының өзгеру себептері

Сабақтың мақсаты: Сөз мағынасының өзгеру жолдарын меңгерту.

Әдістемелік нұсқау: Лексикалық мағынаның құрылымын меңгерту. Лексикалық мағына түрлері мен ауыс мағында қолдану жолдарын көркем шығармадан мысал келтіре отырып дәлелдеу.

Пайдаланылатын әдебиеттер

Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 1991.
Болғанбаев Ә. Қазақ тілі лексикологиясының мәселелері. Алматы, 1982
Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1993.
Бибеков Қ.Т. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 2007

7-тақырып: Денотаттық және сигнификаттық мағына

1 Денотаттық және сигнификаттық мағына

2 Лексикалық мағынаның макрокомпоненттері

3 Коннотациялық мағына және прагматикалық мағына.

4 Эмоционалды мағына

Сабақтың мақсаты: Денотаттық және сигнификаттық мағына ерекшеліктерін түсіндіру

Әдістемелік нұсқау: Берілген сұрақтар бойынша жауаптары тыңдалады. Басты мақсат – макромағыналдардың тілдік сипатын меңгерту.

Пайдаланылатын әдебиеттер

Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 1991.
Болғанбаев Ә. Қазақ тілі лексикологиясының мәселелері. Алматы, 1982
Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1993.
Бибеков Қ.Т. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 2007

8-тақырып: Лексикалық мағынаның микрокомпоненттері.

1 Даралаушы сема

2 Жалпылаушы және айырушы сема

3 Позитивті және неготивті сема

Сабақтың мақсаты: Лексикалық мағынаның микрокомпоненттерін меңгерту.

Әдістемелік нұсқау: Лексикалық мағынаның микрокомпененттерінің түрлерін сралап қарастыру, сема түрлерін: даралаушы, жалпылаушы, айырушы, позитивті, неготивті семалардың ерекшеліктерін қарастыру, өз мысалдары арқылы дәлелдету.

Пайдаланылатын әдебиеттер

Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 1991.
Болғанбаев Ә. Қазақ тілі лексикологиясының мәселелері. Алматы, 1982
Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1993.
Бибеков Қ.Т. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 2007

9-тақырып: Лексикалық мағынаның макрокомпоненттері.

1 Даралаушы сема

2 Жалпылаушы және айырушы сема

3 Позитивті және неготивті сема

Сабақтың мақсаты: Лексикалық мағынаның макрокомпоненттерін меңгерту.

Әдістемелік нұсқау: Лексикалық мағынаның макрокомпененттерінің түрлерін сралап қарастыру, сема түрлерін: даралаушы, жалпылаушы, айырушы, позитивті, неготивті семалардың ерекшеліктерін қарастыру, өз мысалдары арқылы дәлелдету.

Пайдаланылатын әдебиеттер

Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы, 1991.
Болғанбаев Ә. Қазақ тілі лексикологиясының мәселелері. Алматы, 1982
Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1993.