Әдістемелік ұсыныстарға және нұсқауларға, әдістемелік ұсыныстарға, әдістемелік нұсқауларға арналған титул парағы

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/40

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Машина жасау және стандарттау кафедрасы

5B073200 – Стандарттау, сертификаттау және метрология мамандығының студенттеріне

Сертификаттау пәнінен
зертханалық сабақтарына арналған

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР ЖӘНЕ ҰСЫНЫСТАР

Павлодар

Әдістемелік ұсыныстарды және нұсқауларды, әдістемелік ұсыныстарды, әдістемелік нұсқауларды бекіту парағы

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/41

БЕКІТЕМІН

ОІ жөніндегі проректор

_________ Пфейфер Н.Э.

2011 ж. «___»________

Құрастырушы __________ аға оқытушы, магистр Д.А. Искакова

Машина жасау және стандарттау кафедрасы
Сертификаттау пәні бойынша

5B073200 – Стандарттау, сертификаттау және метрология мамандығының студенттеріне

зертханалық жұмыстарына арналған
Әдістемелік нұсқаулар және ұсыныстар

2011 ж. «___»______ кафедра отырысында ұсынылған № _______ хаттама

Кафедра меңгерушісі ______________ Ықсан Ж. М.

(қолы)
Металлургия, машинажасау және көлік факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған 2011 ж. «__» __________ № ____ хаттама

ОӘК төрағасы ____________ Ахметов Ж.Е. «___»________2011ж.

(қолы) (күні)

ҚҰПТАЛҒАН:

ЖжӘҚБ бастығы _________ Варакута А.А. «___»__________ 2011ж.

(қолы) (күні)
Университет оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған

«___» ______________ 2011ж. № _____ хаттама.

№1 зертханалық жұмыс. «Өнімді, қызметтерді, сапа жүйелерді сәйкестікке растауды өткізу технологиясы».
Жұмыстың мақсаты – студенттердің сапа жүйелердің, қызметтердің, өнімнің сапа көрсеткіштеріне әсер ететін өлшеу нәтижелерін өндеуін зерттеуінде.

[1, 2, 3, 4, 5, 6]

1 Бұл кезде нәтижелерді өндеу жаңылыстардың (қатан көрсеткіштердің) жоқтығына тексеру бастау керек.

Жаңылыс – бұл осы қатардың басқа нәтижелерінен айырылады өлшеулердің берілген шарттары үшін; байқаулардан тұратын қатарға кіретін жеке қадағалаудың нәтижесі.

Егер өлшеу кезінде оператор осындай нәтижені кездессе және соның мәселесін нақты тапса, сонда оның бұл нәтижені алып тастап, соның орнына басқа қосымша қадағалауды (қажет болса) өткізуге құқысы бар.

Бар қадағалау нәтижелерін өндеу кезінде жеке нәтижелерді өз еркімен алып тастауға болмайды, өйткені бұл өлшеу нәтиженің дәлдігін жалған көтеруіне әкелуі мүмкін.

Сондықтан келесі процедураны өткізеді. Формула бойынша қадағалау нәтижелерінің орта арифметикалықты санайды.

Содан кейін қадағалау нәтижесінің ОКА (орта квадратты ауытқу) санайды. -тен болжамды мүлт кетудің ауытқуын табады:

Өлшеу нәтижесі деп

қадағалау нәтижелерінің

орта арифметикалықты алады.

қателігі кездейсоқ және жүйелі құрылымдардан тұрады.

Өлшеу кезінде алынған сандар нақтылы болады, жуықталған болып келеді және өзінде көп жағдайда белгісіз бір қателік орын табады.

Сол қадағалауларды өндеу кезінде болатын нәтижелер дәлдігі, келесі санаулар өлшеу нәтижесінің қажетті дәлдігімен сәйкестендіру қажет.
2 Қатан қателіктерді бағалау

белгілі генеральді орта квадратты ауытқу және белгісіз генеральді орта болған кезде қадағалау нәтижелерінің қалыптысыздықты бағалау критерийі.

Егер генеральді орта квадратты ауытқу белгілі болса, ал генеральді орта белгісіз болса, сонда қадағалау ретінің нәтижелерін реттеу таңдауы үшін таңдаулы орта квадратты ауытқуын таңдап, қатынасын есептеп, шамасымен тексереді (кестелерден алынады).

2.1кесте

таңдау көлемі	Шекті мәні		Мәндік деңгейіндегі 3
таңдау көлемі	0,100	0,050	0,010	0,005
3	1,497	1,738	2,215	2,306
4	1,696	1,941	2,431	2,618
5	1,835	2,080	2,574	2,764
6	1,939	2,184	2,679	2,870
7	2,022	2,0267	2,761	2,952
8	2,091	2,334	2,828	3,019
9	2,150	2,392	2,884	3,074
10	2,200	2,441	2,931	3,122
11	2,245	2,484	2,973	3,163
12	2,284	2,523	3,010	3,199
13	2,320	2,557	3,043	3,232
14	2,352	2,589	3,072	3,261
15	2,382	2,617	3,099	3,287
16	2,409	2,644	3,124	3,312
17	2,434	2,688	3,147	3,334
18	2,458	2,691	3,168	3,355
19	2,480	2,712	3,188	3,375
20	2,500	2,732	3,207	3,393
21	2,519	2,750	3,224	3,409
22	2,538	2,768	3,240	3,425
23	2,555	2,784	3,255	3,433
24	2,571	2,800	3,269	3,453

3 белгілі генеральді орта квадратты ауытқу және белгілі генеральді орта болған кезде қадағалау нәтижелерінің қалыптысыздықты бағалау критерийі. генеральді орта квадратты ауытқу белгілі болған шартында, таңдау шығарылған генеральді жиынтық орта мәнінде болса, сонда формула бойынша қадағалау нәтижесінің қалыптысыздығын есептейді.

Бақылау сұрақтар

1 Қалыптысыздықты бағалайтын критерийлері

2 Қатан қателіктерді бағалау критерийі

3 Қатан қателіктерді табу тәсілдерін қолдануымен өлшеуді орындау әдістемесі

4 Қатан қателіктер орын табатын мәселелері
№2 зертханалық жұмыс. «Сәйкестікті растау үшін қажетті өнімнің, қызметтердің сапа көрсеткіштерді таңдау».
Жұмыс мақсаты:

сертификаттау сұлбаларын әзірлеу әдістемесін, сертификаттау бойынша негізгі стандарттарды оқып білу;
нормативтік құжаттаманы дұрыс пайдаланып;
толтыру.

Жұмыс тәртібі:

Бір өнімді немесе қызметті таңдап сапа көрсеткіштерді таңдау керек.

Өнімді немесе қызметті студент өз еркімен таңдайды немесе тапсырманы жетекші береді. Соны талдау тәсілдері төмен көрсетілген.

[1, 2, 3, 4, 5, 6]

Негізгі мәліметтер

Өнімді сертификаттау мынындай негізгі жүйеде жүргізіледі:

сертификаттау органына сертификаттау жөнінде өтінім беру;
өтінімді қарастырып ол жөніндегі шешімді өтінушіге жіберу;
өтінуші мен сертификаттау органы өнімді сертификаттау жұмысын жүргізу жөнінде шарт жасайды;
өнімнің үлгілерін іріктеу, ұқсастыру және сынаудан өткізу;
өндірісті тексеру (егер сертификаттау сызбасында көзделген болса);
жүргізілген жұмыстардың нәтижелерін талдау, сертификат беру мүмкіндігі туралы шешім қабылдау;
сертификат беру және сертификаттаудың мемлекеттік жүйесі тізіліміне тіркеу;
сертификатталған өнімді сәйкестік белгісімен таңбалау;
сертификаллаған өнімді оның қабылданған сызбасы бойынша инспекциялық тексеру.

Кейбір сызбалар бойынша сертификаттағанда келтірілген жүйедегі жұмыстардың барлығы бірдей қолданылмауы да мүмкін.

Әрбір жұмыс реттерінің мағынасына толық тоқталайық.

Сертификаттауды жүргізу үшін өтінуші сертификаттау органына өтінім жолдайды. Бірнеше сертификаттау органы болған жағдайда өтінуші оның қайсысына болса да өтінімін жолдай алады. Өтінуші ретінде өнімін сертификаттауға ұсынып отырған, сертификаттау жүйесінің ережелерін мойындайтын және оны жүргізу шығынын өтуге міндеттеме ала алатын заңды тұлға (немесе жеке кәсіпкерлер) болуы мүмкін.

Міндетті сертификаттауды сәйкестік туралы декларациясы қолданылатын сызбалар бойынша жүргізгенде өтінуші сертификаттау органына өтініммен қоса сәйкестік туралы деклорациясын да ұсынады.

Сертификаттау органы өтінімді қарастырып 2 апта ішінде өтінушіге шешімін айтады. Шешімде сертификаттаудың барлық негізгі жағдайлары келтіріледі: сертификаттау сызбасы (егер өтінуші оны өзі ұсынбаса) қажетті құжаттардың тізімі, тіркеуден өткен сынау зертханаларының тізімі, өндірісті немесе сапа жүйесін сертификаттауды жүзеге асыратын сертификаттау органдары (егер бұл сертификаттау сызбасында көрсетілсе). Нақтылы сынау зертханасын, сапа жүйесін (өндірісті) сертификаттай алатын сертификаттау органын өтінуші өзі таңдайды.

Өтінуші сертификаттауды өткізу жағдайымен келіскен болса сертификаттау органына бекітілген шартты және белгілінген төлем құжатын жібереді.

3. Өтінімде көрсетілген өнімнің үлгілерін іріктеуді көп жағдайда сынау зерханалары жүргізеді. Сынау өтінуші өндіретін өніммен конструкциясы, құрамы, дайындау технологиясы бірдей үлгілерге жүргізіледі. Іріктеп алынатын үлгілердің саны (іріктеу көлемі), оларды іріктеу методикасы, сәйкестендіру және сақтау нормативтік құжаттардың (сертификаттау органының құжаттарының) талаптарына сәйкес болуы тиіс.

Сәйкестендіру өнімнің нақтылығын, яғни оның атауына, таңбасында көрсетілген партия номеріне сәйкестігін анықтайды.

Сынау өнімді сертификаттауда қолданылатын нормативтік құжаттарда көрсетілген сынау жұмыстарын жүргізуге сәйкес тіркелген сынақ зертханасында жүргізіледі. Сынау хаттамасы өтінушіге және сертификаттау органына беріледі. Сынау хаттамаларының көшірмесі және сынаудан өткен үлгілер сертификаттың қолдану мерзімі аяқталғанға дейін сақталады. Сынау нәтижесі бір көрсеткіш бойынша болса да талаптарға сәйкес болмаса, онда сертификаттау мақсатындағы сынаулар тоқтатылады және бұл жөнінде өтінушіге және аймақтық органдарға хабарланады.

4. Сертификаттау сызбасына сәйкес өндіріс жағдайын талдау (2а, 4а, 9а, 10а сызбалары), өндірісті және сапа жүйесін сертификаттау (5 және 6 -сызбалары) жүргізілуі мүмкін.

5. Сертификаттау органы сынау хаттамасын талдағаннан және өндірісті тексергеннен кейін өнімнің белгіленген талаптарға сәйкестігін бағалайды. Нәтижелер оң болса сертификаттау органы сертификат толтырып оны тіркеуден өткізеді. Сертификат тіркеу номері болғанда ғана жарамды болып есептеледі.

Міндетті сертификаттауда сертификат өнім барлық нормативтік құжаттардың талаптарына толығымен сәйкес болғанда ғана беріледі. Сәйкестік сертификатының құрамында міндетті түрде өрт қауіпсіздігі жөніндегі сертификат болуы тиіс керек.

Сертификатты қолдану мерзімін сертификаттау органы сертификаттау сызбасына, өнімнің өзінің және оны өндіру ерекшеліктеріне, өнімге қатысты нормативтік құжаттардың қолдану мерзіміне, өндірісті және сапа жүйесін сертификаттау мерзіміне сәйкес тағайындайды, бірақ та бұл мерзім үш жылдан аспауға тиіс.

Егер сертификаттауға негіз болған нормативтік құжаттардағы нормалардың қатаңдығы жоғарыласа, онда осы өзгеріс енгізілгеннен бастап сертификатты қолдану мүмкіндігі жойылады.

Өнімді сертификаттау халықаралық жүйе немесе келісім аумағанда жүргізілсе, онда сертификат пен сәйкестік белгісінің түрлері, беру тәртібі, қолдану мерзімі осы жүйенің немесе келісімнің ережелерін ескере отырып тағайындалады.

6. Өнімді сәйкестік белгісімен таңбалауды айқын бейнелеуді, сыртқы әсерлерге төзімділікті, өнімнің жарамдылық мерзімінде өзгермеу қабілетін қамтамасыз ететін әдістермен дайындаушы (сатушы) жүзеге асырады. Таңбалау әдісі мен орнын, олар сертификаттау тәртібін белгілейтін нормативтік құжаттарда анықталмаған жағдайда, сертификаттау органы өтінушімен бірлесе отырып ҚР СТ 3.1 талабына сай белгілейді.

7. сертификаттау сызбасында сертификатталған өнімді инспекциялық тексеру қарастырылса, онда оны сертификат берген орган жүзеге асырады. Инспекциялық тексеру сертификат пен өнімді сәйкестік белгісімен таңбалау құқығын қолдану мерзімінде әр жылда кем дегенде бір рет мерзімді немесе жоспардан тыс тексеру түрінде жүргізіледі. Жоспардан тыс тексеріс сертификатталған өнім сапасына байланысты шағым-арыз түскенде жүргізіледі.

Инспекциялық тексерудің мақсаты – таратылып жатқан өнімнің белгіленген талаптарға сәйкестігін растау. Инспекциялық тексеру нәтижесі актілер түрінде толтырылады. Тексеру нәтижесінде өнімнің нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес еместігі анықталса сертификаттау органы сертификатты тоқтатуы немесе қолданыстан шығаруы және сәйкестік белгісін қолдану құқығына берілген лицензияны жоюы мүмкін.
Бақылау сұрақтары

1 Өнімді сертификаттау үшін арналған жүйе

2 Сертификаттау органына өтінім қалай жазылады, кім құжаттаманы толтырады

3 Сертификаттау органы беретін шешімде не жазылады, қай мерзімде орындалады

4 Инспекциялық тексеру
№3 зертханалық жұмыс. «Сәйкестікті растаудың ең ыңғайлы сұлбасын таңдау».
Жұмыс мақсаты:

сертификаттау сұлбаларын әзірлеу әдістемесін, сертификаттау бойынша негізгі стандарттарды оқып білу;
нормативтік құжаттаманы дұрыс пайдаланып;
толтыру.

Зертханалық жұмыстың жабдықтандыруы

СТ РК 3.4- 2003ж.
Әдістемелік нұсқау.
Пән бойынша дәріс кешені. [1, 2, 3, 4, 5, 6]

Тапсырма.

СТ РК 3.4-2003ж танысып, әдістеме бойынша жұмысты орындау

Жұмыстың әдісетемсі және орындау реті

СТ РК 3.4-2003 құрылымын және мазмұнын талдау
Зертханалық жұмыс бойынша есепке негізгі мәліметтерді енгізу
Зертханалық жұмыстың орындалуының реттілігі стандарттардың құрылымы, мазмұны және бөлімдер нөмірлеуі бойынша жасалу қажет.

Негізгі мәліметтер
Қазақстан Республикасының «Техникалық реттеу туралы» Заңы сәйкестікті міндетті растаудың екі түрін қарастырады: декларациялау және міндетті сертификаттау. Нақтылы өнім түрінің сәйкестігін міндетті растаудың түрі мен сызбасы техникалық регламентте толық белгіленеді, ал ондағы сызбалар құрамы өнімнің ерекшелігін ескере отырып істі атқару мерзімін қысқартуды және өтініш берушінің шығынын азайтуды қамтамасыз етуге бағытталған.

Сәйкестікті растау сызбасы – объектінің техникалық регламенттерде, стандарттарда немесе шарттарда белгіленген талаптарға сәйкестігін осы жұмысты жүргізудің нақты кезеңдерін (сынау, өндірісті бағалау, сапа менеджменті жүйесін бағалау, нормативтік және техникалық құжаттаманы талдау және басқалар) сипаттай отырып айқындау тәсілдері.

Сәйкестікті міндетті растау сызбасын таңдау мына критерийлерге сүйене отырып жүргізіледі:

1) келтірілетін зиянның қауіп-қатер деңгейіне;

2) өнімнің қауіпсіздік көрсеткіштерінің өндірістік факторлардың әсеріне сезімталдығына;

3) өнімнің күрделілік деңгейіне.

Сәйкестікті міндетті растаудың түрі мен сызбасы тауардың еркін айналуына және ЕО пайдалы практикасын, әсіресе сәйкестікті растаудың модульдік принципін, қолдануға заңда көрсетілген нормаларға сәйкестіндірілген жағдайларды туғызу керек.

Елімізде техникалық реттеу объектісінің техникалық регламенттерге сәйкестігін растауда қалыптасқан ерекшеліктерді мына екі негізгі жағдайлардан көруге болады:

- ЕО міндетті растаудың жалғыз түрі – декларациялау ғана қолданылса ҚР «Техникалық реттеу туралы» Заңында оған қоса растаудың екінші түрі-міндетті сертификаттау енгізілген;

- «Техникалық реттеу туралы» Заңына сәкес декларациялау сызбаларында Еуропалық модульдерге тән типті сертификаттау, сәйкестік туралы декларация берілген өнімге инспекциялық тексеру жүргізу, жобаны сертификаттау сияқты элементтерді қолдануға мүмкіндік қарастырылмаған.

Келтірілген ерекшеліктерді ескере отырып, сәкестікті міндетті растау түрлерін және сызбасын таңдау жүйесі 5-суретте келтірілген (Ресей мем. стандарты ұсынған).
СТ РК 3.4-2003

ПР РК 50.3.19-96 Қазақстан Республикасының сертификаттау бойынша мемлекеттік жүйесі.

ПМГ 36-2001 Тәуелсіз мемлекеттердің қатысушылардың сйәкестік сертификаттарын мойындау реті.

Сәйкестікті міндетті растаудың түрлерін таңдау

- өнімнің қауіп-қатерлігі де жоғары рынокты қорғаудың арнайы шараларымен қоса өнімнің қауіп-қатерлік деңгейінің жоғары болуы

- сертификаттау саласындағы халықаралық келісімдер

- нақтылы өтінім берушінің декларация қабылдауға мүмкіндігінің жоқтығы

Сәйкестікті міндетті растауды декларация түрінде жүргізу

Сәйкестікті міндетті растауды сертификаттау түрінде жүргізу

Декларациялау сызбасы

Сертификаттау сызбасы

сурет. Техникалық регламенттерде сәйкестікті міндетті растаудың түрі мен сұлбасын таңдау

Сертификаттау сұлбаларын таңдау бойынша әдістеме

1-сұлба қызметтің сапасы мен қауіпсіздігі атқарушының (мысалы, экскурсия жетекшісінің, оқытушының, шаштараздың, массажистің, т.б.) шеберлігіне байланысты болғанда қолданылады. Шеберлікті бағалағанда және бақылағанда қызметке ерекше стандарт түрі – қызмет көрсетушілерге қойылған талаптар қолданылады.

2- сұлбада қызмет көрсету процестерін мына белгілерге сүйене отырып бағалайды:

процеске талаптар тағайындайтын құжаттардың (нормативтик және техникалық құжаттардың) түгел болуына және дер кезінде жаңартылуына;
қызметті көрсету процестерін метрологиялық, әдістемелік, ұйымдастырушылық, ақпараттық, құқықтық ж.б. қамтамасыз етуге;
процестің қауіпсіздігі мен тұрақтылығына;
күтушілер мен жұмысшылардың іскерлігіне;
тарататын тауарлардың қауіпсіздігіне.

3- сұлба өндірістік қызметті сертификаттауда қолданылады.

4- сұлба бойынша жұмыс пен қызметті орындаушы мекеменің (кәсіпорынның) мемлекеттік стандарттарда белгіленген талаптарға сәйкестігін бағалайды. Бағалау жұмысты орындау және қызметті көрсету процестерін 2-сызбада көрсетілген белгілер бойынша жүргізіліп қана қоймай, сонымен қатар қызметке қатысты стандарттардың екінші ерекше түрі – кәсіпорындарды сыныптауды қолдана отырып кәсіпорынға белгіленген санаттардың дұрыстығын да (қонақ үйдің жұлдыз санын, отельдің дәрежесін, қоғамдық тамақтану мекемесін түрін, мейрамхананың қатарын, т.б.) қамтиды.

Көрсетілетін қызметті сертификаттау сұлбалары

Сұлба №	Жұмысты орындауды, қызмет көрсетуді бағалау	Жұмыс пен қызмет нәтижелерін тексеру (сынау)	Сертификатталған жұмыс пен қызметті инспекциялық тексеру
1	Жұмыс пен қызметті атқарушының шеберлігін бағалау	Жұмыс пен қызмет нәтижелерін тексеру (сынау)	Жұмыс пен қызметті атқарушының шеберлігін тексеру
2	Жұмысты орындау мен қызмет көрсету процестерін бағалау	Жұмыс пен қызмет нәтижелерін тексеру (сынау)	Жұмысты орындау мен қызмет көрсету процестерін тексеру
3	Өндіріс жағдайын талдау	Жұмыс пен қызмет нәтижелерін тексеру (сынау)	Өндіріс жағдайын тексеру
4	Мекемені (өндірісті) бағалау	Жұмыс пен қызмет нәтижелерін тексеру (сынау)	Белгіленген талаптарға сәйкестігін тексеру
5	Сапа жүйесін бағалау	Жұмыс пен қызмет нәтижелерін тексеру (сынау)	Сапа жүйесін тексеру
6	Жұмысты орындау және қызмет көрсету сапасын тексеру	Өтінім декларациясын қарастыру (құжаттармен қоса)	Жұмысты орындау және қызмет көрсету сапасын тексеру
7	Сапа жүйесін бағалау	Өтінім декларациясын қарастыру (құжаттармен қоса)	Сапа жүйесін тексеру

Бұл сұлба бойынша мекеменің (кәсіпорынның) материалдың-техникалық базасының, қызмет көрсету жағдайының, нормативтік құжаттардың қауіпсіздікталаптарына сәйкестігін атттестациялайды.

4- сұлбаны қызмет көрсету саласындағы ірі кәсіпорындарды сертификаттау үшін қолдану ұсынылды.

5- сұлба өте қауіпті жұмыстар мен қызметтерді (медициналық, жолаушыларды тасымалдау, т.б.) сертификаттағанда ұсынылады. 5-сызба (және 7-сызба) бойынша сапа жүйесінің юағалауды ИСО 9000 сериялы стандарттары бойынша сапа жүйесін сертификаттайтын сарапшылар жүргізеді.

6 және 7- сұлбалар жұмыс пен қызметтің белгіленген талаптарына сәйкестігін дәлелдейтін өтінім – декларациясын және оған қоса ілістірілетін құжаттарды пайдалануға негізделген. Өнімді 9 және 10-сызбалармен сертификаттаудағы сияқты кәсіпорын бастығы (немесе жеке кәсіпкер) міндетті сертификаттау объектісінің белгіленген талаптарға сәйкестігін мәлімдейді.

6- сұлбаны өз елемізде және шетелдерде өзін сапалы жұмыс пен қызметті жүргізе алатындығын көрсете білген шағын кәсіпорындардың жұмыстары мен қызметтерін сертификаттағанда қолданылады.

7- сұлбаны дайындаушыда сапа жүйесі бар болғанда қолданалады. Жұмыс жүргізуді, қызмет көрсетуді бағалау жұмыс пен қызметті сапа жүйесінің стандарттарына сәйкестігін дәлелдеу мақсатында кәсіпорынды тексеру түрінде жүргізіледі.

Ерікті сертификаттауда 1-5- сұлбалар қолданылады, ал 6 және 7 сұлбалар (сәйкестік деклорациясын пайдалануға негізделген) ерікті сертификаттауда қолданылмайды.

Есепке қойылатын талаптар.

Есеп ақ түсті стандарттық парақтырда жасалынады
Мәтін құжаттарына арналған талаптарына сай орындалады
Титул парағы үлгі бойынша жасалынады.
Тапсырмалар жеке түрде беріледі.
Зертханалық жұмыс орындаған соң лезде қорғалуы керек немесе келесі сабақта (график бойынша).
Студенттер зертханалық жұмыстың тапсыру графигімен танысу қажет.

Бақылау сұрақтары.

1.Өнімді сәйкестікті растау.

2. Өнімнің сәйкестікті растаудың түрлері.

3. Міндетті растаудың формалары.

4. Міндетті сертификаттауға арналған өнімнің тізімі.

5. Импорттауға арналған өнімнің сертификаттауы.

6. Өнімнің сәйкестікті растауды өткізу реті.

7.Тапсырыс беру және қарастыру

8. Үлгілерді таңдау және идентификаттауды өткізу.

9. Сәйкестік туралы тапсырысты қарастыру және өндіру күйін талдау.

10. Сертификаттау сұлбаларды таңдау бойынша нұсқаулар.

11. Инспекциондық бақылау.

12. Сәйкестік декларация.

13 Ерікті сертификаттау.

№4 зертханалық жұмыс. «Сәйкестікті растаудың нәтижелері бойынша құжаттарды дайындау»
1.Негізгі мәліметтер
СТ РК 3.4-2003

ПР РК 50.3.19-96 Қазақстан Республикасының секртификаттау бойынша мемлекеттік жүйе.

ПМГ 36-2001 Тәуелсіз мемлекеттердің қатысушылардың сйәкестік сертификаттарын мойындау реті.

[1, 2, 3, 4, 5, 6]

Зертханалық жұмыстың жабдықтандыруы
1 СТ РК 3.4- 2003ж.

2 Әдістемелік нұсқау.

3 Пән бойынша дәріс кешені.
Тапсырма.

СТ РК 3.4-2003ж танысып, әдістеме бойынша жұмысты орындау

Жұмыстың әдісетемсі және орындау реті
1 СТ РК 3.4-2003 құрылымын және мазмұнын талдау

2 Зертханалық жұмыс бойынша есепке негізгі мәліметтерді енгізу

3 Зертханалық жұмыстың орындалуының реттілігі стандарттардың құрылымы, мазмұны және бөлімдер нөмірлеуі бойынша жасалу қажет.
Анықтама
2.Қысқаша мәліметтер.

Өнімді сертификаттаудағы сияқты барлық сызбаларда белгіленген талаптарға сәйкестікті дәлелдейтін сертификаттау жұмыстарынан тыс алынған үстеме құжаттар пайдалануы мүмкін. Үстеме құжаттар - әлеуметтік зерттеулер нәтижелері, сараптамалық бағалау, өнімді сынау хаттамасы (қызмет көрсетудің нәтижесі ретінде),үкіметтік органдардың қорытындалары. Бұл құжаттар бағалау, тексеру, жұмыс пен қызметті инспекциялық тексеру жұмыстарын қысқартуға негіз болуы мүмкін.

Жұмыстар мен қызметтің нәтижелерін тексеруде әлеуметтік және сараптамалық әдістер кеңінен қолданылады. Мысалы, дүкендерде, қоғамдық тамақтану мекемелерінде қызмет көрсету деңгейін бағалау үшін ол жөнінде тұтынушылардан сұрау жүргізіледі. Жөндеу мекемелерінде тапсырыс берушілердің аты-жөндері жазылған кітаршаның көмегімен тұтынушылардың жөндеу және қызмет көрсету сапасы жөніндегі пікірлерін білдіреді.

Егер жұмыс пен қызметтің нәтижелерін бағалау мамандардың көмегін қажет ететін болса, онда оған тәжірибелі мамандарды – сарапшыларды қатыстырады, ал бағалау жұмыстарының нәтижелерін шығару үшін эксперттік эдістер қолданылады. Мұндай жағдайға жататындар: тамақтану мекемелерінде азық-түліктің сапасын айыру, шаштараздарда жасалынған шаштың сәнділігін бағалау, білім беру саласында сабақты өткізу сапасы және білім беру деңгейін бағалау, т.б.

Жұмыс пен қызметті сертификаттау жүйесінің ерекшелігі – сертификаттау жүйесінің құрылымында (мысалы, бөлшек саудада) сынақ зертханаларының болмауы мүмкін, өйткені нәтижелерді тексеру үшін сынақ жұмыстарының қажеті жоқ. Қажет болған жағдайда сертификаттау органы бұл жұмысқа тіркеуден өткен сынау зертханаларын қатыстыруы мүмкін.
Өнімді сертификаттауды жүргізу тәртібі

Өнімді сертификаттау мынындай негізгі жүйеде жүргізіледі:

сертификаттау органына сертификаттау жөнінде өтінім беру;
өтінімді қарастырып ол жөніндегі шешімді өтінушіге жіберу;
өтінуші мен сертификаттау органы өнімді сертификаттау жұмысын жүргізу жөнінде шарт жасайды;
өнімнің үлгілерін іріктеу, ұқсастыру және сынаудан өткізу;
өндірісті тексеру (егер сертификаттау сызбасында көзделген болса);
жүргізілген жұмыстардың нәтижелерін талдау, сертификат беру мүмкіндігі туралы шешім қабылдау;
сертификат беру және сертификаттаудың мемлекеттік жүйесі тізіліміне тіркеу;
сертификатталған өнімді сәйкестік белгісімен таңбалау;
сертификаллаған өнімді оның қабылданған сызбасы бойынша инспекциялық тексеру.

Әрбір жұмыс реттерінің мағынасына толық тоқталайық.

Сертификаттауды жүргізу үшін өтінуші сертификаттау органына өтінім жолдайды. Бірнеше сертификаттау органы болған жағдайда өтінуші оның қайсысына болса да өтінімін жолдай алады. Өтінуші ретінде өнімін сертификаттауға ұсынып отырған, сертификаттау жүйесінің ережелерін мойындайтын және оны жүргізу шығынын өтуге міндеттеме ала алатын заңды тұлға (немесе жеке кәсіпкерлер) болуы мүмкін.

Сертификаттау органы өтінімді қарастырып 2 апта ішінде өтінушіге шешімін айтады. Шешімде сертификаттаудың барлық негізгі жағдайлары келтіріледі: сертификаттау сызбасы (егер өтінуші оны өзі ұсынбаса) қажетті құжаттардың тізімі, тіркеуден өткен сынау зертханаларының тізімі, өндірісті немесе сапа жүйесін сертификаттауды жүзеге асыратын сертификаттау органдары (егер бұл сертификаттау сызбасында көрсетілсе). Нақтылы сынау зертханасын, сапа жүйесін (өндірісті) сертификаттай алатын сертификаттау органын өтінуші өзі таңдайды.

2 Мәтін құжаттарына арналған талаптарына сай орындалады

3 Титул парағы үлгі бойынша жасалынады.

4 Тапсырмалар жеке түрде беріледі.

5 Зертханалық жұмыс орындаған соң лезде қорғалуы керек немесе келесі сабақта (график бойынша).

6 Студенттер зертханалық жұмыстың тапсыру графигімен танысу қажет.

Бақылау сұрақтары.

1.Өнімді сәйкестікті растау.

2. Өнімнің сәйкестікті растаудың түрлері.

3. Міндетті растаудың формалары.

4. Міндетті сертификаттауға арналған өнімнің тізімі.

5. Импорттауға арналған өнімнің сертификаттауы.

6. Өнімнің сәйкестікті растауды өткізу реті.

7.Тапсырыс беру және қарастыру

8. Үлгілерді таңдау және идентификаттауды өткізу.

9. Сәйкестік туралы тапсырысты қарастыру және өндіру күйін талдау.

10. Сертификаттау сұлбаларды таңдау бойынша нұсқаулар.

11. Инспекциондық бақылау.

12. Сәйкестік декларация.

13 Ерікті сертификаттау.

Әдебиет
Негізгі

1. «Техникалық реттеу туралы» ҚР Заңы. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 9 қарашадағы № 603 Қаулысы.

2. «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» ҚР Заңы – Алматы.

3. «Өлшеу бірлігін қамтамасыз ету туралы» ҚР Заңы – Алматы.

4. Дәріс кешені.
Қосымша

5. М. Самсаев. Өзара ауыстырымдылық, стандарттау, сертификаттау негiздерi және техникалық өлшеу. Сапа менеджментi. – Алматы : Бастау, 2008. – 261 б.

6. Өзара ауыстырымдылық, стандарттау және техникалық өлшеулер. Оспан Ә. Ж. – Павлодар, Кереку. – 2009. – 300 б.