|
Әдістемелік ұсыныстардың титул парағы |
|
Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/40 |
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министірлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Машина жасау және стандарттау кафедрасы
050712 – Машина жасау мамандығының студенттерге арналған
«Өндірісті технологиялық дайындау»
ПӘНДІ ОҚУ ҮШІН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
Павлодар
|
Әдістемелік ұсыныстарды бекіту парағы |
|
Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/41 |
БЕКІТЕМІН
ОЖ жөніндегі проректоры
_____________Н.Э. Пфейфер
«___»_____________20__ ж.
Құрастырушы: аға оқытушы____________ Қаржубаева Р.У.
Машина жасау және стандарттау кафедрасы
050712 – Машина жасау мамандығының студенттеріне арналған Өндірісті технологиялық дайындау
ПӘНДІ ОҚУ ҮШІН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
Кафедра отырысында ұсынылды «___»________20__ ж., хаттама №__
Кафедра меңгерушісі____________И.А. Шумейко
Металлургия, машина жасау және көлік факультеттің оқу−әдістемелік кеңесімен мақұлданған «___»__________20__ ж., хаттама №___
ОӘК торағасы_______________ Ж.Е.Ахметов
КЕЛІСІЛДІ
Факультет деканы ______________Т.Т.Тоқтағанов «___»________20__ ж.
ЖжӘҚБ ҚҰПТАЛДЫ
ЖжӘҚБ бастығы_______________ А.А. Варакута «___»_________20__ ж.
Университет оқу-әдістемелік кеңесімен құпталды
«____»________20___ж., хаттама №____
1 Пәннің мақсаты мен міндеті
1.1 Пәнді оқудың мақсаты
Оқу мақсаты - өндірістің технологиялық дайындау тәсілдері мен әдістерін қолдану және тандау үшін білім алу.
Болашақ мамандарды өндірісті технологиялық дайындаудың кәзіргі жағдайымен таныстырып ғылым мен техниканың жетістіктерің есепке алу. Өндіріс технологиясын мейлінше жетілдіру, жоспарлау және басқару дағдысын үйрету қажет.
1.2 Пәнді оқыту міндеті
Тәлімдерге өндірісті технологиялық дайындау жұмыстарыңың жоспарын минималды мерзіммен және ең кіші еңбек шығынымен өндеу үшін қажетті білім беру керек. Комплексті технологиялық үрдістің құжаттарын өз бетімен өндеп үйрету керек.
1.3 Тәлімгер «Өндірісті технологиялық дайыдау» пәнін оқығаннан кейін білу қажет:
-
өндірісті технологиялық дайындаудын ұйымдастыру үшін қажетті жұмыстардың түрі мен өзгешілігі; -
негізгі кезендері және ұйымдастыру түрлері; -
ӨТДБЖ ұйымдастыру әдістері; -
әртүрлі өндірістің ӨТД жоспарлауының ерекшілігі; -
кәзіргі ақпараттар.
1.4 Тәлімгер төмендегілерді істей білуі қажет:
-
жаңа өндірісті жіберілу кезінде ӨТД кезендерін жоспарлау -
ӨТД жұмыстарының көлемін анықтау және орындау кестелерін өндеу -
өндірісті дайындау жұмыс тоқтап қалмау үшін инженерлік және ұйымдастырулық шешімдерді қабылдау -
өнеркәсіп кәсіпорындарына ӨТДБЖ енгізу жұмыстарын ұйымдастыру.
2 Пәннің мазмұны
2.1 Дәріс сабақтардың мазмұны
1 тақырып. Кіріспе.
Кәзіргі жағдайлардағы өндірістін технолгиясын дайындаудың мазмұндары және міндеттері. Өндірістін дайындаудың үдеуі және машина жасаудағы жана өнімдерді зерттеп білу. Машина жасау өнімінің өндірісін ұйымдастыруының дайындауының теориясы және тәжірбиесі. Өндірістін әсерлігін және өнімнін сапасын жоғарлату үшін Стандарттау әдісі бойынша ӨТДБЖ-ны (ЕСТПП) енгізу.
2 тақырып. Өндірісті технологиялық дайындау қызметін ұйымдастыру.
Өндірістік үрдіс және оның құрылымы. Негізгі, көмекші және қызмет көрсететің үрдістер. Өндіріс түрлері: массалық, сериялық, бірлікті. Өндірістік цикл, оның түсінігі және қысқарту жолдары. Өндірістін техникалық дайындауының мазмұны және міндеттері. Бастапқы берілгендері. Негізгі кезендері: ғылыми-зертеулік, конструкторлық және аралас.
3 тақырып. ӨТД функция, ұйымдастыру және информациялық қамтамасыз ету
ӨТД-нің міндеттерін орындайтың ненгізгі функциялары:
-
өнімдердін технологиялық конструкциясын қамтамасыз ету -
дайындамалардың дайындауын және тандауын қамтамасыз ету -
технологиялық үрдістерді басқаруды және бақылауды ұйымдастыру
Технологиялық үрдістерді жобалау кездегі ақпоаратық ннегіздері:
-
тетіктердін технологиялық класификаторы (ТТК) -
технологиялық үрдістердің класификаторы -
ЕСТД-ның стандартары -
типтік технологиялық үрдістер -
технологиялық жабдықтаудың құралдарына деген стандарттар және каталогтар (ТҚЕС)(СТО) -
технологиялық режимдердін нормативтары -
материалдық және еңбектік нормативтар
ТҚЕС-ті тандаудың ақпаратық қамтамасыз етуі төмендегілермен құралады: жабдықтауға арналған стандарттар, жабдықтар, альбомдар, жабдықтаудың типтік конструкцияларын және жабдықтардың каталогы, нұсқаулы-әдістемелік материалдар. Дайындамаларды тандаудың ақпаратық қамтамасыз етуі төмендегілермен құралады: жабдықтар, әдістер және үрдістер туралы берілгендер; материалдардың технологиялық қасиеттері жайлы берілгендері; технико экономикалық мінездемелері; дайндамаларға деген қазыргі кездегі көтерме бағалары.
Технологиялық үрдістерді басқару және бақылаудың ақпаратық қамтамасыз етуі төмендегілермен құралады:өнімнің сапасының параметрлерінің берілген және нақты өлшемдерін салыстыру.
4 такырып. Машина жасауда ӨТД БЖ (ЕСТПП) еңгізу және дамыту.
Өндірісті технологиялық дайындауын бірлікті жүйеге (ӨТДБЖ)
МЕСТ 14. 301-85 ӨТД-нің басқару және ұйымдастыру үрдісін стандарттау жүйесі. Құжаттардың құрамының құрылуының схемасы:
-
конструкциялық құжаттардың бірлікті жүйесі -
технологиялық құжаттардың бірлікті жүйесі -
техникалық-экономикалық ақпараттардың кодтандыруының және классификациялануының бірлікті жүйесі -
өнімнің сапасын аттестациялаудың бірлікті жүйесі және т.с.с.
Негізгі мақсаттары: өндірісті менгерудің уақытың және шығындарың қысқарту құжаттардың бірлікті жүйесі; өнімдерді унификациялау; типті технологиялық үрдістерді қолдану; өндірісті иімділікпен қамтамысыз ету. Өндірістін конструктырлық дайындауын ұйымдастыру: өнімді тандау, шығарудың маштабы, өнімге деген негізгі талаптар, техникалық мінездімелері, жалпы пайдалану көрсіткештері, сапасының көрсіткештері.
Техникалық тапсырманы бекіту және техникалық жобаны дайындау. Техникалық жобанын құрамы: графикалық бөлімі; кинематикалық, гидраликалық және электрлік схемасы; шыдамдылыққа және қатандыққа тексеру; технико-экономикалық есептері бар түсіндірме хат.
Техникалық жобаны бекіту және жұмыстық жобаны дайындау: тетіктердің және өнімдердің тораптарының жұмыстық сызбалары.
Өнімнің тәжірбиелік үлгісін дайындау. Сынаудың актын толтыру.
Технологиялық дайындауды ұйымдастыру. Өндірістін технологиялық дайындауының негізгі этаптары:
-
өнімнің технологиялық конструкциясын қамтамасыз ету. МЕСТ 14.201-83; -
технологиялық үрдістерді дайындау. МЕСТ 14.301-83; -
технологиялық жабдықтаудың құралдарың дайындау. МЕСТ 14.305-83; -
ӨТД-ні ұйымдастыру және басқару. МЕСТ 14.001-73.
Технологиялық конструкция жайлы түсінік. Технологиялығының көрсеткіштері. Технологияығына қойлатың негізгі талаптары. Технологиялығының қамтамассыз етуге арналған жұмыстар этаптары.
Типтік және топтық технологияларды дайындау. Прогрессивтік технологияларды қолдану. Машина жасаудың тетіктерінің технологиялық классификаторы. Класстар, топтар, топшалар және типтер. Тетіктің технологиялық жүрісі бойынша типтік технологиялық үрдісті тандау.
5 тақырып. Ғылыми және инженер – техникалық жұмыскерлердің ӨТД саласында негізгі міндеттері
Материалдық және енбектік қорлардың экономиялары бойынша ісшараларды дайындау және іске асыру. Өнімдерді стандарттау және унификациялау. Өндірістік үрдістерді комплекстік механизациялау және автоматизациялау. Жаңа өте әсерлі технологиялық үрдістерді енгізу. Қалдықсыз және аз қалдықты технологияларды қолдану. ӨТДБЖ-нің стандартардың комплексін кемелдендіру және дамыту. Сапалы техникалық және ұйымдастырылғандық өндірістің қайта жарақтану бойынша әдістемелік және нормативтік- техникалық құжаттандыруды дамыту және дайындау.
6 тақырып. Кәсіпорында ӨТД ұйымдастыру
Бас технологтын бөлімінің құрылымы. Машина жасау өндірісінің кәсіпорының техникалық бөлімі және қызметі:
- өнімді конструкциялау қызметі (БКБ) (ОГК)
- өндірісті дайындаудың жоспарлау қызметі;
- технологиялық қызметтер (бас технологтың бөлімі, бас металургтың бөлімі, бас сварщиктің бөлімі, стандартталмаған жабдықтар бөлімі, зерттеу бөлімі);
- экономикалық қызметтер (еңбекті және төлем ақыны ұйымдастыру бөлімі, жоспарлау-экономикалық бөлімі);
- коммерциялық қызметтер (материалдық-техникалық қамтамасыз ету бөлімі, ішкі кооперация бөлімі, жабдықтар бөлімі);
- жөндеу қызметтері (бас механик бөлімі, бас энергетик бөлімі ғимараттарды және құрылыстарды пайдалану бөлімі);
- капиталды құрылыс бөлімі
- ақпараттық есептеу центрі
- сапа және бақылау қызметтері
- өндірістік жоспарлаудың бөлімі
Өндірісті құжатты түрде дайындау (яғни жобалау). Өндірісті материлдық дайындау (жабдықтарды, құралдарды дайындау және материлдармен қамтамасыз ету) кадрларды дайындау. Құрылыстық жұмыстар, жөндеу жұмыстары. Ұйымбастыру жұмыстары (тенологиялық үрдістерді өндіріске тапсыру, сериялық өндіріске көшу).
ӨТД-ні бастау туралы бұйрықтың шығуы. Технологиялық қызметтермен келісу. ӨТД-нің көлемін және өткізу мерзімдерін анықтау. ӨТД-ні өткізудің графигін дайындау.
7 тақырып. Комплексті технологиялық үрдісін жобалау реті
Комплекстік технологиялық үрдісті дайындаудың тәртібінің этаптары:
- оригиналды дайындау
- оригиналды жасап шығару.
Жобалауға қажетті алғашқы берілгендер: тетіктің жұмыссыз басы және жинақтау бірліктері, өнімді дайындауға арналған техникалық жағдайлар және шығару бағдарламасы. Зауыт бойынша бұйрық негізінде немесе бас инженердің бұйрығы негізінде КТП-ның оригиналын дайындау. Бас маманның бекітуі. Қызметтермен келісу. Жабдықтарды жобалауға тапсырманы беру.
Негізгі тетікті дайындау және сол бойынша жұмыстық эгзимплярларды көбейтіп жасау. Оригиналмен салыстыру. Бас маманмен бекіту. Операцияларды нормалау. Қызметтермен келісу. Экономикалық әсерді анықтау. Бас инженермен бекіту. Архивке тапсыру көбейту және жасаушымен тарату.
8 тақырып. ӨТД әдістерін әбден жетілдіру негізгі бағыттары.
ӨТДБЖ стандарттары негізінде ӨТД-нің кемелдендіруінің әсерлігі. ӨТД-нің кемелдендіруінің әдістері:
- технологиялық үрдістерді және технологиялық жабдықтарды жобалау кезінде САПР-ды қолдану.
-
жабдықтарды стандарттау және унификациялау. -
типтік технологиялық үрдістерді пайдалану. -
топтық технологиялық үрдістерді пайдалану. -
СББ-сы бар станоктарды қолдану. -
көп пайдаланылатын жабдықтарды дайындау және енгізу -
иімді өндірістік жүйелерді (ИӨЖ) және иімді автоматизацияланған өндірістерді (ИАӨ) қолдану. -
жөндеудің прогерссивтік әдістерін енгізу.
Кемелдендірудің негізгі бағыттары: техникалық қайта қаружарақтану. Жаңа өнімді танып білу. Өндірісті қайта жөндеу. Жұмыс істеп тұрған өндірісті дамыту жолдары. Цехты жобалаудың дайындауын және вариантарын тандау, жұмыскерлердің санын анықтау. Операция арасындағы және цех арасындағы көліктің прогрессивтік түрлерін тандау. Құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету.Жөндеу және техникалық қызметтердің жүйесі. Техникалық- экономикалық негіздеу.
9 тақырып. ӨТД мерзімін анықтау және жоспарлау.
Жұмыс көлемін анықтау. Қажетті құрал-жабдықтарды алдын ала болжап санау. Орындалатың жұмыстардың жорамалды мерзімдері. Барлық технологиялық қызметтердің берілгендерін қосу және жобаны өндіріске енгізу бойынша жұмыстардың толық көлемін анықтау. Өндірістің дайындаудың графигін дайындау. Орындайтын қызметтермен кеілісу бас инженердің бекітуі.
ӨТД бойынша жұмыстардың еңбек сыйымдылығын анықтау. Жобалау жұмыстарына кететін жұмыс уақыт нормалары. Анықтама-нормативтік құжаттарды пайдалану. ӨТД бойынша есептелген еңбек сыйымдылығы негізінде жұмыстардың орындалатын мерзімін анықтау. өндірістік қуат жұмыскерлер саны. Өндірісті дайындаудың күнтізбектік жоспарларын толықтыру. Сызықшалы, таспалы, сеттік графика және ӨТДАЖ.
10 тақырып. ӨТД инженерлік міндеттерін механизациялау және автоматтандыру
Өндірістің технологиялық дайындауының автоматизациялынған жүйесі (ӨТДАЖ). ӨТДАЖ-ға қойылатын негізгі талаптар:
- ӨТД-нің негізгі функцияларын орындау арақатынастық есептеулердің анализі және алғышарттарды дайындау
- жүйешелердің болуы
- жүйешелердің дайын болған сайын оларды ӨТДАЖ-ға пайдалануға этап бойынша енгізу
- бірлікті енгізу тілде алғышарттарды дайындау
Жалпы ақпараттық, әдістемелік, ұйымдастырулық, лингвистикалық және бағдарламалық қамтамасыз етуді жасап шығару. Қазіргі кезге сай ақпараттық технологиялар. Геометриялық және технологиялық ақпараттар.
Техникалық құралдар: жинақтау құралдары, ақпараттарды беру және ұсыну, берілгендерді енгізу-шығару құралы, ақпараттарды қорыту құралдары, ақпараттарды толтыру және көбейту құралдары.
11 тақырып. ӨТД қаржыландыру
ӨТД-ні қаржыландыру әдістері:
-
өндірістің кірісі арқасындағы қаржыландыру -
банктік несие -
жоғары тұрған ұйымдар арқасындағы орталанған қаржыландыру
Өз құндылығы бойынша жоспарды дайындаі және өңдеу. Есептерді өткізу кезектігі. Өндіріске қызмет көрсетулер бойынша смета құру. Шығарылатын өнімге және жасалатын қызметтерге, жұмыстарға арналған калькуляцияны дайындау.
Арналған шығындардың сметаларын құру: көліктік-дайындамалық, жаңа өнімнің танып білу үшін, арналған жабдықтарды және өндірістің емес шығындарын дайындау. Негізгі цехтардағы өнімді өндіру бойынша шығындардың сметаларын құру. Толық өндірістің экономикалық элементтері бойынша шығынға деген сметаны анықтау. Өз құндылығы бойынша жоспарлардың нәтижелері бойынша өндірістің рентабелі және кірісі бойынша жоспар құру.
12 тақырып. Технологиялық құжаттарды құрастыру
Технологиялық құжаттандырудың бірлікті жүйесі ТҚБЖ-ол ӨТДБЖ-ның құрайтын бөлігі.
ТҚБЖ-ның стандарттарының негізгі міндеттері.
Жалпы және арналған құжаттар. Жалпы құжаттардың түрлері: маршруттық карта (МК), эскиздер картасы (ЭК), технологиялық нұсқау (ТН), комплектелінген карта(КК), жабдықтаудың ведомесі (ЖВ), материалдар ведомесі (МВ), операциялық карта (ОК), технологиялық үрдістің картасы (ТҮК). Өндірістің түріне қарап құжаттар комплектің таңдау.
МЕСТ 3. 1107-86 талаптары бойынша формаларды толтыру.
2.2 Пәннің тәжірибе бөлімінің мазмұны
№1 тәжірибелік жұмыс – Өндірісті технологиялық дайындау бойынша жұмыс жоспарын құру.
Керекті дәлдікке және берілген уақытта жаңа бұйымды жасау үшін өндірісті техникалық дайындау жоспарын құру керек. ӨТД-да барлық жұмыстарды уақыт және кеңістікте біріктіруге, керекті қаржылық, материалдық және еңбек ресурстарын анықтауға болады.
Техникалық дайындауды жобалау өндірісті ұйымдастыру және технологиялық дамыту тапсырмаларына сәйкес жүргізіледі. Тапсырмада көрсетілген жоспардың негізінде өндірісті конструкторлық және технологиялық дайындауын қамтитын жалпы календарлық графигі құрылды.
Жұмыс көлемін анықтайтын негіз болып бекітілген нормативтер саналады:
-
бір жинақ тобындағы бұйымдарға келетін бөлшектер саны; -
өңдеу түрі бойынша технологиялық қамтамассыз ету коэффициенті; -
қиындық топтары бойынша құралдарды, технологиялық процестерді және бөлшектерді типтік бөлу.
№2 тәжірибелік жұмыс - Технологиялық құжаттарды құрастыру
Технологиялық процесстерді жобалау кезінде әртурлі кұжаттарды пайдалану керек. Жалпы құжаттардың түрлері: маршруттық карта (МК), эскиздер картасы (ЭК), технологиялық нұсқау (ТН), комплектелінген карта(КК), жабдықтаудың ведомесі (ЖВ), материалдар ведомесі (МВ), операциялық карта (ОК), технологиялық үрдістің картасы (ТҮК).
2.3 Тәлімгердің өздік жұмыстарының мазмұны
-
№
ӨЖС түрі
Есеп беру
Бақылау түрі
Көлемі, сағат
1
Дәрістерге дайындалу
Сабақтарда катынасу- РББЖ
10
2
Тәжирібелік дайындалу
Конспект
Тәжірибелік жұмыстарға жіберу
30
3
Есеп берулерді дайындалу және тәжирібелік қорғау
Есеп
Тәжирібелік жұмыстарды қорғау
10
4
Аудиториялық сабақтарға енгізімлеген материалдардармен танысу
Конспект
РББЖ
20
5
Бақылауға дайындалу
МБ1, МБ2 (тестік)
20
БАРЛЫҒЫ
90
|
Студенттердің өздік жұмыстардың тақырыптарының тізімі 1 тақырып Машина жасаудағы жана өнімдерді зерттен білу. Ұсынылу әдебиет: [ 2 ], с. 69-77. 2 тақырып ӨТД-ның ғылыми-зерттеулік кезені. Ұсынылу әдебиет: [ 2 ], с. 34 - 38.
Ұсынылу әдебиет: [ 3 ], с. 60 - 64.
Ұсынылу әдебиет: [ 5 ], с. 10 - 16.
Ұсынылу әдебиет: [ 4 ], с. 47 - 51.
Ұсынылу әдебиет: [ 6 ], с. 343 - 354.
Ұсынылу әдебиет: [ 5 ], с. 16 - 25. 8 тақырып Жөндеу жұмыстарды ұйымдастыру және жоспарлау. Ұсынылу әдебиет: [ 6 ], с. 185 - 193. 9 тақырып Аныктама – нормативтік құжаттарды пайдалану. Ұсынылу әдебиет: [ 3 ], с. 260 - 266. 10 тақырып Инженерлік мәселерді механизациялау және автоматизациялау. Ұсынылу әдебиет: [ 5 ], с. 38 – 51, [ 6 ], с. 58 – 69. 11 тақырып Өзіндік құны бойынша жоспарын жобалау. Ұсынылу әдебиет: [ 6 ], с. 15 – 19. 12 тақырып МЕСТ 3.1107-86 талаптары бойынша формаларды тастыру Ұсынылу әдебиет: МЕСТ 3.1107-86 |
|
Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/32 |
3 Әдебиет
Негізгі
1) Технология машиностроения. В 2 томах. Т.2 Производство машин. Учебник для вузов/ В.М. Бурцев, А.С. Васильев, О.М. Деев и др. Под редакцией Г.И. Мельникова. М.: Издательство МГТУ им. Н.Э. Баумана, изд. 2 – е, перераб. И доп., 2001. 640 с.
2) Организация и планирование машиностроительного производства. Учебник. Под ред. Ю.В. Скворцова, Л.А. Некрасова. - М.: Высшая школа, 2003.
3) Проектирование технологических процессов в машиностроении. Учебное пособие. / И.П. Филонов, Г.Я. Беляев, Л.М. Кожуро, В.И. Аверченков и др. − Минск. : Технопринт. 2003. – 910 с.
4) Практикум по организации и планированию машиностроительного производства. Производственный менеджмент. Учебное пособие/ Е.В. Алексеева, В.М. Воронин, К.А. Грачева и др. Под ред. Ю.В. Скворцова. - М.: Высшая школа, 2004. - 431 б.
Қосымша
5) Суслов А.Г. Научные основы технологии машиностроения/А.Г.Суслов, А. М. Дальский. - М. : Машиностроение, 2002.
6) Вороненко, В. П. Проектирование машиностроительного производства: учебник для студ. вузов/В. П. Вороненко, Ю. М. Соломенцев, А. Г. Схиртладзе. - М. : Дрофа, 2006. - 380 с.