Әдістемелік ұсыныстардың титулдық парағы

Нысан ПМУ ҰС 7.18.3/40

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Есеп және аудит кафедрасы

«Басқару есебі 2» пәні бойынша

5В050800, 050508 «Есеп және аудит» мамандықтарының студенттеріне арналған пәнді зерделеу

ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР

Павлодар

Әдістемелік нұсқауларды бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/41

	БЕКІТЕМІН
	ОІ жөніндегі проректор __________Н.Э. Пфейфер 201__ ж. «___» __________

Құрастырушы: э.ғ.к., доцент Смагуловат Р.И.

Есеп және аудит кафедрасы
«2 басқару есебі» пәні бойынша

5В050800, 050508 «Есеп және аудит» мамандықтарының студенттеріне арналған

пәнді зерделеу

әдістемелік нұсқаулар

Кафедра отырысында ұсынылады

20__ ж «__» __________. № ___ хаттама
Кафедра меңгерушісі ____________________ А.Ж. Мусина 20__ ж. «___» _______
Қаржы-экономикалық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

201__ ж «__» __________. № ___ хаттама

ОӘК төрайымы _________________ А.Б. Темиргалиева 201__ ж «__» __________

МАҚҰЛДАНДЫ:

ОҮЖжӘҚБ бастығы ____________А. А. Варакута 20__ ж. «___» _______

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

20__ж. «___»______________ №____ хаттама

1 тақырып. Қазіргі жағдайдағы басқару есебі, функциясы мен ерекшелігі
Шығындардың классификациясының мәнін және қажеттілігін зерделеу мен ауызша дәлелдеу.

Басқару есебінің функциялары. Басқару есебін ұйымдастыру мен әлеуметтік аспектілері. Өнім циклі мен бәсекелестік ортасының өзгерісі. Тұтынушылар қажеттілігін қанағаттандыру және менеджментке жолдар. Орта өзгерісінің басқару ecебіне жүйесіне әсері.

Әдістемелік ұсыныстар.

Семинарға келесі сұрақтар бойынша дайындалу:

• 
  басқару есептің мәні;
  
• 
  шығындар түсінігі және оның есеп бағыттары бойынша классификациясы;
  
• 
  есеп шығаруға дайындалу.
  

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

2 тақырып. Шығындарды бағалау

«Шығындар және шығыстар»туралы түсінік.Шығындар-басқару есебінің негізгі бір объектісі ретінде. «Шығынның пайда болу орны», «шығынды тасымалдаушы», «жауапкершілік орталығы» туралы түсінік.

Қорлауды бағалау үшін шығындардың жіктелуі: өнімге жұмсалатын шығындар мен кезең шығындары, тікелей және жаңама шығындар, өндірілген және сатыоған өнімдердің өзіндік құны туралы есеп.

Шешімдер қабылдау үшін шығындардың жіктелуі: шығындардың сипаты, тұрақты және айнымалы шығындар, шартты - айнымалы және шартты - тұрақты шығындар, жинақталған шығындар және жоғары мен төмен мәндер әдісі, инженерлік әдіс және регрессиялық талдау; релевантты және релевантты емес шығындар, қайтарылмайтын шығындар, баламалы (жорамалдығы) шығындар, инкрементті (өспелі) және маржиналды шығындар.

Жоспарлау және бақылау үшін шығындардың жіктелуі: іс жүзіндегі шығындармен салыстырғандағы нормативтік (стандартты) шығындар, бақыланатын және бақыланбайтын шығындар.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

1. 
   «Шығындар және шығыстар»туралы түсінік.
   
2. 
   Шығындар-басқару есебінің негізгі бір объектісі ретінде.
   
3. 
   «Шығынның пайда болу орны», «шығынды тасымалдаушы», «жауапкершілік орталығы» туралы түсінік.
   

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

3 тақырып. Бюджеттік жоспарлау, функционалдау көрсеткіштерін бақылау және өлшеу

Бюджеттеудің мақсаты мен мінеттерію ұйым бюджетінің функциялары. Бюджеттеу үрдісінің сатылары. Сату көлемі жоспарлаудың қиындықтары. Кәсіпорын тарапынан бақыланбайтын фактордың сатудан түскен түсімге әсері (бәсекелестердің бықыланбайтын қызметі, жеткезушілер мен сатып алушылардың тұрақтылығы, жарнамалардың нәтижелілігі және басқалар).

Негізгі бюджет үшін фунционалды смета құру мысалы. Бюджет түрлері: негізгі бюджетті құрудағы негіз ретіндегі сату бюджетті. өндіріс бюджетті. Материалдар бюджетті. Еңбек бюждетті. Өндірістік үстеме шығысндар бюджетті. Өндірістік өзіндік құн бюджеттіюкоммерциалық және әкіншілік шығыстар бюджеті.

Пайда мен зиян бюджетін, ақша қаражаттары бюджетін, бюджеттік бухгалтерлік баланстың мазмұны мен құрастыру тәртібі. Ұйымның жоспарлау жұмысындағы бұл құжаттардың мәні.

Сметалық бақылау жүйесіне кіріспе. Икемді сметаны бюджетті.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

1. 
   Пайда мен зиян бюджетін, ақша қаражаттары бюджетін, бюджеттік бухгалтерлік баланстың мазмұны мен құрастыру тәртібі.
   
2. 
   Ұйымның жоспарлау жұмысындағы бұл құжаттардың мәні.
   

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

4 тақырып. Шешімдер қабылдауды талдау

Шешімдер қабылдау үрдісіндегі есептік ақпарат. «Релевантты ақпарат» түсінігі. Басқарудағы релеванттық көзқарас. Алдағы кезеңдегі релеванттық шығындар мен табыстардың анықтамасы.

Қысқа мерзімді басқару шешімдерін қабылдау.

Бағалық мерзімді қабылдау. Баға қалыптастыруға байланысты шешімге әсер ететін негізгі факторлар. Баға қалыптастыру: шығындар-плюс. Үстеме пайызын анықтау. Мақсатты баға қалыптастыру. Арнайын тапсырыстың қабылдау үшін толық және айнымалы шығындар есебінің әдістерін қолдану. өзіндік құннан төмен баға бойынша арнайы тапсырыстарды орындаумен байла нысты шешімдер қабылдау үшін релевантты ақпараттар. Қосымша шығарылатын өнімді сатуға мүмкін бағаны анықтау. өндіріс көлемін арттыумен байланысты бағаны төмендету туралы шешімдер. Шектеу факторларын ескере отырып өндірілетін өнім құрылымын анықтау.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

1. 
   Бағалық мерзімді қабылдау.
   
2. 
   Баға қалыптастыруға байланысты шешімге әсер ететін негізгі факторлар.
   
3. 
   Баға қалыптастыру: шығындар-плюс.
   
4. 
   Үстеме пайызын анықтау. Мақсатты баға қалыптастыру.
   

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі

Негізгі

1. 
   ҚР «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» заңы №234-ІІІ, 28.02.2007 ж.
   
2. 
   Международные стандарты финансовой отчетности: Пер. Полного официального текста МСФО принятых в ЕС по сост. На 1 января 2008г. – М.:Аскери – АСС, 2008
   
3. 
   Бухгалтерлік есеп шоттарының типтік жоспары, №185 2007 жылдың 23 мамырдағы ҚР қаржы Министірінің бұйрығымен бекілілген.
   
4. 
   Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.
   
5. 
   Назарова В.Л (жалпы ред. Н.Қ.Мамыров) Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.
   
6. 
   Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006
   
7. 
   Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007
   
8. 
   Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008
   

Қосымша

9. 
   Вахрушина М.А Бухгалтерский управленческий учет, Москва ЗАО «Финстатинформ», 2000
   
10. 
    Ә. Д. Дәулетбеков, К.Т. Тайгашинов, Т.А. Тасмағанбетов. Басқарушы ө өндірістік есеп. Ққу құралы. Алматы, Принт, 2000
    
11. 
    Друри К. Управленческий и производственный учет (перевод с анг.) М.:ЮНИТИ,2000
    
12. 
    Друри К.введение в управленческий и производственный учет. М.: ЮНИТИ,2003
    
13. 
    Карпова Т.П. управленческий учет: учебник - М.:ЮНИТИ,2003
    
14. 
    Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., бухгалтерский учет : управленческий аспект: пер. С англ/под ред. Я.В.Соколова.- М.:ЮНИТИ,2000