Әдістемелік ұсыныстардың титулдық парағы

Нысан

ПМУ ҰС 7.18.3/40

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Есеп және аудит кафедрасы

«Басқару есебі» пәні бойынша

5В050800, 050508 «Есеп және аудит» мамандықтарының студенттеріне арналған пәнді оқытудың

ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР

Павлодар

1 тақырып. Басқару есебі туралы негізгі түсінік

Басқару есебінің мәнінің анықтамасы. Басқару есебінің функциялары:операциялық бақылау, өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау, басқарушылық бақылау және стратегиялық бақылау. Басқару есебінің сапалық сипаттамасы: орындылық, түсініктілік, уақыттылық, сәйкестілік, объектілік, сенімділік, толықтылық, шығындар \ пайдалылық критериі. Басқару және қаржылық есеп жүйесінің салыстырмалы сипаттамасы: есеп жүргізу міндеттілігі, ақпаратты пайдаланушылар, жүргізілу тәртібі, уақытқа тәуелділігі, ақпараттың дәлдік дәрежесі, есептілікті ұсыну кезеңділігі мен мерзімі, есепті дұрыс жүргізу үшін жауапкершілігі. Басқару есебінің ақпараттарын пайдаланушылары.

Шешім қабылдауға басқару есебінің рөлі. Басқару үрдісі (менеджмент). Басқару үрдісіндегі талдаушы - бухгалтердің рөлі. Кәсіби этика. Жауапкершілік орталығы (шығындар орталығы, пайда орталығы және инвестиция орталығы). Өндірістік есеп және оның басқарудағы рөлі. Басқару есебі мен өндірістік есеп арасындағы байланыс.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

Басқару есебінің ақпараттарын пайдаланушылары.
Шешім қабылдауға басқару есебінің рөлі.
Басқару үрдісіндегі талдаушы - бухгалтердің рөлі.

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

2 тақырып. Шығындардың жіктелуі

«Шығындар және шығыстар»туралы түсінік.Шығындар-басқару есебінің негізгі бір объектісі ретінде. «Шығынның пайда болу орны», «шығынды тасымалдаушы», «жауапкершілік орталығы» туралы түсінік.

Қорлауды бағалау үшін шығындардың жіктелуі: өнімге жұмсалатын шығындар мен кезең шығындары, тікелей және жаңама шығындар, өндірілген және сатыоған өнімдердің өзіндік құны туралы есеп.

Шешімдер қабылдау үшін шығындардың жіктелуі: шығындардың сипаты, тұрақты және айнымалы шығындар, шартты - айнымалы және шартты - тұрақты шығындар, жинақталған шығындар және жоғары мен төмен мәндер әдісі, инженерлік әдіс және регрессиялық талдау; релевантты және релевантты емес шығындар, қайтарылмайтын шығындар, баламалы (жорамалдығы) шығындар, инкрементті (өспелі) және маржиналды шығындар.

Жоспарлау және бақылау үшін шығындардың жіктелуі: іс жүзіндегі шығындармен салыстырғандағы нормативтік (стандартты) шығындар, бақыланатын және бақыланбайтын шығындар.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

«Шығындар және шығыстар»туралы түсінік.
Шығындар-басқару есебінің негізгі бір объектісі ретінде.
«Шығынның пайда болу орны», «шығынды тасымалдаушы», «жауапкершілік орталығы» туралы түсінік.

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

3 тақырып. Өндірістік шығындар есебін ұйымдастыру

Шығындарды топтастыру және бөліп тарату. Жанама шығындарды бөлу және қайта бөлу негіздері. Негізгі өндіріс есебі. Көмекші өндіріс есебі. Өз өндірісіндегі жартылай фабрикаттар есебі. Өндірістік шығындар есебі: материалдар есебі. Материалдарды бақылау циклі. Қорлардың өзіндік құнын бағалау (баламалы жиелер және қорларды басқару моделдері, «дәл мерзімде» (ЛТ) сатып алу. Өндіріс шығындарының есебі: еңбек шығындары есебі. Еңбек ақы төлеу әдістері, еңбектің тиімділігін есептеу. Еңбек ақы шығындарын есепке алу. Жұмыс күшінін ағымдылығы мен өнімділігі коэффициенті. Үстеме шығындар есебі. Өндірістік емес жауапкершілік орталықтары шығындарын өндіріс бөлімшелері арасында қайта бөлу. Бөлу әдістері мен базасын тандау. Шығындарды тікелей, қайта бөлу, қадамдық бөлу және теңдеулер жүйесі әдістерінің мәні мен қолдану өрісі. Кем және артық таратылған өндірістік үстеме шығындар есебінің әдістері.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

Шығындарды топтастыру және бөліп тарату.
Жанама шығындарды бөлу және қайта бөлу негіздері.
Негізгі өндіріс есебі.
Көмекші өндіріс есебі.

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

4 тақырып. Өндірістік шығындар есебі мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау әдістер. Үрдіс-пе-урдіс калькуляциясы

Өнімнің (жұмыстар, қызметтердің) өзіндік құнын - ұйым қызметінің сапалы көрсеткіші. Өзіндік құн құрамы мен түрлері.

Басқару есебіндегі өнімінің (қызметтің, жұмыстың) өзіндік құнына қосылатын шығындардың құрамы. Калькуляция баптары бойынша өнім өндіруге кеткен шығындар есебі.

Өнімнің (жұмыс, қызметтің) өзіндік құнын калькуляцмялаудын үрдіс-пе-үрдіс әдісі: оның айрықша ерекшеліктері мен қолдану өрісі (қызмет, жұмыс). Эквиваленттік бірліктің түсінігі. Материалдардың және қосылған шығындардың эквиваленттік бірлігі. Эквиваленттік өндіріс: нормативтік және нормативтен тыс жоғалтулар.

Кезең басындағы аяқталмаған өндіріс. Әртүрлі деңгейдегі аяқталңан өзіндік құн элементтері. Алдынғы үрдістегі өнімнің өзіндік құны. ФИФО және орташа өзіндік құн әдістері бойынша шығындарды калькуляциялау.

Үрдіс-пе –үрдіс калькуляциялау сатылары: өндірістің шартты көлемін есептеу; өнім бірлігінін өзіндік құнын талдау; жиынтық өзіндік құнды есептеу.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

Өнімнің (жұмыстар, қызметтердің) өзіндік құнын - ұйым қызметінің сапалы көрсеткіші. Өзіндік құн құрамы мен түрлері.
Басқару есебіндегі өнімінің (қызметтің, жұмыстың) өзіндік құнына қосылатын шығындардың құрамы.

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

5 тақырып. Тапсырыстық калькуляция

Шығындар есебі мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың тапсырыстық әдісі. Есептің тапсырыстық әдісі:қолдану өрісі мен оның айрықша ерекшеліктері. Тікелей шығындар есебі (материалдар және еңбек ақы шығындары) және оның тапсырыстық калькуляция жүйесіндегі тапсырысқа апару тәртібі. Өндірістік үстеме шығындар есебі. Орындалған тапсырыс және өткізілген өнім есебі. Тапсырыс, контракт бойынша өзіндік құнды калькуляциялау. Ақауды жөндеу шығындары мен қалдықтар есебі. Аяқталған контрактардан алынған пайда есебі. Аяқталмаған өндірісті бағалау және тапсырыс бойынша толықтыру сомасы.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

Шығындар есебі мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың тапсырыстық әдісі.
Есептің тапсырыстық әдісі:қолдану өрісі мен оның айрықша ерекшеліктері.
Тікелей шығындар есебі (материалдар және еңбек ақы шығындары) және оның тапсырыстық калькуляция жүйесіндегі тапсырысқа апару тәртібі.

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

6 тақырып. Функционалды калькуляция.

Шығынды бөлудің функционалды жүйесі. Сипаттамасы, ұқсастығы мен айырмашылығы. Шығын топтары, шығынды тасымалдаушылар, қызмет түрлері бойынша шығын орталықтары. Шығынның мақсаттық калькуляциясы. Шығын калькуляциясының басқа да әдістері.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

Шығынды бөлудің функционалды жүйесі.
Сипаттамасы, ұқсастығы мен айырмашылығы.
Шығын топтары, шығынды тасымалдаушылар, қызмет түрлері бойынша шығын орталықтары.

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

7 тақырып. Нормативтік калькуляция

Шығындар есебінің жеделдігіне және оларды бақылауға байланысты калькуляциялаудың әдістері: нақты және нормативтік шығындар есебі. Өндірістегі нақты шығындар есебі мен нақты өзіндік құнды калькуляциялау қағидаттары. Әдістің артықшылығы мен кемшіліктері.

Нормативтік (станлартты, бюджеттік) шығындарға түсінік. Жеке нормативтерді қалыптастыру тәртібі ұйымының нормативті базасына қойылатын талаптар.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

Шығындар есебінің жеделдігіне және оларды бақылауға байланысты калькуляциялаудың әдістері: нақты және нормативтік шығындар есебі.
Өндірістегі нақты шығындар есебі мен нақты өзіндік құнды калькуляциялау қағидаттары.
Әдістің артықшылығы мен кемшіліктері.

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

8 тақырып. Шығындар баптары бойынша ауытқы есебі мен талдауы

«Ауытқулар» түсінігі, ауытқулардың пайда болуына түрткі болатын себептер. Қолайлы және қолайсыз ауытқулар. Негізгі материалдар бойынша ауытқулар (бағасы мен материалдардың пайдалануы бойынша ауытқулар); негізгі еңбек бойынша (тиімділік және төлем мөлшелері бойынша ауытқуы); айнымалы үстеме шығындар бойынша ауытқулар (шығындар мен тиімділік бойынша ауытқулар); тұрақты үстеме шығындар бойынша (смета және өндіріс көлемі бойынша ауытқулар). Жалпы ауытқулар.

Өнім бірлігінің нормативтік шығындарының элементтері: тікелей материалдардың нормативтік бағасы; тікелей материалдардың нормативтік саны; нормативтік жұмыс уақыта (тікелей еңбек шығыны бойынша); тікелей төлемінің нормативтік мөлшері; айнымалы және тұрақты үстеме шығындардың нормативтік коэфициенті.

Тікелей материалдардың, тікелей еңбектің, үстеме шығындардың нормативтік шығындарын есептеу тәртібі. Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялауда нормативтік шығындарды пайдалану.

Норма және нормадан ауытқу бойынша шығындар есебі. Нормативтік әдістің қағидаттары. Нормативтік әдістің модификациялары (нормативтік шығындардың толық және толық емес есебі).

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

Норма және нормадан ауытқу бойынша шығындар есебі.
Нормативтік әдістің қағидаттары.
Нормативтік әдістің модификациялары (нормативтік шығындардың толық және толық емес есебі).

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

9 тақырып. Стандарттық калькуляция

«Стандарт-кост» жүйесі шығындар есебі мен калькуляциялаудың нормативтік әдісінің жалғасы ретінде (нормативтік әдістің «стандарт-кост» жүйесінен айрықша ерекшеліктері). Стандарттық өзіндік құн алгаритмі. Ауытқуларды талдау шығындарды бақылау қуралы ретінде. Ауытқуларды есептеу және талдау. Ауытқулар түрлері: тікелей материалдық шығындар ауытқуы; тікелей еңбек шығындардың ауытқуы; үстеме шығындар ауытқуы. Бақыланатын және бақыланбайтын ауытқулар. Ауытқулардың пайда болу себептерің анықтау. Қолайсыз ауытқулардың пайда болу себептерін жедел жою. Ауытқуларды есептеу сатылары және оларды бухгалтерлік есеп шоттарына жазу. Ақаудын құнын анықтау. Нақты үстеме шығындарды стандарттықпен салыстыру.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

Ауытқуларды талдау шығындарды бақылау қуралы ретінде. Ауытқуларды есептеу және талдау.
Ауытқулар түрлері: тікелей материалдық шығындар ауытқуы; тікелей еңбек шығындардың ауытқуы; үстеме шығындар ауытқуы.
Бақыланатын және бақыланбайтын ауытқулар. Ауытқулардың пайда болу себептерің анықтау.

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

10 тақырып. Өзіндік құнды шығындырды толық үлестіру бойынша (абзорпшн-коспинг) және айнымалы шығындар бойынша кальляциялау.

Шығындарды толық үлестіру (абзорпшн-коспинг) және айнымалы шығындар бойынша өзіндік құндік құнды калькуляциялау: өнімнің (жұмыстың, қызметтің) өзіндік құн құрамындағы тікелей және жанама шығындар есебі. Айнымалы шығындар бойынша өзіндік құн калькуляциясы. «Толық есемқұн» түсінігі. «Директ- костинг» жүйесіндегі есептік жазбалар. Шағындар есебі әдісінің өзіндік құнға, пайдаға және өндірістік қорларды бағалауға әсері.

«Маржиналдық табыс» түсінігі. Маржиналдық әдіс пен толық шығысндар есебін қолдану арқылы пайданы есептеу тәртібі.

«Директ – костинг» жүйесінің толық шығындар есебі жүйесімен салыстырғандағы негізгі артықшылықтары.

Екі калькуляциялау әдісіеің пайда мөлшелеріне әсірінің салстырмалы талдауы.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

«Маржиналдық табыс» түсінігі.
Маржиналдық әдіс пен толық шығысндар есебін қолдану арқылы пайданы есептеу тәртібі.
«Директ – костинг» жүйесінің толық шығындар есебі жүйесімен салыстырғандағы негізгі артықшылықтары.

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

11 тақырып. Зиянсыздықты талдау

Зиянсыздықтыталдау: оның мақсаты мен тәсілдері. Зиянсыздық нүктесі және мақсатты пайда. Пайданың табыстар мен шығыстарға тәуелділігін талдау әдістері: теңдеулер әдісі, жалпы пайда әдісі, графиқалық әдіс. Ұйымның зиянсыздық графигін құру тәртібі және қатерлі нүктені анықтау(тепеөтеңдік нүктесі). Қауіпсіздік маржасы. Операциялық тұтқа. «Шыгын-өнім көлемі-пайда» талдауы қабылданған ескерулер.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

Қауіпсіздік маржасы.
Операциялық тұтқа.
«Шыгын-өнім көлемі-пайда» талдауы қабылданған ескерулер.

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

12 тақырып. Кешенді өндіріс шығындарының есебі және тарату әдістері. Жанама өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау

Бірлесіп өндірілетін және жанама өнімдер түсінігі. Технологиялық үрдістегі бөлену нүктеме мен бөлек шығындар. Бірлесіп өндірілетін өнімдер арасында кешенді шығындарды тарату әдістері: натуралды бірлік әдесі, сатудың таза құн әдісі, жалпы пайданың тұрақты үлес әдісі. Шешімдер қабылдау кезіндегі кешенді шығындарды тарату жүйесінің кемшіліктері. Жанама өнім есебі.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

Бірлесіп өндірілетін өнімдер арасында кешенді шығындарды тарату әдістері: натуралды бірлік әдісі, сатудың таза құн әдісі, жалпы пайданың тұрақты үлес әдісі.
Шешімдер қабылдау кезіндегі кешенді шығындарды тарату жүйесінің кемшіліктері. Жанама өнім есебі.

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

13 тақырып. Бюджеттеу, бюджет түрлері және бюджеттік бақылау

Бюджеттеудің мақсаты мен мінеттерію ұйым бюджетінің функциялары. Бюджеттеу үрдісінің сатылары. Сату көлемі жоспарлаудың қиындықтары. Кәсіпорын тарапынан бақыланбайтын фактордың сатудан түскен түсімге әсері (бәсекелестердің бықыланбайтын қызметі, жеткезушілер мен сатып алушылардың тұрақтылығы, жарнамалардың нәтижелілігі және басқалар).

Негізгі бюджет үшін фунционалды смета құру мысалы. Бюджет түрлері: негізгі бюджетті құрудағы негіз ретіндегі сату бюджетті. өндіріс бюджетті. Материалдар бюджетті. Еңбек бюждетті. Өндірістік үстеме шығысндар бюджетті. Өндірістік өзіндік құн бюджеттіюкоммерциалық және әкіншілік шығыстар бюджеті.

Пайда мен зиян бюджетін, ақша қаражаттары бюджетін, бюджеттік бухгалтерлік баланстың мазмұны мен құрастыру тәртібі. Ұйымның жоспарлау жұмысындағы бұл құжаттардың мәні.

Сметалық бақылау жүйесіне кіріспе. Икемді сметаны бюджетті.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

Пайда мен зиян бюджетін, ақша қаражаттары бюджетін, бюджеттік бухгалтерлік баланстың мазмұны мен құрастыру тәртібі.
Ұйымның жоспарлау жұмысындағы бұл құжаттардың мәні.

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

14 тақырып. Басқару шешімдерін қабылдау

Шешімдер қабылдау үрдісіндегі есептік ақпарат. «Релевантты ақпарат» түсінігі. Басқарудағы релеванттық көзқарас. Алдағы кезеңдегі релеванттық шығындар мен табыстардың анықтамасы.

Қысқа мерзімді басқару шешімдерін қабылдау.

Бағалық мерзімді қабылдау. Баға қалыптастыруға байланысты шешімге әсер ететін негізгі факторлар. Баға қалыптастыру: шығындар-плюс. Үстеме пайызын анықтау. Мақсатты баға қалыптастыру. Арнайын тапсырыстың қабылдау үшін толық және айнымалы шығындар есебінің әдістерін қолдану. өзіндік құннан төмен баға бойынша арнайы тапсырыстарды орындаумен байла нысты шешімдер қабылдау үшін релевантты ақпараттар. Қосымша шығарылатын өнімді сатуға мүмкін бағаны анықтау. өндіріс көлемін арттыумен байланысты бағаны төмендету туралы шешімдер. Шектеу факторларын ескере отырып өндірілетін өнім құрылымын анықтау.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

Бағалық мерзімді қабылдау.
Баға қалыптастыруға байланысты шешімге әсер ететін негізгі факторлар.
Баға қалыптастыру: шығындар-плюс.
Үстеме пайызын анықтау. Мақсатты баға қалыптастыру.

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

15- тақырып. Ұзақ мерзімі инвестициялық шешімдер қабылдау

Күрделі қаржы салымы сметасын құрудың мақсаты мен сатылары. Инвестицияны бағалаудың дисконттық есес әдістері: өтелімділік әдісі және өтелімділіктің есептік коэффициенті. Инвестицианы бағалаудың дисконттық әдістері: дисконтталған ақша ағымы, таза келтірілген құн (NPV), табыстылықтың ішкі мөлшері (IRR). Таз келтірілген құн мен табыстылықтың ішкі мөлшерін салыстыру.

Әдістемелік ұсыныстар.

Бұл тақырып бойынша студентерге келесі сұрақтарға назар салу керек:

Күрделі қаржы салымы сметасын құрудың мақсаты мен сатылары.
Инвестицияны бағалаудың дисконттық есес әдістері: өтелімділік әдісі және өтелімділіктің есептік коэффициенті.

Әдебиет

Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.

Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006

Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007

Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі

Негізгі

ҚР «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» заңы №234-ІІІ, 28.02.2007 ж.
Международные стандарты финансовой отчетности: Пер. Полного официального текста МСФО принятых в ЕС по сост. На 1 января 2008г. – М.:Аскери – АСС, 2008
Бухгалтерлік есеп шоттарының типтік жоспары, №185 2007 жылдың 23 мамырдағы ҚР қаржы Министірінің бұйрығымен бекілілген.
Назарова В.Л.,Жапбарханова М.С., Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.
Назарова В.Л (жалпы ред. Н.Қ.Мамыров) Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп. Оқулық – Алматы, Экономика, 2005.
Төлегенов Э.Т., Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика, 2006
Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., Ш.Датар. управленческий учет, Питер,2007
Тайгашинова К.Т., Жапбарханова М.С. Тереңдетілген басқарушылық есеп. Алматы, Экономика,2008

Қосымша

Вахрушина М.А Бухгалтерский управленческий учет, Москва ЗАО «Финстатинформ», 2000
Ә. Д. Дәулетбеков, К.Т. Тайгашинов, Т.А. Тасмағанбетов. Басқарушы ө өндірістік есеп. Ққу құралы. Алматы, Принт, 2000
Друри К. Управленческий и производственный учет (перевод с анг.) М.:ЮНИТИ,2000
Друри К.введение в управленческий и производственный учет. М.: ЮНИТИ,2003
Карпова Т.П. управленческий учет: учебник - М.:ЮНИТИ,2003
Хорнгрен Ч.Т., Форстер Дж., бухгалтерский учет : управленческий аспект: пер. С англ/под ред. Я.В.Соколова.- М.:ЮНИТИ,2000