Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь
Установа адукацыі

“Гомельскі дзяржаўны універсітэт

імя Францыска Скарыны”

В. С. НОВАК
ФАЛЬКЛАРЫСТЫКА

ПРАКТЫЧНЫ ДАПАМОЖНІК

для студэнтаў спецыяльнасці

1-21 05 01 “Беларуская філалогія
У 4 частках
Частка 1

Гомель

УА “ГДУ імя Ф. Скарыны”

2010

УДК 398.3 (= 161.3) : 378.147.88 (075.8)

ББК 82.3 (4 БЕІ = 411.3) - 4 : 63.52 (= 411.3) – 731 я73

Н 723

Рэцэнзент:

кафедра беларускай культуры і фалькларыстыкі установы

адукацыі “Гомельскі дзяржаўны універсітэт

імя Францыска Скарыны”

Рэкамендаваны да выдання навукова-метадычным саветам

установы адукацыі “Гомельскі дзяржаўны універсітэт

імя Францыска Скарыны”
Новак, В.С.

Н 723 Фалькларыстыка : практычны дапаможнік для студэнтаў

спецыяльнасці 1- 21 05 01“Беларуская філалогія”. У4 частках.

Ч.1 / В. С. Новак; М-ва адукацыі

РБ, Гомельскі дзяржаўны універсітэт імя Ф. Скарыны. –

Гомель: ГДУ імя Ф. Скарыны, 2010. – 123 с.

Комплекс вучэбных матэрыялаў уключае тэкст лекцыі на тэму «Регіянальныя асаблівасці вясельных традыцый», чатыры часткі практычнага дапаможніка и адрасаваны студэнтам спеціяльнасці 1- 21 05 01 «Беларуская філалогія». У першай частцы практычнага дапаможніка, мэтай якога з’яўляецца аказанне дапамогі студэнтам у засваенні шматстайнасці вясельных дзеянняў і іх выкарыстанні пры авалоданні матэрыялам дысцыпліны “Фалькларыстыка” і апрацоўка запісанага матэрыялe ў час фальклорнай практыкі, прадстаўлены рэгіянальныя асаблівасці вясельных традыцый Акцябрскага, Брагінскага, Буда-Кашалёўскага, Веткаўскага, Гомельскага, Добрушскага і Ельскага раёнаў.

УДК 398.3 (= 161.3) : 378.147.88 (075.8)

ББК 82.3 (4 БЕІ = 411.3) - 4 : 63.52 (=411.3) – 731 я73
© Новак В. С., 2010

© УА “Гомельскі дзяржаўны

універсітэт імя Ф. Скарыны”, 2010

Змест

Уводзіны...................................................................................................	4
Акцябрскі раён........................................................................................	5
Брагінскі раён ........................................................................................	15
Буда-Кашалёўскі раён ...........................................................................	50
Веткаўскі раён .......................................................................................	60
Гомельскі раён .......................................................................................	78
Добрушскі раён ......................................................................................	94
Ельскі раён .............................................................................................	112

Уводзіны
Вясельная традыцыя на Гомельшчыне адрозніваецца яркімі самабытнымі рысамі і надзвычай устойліва захоўваецца ў жывым бытаванні. Зробленыя запісы вясельнага абраду і паэзіі ў розных раёнах Гомельскай вобласці дазваляюць зрабіць вывад аб тыповым агульнапалескім характары вясельнага сцэнарыя і песеннага рэпертуару, а таксама аб спецыфічных лакальных праявах бытавання вясельнай традыцыі. Хоць агульная структура палескага вяселля не разыходзіцца з агульнабеларускім вяселлем, аднак карціна багатай яго варыянтнасці не толькі ў межах асобных раёнаў, але і вёсак. Пярэсты характар бытавання вясельнай традыцыі, напоўненай у кожным канкрэтным выпадку непаўторным зместам, дазваляе сцвярджаць факт самабытнасці вясельнага жанру ў дачыненні да пэўнага геаграфічнага раёна.

У першай частцы практычнага дапаможніка, мэтай якога з’яўляецца аказанне дапамогі студэнтам у засваенні шматстайнасці вясельных дзеянняў і іх выкарыстанні пры авалоданні матэрыялам дысцыпліны “Фалькларыстыка” і апрацоўка запісанага матэрыяла ў час фальклорнай практыкі, прадстаўлены рэгіянальныя асаблівасці вясельных традыцый Акцябрскага, Брагінскага, Буда-Кашалёўскага, Веткаўскага, Гомельскага, Добрушскага і Ельскага раёнаў. Практычны дапаможнік адрасаваны студэнтам спецыяльнасці 1- 21 05 01 “Беларуская філологія”.

Акцябрскі раён
Сваты
Сваха і маці хлопца прыносілі з сабой за пазухай некалькі пляшак гарэлкі. Ступаючы на парог хаты, здаровалісь: “Вечар добры”.

Гаспадары: “Вечар добры! Праходзьце, сядайце ў нашай хаце і будзьце гасцямі”.

Сваха: “Я прыйшла, каб што-небудзь украсці ці купіць які-небудзь тавар. Ляцела сарока, усё стракатала, казала, што вы дзяўчыну ў хаце трымаеце, ды на вуліцу гуляць не пускаеце”.

Маці: “А мой жа сыночак усю ночку не спаў, усё пра вашу дзяўчыну думаў і сумаваў. Да нас на даведкі ў гэту хату прыслаў. І казаў, каб дзяўчыну ў хаце не трымалі, а за яго аддалі”.

Гаспадар: “Ну, што ж ты, маці, стаіш? Пакліч нашу дачку, трэба ж у яе спытаці, да добрым людзям адказ даці”.

Дачка: “Сумна адной вечарам сядзець, выйду за мілага, каб ён толькі мяне кахаў, шкадаваў”.

Гаспадар: “Калі дачка згодна, дык і мы не супраць”.

следующая страница>