Материалы августовского совещания
работников образования города Костаная «Перспективы развития системы образования города Костаная в контексте Послания Президента республики Казахстан Н.А. Назарбаева народу Казахстана «Через кризис к обновлению и развитию»
Секция заместителей директоров по воспитательной работе
«Взаимодействие социума, школы и общественности в формировании социальных интересов и жизненных ценностей учащихся»
Қостанай қ, 2009 ж. тамыз
г.Костанай, август 2009 г.
Материалы секции августовского совещания заместителей директоров по воспитательной работе «Взаимодействие социума, школы и общественности в формировании социальных интересов и жизненных ценностей учащихся» /сост. А.Б. Иванова. – Костанай, 2009.- 36 стр.
Предлагаемый сборник содержит материалы секции августовского совещания заместителей директоров по воспитательной работе «Взаимодействие социума, школы и общественности в формировании социальных интересов и жизненных ценностей учащихся». Сборник предназначен для руководителей учреждений, заместителей директоров по воспитательной работе, классных руководителей, социальных педагогов, психологов школ, родительской общественности.
© городской методический кабинет
Содержание
План работы секции Формирование основ толерантного сознания-необходимое условие для нравственного воспитания и личностного развития обучающихся Азаматтық ұстанымды туристік-өлкетану ісі арқылы қалыптастыру Формирование гражданской позиции через туристическо-краеведческую деятельность Педагогическая профилактика суицидального поведения подростков в условиях школы |
4 5 10 14 17
|
Профилактика правонарушений в школе социально-ориентированного типа в свете перехода на 12-летнее образование |
23 |
|
|
Рекомендации секции |
30 |
|
|
работников образования города Костаная «Перспективы развития системы образования города Костаная в контексте Послания Президента республики Казахстан Н.А. Назарбаева народу Казахстана «Через кризис к обновлению и развитию»
Толерантность означает уважение, принятие и правильное понимание всего многообразия культур, форм самовыражения и проявления человеческой индивидуальности».
При определении целей нашего образовательного учреждения мы отдаём предпочтение технологии опосредованного управления процессом формирования и развития личности. Свою главную задачу мы видим в создании такой среды, которая сформировала бы нужные личностные качества.
Стратегическая цель ГУ «ФМЛ…»: «Реализация компетентностного подхода в образовании как основа формирования личности, способной к успешной самореализации в современном обществе».
Воспитание толерантности невозможно в условиях авторитарного стиля общения «учитель — ученик». Поэтому одним из условий воспитания толерантности является освоение учителем определенных демократических механизмов в организации учебного процесса и общения учеников друг с другом и с учителем. Именно в школе важно научить ребенка, с одной стороны, принимать другого как значимого и ценного, а с другой стороны — критически относиться к своим собственным взглядам.
Особое внимание обращается на воспитание толерантности в подростковом возрасте. Именно в этот период начинает формироваться чувство культурной идентичности человека, а соответственно повышается интерес к вопросам культурной принадлежности. В подростковом возрасте закладываются основы дальнейшего социального поведения личности, в том числе: способность к эмпатии или конфликтность, социальная изолированность, позитивное или заведомо негативное отношение к другому. Подростковый возраст, как известно, всегда — возраст трудный.
У старшеклассников важно воспитывать такие качества, как политическая осведомленность, сознательное участие в политической жизни общества, способность идти на компромисс при разногласиях и спорах, справедливость в отношениях с людьми, способность встать на защиту любого человека, независимо от национальности.
Являясь нравственным качеством, толерантность не возникает на пустом месте, ее необходимо воспитывать с раннего детства, развивать.
Школа – это период нравственного созревания, во время которого происходит становление самосознания обучающегося, формируется мировоззрение, самооценка и представление о самом себе. В последние годы у старшеклассников наряду с высоким интеллектом, глубокими знаниями, широким кругозором, активной нравственной позицией, духовными запросами порой развивается чувство своей исключительности, излишней самоуверенности, стремление к самоутверждению своей независимости. Это приводит их к раздражительности, нетерпимости, агрессии по отношению к ровесникам, учителям, родителям, к межличностным конфликтам, неприятию окружающей действительности.
Большую роль в формировании нравственных качеств у обучающихся наряду с образовательным процессом играет система дополнительного образования и система внеурочной занятости.
Своеобразие этого направления заключается в том, что кроме задач самоопределения, самовыражения учащихся, развития и реализации творческих и интеллектуальных возможностей оно создает условия для формирования жизненных компетенций личности, воспитания у школьников чувства прекрасного, развития творческого мышления, формирования эстетических вкусов. Важное место в нравственном воспитании детей и подростков играет краеведческая деятельность учащихся.
Система внеурочной занятости детей, традиционные мероприятия, сложившиеся в нашем образовательном учреждении, направлены на то, чтобы школьная жизнь стала для них интересной и полезной. В лицее ежегодно проводится ряд мероприятий, непосредственно, направленных на формирование духовно-нравственных качеств:
В ГУ «ФМЛ» действует система органов ученического самоуправления. Школьное самоуправление является средой становления гражданских позиций и отношений внутри детского коллектива. Мы определяем детское самоуправление как демократическую форму организации коллектива детей, обеспечивающую развитие их самостоятельности в принятии и реализации решений для достижения групповых целей. Например, ставшие традиционными выборы Президента. Приближенные к реальным выборам, они повышают интерес детей к общественно-политической жизни. Формируют чувство долга, ответственности, как к своим правам и обязанностям, так к правам и обязанностям окружающих.
Здоровьесберегающая деятельность школы способствует становлению нравственных качеств учащихся. В рамках данного направления осуществляет свою работу социально-психологическая служба. Социальным педагогом, психологами проводятся соответствующие индивидуальные беседы и консультации с педагогами, родителями, с детьми, испытывающими трудности в учебе и в общении. Все становление детей основано в первую очередь на семейном воспитании: взаимоотношение между родителями, понимании ребенка, характеру занятий с ребенком, социально-бытовых условиях, наличие доброжелательной атмосферы взаимодействия и сотрудничества.
Неполным будет моё выступление, если не скажу о результатах анкетирования по теме: «Уровень сформированности нравственных ценностей учащихся».
По данному вопросу был обеспечен охват анкетированием в количестве 30 респондентов от 15 -17 лет (учащиеся 10-11 классов).
Итоги данного анкетирования
- когда ты можешь достичь больших высот, своих
целей и оставаться при этом
человеком.
- благополучие в семье, здоровье
- благополучная семья, любовь, хорошая работа
- когда достигаешь поставленных целей
- когда сбываются мечты
- особое состояние души
- когда рядом близкие тебе люди
- любить и быть любимым
- когда есть любимый человек
Сегодня развивающему обществу нужны не только современно образованные, но и воспитанные люди: нравственные, предприимчивые, которые могут самостоятельно принимать ответственные решения в ситуации выбора, прогнозируя их возможные последствия, способные к сотрудничеству, отличающиеся мобильностью, динамизмом, конструктивностью, обладающие развитым чувством ответственности за себя и за судьбу страны.
Современный культурный человек- это не только образованный человек, но и человек обладающий чувством самоуважения и уважаемый окружающими. Толерантность считается признаком высокого духовного и интеллектуального развития индивидуума, группы общества в целом.
«Патриот» деген сөз, гректің «ратрис» -отан деген сөзі, ең бірінші рет 1789-1793 жылдары Француз төңкерісі кезінде қолданылды. Монархияға қарсы күресіп, революцияны қорғаушыларды патриоттар деп атады. В. И. Даль сөздігінде:Патриот –отанын сүюші, оның қуатын арттырушы, отаншыл деп жазылса, басқа сөздікте «патриот» -отанын сүюші,өз халқына берілген, ол үшін жанын қиып, отан қорғау үшін ерлік көрсететін адам » -делінген. Философия сөздігінде «патриотизм-Отанын сүю, оған берілгендік, оның өткені мен болашағы үшін мақтаныш, Отан мүддесін қорғауға ұмтылу»
Жас ұрпаққа мәдени мұралар арқылы патриоттық тәрбие берудің негізгі идеялары Елбасының « Қазақстан -2030» стратегиялық Жолдауында «Олар күллі әлемге әйгілі әрі сыйлы, өз елінің патриоттары болады», делінсе, Қазақстан Республикасының «Білім туралы заңында : «Білім беру жүйесінің басты міндеттері : азаматтылық пен елжандылықты , өз Отаны-Қазақстан Республикасына сүйіспеншілікке, мемлекеттік рәміздерді құрметтеуге, халық дәстүрлерін қастерлеуге, әлемдік және отандық мәдениеттің жетістіктеріне баулу , қазақ халқы мен басқа халықтардың тарихын, әдет-ғұрпы мен дәстүрлерін зерделеу, мемлекеттік тілді , орыс, шетел тілдерін меңгеру » деп атап өтілген.
Педагогикадағы анықтамасы: адамгершілік сапа, Отанға берілуді қажетсіну, оны сүю және адалдық көрсету, оның даңқын сезіну, рухани байланысын сезіну, ар-намаысын қорғау, қуаты мен тәуелсіздігіне іс жүзінде үлес қосу.
Жас ұрпаққа мәдени мұралар арқылы патриоттық тәрбие берудің негізгі идеялары :
Белгілі жазушы С. Көбеев жастарды елжандылыққа тәрбиелеуде география, жаратылыстану, тарих пәндерінің маңызын атай келіп, оқушыларды елжандылық пен ерлікке тәрбиелеуде алуан түрлі қоғамдық істерді пайданлану керектігін, әсіресе, өлкетану мұражайларына және туған өлкедегі тарихи жерлерге саяхатқа апару , еңбек және соғыс ардагерлерімен кездесу кештерін өткізіп отыру істерімен мәдени -әдеби мұраларды да тиімді пайдалану керек дейді.
Өлкетану жұмысы -өзінің туған жеріне сүйіспеншілігін, жаңа қызықтарға шақырып, практикалық білім мен дағдылыққа, табиғатқа бірте-бірте үйренуге, өз жерінің шаруашылығына, халқына тәрбиелейді.
Өлкетану жұмысы үрдісінде—табиғаттық, әлеуметтік, өнеркәсіптік ортасы және туған жер . Бұл обьектілер танымдық және адамгершіліктің байыту көзі , оқушылардың интеллектуальдық және физикалық дамуы, оқушылардың әр ортадағы бағытталған ізденіс-зерттеу жұмыстары , қоғамға пайдалы және жалпы –саяси жұмыс.
Табиғаттың жан-жақты тануын, өлкенің әлеуметтік-экономикалық жағдайы, еңбек ұжымдарымен үнемі байланыс- оқушыларда азаматтылықты қалыптастырудың бір маңызды , белсенді өмір ұстанымы.
Өлкетану жұмысы- сабақтан тыс ұйымдастырылатын басты жұмыс. Кеңес одағы кезінде өлкетану жұмысы мектептегі география бағдарламасы бойынша негізделетін .Өлкетану жұмысы- сол кезде 2 бағытта қамтылған. Біріншісі, мектепішілік өлкетану жұмысы, екіншісі- Бүкілодақтық пионерлер және оқушылардың туристік-өлкетану экспедициялық жұмыстарынан «Менің Отаным- СССР» еді.Екіншісі-үйірмелер жұмысынан құрылған-тын. Бұл үйірме жұмысы- экспедиция жұмысымен тығыз байланысты болды .Өлкетану жұмысы өзіне төмендегідей компоненттерді кіргізді :
Тәрбиелік
Дамушылық
Үйретуші
Нәтижелі
Азаматтық-патриотизм тәрбиесінің моделі - үлкендер мен кішілердің қажетті және қызықты жұмыстарының бірлесіп істегенінен , бір-біріне қамқорлығынан , ұжымдық шығармашылық істермен атқарылады . Міне, сондықтан мектепте туристік -өлкетану жұмысы негізгі тақырып етіп алдық.
Мектеп оқушыларын патриотизмге тәрбиелеудің бір құралы-өлкетану жұмыстары. Іздеу-өлкетану жұмысы процессінде оқушылардың елінің тарыхын, оқып тануға деген қызығушылығы артады, туған өлкесіне деген сүйіспеншілік , елінің өткені мен болашағына деген мақтаныш сезімдері тәрбиеленеді. Нәтижесінде өз Отанын сүйетін нағыз,париот, нағыз азамат қалыптасады. Елімізде соңғы он жыл ішінде ізденіс-өлкетану жұмыстарын жаңғырту үрдістері байқалады, сол сияқты туған өлкесінің тарыхын оқып тануға деген ынта-ықылас артуда.
Өлкетану –ізденіс жұмысының нәтижесі – туған өлкенің тарихын тереңдігімен білуімен анықталады.
Осындай тарихи, мәдени мұралардың қай-қайсысы болсын мәнділігімен, мазмұнының ауқымдылығымен ерекшеленді. Ал ұлттық тәрбие мәселесі –адамзат тарихынан өн бойына ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан ұлы мақсат. Бүгінде адамзаттық өркениеттің өзгеше биігіне көтерілген , үшінші мыңжылдыққа қадам басқан кезеңінде де жас мемлкетіміз үшін рухани асыл мұраттарға қазақстандық патриотизм, азаматтық парыз , тұлға бойындағы ұлттық құндылықтар мен ар тазалығы және т. б. қасиеттерді жатқызуға болады.
Өлкетану зерттеу жұмыстарының жаңа бағыттары пайда болды. Аймақтық өлкетану бағдарламалары әзірленуде және іске асырылып жатқандары бар.
Мектебіздегі өлкетану-ізденіс жұмысының басты міндеті:
-туған елінің тарихын білу, мәдениеті мен табиғаты;
-тарихи ескерткіштер тарихын білу, үгітнасихаттау;
-жергілікті атақты адамдар өмірі мен істері,
-туған өлкенің жаңа және аз жарияланған фактілері ;
-туған өлкежегі тұратын халықтың рухани және ескерткіштер материалдарын жинау;
Өлкетану –ізденіс жұмысы туған өлкенің тарыхын білуде , ізденуде күрделі және әртүрлікті қажет ететін , ұйымдастырудың өте ретті болуын талап етеді. Бұл жұмыс соншалықты тиімді , егер негізінде басты жүйеліктің анықталуында болады. Оқушылардың өлкетану ізденіс жұмысында олардың тақырыпты таңдауында, көкейкестілігі, ғылыи негізін , үлкен нәтижеде жетуде ықпалы зор. Жұмыстың жоспарын құруда материалдар жинағында оқушыларды тартып, қызықтырып, олардың сұрақтары, тілектері ескерілуі керек. Олардың өздері қатысып құрған жоспарлары өздерін жауапкершілікке, өздерінің меншікті екеніне , орындалуына көп сенім тудырады. Жоспар жұмысына тақырыпты көрсету, сабақ түрлері, жүргізу мерзімі және күтілетін нәтиже көрсетілуі міндетті түрде көрсетіледі.
Өлкетану-ізденіс жұмысын ұйымдастыру үрдісінде оқушыларды тарихы ескерткіштермен таныстырып, олардың жинағына бағыт берілді.. Жетекші мұғалім материалдар жинағы тек қана бұрынғымен шектелмей, қазіргі материалдармен байланыстырып,, уақыт өткеннен кейін олар ғылыи, тарихи, тәрбиелік мағынасы болды. Ізденіс жұмысы барысында өзара алмасу фонды қалыптасады. Осы өзара алмасуда матеиалдар бір-біріне толықтыру береді. Міне, осы жұмыс оқушыларды қоғамдық пайдалы жұмыс екені бірден аңғартты. Ұжымдық жұмысты одан әрі қызықтыруда оқушыларды әртүрлі марапаттаулармен атап кетілді.
Жинақтау жұмысының бірінші жетістік белгісі- жинақтаудың дәл мақсаты мен тақырыбының анықтамасы.
Осындай мектептегі жұмыстың бірі- 2003 жылы Алтынсарин көшесін зерттеу. Алтынсарин көшесінде Білім мекемелері орналасқан.Біз орналасқан Алтынсарин көшесін зерттеу №18 мектептен басталып, Білім Жетілдіру институтымен аяқталады. 2004 жылы Қостанайдағы үлкен мекемелерді зерттеуде олардың тарихын, альбом, мақала, көрме жұмыстары арқылы өтті. 2005 жылы Кеңес Одоғы батырлар көшелерін зерттеу , 2006 жылы 1937 ж. жазықсыз құрбандардың ескерткіштерін ,өмірлерін зерттеу , 2007 ж. тарихи ғимараттарды зерттеу , 2008 жылы ескерткіштер тарыхын зерттеу жұмыстары
Материлдар жинауда келесі сызбаны көруге болады:
Екіншіден, жетістік шарты қатысушылардың тапсырманы орындаудағы жинақтау даярлығы. Міне, осы мақсатпен мұғалімдердің оқушылармен лекция-әңгіме, арнайы жинақтау әдістеме практикалық сабақтар, онда балавларға қалай әңгімені жүргізу,көрсету , қалай естелік-әңгіме жазу,, безендіру жинақтарды , қосымша материалдармен жұмыс істеу, анықтамалармен, құжаттармен, архивтік материалдармен, кеңес ұйымдастыруды жүргізіп, үйретілді. Жинақталған материал анық, толық тарихми мерзімдерін көрсете білуі керек.
Оқушылар материалдарды зерттей жинақтауда , тапсырмаға сай ізденістің қорытындысын да нақты жұмыстармен іске асыра білді: көрме, кеш, кездесу кештеру, әңгіме т. б. істер.
Қазіргі уақытта өлкетану жұмысын үш бағытта көрсетуге болады.: отбасы, мектеп, туған өлке.Отбасы рухани-адамгершіліктің табиғи ортасы. Өз туған жерініне қызығушылық пен сезімді қалыптастыру отбасынан басталады.
Міне, осыған орай «отбасылық бағытта» басты тақырып өлкетану ізденісінің «Шежіреден» басталуы. Бірлесіп, отбасының мұрасын, мұрағатын ,тарихын білу -« үй мұражайын » ашу – бұл да ізденіс жұмысы. Осы жұмыста туған өлкенің әр отбасы арқылы тек қана отбасы мүшелері туралы білмей, басқа да кісілер тарихын білуге болады екен.
Мемлекет тарихы оқушы санасында өзінің туған жері , өзінің ауылы арқылы нақты бастамасын алуы қажет. Туған жерін біле отырып, оқушылар тарихы дамуын да кешегісін, бүгінгісін біледі.
Күтілген нәтиже не берді?
Мектеп ғимаратының Алтынсарин көшесінде орналасқандықтан Ыбырай ата кесенесін көрсету-біздің тікелей міндетіміз. Жыл сайын Ыбырайтанушы Беген Көпешұлымен , Ыбырай атаның туған күніне кесенеге бару дәстүрлі іс.
Әр адам мектептен өтеді. Ендеше, мектепте мұрағатқа айналады. Мектеп тарихы да құрылады. Міне, осы жұмыстар мектеп жұмысының істері де –ондағы кездесу, кештері де ,әсіресе, Ұлы Отан соғысын естен шығармау. Дәстүрге енген И. Ф. Павловтың туған жері- Борис-Романовкаға бару- жыл сайын 4-сынып оқушылары апарылады. Бұл да тарих , ізденіс жұмыс.
-Ізденімпаз
- мәдениеттік
-ұлттық сезім
-шығармашылықты
Азаматылық ұстаным туристік-өлкетану ісі арқылы қалыптастыруда қандай қорытындыға келді:
Туристік -өлкетану ісі туған жер тарихын оқуда жинақталған материалдардан , сараптаудан кейін және туған өлкенің керекті ісін құрады. Республикалық туристік-өлкетану «Атамекен» оқушылар экспедициялық бағдарламасы , керекті, өзін-өзі ақтаған бағдарлама екені анықталды. Мектеп азаматтылық пен патриотизмның «шынар басы» . Демек, бұл міндеттерді іске асыруда отбасы мен мұғалімдердің үлесіне тиеді. Ұлттық мәдениетіміздің қасиеттерін құрмет тұта отырып, «Ұлт тәрбиелей отырып, жер иесін тәрбиелейміз» деген қанатты сөздеріндегідей өз жеріміздің , ұлтымыздың болашақ иелерін, ұлтжанды азаматтарын тәрбиелеуге тиістіміз.
Сөзімнің соңында,Елбасы өзінің Қазақстан Жолдауында «Сіздер мен біздердің әкелеріміз бен аталарымыздың алдындағы парымыздың тағы бір мәселесі бар, бұл-біздің тарихи зердеміздің мәселесі»,- деген . Өткенді еске алып, көз көрген құлақ естіген кісілердің жақсылығын айтсақ, ол да бір аталар алдындағы парызымызды өтегеніміз, жаңа тарихымызды қастерлегеніміз .
Точка, точка, запятая,
Вышла рожица смешная,
Ручки, ножки, огуречик –
Получился человечек!
У него рюкзак на спинке,
И бежит он по тропинке,
И мечтает о походах,
Только и всего!
В современное время целое поколение детей не знает, что такое туризм и походы. Лишь небольшие группы людей внедряют в свою жизнь романтику туризма, живут в гармонии с природой, учатся у неё, а иногда туризм становится и профессией. Человек, которого привлекает романтика туризма, обладает особой широтой духовного мира, закаленными в походах жизнестойкими! чертами характера. Такой человек счастлив и умеет дарить счастье другим. Факторы, говорящие «ЗА» - общение с природой, смена обстановки, психологическая разгрузка, и главное физическая активность. Туризм прост в организации, не нуждается в специально оборудованных залах и площадках. Лучшей спортивной площадкой была и остаётся природа! Он доступен для любого возраста, является посильным видом спорта, поскольку нагрузки в нём хорошо дозируются с отдыхом, а в основе обыкновенная ходьба. Туризм является хорошей базой для воспитания Личности. Поэтому туризм следует вводить в воспитательную основу школы, как один из методов. Туристический клуб «Покорители вершин» образовался спонтанно, благодаря группе единомышленников – романтиков. Причём эта группа состояла из людей разных возрастов (школьники и учителя), которых объединяла любовь к природе. И поначалу, конечно же, не стояла задача воспитания школьников. Главным было, как можно больше узнать о природе родного края, открыть новые для себя места. Вся наша деятельность постепенно стала более отрегулированной, планируемой, отвечающей специфике туризма. Нам уже 6 лет!
В основе работы клуба лежат основные программы туристической деятельности в республике Казахстан - «Парыз», «Атамекен». Программы составлены в соответствии с государственными концепциями развития образования, молодёжной политики Республики Казахстан, этнокультурного развития. Учитывая специфику школьного туристического клуба (а именно изучение и применение азбуки и техники туризма), в плане работы организованы следующие приоритетные направления программы «Атамекен»:
Распределение обязанностей в клубе не зависит от возраста. Главное ответственность. Обязанности могут передаваться, чтобы каждый поработал в различной деятельности.
Для осуществления краеведческой деятельности по изучению Костанайских просторов налажено сотрудничество с областным краеведческим музеем и музеем имени Ы. Алтынсарина, городскими библиотеками, а также кафедрой туризма КГПИ, т.к. все – таки специфика туризма предполагает определённые навыки. В процессе сотрудничества ребята узнают историю родного края, учатся ценить и любить его. Становятся патриотами и настоящими гражданами своей маленькой родины и государства. Т.к. работа краеведческая – ребята учатся работать с дополнительным материалом, сотрудничать с другими людьми, применять свои творческие способности.
Клубовцы принимают активное участие в школьной жизни. В этом году (2009) разработали пилотный проект сотрудничества с ВПК «Аскер» СШ №16.
ПРОЕКТЫ. РЕЗУЛЬТАТИВНОСТЬ
В нашем арсенале некатегорийные походы – 1,2 дневные. В разработке на период 2009 -2010года категорийный поход. В соревнованиях участвовали в категории «В», т.к. собственного снаряжения в наличии нет. Закупку ведут из личных средств. В идеале группа должна быть обеспечена:
Минимальный комплект на команду
11.Шанцевый инструмент (лопата, топор)
12.Средства оказания ПМП +личная аптечка
13.Палатка – 3 шт.
14.Костровое оборудование (рогатина, перекладина, ведро, чайник)
ЗАДАЧИ НА 2009 – 2010 УЧЕБНЫЙ ГОД
25 12 2014
5 стр.
25 12 2014
5 стр.
17 12 2014
9 стр.
16 12 2014
1 стр.
16 12 2014
5 стр.
25 12 2014
1 стр.
25 12 2014
2 стр.
25 12 2014
1 стр.