ҚММУ Ф 4/3-03/02

ҚММУ БЕ 4/02

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
ЖАЛПЫ ФАРМАКОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ

СИЛЛАБУС

Far 2209 «Фармакология» пәні

5В110400 Медициналық-профилактикалық іс мамандығы үшін

Оқу сағатының көлемі 45 сағат (1кредит)

Курс ІІ

Семестр ІV

Қарағанды 2014 жыл

Силлабус Far 2209 «Фармакология» пәні бойынша 5В110400 – «Медициналық-профилактикалық іс» мамандығы үшін 30.06.2012 ж. №10 хаттамамен бекітілген жұмыс бағдарламасының негізінде құрастырылған.

Силлабус жалпы фармакология кафедрасының отырысында қарастырылып бекітілген

29.09.2014 ж № 1 Хаттама

Кафедра меңгерушісі, м.ғ.д., профессор С.К.Жаугашева

Оқытушылар туралы мәліметтер:

Кафедра меңгерушісі: Жаугашева Сабира Кеделевна, медицина ғылымының докторы, профессор, «Терапия және фармакология» ҒСК төрайымының орынбасары. «Экология және медицина» журналының редколлегия мүшесі, педагогикалық жұмыс стажы – 42 жыл.

Телефон: қызметтегі 56-41-81 (121) (241)

Ғылыми қызығушылығы: Химиотерапевтикалық заттардың фармакокинетикасы.

Ғылыми мектебі: аспирантура – И.П Павлов атындағы 1-і Ленинградтық мед.институты , кандидаттық диссертациасы– 1975 ж. Ленинград қаласы,жетекшісі – МҒА корр. Мүшесі, проф. Вальдман А.В. «Нейропсихотропты заттардың орталыққа және шеткері генездің бронхоконстрикторлы реакцияларына әсер ету», докторлық – 1995ж., Москва қаласы МҒМА, консультант – проф. Лохвицкий С.В. «Хирургиялық инфекциялардың эндолимфатикалық антибиотикотерапиясының фармакокинетикасын негіздеу».Проф. С.К.Жаугашеваның жетекшілігімен м.ғ.к. ғылыми дәрежені ізденуіне 12 жұмыс қорғалды және бекітілді.

Дәрістерді оқу қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде.

Кафедра профессоры: Абушахманова Айгуль Хамитовна, медицина ғылымының докторы, профессор, СҒҮ жауапты «Терапия және фармакология» ҒСК мүшесі. педагогикалық жұмыс стажы – 14 жыл.

Ғылыми қызығушылығы: генетикалық ауруларының фармакотерапиясы

Ғылыми мектебі: аспирантура – бүкіл одақтық онкологиялық ғылыми орталық (Мәскеу қ.). Кандидаттық диссертация (1986ж.) «Термографический и сцинтиграфический методы в комплексной диагностике рака молочной железы» (ғылыми жетекшісі – м.ғ.д., профессор Р.И. Габуния). Докторлық диссертация (2003ж.) «Эндокринные механизмы адаптации и развития пылевых бронхо-легочных заболеваний у рабочих угольных шахт» (ғылыми консультанты – ҚР ҰҒА корр-мүшесі, профессор Кулкыбаев Г.А.).

Дәрістерді оқу қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде.

Оқытушылар:

Кафедра доценті: Пивень Любовь Ивановна, медицина ғылымдарының кандидаты, фармакология кафедрасының доценті, завуч, кафедра бойынша КІБ жауапты, «Терапия және фармакология» ҒСК хатшысы, жалпы медицина мамандығының әдістемелік комиссиясының мүшесі, педагогикалық жұмыс стажы – 18 жыл.

Телефон: қызметтегі 56-41-81 (121)

Ғылыми қызығушылығы: Химиотерапевтикалық заттардың фармакокинетикасы.

Ғылыми мектебі: кандидаттық- 2002 ж. Қарағанды қаласы, жетекшісі – м.ғ.д., проф. Жаугашева С.К., консультант – м.ғ.д., проф. Лохвицкий С.В. «Антибиотиктердің бағытталған тасымалдануының ерекшелігі».

Дәрістерді оқу және тәжірибелік сабақтарды жүргізу орыс тілінде.

Кафедраның аға оқытушысы: Ким Татьяна Владленовна, медицина ғылымдарының кандидаты, фармакология кафедрасының доценті, фармация мамандығының әдістемелік комиссиясының мүшесі, педагогикалық жұмыс стажы – 14 жыл.

Телефон: қызметтегі 56-41-81 (121)

Ғылыми қызығушылығы: гепатопротекторная активность препаратов растительного происхождения.

Ғылыми мектебі: кандидаттық – 2002 ж. Қарағанды қаласы, жетекшісі – м.ғ.д., проф. Жаугашева С.К., консультант - м.ғ.д., проф. Муравлева Л.Е. «Влияние препарата боярышника на течение радиационного поражения в эксперименте».

Дәрістерді оқу және тәжірибелік сабақтарды жүргізу орыс тілінде.

Кафедраның аға оқытушысы: Асмагамбетова Маймуна Толешевна, кафедраның тәрбие жұмысына жауапты, стоматология мамандығының әдістемелік комиссиясының мүшесі, педагогикалық жұмыс стажы – 21 жыл.

Телефон: қызметтегі 56-41-81 (121)

Дәрістерді оқу және тәжірибелік сабақтарды жүргізу орыс тілінде
Кафедра оқытушысы: Николаева Татьяна Львовна, кафедра мәжілісінің хатшысы, АҚ бойынша жауапты, педагогикалық жұмыс стажы – 9 жыл.

Телефон: қызметтегі 56-41-81 (121)

Сабақтарды жүргізу орыс тілінде.
Кафедра оқытушысы: Дилдабекова Нурипа Тастемировна, педагогикалық жұмыс стажы–8 жыл.

Телефон: қызметтегі 56-41-81 (121)

Сабақтарды жүргізу қазақ тілінде.
Кафедра оқытушысы: Пенькова Лариса Викторовна, медициналық-профилактикалық іс мамандығының әдістемелік комиссиясының мүшесі, педагогикалық жұмыс стажы –10 жыл.

Телефон: қызметтегі 56-41-81 (121)

Сабақтарды жүргізу орыс тілінде.
Кафедра оқытушысы: Карабаева Клара Уаткановна, химия ғылымының кандидаты, педагогикалық жұмыс стажы – 1 жыл.

Телефон: қызметтегі 56-41-81 (121)

Ғылыми қызығушылығы: дәрілік препараттарды тіркеу және сертификациялау.

Ғылыми мектебі: кандидаттық -1997 жыл, Алматы қ., жетекші – х.ғ.д., проф. Аккулова З.Г., консультант – академик Жубанов Б.А. «Синтез и исследование амино- и амидо-кротоноальдегидных смол».

Сабақтарды жүргізу орыс және қазақ тілдерінде.

Кафедра оқытушысы: Кудеринова Манат Кенесовна, мейірбике ісі мамандығының әдістемелік комиссиясының мүшесі, педагогикалық жұмыс стажы – 7 жыл.

Телефон: қызметтегі 56-41-81 (121)

Сабақтарды жүргізу қазақ тілінде.
Кафедра оқытушысы: Романова Айнұр Ризабековна, педагогикалық жұмыс стажы – 1 жыл.

Телефон: қызметтегі 56-41-81 (121)

Сабақтарды жүргізу қазақ тілінде.
Кафедра оқытушысы: Илахи Муззамил, педагогикалық жұмыс стажы – 1 жыл.

Телефон: қызметтегі 56-41-81 (121)

Сабақтарды жүргізу ағылшын тілінде
Байланыс ақпараты: фармакология кафедрасының оқу бөлмелері (Алалыкина көш. 7), кафедраның орналасқан жері (корпус № 2, аудиториялар 318-326), 56-41-81 (121)
Пәннің саясаты: теориялық мәліметтерді оқу барысында студенттерге қойылатын негізгі талаптары және тәжірибелік сабақтарды меңгеру жалпы тәжірибелі дәрігерлер үшін фармакологияның негізгі түсініктерін оқу болып табылады, әртүрлі патологиялық жағдайлардың, жедел жағдайлардың фармакотерапиялық негіздерін дұрыс түсіну. Студент дәрістерге және тәжірибелік сабақтарға қатысу міндетті. Барлық жіберілген тәжірибелік сабақтар аралық бақылауларға сәйкес жүргізілу мезгіліне дейін өтелуі керек. Жүйелі түрде тәжірибелік сабақтарға дайындалу, міндетті түрде орындайтын рецептерді білу және жаза білу. Уақтылы түрде ағымды, аралық және қорытынды бақылаулардан қарыздарын тапсыру.
Кіріспе

Фармакология – дәрінің ағзаға әсері мен жаңа дәрілік заттарды іздеу туралы ғылым. Ол медициналық – биологиялық пәндердің дамуына үлкен әсер етеді. Фармакология медициналық – биологиялық, клиникалық пәндермен қатар, фармациямен және токсикологиямен байланысты. Тәжірибе жүргізушілер үшін фармакологиялық заттардың негізгі құндылығы көптеген биологиялық және физиологиялық үрдістерді кеңінен басқару мүмкіндігіне ие болуы. Теориялық және клиникалық пәндер аралығында орын алуы фармакология бойынша көптеген ғылыми бағыттардың дамуына ықпал етеді. Фармакология саласындағы жаңа бағыттар, жаңа препараттарды алуға және оларды енгізуге байланысты қолданбалы бағыттармен қатар фундаменталды мәселелерді де қарастырады.

Жаңа, белсенділігі жоғары дәрілік заттардың пайда болуы фармакотерапиядағы табыстармен қатар дәрілердің жанама және уытты әсерінің жоғарылауына алып келеді, сондықтан әртүрлі мамандықтағы дәрігерлер үшін де, медико- профилактикалық профилді мамандар үшін де фармакология бойынша білім қажет.
Пәннің мақсаты: студенттерде дәрілік заттардың фармакокинетикасы және фармакодинамикасының жалпы заңдылықтары, сонымен қатар дәрілік заттардың жанама әсерлерін анықтай білу және олардың алдын алу туралы түсінікті қалыптастыру.
Пәннің міндеттері:

• 
  дәрілік заттардың фармакокинетикасы мен фармакодинамикасының негізгі заңдылықтарынжүйелеп баяндау;
  
• 
  фармакологиялық қасиеттері бойынша дәрілік заттардың тобын идентифицирлеу;
  
• 
  дәрілік қалыпты таңдаудың жалпы заңдылықтары мен дәрілік заттарды қолдану тәсілдерін таңдау;
  
• 
  патогенді микрооганизмдерге, қарапайымдыларға, гельминттерге әсер ететін дәрілік заттарды таңдап алу;
  
• 
  дәрілік заттардың жағымсыз жанама әсерлері туралы анықтап тану, оларды алдын алу және жою;
  
• 
  дәрілік заттармен жедел улануды емдеудің жалпы принциптері қысқаша баяндау.
  

Оқытудың соңғы нәтижелері:

Дескрипторлар		Оқытудың соңғы нәтижелері	Құзыреттіліктер*
А	Сол саладағы алдыңғы қатарлы білім элементтерін қосқанда, оқыған саласы бойынша білімі мен түсінігін көрсете білу	Фармакологияның орны мен мақсатын анықтау.	1, 3, 6
		Қасиеттері бойынша дәрілік заттардың тобын идентифицирлеу.	1, 3, 6
		Дәрілік-дәрмектердің заттардың фармакокинетикасы мен фармакодинамикасының жалпы заңдылықтарын қысқаша баяндау.	1, 3, 6, 7
		Дәрі-дәрмек және у туралы түсінікті айыру.	1, 3, 4, 6, 7
		Дәрілік заттардың механизм әсерін түсіндіру	1, 3, 4, 6, 7
		Дәрілік-дәрмектердің және удың жағымсыз және кері әсерін дифференциалайды, одан сақтандыруды түзетеді және оның шығу жағдайында жою бойынша ұсыныс беру.	1, 3, 4, 6, 7
В	Осы білімі мен түсінігін кәсіби деңгейде қолдана білу	Әртүрлі жас аралығы және әртүрлі патологиялық жағдай кезінде дәрілік заттардың концентрациясын, дозасын санау.	1, 3, 4, 6, 7
		Дәрі-дәрмектердің кері әсерін және жағымсыздығын анықтайды, жою және ескерту.	1, 3, 4, 6, 7
		Дәрілік заттардың және улардың фармакологиялық әсерінен шақырылған, жүйедегі және мүшелердегі өзгерістерді болжау.	1, 3, 4, 6, 7
		Эксперименталды фармакологияда замануи теориялық концепцияларды қолдану.	1, 3, 4, 6, 7
С	Дәйектемелер құрастыру және оқыған саласындағы проблемаларды шешу	Дәрі-дәрмектердің токсикалық әсерін болжау.	1,2,3,4,5,6,7
		Улану кезінде жедел көмек көрсету үшін антидоттардың және антагонистердің дәлдігін тексеру.	1,2,3,4,5,6,7
		Организм жүйесі мен әртүрлі мүшелер қызметінің бағытты өзгерісі үшін, сондай ақ гельминттер мен қарапайым, патогендік микроорганизмдер тіршілігін басу үшін дәрілік заттарды таңдау.	1,2,3,4,6,7
D	Әлеуметтік, этикалық және ғылыми көзқарастарды ескере отырып, пайымдаулар жасауға қажет ақпараттарды жинау және интерпретациялауды жүзеге асыру	Дәрілік заттардың фармакокинетикалық және фармакодинамикалық ерекшеліктері бойынша ақпаратты жинақтауға қабілетті, оның маңыздылығын бағалайды, жеке түсінігін жасайды, реферат, презентация, проект түрінде толтырады және осы ақпаратты тәжірибелік сабақтарда, студенттер үйірмесі отырысында, студенттердің ғылыми конференцияларында ұсыну.	1,2,3,4,6
		Дәрілік заттар туралы дәріхана және клиникалық қызметкерлерін, сонымен қатар қалың жұртты ақпараттау үшін мәліметтерді өңдеу және іздестіру бойынша түсінік береді және таңдау.	1,2,3,4,5,6
		Ақпаратпен (оқу, анықтамалы, ғылыми) жұмыс бойынша студенттерге жеке білімін және іскерлігін көрсетуге қабілетті.	1,2,3,4,5,6
		Зерттеу аймағында ақпарат анализін және синтезін, жеке түсінігін ұсынумен, көпшілік алдында баяндау ептілігіне ие.	1,2,3,4,5,6
E	Ақпараттарды, идеялар, проблемалар және шешімдерді мамандарға да, маман еместерге де хабарлау.	Жұқпалы аурулар, клиникалық медицинаға кіріспе, дәлелді медицина негіздері, эпидемиология дезинфекциялық іс негіздерімен	3

Реквизитке дейінгі:: физиология

Реквизиттен кейінгі: клиникалық медицинаға кіріспе, жұқпалы аурулар, эпидемиология дезинфекциялық іс негіздерімен, жалпы гигиена, кәсіби аурулар.
Пәннің қысқаша мазмұны

Фармакология пән ретінде және мақсаттары. Дәрілік заттардың фармакокинетикасымен, фармакодинамикасының заңдылықтары. Дәрілік заттардың токсикокинетикасымен, токсикодинамикасы. Антисептиктер және дезинфицирлеуші заттар. Химиотерапевтикалық заттар. Медициналық мекемелер және фармацевтикалық өндірістер қызметкерлері ағзаларына дәрілік шикізаттардың және препараттардың уытты әсерлері.

Тақырыптар жоспары: тақырыптар,өткізу түрлері және әр сабақтың ұзақтылығы (дәрістер, практикалық, семинарлық, зертханалық, оқытушының жетекшілігіне студенттердің өз бетінше атқаратын жұмыстары, студенттердің өз бетінше атқаратын жұмыстары)
Дәрістердің тақырыптық жоспары

№	Тақырып атауы	Өткізу формасы	Ұзақтығы	Құзыреттілік
1.	Фармакология. Ғылыми пән және оқыту мақсаттары. Дәрілік заттардың фармакокинетикасы мен фармакодинамикасының жалпы заңдылықтары. Дәрілік заттардың токсикокинетикасы және токсикодинамикасы.	Проблемалық	1	1,3,6,7
2.	Антисептическалық және залалсыздандырушы заттар.	Проблемалық	1	1,3,6,7
3.	Химиотерапиялық заттар: антибактериалық заттар.	Проблемалық	1	1,3,6,7
4.	Химиотерапиялық заттар: паразиттерге қарсы заттар.	Проблемалық	1	1,3,6,7
5.	Дәрілік заттармен және улармен жедел улануды емдеудің негізгі принциптері. Медициналық мекемелер және фармацевтикалық өндірістер қызметкерлері ағзаларына дәрілік шикізаттардың және препараттардың уытты әсерлері.	Проблемалық	1	1,3,6,7
		Барлығы	5 сағат

Семинарлық сабақтардың тақырыптық жоспары

№	Тақырып атауы	Өткізу формасы	Ұзақтығы	Құзыреттілік
	Жалпы фармакология.Фармакокинетика және фармакодинамика негіздері. Жалпы токсикология сұрақтары.	Семинарлық	2	1,3,6,7
	М, Н- холинорецепторларға әсер ететін дәрілік заттардың негізгі фармакологиялық әсерлері. Антихолинэстезарлық заттар. Негізгі қолдануға көрсетілулері, жанама әсерлері. Улану, көрсетілетін көмектер.	Семинарлық	2	1,3,6,7
	ОЖЖ әсер ететін заттар: Ұйықтатқыш заттар. Этил спирті. Анальгетиктер.	СBL (оқу, клиникалық жағдайға негізделген)	2	1,3,6,7
	Микробтарға қарсы заттар. Антисептикалық және залалсыздандырушы заттар. Химиотерапиялық заттар. Негізгі антибактериялық препараттардың сипаттамасы.	Семинарлық	2	1,3,6,7
	Туберкулезге және вирусқа қарсы заттар. Қарапайымдыларға және құрттарға қарсы заттар.	Семинарлық	2	1,3,6,7
		Барлығы	10 сағат

ОЖСӨЖ тақырыптық жоспары

№	Тақырып атауы	Өткізу формасы	Ұзақтығы	Құзыреттілік
1.	Жалпы рецептура. Әртүрлі дәрілік қалыптарға рецепт жазудың жалпы принциптері.	Тәжірибелік сабақ	2	1,3,6,7
2.	Адренергиялық және антиадренергиялық заттардың негізгі фармакологиялық әсерлері. Қолдануға көрсетілулері, жанама әсерлері.	СBL (оқу, клиникалық жағдайға негізделген)	2	1,3,6,7
3.	Психотропты заттар (транквилизаторлар, тыныштандырғыш заттар, психостимуляторлар).	Тәжірибелік сабақ	2	1,3,6,7
4.	Бөлім бойынша соңғы сабақ.	Коллоквиум	1	1,3,6,7
5.	Қабынуға және аллергияға қарсы заттар. Втиаминдер және коферментті препараттар.	Тәжірибелік сабақ	2	1,3,6,7
6.	Жүрек қан – тамырлар жүйесіне әсер ететін заттар.	Тәжірибелік сабақ	1	1,3,6,7
7.	Тыныс алу мүшелері ағзалары қызметтеріне әсер ететін заттар.	Тәжірибелік сабақ	1	1,3,6,7
8.	Дәрілік заттармен жедел улануды емдеудің негізгі принциптері.	Тәжірибелік сабақ	1	1,3,6,7
9.	Ас қорыту мүшелері қызметтеріне әсер ететін заттар.	Тәжірибелік сабақ	1	1,3,6,7
10.	Спирохетозға, саңырауқұлақтарға қарсы заттар.	Тәжірибелік сабақ	1	1,3,6,7
11.	Бөлім бойынша соңғы сабақ	Коллоквиум	1	1,3,6,7
		Барлығы	15 сағат

Кеңес беру уақыты:

Апта сайын кеңес беру жүргізіледі сенбі күні 10⁰⁰ сағаттан 13 ⁰⁰ сағатқа дейін.

Аралық бақылау уақыты:

№ 1аралық бақылау

Мамандық	Курс/поток/топ	Пән	Апта/күні	Уақыты
Медициналық-профилактикалық іс	201,202,203	Фармакологии	22.10 – 28.10

Қорытынды бақылау уақыты: http://kgmu.kz сайтты қараңыз («Білім процессі» бөлімі «пән бойынша қорытынды бақылаудың формасы және реттілік бөлімшесі)

Студенттердің өз бетінше атқаратын жұмысына арналған тапсырмалар

СӨЖ тақырыптық жоспары

№	Тақырып атауы	Орындалу түрі	Ұзақтығы	Құзыреттілік
1.	Аференттік иннервацияға әсер ететін заттар. Жергілікті анестетиктер, қармаушы, қаптаушы, адсорбирциялаушы және тітіркендіргіш заттар.	Әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау, Интернетте жұмыс жасау.	1	1,3,6,7
2.	Темекі шегудің және алкоголдік ішімдікті қолданудың зиянды әсерлері. Әлеуметтік және медициналық бағыттары.	Әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау, Интернетте жұмыс жасау.	1	1,3,6,7
3.	Тырысуға қарсы заттар.	Әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау, Интернетте жұмыс жасау.	1	1,3,6,7
4.	Антидепресанттар. Ноотропты заттар. Аналептиктер.	Әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау және қорғау, Интернетте жұмыс жасау.	1	1,3,6,7
5.	Дәріге тәуелділік шақыратын заттар.	Әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау, Интернетте жұмыс жасау.	1	1,3,6,7
6.	Гормональды препараттар, олардың синтетикалық орын алмастырушылары (глюкокордикоидтар, қалқанша, ұйқы және бүйрек үсті бездерінің гормональды препараттары, анаболикалық стероидтар).	Әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау, Интернетте жұмыс жасау.	1	1,3,6,7
7.	Семіруде қолданылатын заттар.	Әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау, Интернетте жұмыс жасау.	1	1,3,6,7
8.	Гипертензивті заттар.	Әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау, Интернетте жұмыс жасау.	1	1,3,6,7
9.	Зәр айдайтын заттар.	Әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау, Интернетте жұмыс жасау.	1	1,3,6,7
10.	Ағзада қышқыл – негіздік жағдайды және иондық тепе -теңдікті реттеуші препараттар. Плазмаалмастырушы және дезинтоксикациялық ерітінділер.	Әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау, Интернетте жұмыс жасау.	1	1,3,6,7
11.	АИВ инфекциясын (ЖИТС) емдеу және алдын алу үшін қолданылатын заттар.	Әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау, Интернетте жұмыс жасау.	1	1,3,6,7
12.	Сәуле ауруында қолданылатын заттар.	Әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау, Интернетте жұмыс жасау.	1	1,3,6,7
13.	Қотырға және педикулезге қарсы заттар.	Әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау, Интернетте жұмыс жасау.	2	1,3,6,7
14.	Инсектицидтік заттар.	Әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау, Интернетте жұмыс жасау.	1	1,3,6,7
		Барлығы	15 сағат

Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру графигі

Апта	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
СӨЖ бойынша тақырыптың №	-	-	1,2,3,4,5	-	6,7,8,9,10,11	-	-		-	-	-	-	-	-	-

Ұсынылатын әдебиеттер:

Орыс тілінде:

Негізгі:

1. 
   Харкевич Д.А. Фармакология:Учебник для вузов- 9-е, изд.,перераб., доп., испр.-М.:ГЭОТАР-МЕД, 2006.-736б.
   
2. 
   Харкевич Д.А. Фармакология:Учебник для вузов- 10-е, изд.,перераб., доп., испр.-М.:ГЭОТАР-МЕД, 2008,2009.-752 б.
   
3. 
   Аляутдин Р.Н. Фармакология : учебник для вузов / ред. Р. Н. Аляутдин. - 4-е изд.,перераб. и доп. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2008 832б.
   
4. 
   Харкевич Д.А. Фармакология: Рук-во к лабораторным занятиям / ред. Д. А. Харкевич. - 5-е изд., испр и доп. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2010. - 488 б.
   

Қосымша:

1. 
   Кукес В.Г. Клиническая фармакология и фармакотерапия : Учебник для вузов / Кукес В.Г. ; ред. Стародубцев А.К. – М. : ГЭОТАР-Медиа, 2006. – 640 б.
   
2. 
   Вебер В.Р. Клиническая фармакология : учеб. пособие / В. Р. Вебер. - М. : Медицина, 2009. - 448 б.
   
3. 
   Белоусов Ю.Б. Клиническая фармакология : Нац. рук-во / Белоусов Ю.Б. ; ред: Кукес В.К., Лепахин В.К., Петров В.И. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2009. - 976 б.
   
4. 
   Кукес В.Г. Клиническая фармакология и фармакотерапия : учебник / В. Г. Кукес, А. К. Стародубцев. - 2-е изд., испр. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2009. - 640 б.
   
5. 
   Нил Майкл Дж. Наглядная фармакология : учеб. пособие для вузов: пер. с англ. / Майкл Дж. Нил. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2008. - 104 б.
   
6. 
   Райд Д.Л. Клиническая фармакология и фармакотерапия : лекционный курс: пер. с англ. / Д. Л. Райд, П. К. Рубин, М. Р. Уолтерс. - М. : Мед. лит., 2009. - 416 б.
   
7. 
   Рамачандран А. Фармакология в вопросах и ответах : учеб. пособие: пер. с англ. / ред. А. Рамачандран. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2009. - 560 б.
   

Қазақ тілінде:

Негізгі

1. 
   Харкевич Д.А. Фармакология:Учебник для вузов- 9-е, изд.,перераб., доп., испр.-М.:ГЭОТАР-МЕД, 2006.-736б.
   
2. 
   Харкевич Д.А. Фармакология:Учебник для вузов- 10-е, изд.,перераб., доп., испр.-М.:ГЭОТАР-МЕД, 2008,2009.-752 б.
   
3. 
   Харкевич Д.А. Фармакология : жоғары оқу орындарына арналған оқулық / Д. А. Харкевич. - Алматы, 2004. - 608 п.
   
4. 
   Аляутдин.Р.Н. Фармакология : учебник для вузов / ред. Р. Н. Аляутдин. - 4-е изд.,перераб. и доп. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2008 832 б.
   
5. 
   Харкевич Д.А. Фармакология: Рук-во к лабораторным занятиям / ред. Д. А. Харкевич. - 5-е изд., испр и доп. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2010. - 488 б.
   
6. 
   Жаугашева С.К. Фармакология бойынша таңдамалы дәрістер курсы: Оқу құрал. - Қарағанды, 2008. - 86 б.
   

Қосымша

1. 
   Кукес В.Г. Клиническая фармакология и фармакотерапия : Учебник для вузов / Кукес В.Г. ; ред. Стародубцев А.К. – М. : ГЭОТАР-Медиа, 2006. – 640 б.
   
2. 
   Вебер В.Р. Клиническая фармакология : учеб. пособие / В. Р. Вебер. - М. : Медицина, 2009. - 448 б.
   
3. 
   Белоусов Ю.Б. Клиническая фармакология : Нац. рук-во / Белоусов Ю.Б. ; ред: Кукес В.К., Лепахин В.К., Петров В.И. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2009. - 976 б.
   
4. 
   Кукес В.Г. Клиническая фармакология и фармакотерапия : учебник / В. Г. Кукес, А. К. Стародубцев. - 2-е изд., испр. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2009. - 640 б.
   
5. 
   Нил Майкл Дж. Наглядная фармакология : учеб. пособие для вузов: пер. с англ. / Майкл Дж. Нил. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2008. - 104 б.
   
6. 
   Райд Д.Л. Клиническая фармакология и фармакотерапия : лекционный курс: пер. с англ. / Д. Л. Райд, П. К. Рубин, М. Р. Уолтерс. - М. : Мед. лит., 2009. - 416 б.
   
7. 
   Рамачандран А. Фармакология в вопросах и ответах : учеб. пособие: пер. с англ. / ред. А. Рамачандран. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2009. - 560 б.
   

Ағылшын тілінде:

Негізгі

1. 
   Kharkevitch D.A. Pharmacology : Translation of Russian textbook "Pharmacology"(2006) . - [б. м.] : GEOTAR-Media Publishing Group, 2008. - 672 р
   

Қосымша

2. 
   Katzung B.G. Basіc & clіnіcal pһarmacology - 8tһ ed. – New York : McGraw-Hіll, 2003. - 1217 р. - (A Lange medіcal book.Іnternatіonal edіtіon)
   
3. 
   Howland, R.D. Pһarmacology-.J.-Pһіladelpһіa: Lіppіncott Wіllіams & Wіlkіns, 2006. - 552 р. - (Lіppіncott's іllustrated revіew)
   
4. 
   Sһamіm, Muһammad Clіnіco-basіc pһarmacology: A rapіd revіew for undergraduates & postgraduates. - Karacһі : Kһurram & Brotһers, 2003. - 212 р.
   
5. 
   Lecture notes Pһarmacology notes : Lecture notes. - USA : Kaplan medіcal, 2002. - 307 р.
   

Сабақ беру және оқыту әдістері:

Дәрістер: проблемалық

Тәжірибелік сабақтар: ауызша сұқбаттасу, дискуссия, екеулеп жұмыс жасау, оқулықпен жұмыс жасау, рецептерді жазу, жағыдайлық есептерді шешу, тесттік тапсырмаларды орындау, шағын топтарда жұмыс жасау, толғандыратын сұрақтар бойынша оқытушымен консультация, тесттілеу, ролдік ойындар; белсенді оқу әдісі: оқу, клиникалық жағдайға негізделген (CBL).

ОЖСӨЖ: рецепт жазу, графологиялық кесте құрастыру, өзіндік жұмыс тақырыбын талдау.

Студенттердің өзіндік жұмысы: әдебиеттер және электронды тасмалдаушылармен жұмыс жасау, рефераттарды дайындау, Интернетте жұмыс жасау.
Білім бағасының ережесі және критериі: әр бір деңгейге білім бағасының шкаласы және критериі (ағымдық, аралық, қорытынды бақылау), барлық сабақтардың түрлеріне баға ережесі (аудиториялық, СӨЖ, ОЖСӨЖ*)

Баға шкаласы**

Таңбалау жүйесі бойынша бағалау	Бағаның сандық баламасы	Бағаның пайыздық мазмұны	Дәстүрлі жүйе бойынша бағалау
А	4,0	95-100	өте жақсы
А-	3,67	90-94
В+	3,33	85-89	жақсы
В	3,0	80-84
В-	2,67	75-79
С+	2,33	70-74	қанағаттанарлық
С	2,0	65-69
С-	1,67	60-64
Д+	1,33	55-59
Д	1,0	50-54
F	0	0-49	қанағаттанарлықсыз

Білім бағасының критериі**

«Өте жақсы» баға білім алушыға, егер ол бағдарламалық материалдарды толық игеруін көрсеткен және қандай да бір қатерліктерге бой алдырмай дұрыс орындаған, зертханалық және бақылау жұмыстарын уақытылы әрі дұрыс орындаған және ол бойынша есептер тапсырған, бұған қоса өзіндік бірегей ойлау қабілетін танытқан, коллоквиумды тапсыруда қандай да бір қателіктер жібермеген және үй тапсырмаларын орындаған, ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналысып, пәнді оқып-үйрену барысында өздігінше қосымша ғылыми әдебиеттерді пайдаланған, бағдарламалық материалдарды өз еркімен жүйелей білген жағдайда қойылады

«Жақсы» баға білім алушыға, егер ол бағдарламалық материалдарды 75%-дан кем игермесе және бұған қоса жауап беру кезінде айтарлықтай қателіктер жібермеген, зертханалық және бақылау жұмыстарын уақытылы орындаған және оны тапсыруда негізсіз ескертулері болмаған, коллоквиумдар мен үй тапсырмаларын дұрыс әрі уақытында орындап негізсіз ескертулермен тапсырған, оқытушының нұсқауы бойынша қосымша әдебиеттерді пайдаланған, ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналысып, немесе негізсіз ескертулер болған және елеулі қателіктері студенттің өздігімен түзетілген, бағдарламалық материалдарды оқытушының көмегімен жүйелей білген жағдайда қойылады.

«Қанағаттанарлық» баға білім алушыға, егер ол зертханалық материалдардың кем дегенде 50% игерген, бұған қоса зертханалық және бақылау жұмыстарын, үй тапсырмаларын орындау кезінде оқытушының көмегін қажет еткен, коллоквиум тапсыру кезінде толымсыз жауаптары мен негізсіз ескертулері болған, зерттеу жұмыстарында белсенділік көрсете алмаған, тек қана оқытушы көрсеткен әдебиеттермен ғана шектелген, материалдарды жүйелеуде біршама қиыншылықтарға бой алдырған жағдайда қойылады.

«Қанағаттанарлықсыз» баға білім алушыға, егер оның бағдарламада қарастырылған негізгі материалдары оқуда кемшіліктері білінген, пән бағдарламасының жартысынан астамын игермеген, жауаптарында елеулі қателіктер жіберген, ағымдағы формалармен қарастырылған жеке және ағымдағы және қорытынды бақылауларды орындамаған, бағдарламада қарастырылған барлық негізгі әдебиеттермен жұмыс жасамаған жағдайда қойылады.

* Ескерту: Кредиттік жүйеде білім алушылар үшін.

**Ескерту: ҚР МЖМБС «ҚР білім беру жүйесі. Жоғары оқу орындарындағы білімді бақылау және бағалау. Негізгі ережелер» негізіндерінде құрастырылған.
Пән бойынша интегралды бағаны толтыру және рейтингті есептеу әдісі «Студенттердің үлгерімін бағалаудың рейтинг жүйесі туралы Ереже» 2014-2015 оқу жылына сәйкес жүзеге асырылады.