ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ

АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ

Жылу энергетикалық қондырғылар кафедрасы


ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМА (SYLLABUS)

Мамандық: 5В070200-Автоматтандыру және басқару
Пән: «Сұйық және газ механикасы»

Оқу жылы 3

Семестр 6

Барлығы: 2 кредит

Дәріс 1,5 кредит

Зерттеулік сабақ 0,5 кредит

СӨЖ (СРС) 45 сағат

ОСӨЖ (СРСП) 45 сағат

Емтихан 6 семестр

Алматы 2012

«Сұйық және газ механикасы» пәні бойынша оқыту бағдарламасы (SYLLABUS) 5В071700 – Жылуэнергетика мамандығы үшін оқу жоспарына сәйкес, Жылу энергетикалық қондырғылар кафедрасының доценті, техника ғылыми кандидаты Туманов Мусакул Елегенович құрастырған.

Оқыту бағдарлама Жылу энергетикалық қондырғылар кафедрасының мәжілісінде қарастырылып бекітілген

Хаттама №_____ "_____"______________2012 ж.

Кафедра меңгерушісі ______________Кибарин А.А.

Оқытушылар жөнінде мәліметтер:

Туманов Мусакул Елегенович, Жылу энергетикалық қафедрасының доценті, техника ғылыми кандидаты. 1981 жылы Қазақ мемлекеттік университетін, механика мамандығы бойынша бітірген. «Сұйық және газ механикасы» пәні бойынша дәрістерді 2009 жылынан бері өткізеді.

«Жылу энергетика қондырғылар» кафедрасы

Алматы қаласы, Байтұрсынов көшесі, 126 үй, А корпусы, А118 кабинет,

Зертханалық жұмыс өткізуге арналған зертхана А305 кабинетінде.

тел. 292-78-98

1 Алғы сөз

Пәннің мақсаты және міндеті – сұйық пен ггаздың теңдесу және қозғалу заңдылықтарын оқып білу, қажетті есептеулер жүргізу.

Жылумаңызалмасу, булық және газдық шығырлар, қазандық қондырғылары, ошақ құбылыстарының теориясы, жылуландыру және жылулық желілер пәндерін оқығанда сұйықтың қозғалу заңдарын білу керек.

Алдын-ала міндетті пәндер (пререквизиты): физика, теориялық механика, жоғары математика.
2. Студенттер білімін бағалау жүйесі
Пән бойынша емтихан бағасы шекаралық бақылаулар (60%) мен аралық аттестация (40%) бойынша үлгерудің максимал көрсеткіштерінің қосындысы ретінде анықталады және 100% құрайды, яғни қосынды баға мына кейіптеме бойынша анықталады:

мұнда - бірінші рейтинг бағасының пайыздық мөлшері;

- екінші рейтинг бағасының пайыздық мөлшері;

- емтихан бағасының пайыздық мөлшері.

Қосынды бағаны дұрыс есептеу үшін оқушының білімін шекаралық бақылауда (рейтингте) және соңғы емтиханда 0-ден 100%-дейін пайызбен бағалау керек.

Студенттің білімі, шеберлігі және дағдысы келесі жүйе бойынша бағаланады:

Әріптік жүйе бойынша баға	Баллмен	Пайыбен	Дәстүрлі баға
А	9	95-100	Өте жақсы
А-	8	90-94
В+	7	85-89	Жақсы
В	6	80-84
В-	5	75-79
С+	4	70-74	Қанағаттанарлық
С	3	65-69
С-	2	60-64
Д+	1	55-59
Д	0	50-54
Ғ	-	0-49	Қанағаттанарғысыз

3. Пән мазмұны

Сабақ түрлері бойынша сағаттардың бөлінуі

№	Тақырыптың аты	Сағаттар
		Дәріс	Зерттеу лік	Есептік	СӨЖ барлығы	Пәндік жұмыс (ОСӨЖ)
1	Кіріспе Сұйықтеңдесу	6	4		2	-
2	Сұйық қозғалысының негізгі ұғымдары мен теңдеулері	6	4		10	10
3	Сұйықтың тесіктерден және саптамалардан ағуы	1	-		3	-
4	Сұйықтың құбырдағы қозғалысы және құбырларды сұйықағулық есептеу	5	14		10	30
5	Қатты денелердің ағысталуы. Шекаралық қабат	2	8		8	-
6	Екі текті ағындар қозғалысы	2	-		6	5
7	Газ қозғалым	2	-		6	-
	Барлығы	24	30		45	45

Модуль 1

Кіріспе. Сұйықтеңдесу. Сұйық қозғалысының негізгі ұғымдары мен теңдеулері (12 сағат)

Зерттеулік сабақ (16 сағат):

1. Айналған ыдыстағы сұйықтың еркін бетінің пішінің анықтау (4 сағат).

2. Сұйықтың қозғалыс тәртіптері (4 сағат).

3. Бернулли теңдеуін зерттеу (4 сағат).

4. Жергілікті кедергілерде қысым шығынын анықтау (4 сағат)
Модуль 2

Сұйықтың тесіктерден және саптамалардан ағуы. Сұйықтың құбырдағы қозғалысы және құбырларды сұйықағулық есептеу. Қатты денелердің ағысталуы. Шекаралық қабат. Екі текті ағындар қозғалысы. Газқозғалым (12 сағат).

Зерттеулік сабақ (16 сағат):

1. Дөңгелек құбырда үйкелістік қысым шығынын анықтау (4 сағ.)

2. Дөңгелек құбырда жылдамдық өрісін өлшеу (4 сағ.)

3. Қатты денелердің кедергі еселеуіштерін анықтау (4 сағат)

4. Батырылған ағыншаны зерттеу (4 сағат)
СӨЖ үшін бақылау тақырыптар:

1. 
   Қысым, жылдамдық және сұйық шығысын өлшеу үшін аспаптар.
   
2. 
   Кескіндер торы туралы ұғым.
   
3. 
   Әлсіз ұйтқулар газ ағынында таралуы.
   

4. Пәнді оқулык-әдістемелік қамтамасыз ету

4.1. Ұсынылған әдебиет тізімі

4.1.1. Негізгі әдебиет

1. Повх И.Л. Техническая гидромеханика. -М.: Машиностроение, 1976.-502с.

2. Альтшуль А.Д. и др. Гидравлика и аэродинамика.-М.:Стройиздат, 1987,-
470с.

3. Сборник задач по машиностроительной гидравлике/Под ред. Куколевакого Т.И. и Подвиза Л.Г.-Машиностроение, 1977, 1982.- 464с.

4. Примеры расчетов по гидравлике/Под ред. Альтшуля А.Д. -М.:Стройиздат, 1977,-255 с.

5. Нұрекен Е. Сұйық және газ механикасы. Сорғылар.-Алматы: АЭжБИ, 2005. – 191 б.

6. Сұйық және газ механикасы. Зерттеу жұмыстарына әдістемелік нұсқаулар. Алматы.: АЭжБИ, 2003-33 б.

7. Сұйық және газ механикасы. Пәндік жұмыс «Құбырларды сұйықағулық есептеу» үшін әдістемелік нұсқаулар және тапсырмалар. Алматы: АЭжБИ, 2003.-17 б.

8. Нұрекен Е. Сұйық және газ механикасы. Сорғылар. Мысалдар мен есептер-Алматы: АЭжБИ, 2006. – 85 б.
4.1.1.Қосымша әдебиет

1. Валуева Е.П Введение в механику жидкости и газа, М.:МЭИ. 2001.

2. Теоретические основы теплотехники, Теплотехнический эксперимент:
Справочник/Под ред. В.А.Григорьева, В.М.Зорина.- М.:Энергоатомиздат, 1989.

4.2. Модульдер бойынша бақылау жүргізу үшін сұрақтар

4.2.1. Модуль 1 бойынша бақылау жүргізу үшін сұрақтар

1-8 апта:

Кіріспе

1. Сұйық және газ механикасы пәні және оның әдістері

2. Сұйық ұғымының анықтамасы.

3. Тығыздық. Сығылғыштық.

4. Тұтқырлық және сұйық ішіндегі үйкеліс туралы Ньютон заңы.

5. Сұйықта әрекет ететін күштер. Қысым.

Сұйықтеңдесу

6. Сұйықтеңдесудің дифференциалдық теңдеулері.

7. Сығылмайтын сұйықтың ауырлық күш өрісіндегі теңдесуі.

8. Айналған ыдыстағы сығылмайтын сұйықтың теңдесуі.

9. Сұйықтың жазық беттегі қысым күші.
10. Архимед заңы.

11. Сұйық қысымын өлшейтін аспаптар.

Сұйық қозғалысының негізгі ұғымдары мен теңдеулері

12. 
    Сұйық қозғалысының түрлері
    
13. 
    Сұйық қозғалысының тәртіптері.
    
14. 
    Ағын сызығы және түтігі
    
15. 
    Бір өлшемді ағынның үзіксіздік, Бернулли және қозғалыс мөлшерінің
    теңдеулері.
    

16. Үзіксіздіктің дифференциалдық теңдеуі.

17. 
    Тұтқыр сұйықтың диффренециалдық қозғалыс теңдеулері. Бастапқы
    және шекаралық шарттар.
    
18. 
    Ретсіз қозғалыстың негізгі сипаттамалары.
    

19. Ретсіз ағынның орташаланған қозғалыс теңдеулері (Рейнольдс
теңдеулері).

20. Сұйыққозғалымдық ұқсастық және үлгілеу.

4.2.2. Модуль 2 бойынша бақылау жүргізу үшін сұрақтар

9-15 апта

Сұйықтың тесіктен және саптамалардан ағуы.

1. Сұйықтың тұрақты тегеурінде кішкене тесіктен ағуы.

2. Саптамалар арқылы ағуы.

Сұйықтың құбырдағы қозғалысы және құбырларды сұйықағулық есептеу.

3. Құбырлардың сұйықағулық кедергісі.

4. Ағын кенеттен кеңейгенде және тарылғанда қысым шығыны.

5.Үдеткі және тежегі (конфузор және диффузор).

6,7. Дөңгелек құбырдағы ретті және ретсіз қозғалыста көрсеткіштер таралуы және кедергі заңдылығы.

8. Бұдырлықтың құбыр кедергісіне ықпалы.

9. Құбырдағы сұйықағулық соққы.

10. Құбырларды жіктеу.

11. Ұзын жай құбырдың негізгі есептері.

12.Тармақты және қатарлас құбырларды есептеу.

13. Газ құбырын есептеу.

Қатты денелердің ағысталуъи Шекаралық қабат.

14. Маңдайлық кедергі туралы ұғым.

15. Шекаралық қабат туралы ұғым.

16. Шекаралық қабат теңдеулері

17. Шекаралық қабаттың ажырауы және құйын түзілу.

18,19. Тақтадағы ретті және ретсіз шекаралық қабат.

Екі текті ағындар қозгалысы.
20. Екі текті ағындар туралы ұғым және олардың сипаттамалары.

21. Қатты бөлшектерді ағынмен тасымалдау.

22. Ауамен тасымалдау құбырының кедергісі.

Газқозғалым

23. Үлкен жылдамдықпен қозғалғанда газдардың сығылғыштығы.

24. Газдардың бір өлшемді қозғалыстарының негізгі теңдеулері.

25. Әлсіз және әлді ұйтқулар.

26. Тығыздалу секірмесі.
4.2.3 Емтиханға дайындық үшін сұрақтар

Кіріспе

1. Сұйық және газ механикасы пәні және оның әдістері

2. Сұйық ұғымының анықтамасы.

3. Тығыздық. Сығылғыштық.

4. Тұтқырлық және сұйық ішіндегі үйкеліс туралы Ньютон заңы.

5. Сұйықта әрекет ететін күштер. Қысым.

Сұйықтеңдесу

6. Сұйықтеңдесудің дифференциалдық теңдеулері.

7. Сығылмайтын сұйықтың ауырлық күш өрісіндегі теңдесуі.

8. Айналған ыдыстағы сығылмайтын сұйықтың теңдесуі.

9. Сұйықтың жазық беттегі қысым күші.
10. Архимед заңы.

11. Сұйық қысымын өлшейтін аспаптар.

Сұйық қозғалысының негізгі ұғымдары мен теңдеулері

12. 
    Сұйық қозғалысының түрлері
    
13. 
    Сұйық қозғалысының тәртіптері.
    
14. 
    Ағын сызығы және түтігі
    
15. 
    Бір өлшемді ағынның үзіксіздік, Бернулли және қозғалыс мөлшерінің
    теңдеулері.
    

16. Үзіксіздіктің дифференциалдық теңдеуі.

17. Тұтқыр сұйықтың диффренециалдық қозғалыс теңдеулері. Бастапқы және шекаралық шарттар.

18. Ретсіз қозғалыстың негізгі сипаттамалары.

19. Ретсіз ағынның орташаланған қозғалыс теңдеулері (Рейнольдс

теңдеулері).

20. Сұйыққозғалымдық ұқсастық және үлгілеу.

Сұйықтың тесіктен және саптамалардан ағуы.

21. Сұйықтың тұрақты тегеурінде кішкене тесіктен ағуы.

22. Саптамалар арқылы ағуы.

Сұйықтың құбырдағы қозғалысы және құбырларды сұйықағулық есептеу.

23. Құбырлардың сұйықағулық кедергісі.

24. Ағын кенеттен кеңейгенде және тарылғанда қысым шығыны.

25.Үдеткі және тежегі (конфузор және диффузор).

26,27. Дөңгелек құбырдағы ретті және ретсіз қозғалыста көрсеткіштер таралуы және кедергі заңдылығы.

28. Бұдырлықтың құбыр кедергісіне ықпалы.

29. Құбырдағы сұйықағулық соққы.

30. Құбырларды жіктеу.

31. Ұзын жай құбырдың негізгі есептері.

32.Тармақты және қатарлас құбырларды есептеу.

33. Газ құбырын есептеу.

Қатты денелердің ағысталуъи Шекаралық қабат.

34. Маңдайлық кедергі туралы ұғым.

35. Шекаралық қабат туралы ұғым.

36. Шекаралық қабат теңдеулері

37. Шекаралық қабаттың ажырауы және құйын түзілу.

38,39. Тақтадағы ретті және ретсіз шекаралық қабат.

Екі текті ағындар қозгалысы.
40. Екі текті ағындар туралы ұғым және олардың сипаттамалары.

41. Қатты бөлшектерді ағынмен тасымалдау.

42. Ауамен тасымалдау құбырының кедергісі.

Газқозғалым

43. Үлкен жылдамдықпен қозғалғанда газдардың сығылғыштығы.

44. Газдардың бір өлшемді қозғалыстарының негізгі теңдеулері.

45. Әлсіз және әлді ұйтқулар.

46. Тығыздалу секірмесі.