Ф КГМУ 4/3-08/02

ПП КГМУ 4/02

Қарағанды мемлекеттік медицина университеті

Гистология кафедрасы

Студенттердің өзіндік жұмысы арналған әдістемелік нұсқаулық

Тақырыбы: «Жүйке тіні. Адамның жасына байланысты гистологиясы және қалпына келуі. Нейрондық теорияның негізгі қағидалары.»
Пән: гистология 1

Мамандығы: 5В130100 - "Жалпы медицина"

Курс: 2

Құрастырушы: оқытушы Алдабергенова Ш.Т

Қарағанды 2011 ж.

Кафедра отырысында талқыланған және бекітілген

Хаттама № 3. 01.09.2011 ж.

Каф. меңгерушісі, м.ғ.д Дюсембаева Н.К

Тақырыбы: «Жүйке тіні. Адамның жасына байланысты гистологиясы және қалпына келуі. Нейрондық теорияның негізгі қағидалары.»

Мақсаты: Жүйке тіні – жүйке жүйесінің негізгі құрылымдық және қызметтік бірлігі. Ол тітіркенулерді, қозуды және жүйке импульсын өткізуді қамтамасыз етеді. Жүйке тінінің гистофизиологиясын білу жүйке жүйесінің құрылысын түсінуге, медико-биологиялық, клиникалық пәндердің сәйкес тарауларын игеруге негіз болады. Сабақтың мақсаты жүйке тінінің адамның жасына байланысты гистологиясы мен қалпына келуін зерттеу.
Оқытудың міндеттері :

• 
  Гистологиялық препараттарда жүйке тінін анықтауды үйрену
  
• 
  Нейрондар мен глиоциттердің әр түрін ажыратуды үйрену
  
• 
  Гистологиялық препараттарда жүйке талшықтары мен жүкелік аяқтамаларды анықтауды үйрену
  
• 
  Жүйке жүйесінің рефлекторлық қызметінің морфологиялық құрамын анықтауды үйрену
  

Тапсырманы орындау түрі: әдебиетпен жұмыс істеп, реферат дайындау
Қойылатын талаптар: Гистологиялық препараттарда жүйке тінін, нейрондар мен глиоциттердің әр түрін, жүйке талшықтарын анықтауды үйрену
Тапсыру мерзімі: Шекаралық қорытынды бақылауда
Бағалау критериі: рефератты бағалау, қорытынды бақылау барысында компьютерлік орталықта тестілерді шешу кезінде пайызбен белгіленеді
Әдебиеттер:

1. Кузнецов С.Л., Мушкамбаров Н.Н. Гистология, цитология и эмбриология: Учеб. для мед. вузов / М.: Медицинское информационное агентство, 2007. – 600 с.

2. Улумбеков Э.Г., Челышев Ю.А. Гистология, эмбриология, цитология: Учебник / М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. - 408 с.

3. Гарстукова Л.Г., Кузнецов С.Л., Деревянко В.Г. Наглядная гистология (общая и частная): Учеб. пос. для студентов мед. вузов / М. : Мед. информ. агентство, 2008. - 200 с.

4. Данилов Р.К. Гистология. Эмбриология. Цитология: Учебник для студентов мед. вузов / М. : Мед. информ. агентство, 2006. - 456 с.

5. Пуликов А.С. Возрастная гистология: Учеб. пособие / Ростов н/Д, Красноярск: Феникс, Издат. проекты, 2006. - 173 с

6. Кузнецов С.Л., Челышев Ю.А. Гистология: Учеб. пособие: Комплексные тесты: ответы и пояснения / М.: ГЭОТАР-Медиа, 2007. - 288 с.
Бақылау:

Бақылау сұрақтары:

1. 
   нейроцит және нейроглия жасушаларының қызметін атаңдар
   
2. 
   нейроцит және глиоциттің даму көзі
   
3. 
   Жүйке тінінің дендритімен аксонының бір-бірінен ерекшелігін қандай морфологиялық және қызметтік белгілері бойынша ажыратамыз?
   
4. 
   Нейроциттердің морфологиялық, қызметтік, медиаторлық жіктелуі.
   
5. 
   Жүйке жасушасының дендрит пен нейриттің денесінде қандай органелла орналасады?
   
6. 
   глия жасушаларының жіктелуі
   
7. 
   жүйке жасушасы және глияның қандай аймағы жүйке талшығынан құралған?
   
8. 
   жүйке талшығының түрлерін атаңдар
   
9. 
   Синапстардың жіктелуі, құрылысы
   
10. 
    рецепторлар қалай жіктеледі?
    

Тақырып бойынша тестілер:
1. Жүйке тінінің құрамына кіреді:

1. 
   жүйке жасушалары мен нейроглия
   
2. 
   фибробласттар мен жүйке талшықтары
   
3. 
   ретикулярлық жасушалар мен қимылдатқыш жүйкелік аяқтамалар
   
4. 
   гистиоциттер мен сезімтал жүйкелік аяқтамалар
   
5. 
   эпителиоциттер мен синапстар
   

2. Жүйке жасушаларының өсінділер қабықшасының айналасы түзіледі:

1. 
   эпендимоцит
   
2. 
   олигодендроцит
   
3. 
   мультиполярлы нейрон
   
4. 
   астроцит
   
5. 
   микроцит
   

3. Рецепторным нерв аяқтамаларына жатады:

1. 
   аксодендриттік синапс
   
2. 
   моторлы бляшка
   
3. 
   сезімтал нейронның дендриттік аяқтамалары
   
4. 
   ассоциативті нейронның дендриттік аяқтамалары
   
5. 
   сезімтал нейронның аксондық аяқтамалары
   

4. Жүйке тініндегі нейрон қызметі бойынша көрінеді.

1. 
   сезімтал
   
2. 
   рецепторлы
   
3. 
   ассоциативті
   
4. 
   қимылдатқыш
   
5. 
   секреторлы
   

5. Капсуламен қапталған нервтік аяқтамалар көрінеді:

1. 
   рецепторлы
   
2. 
   секреторлы
   
3. 
   қимылдатқыш
   
4. 
   орталық нерв жүйесінің нейронаралықтары
   
5. 
   шеткері нерв жүйесінің нейронаралықтары
   

6. Жүйке тінінің нейрондарының өсінділері саны бойынша:

1. 
   аполярлы
   
2. 
   униполярлы
   
3. 
   псевдоуниполярлы
   
4. 
   биполярлы
   
5. 
   мультиполярлы
   

7. Микроглия жасушаларының қызметі:

1. 
   жұлын каналын қаптайды, ликвордың түзілуіне және жылжуына қатысады
   
2. 
   миелинді және миелинсіз жүйке талшықтарының қабықшасын құрайды
   
3. 
   орталық жүйке жүйесінің сұр затының тіректік аппаратын құрайды
   
4. 
   орталық жүйке жүйесінің ақ затының тіректік аппаратын құрайды
   
5. 
   жүйке тінінің макрофагы
   

8. Жүйке талшығы тұрады:

1. 
   осьтік цилиндрден және Шван жасушасынан
   
2. 
   нервтің құрамындағы талшықтардың шоғырын біріктіретін талшықты дәнекер тіннен
   
3. 
   эпителий тәрізді периневральды жасушалар қабатынан
   
4. 
   әрбір жүйке талшықтарының арасында орналасқан борпылдақ дәнекер тіннен
   
5. 
   жүйке талшықтарының шоғырын қаптайтын тығыз дәнекер тінінен
   

9. Жұлын каналы және ми қарыншалары қапталған:

1. 
   олигодендроглиоциттермен
   
2. 
   эпендимоциттермен
   
3. 
   протоплазмалық астроциттермен
   
4. 
   микроглиямен
   
5. 
   талшықты астроциттермен
   

10. Нейронның цитоплазмасындағы нейрофибриллар сәйкес келеді:

1. 
   нейрофиламент және нейротубула шоғырына
   
2. 
   коллагеннің 1 типті шоғырына
   
3. 
   түйіршіксіз эндоплазмалық торға
   
4. 
   плазмолеммаға
   
5. 
   цитоқаңқаның актинмиозинді жүйесіне
   

Оқиғалық есептер:

1. 
   Препаратта үш нейрон берілген: жалғануниполярлы, биполярлы және мультиполярлы. Олардың әрқайсысында қанша аксон анықтауға болады?
   
2. 
   Ниссль әдісімен боялған жүйке тіні препаратында нейроциттерде ірі базофильді түйіршіктер анықталалы. Нейроциттердің қызметтік түрін анықтаңдар.
   
3. 
   Бас миы препаратында көптеген өсінділері бар екі түрлі глиоциттер берілген. Олардың біріншісі сұр затта, ал екіншісі ақ затта орналасқан. Бұл жасушалық элементтер глиоциттердің қандай түріне жатады?
   
4. 
   Патологиялық үрдіс барысында жұлынның сұр затының нейроциттері қалпына келмейтіндей зақымданды. Нейронофагияға қандай жасушалық элементтер қатысады?
   
5. 
   Схемада нейроглия жасушалары берілген. Біріншісінің пішіні цилиндр тәрізді, кірпікшелері бар, екіншісінде шектеуші мембраналарды құрайтын көптеген өсінділері бар. Нейроглия түрлерін анықтаңдар.
   
6. 
   Жүйке талшықтарының импульсты өткізу жылдамдығы бірінші жүйке талшықтарында 1-2 м/сек, екіншісінде 50-120 м/сек. Бірінші және екінші талшықтар жүйке талшықтарының қандай түрлеріне жатады?
   
7. 
   Сезімтал жүйке жасушаларының қандай өсінділері аяқтамалармен аяқталады?
   
8. 
   Рецепторлардың жіктелуі.
   
9. 
   Қимылдатқыш жүйке жасушаларының қандай өсінділері жүйке-бұлшық ет аяқтамалармен аяқталады?
   
10. 
    Жүйке-бұлшық ет аяқтамаларының синапстармен қандай ұқсастықтары бар?