1.Тил илимине киришүү.
-
Дисциплинаны окутуунун максаты.
«Тил илимине киришүү» предмети студенттердин жалпы лингвистикалык кругозорун кеңейтүү максатында 1- курстун 1- семестринде 6 саат лекция,
4 саат практикалык сабак чегинде окутулат.
Тил боюнча негизги курсту угуу үчүн студенттерди алдын- ала даярдоо максатын көздөйт. Ошондуктан бул курс «Киришүү» деп аталбаса керек. Курс жалпы тил илиминин баштапкы бөлүмү, жалпы эле тилдер жөнүндө сөз болгондо керек болгон лингвистикалык түшүнүктөр, маалыматтар, терминдер менен студенттерди тааныштырат.
Курс окулуп бүткөндөн кийин студенттердин билими тест аркылуу текшерилет.
-
Дисциплинаны окутуунун милдеттери.
Студенттердин тилдин жаратылышы, анын кызматы, тилдин жана жазуунун келип чыгышы, дүйнө жүзүндөгү тилдердин саны жана алардын келип чыгышы, теги жана грамматикалык түзүлүшү боюнча классфикациялары, тил жөнүндөгү илимдин жалпы структуралык бөлүмдөрү тууралуу түшүнүктөрүн калыптандыруу; өз эле тилинен тышкары бөтөн тилдер жөнүндө кабар берүү; өздөштүрүлгөн жаңы материалдарды көнүгүүлөр менен тапшырмаларды иштетүү аркылуу бекемдөө; жалпы лингвистикалык кругозорлорун кеңейтүү..
1.3. Жумушчу программа
профессор С.Ибрагимов түзгөн «Тил илимине киришүү» (Бишкек, 1994) типтүү программасынын негизинде түзүлдү. Практикалык сабактарда көнүгүүлөр ушул эле окумуштуунун 1998-жылы жарык көргөн «Тил илимине киришүү» курсу боюнча практикум» (Көнүгүүлөр жана тапшырмалар) аттуу окуу куралынан алынды
.
2. «Тил илимине киришүү» курсу боюнча ППИни сырттан окуган 1- курстун студенттерине ылайыкталып түзүлгөн жумушчу программа.
Лекция – 6 саат
Практикалык сабак – 4 саат
Студенттин өз алдынча иштөөсүнө – 44 саат
Семестр
|
Өтүлүүчү темалар
|
Лекция
|
Практ.
сабак
|
Өз алдынча окуу
үчүн темалар
|
Сааты
|
Колдонулган
адабияттар
|
Аткарылышы
|
1- курс
1-семест.
|
1. «Тил илимине киришүү» жөнүндө түшүнүк
|
1 саат
|
-
|
1) Тилдин маңызы.
2)Дүйнөнүн лингвистикалык картасы.
|
8 саат
|
2, 3, 4, 7, 9, 15
|
|
|
2.Тилдердин классификациялары:
а)генеологиялык классификация;
б)морфологиялык классификация.
|
2 саат
|
2 саат
|
1)Тилдердин индоевропа тобу, группалары жана подгруппалары .
2)Тилдердин алтай, же турк - монгол тобу жана анын группалары.
3) Унутулган же « өлүү» тилдер.
4)Аналитикалык жана синтетикалык тилдер жөнүндө.
|
9 саат
|
2, 4, 7, 8, 9, 12
|
|
|
3. Тилдин чыгышы:
а) үн тууроо теориясы;
б) сырдык сөз теориясы;
в) социалдык теория.
|
1 саат
|
1 саат
|
1) Тилдин өнүгүшү.
-
Дифференциация жана интеграция кубулушу. Тилдик контактылар.
-
Адабий жана улуттук тилдердин келип чыгышы.
-
Тилдердин кечээки жана бүгүнкү абалы.
-
Тилдин белги, система жана структура катары каралышы.
6) К. Маркс, Ф. Энгельстин тил жөнүндө окууга тийиштүү жоболору.
7) Ф.Энгельс «Маймылдын адамга айлануу процессиндеги эмгектин ролу» макаласы. (Соч.,изд. 2, т.20)
|
9 саат
|
3, 6, 7, 14
|
|
|
4. Жазуунун пайда болушу жана анын өнүгүшүнүн негизги этаптары:
а) пиктографиялык жазуу;
б) идеографиялык жазуу;
в) фонографиялык жазуу.
|
1 саат
|
1 саат
|
1) Идеограмма жана пиктограммаларды чогултуу.
2) Алфавит жөнүндө түшүнүк.
3) Латын тили жана анын негизинде түзүлгөн алфавиттер.
4) Кириллица деген эмне?
|
9 саат
|
2, 6, 7, 8, 9
|
|
|
5. Тилдин структурасы:
а) фонетика;
б) лексика;
в) морфология;
г) синтаксис.
|
1 саат
|
-
|
1) Кыргыз, орус, англис, немец ж.б. тилдердин фонетика, лексика, грамматикасын салыштыруу.
2) Курс боюнча терминдер.
3)Тил боюнча элдик казына.
|
9 саат
|
2, 5, 7, 8, 10
|
|
|
|
6 саат
|
4 саат
|
|
44 саат
|
|
|
3.Окууга сунуш кылынган адабияттар:
-
Абдулдаев Э., Супрун А.Е. Тилдин жана жазуунун келип чыгышы.-Ф.:Мектеп,1965.
-
Ахматов Т.К., Давлетов С., Сартбаев К., Иманалиев С. Тил илимине киришүү.- Ф.: Мектеп, 1980.
-
Ахманова О.С. Словарь лингвистических терминов.- М.: Сов. энциклопедия, 1966.
-
Будагов Р.А. Введение в науку о языке.- М.: Просвещение, 1985.
-
Головин Б.Н.Введение в языкознание.- М.: Высшая школа, 1977.
-
Дыйканов К. Кыргыз тили таблица түрүндө.- Алматы: Кайнар, 1990.
-
Ибрагимов С. «Тил илимине киришүү» курсу боюнча практикум.- Бишкек, 1998
-
Ибрагимов С.Тил илиминин негиздери. –Бишкек,2000
-
Исаев М.И. Алфавиты языков народов СССР.- Москва: Наука,1965.
-
Кодухов В.И. Введение в языкознание.- М.: Просвещение,1987.
-
Кондрашов Н.А. Славянские языки.-Москва,1962
-
Кыргыз совет энциклопедиясы.- Ф.: КСЭ, 1976-80.
-
Леонтьев В.А. Возникновение и развитие языка.- Москва:Изд.АН СССР, 1968.
-
Орузбаева Б.О. Лингвистикалык терминдердин орусча- кыргызча сөздүгү.-Фрунзе, 1972.
-
Розенталь Д., Теленкова М.А. Словарь – справочник лингвистических терминов. – М.: Просвещение, 1985
-
Словарь иностранных слов. – М.: Сов. энциклопедия, 1964
-
Сартбаев К. Түркологияга киришүү. – Ф.: Мектеп, 1987
-
Успенский Л. Слова о словах.- М.: Молодая гвардия, 1974
-
Шендельс Е.И. Связь языкознания с другими науками.- Высшая школа,1962