Flatik.ru

Перейти на главную страницу

Поиск по ключевым словам:

страница 1 ... страница 15страница 16страница 17страница 18страница 19

«Академик майдонча» усули.

Гурухни 2-3 та кичик гурухларга булиб, хар бир талабага вазиятли масала куринишида савол берилади. Хар бир кичик гурух уз саволларини мухокама килиб тугри жавоб вариантларини ёзади. Бунга 10 минут вакт ажратилади. Сунг укитувчи хамма ёзувларни териб олиб тугри жавоблар вариантларини эълон килади ва хар бир тугри жавобга балларни куйиб, хар бир кичик гурухнинг умумий балларини чикаради.


Талабалар билимини баҳолашда қуйидаги намунавий мезонлар инобатга олинади.

Балл

Бахо

Талабанинг билим даражаси

86-100

Аъло

Хулоса ва қарор қабул қилиш.

Ижодий фикрлай олиш.

Мустақил мушохада юритиш.

Амалда қўллай олиш.

Мохиятини тушунтириш

Билиш, айтиб бериш.

Тасаввурга эга бўлиш.



71-85

Яхши

Мустақил мушохада юритиш.

Амалда қўллай олиш.

Мохиятини тушунтириш

Билиш, айтиб бериш.

Тасаввурга эга бўлиш



55-70

Қониқарли

Мохиятини тушунтириш

Билиш, айтиб бериш.

Тасаввурга эга бўлиш

0-54

Қониқарсиз

Аниқ тасаввурга эга бўлмаслик

Билмаслик.





1. Тупрок таркибидаги макро элементлар

СА, MG. NA. K

F, йод

хар хил туз эритмалар



ишкор
2. Тупрок таркибидаги микро элементлар

Фтор, йод, молиден

хар хил туз эритмаси

ишкор


СА, MG. NA. K
3. Тупрокнинг 1 чи боскич тозаланиш жараёни

оксиллар аминокислоталарга парчаланади

аминокислоталардан оксил хосил булади

минерал тузлар парчаланади

макро элементлардан тузлар хосил булади
4. . Тупрокнинг 2 чи боскич тозаланиш жараёни

амина группалардан мураккаб химиявий бирикмалар хосил булади

аминокислоталардан оксил хосил булади ва минерал тузлар

минерал тузлар парчаланиб, микро элементга айланади.

макро элементлардан тузлар хосил булади
5. Тупрокнинг уз-узидан тозаланиш боскичи

2 та боскич

3 та боскич

4 та боскич

1 та боскич
6. 1 чи боскич тупрок тозаланиши канака шароитда булади ?

аэроб ва анаэроб

аэроб

анаэроб


очик хавода
7.Тупрокнинг химиявий хоссаларини кайси моддалар ёрдамида аникланади

Аммонии тузлари

Ош тузи

Сулфат тузлари

Калций корбонат

8.Тупрокнинг химиявий хоссаларини кайси моддалар ёрдамида аникланади

хлоридлар

Ош тузи

Сулфат тузлари

Калций корбонат

9.Тупрокнинг химиявий хоссаларини кайси моддалар ёрдамида аникланади

нитритлар

Ош тузи

Сулфат тузлари

Калций корбонат

10.Тупрокнинг химиявий хоссаларини кайси моддалар ёрдамида аникланади

Азот кислотаси тузлари

Ош тузи

Сулфат тузлари

Калций корбонат

11.Микро элемент таркибига қараб тупроқ неча турга бўлинади

3 та


2 та

6та


5 та

12. Тупроқ орқали тарқаладиган касалликлар

Эндемик


Эпидемия

Пандемия


Алиментар

13.Йод етишмаслиги сабабли келиб чиқадиган касаллик

Эндемик зоб

Флюороз

Кариес


Кашина-пека

  1. Стронций ва калций нисбати бузилиши натижасида келиб чиқадиган касаллик номи

Кашина-пека

Эндемик зоб

Флюлороз

Кариес


  1. Тупроқда молибден кўпайганда қайси касаллик келиб чиқади

Эндемик подагра

Эндемик зоб

Флюлороз

Кариес


16.Тупроқда фтор миқдори кўпайганда келиб чиқадиган касаллик

Флюороз


Эндемик зоб

Флюлороз


Кариес

Тупроқни гелминтоскопик текшириш”




Машғулот вақти -2 соат

Талабалар сони : та гача

Машғулот шакли

Кириш-ахборотли машғулот

Машғулот режаси

1.Тупроқдаги гелмент тухумини аниқлаш

2. Тупроқнинг колититр, колииндексини аниқлаш


Машғулотнинг қисқача анатацияси

Тупроқ таркибида химиёвий моддалар билан биргаликда эпидемиологик ахамиятга эга бўлган гелминтлар бор. Гелминтларнинг кўпайиши ахоли ўртасида касалликнинг кўпайишидир.



Ўқув машғулотнинг мақсади:

Талабаларни тупроқнинг эпидемиологик ахамияти билан таништириш; гелминт-скопик текшириш учун тупроқ намунасини тайёрлаш, талабаларга микропрепарат тайёрлашни ва тупроқнинг гелминт тухумлари билан ифлосланганлигини бахолашга ўргатиш.

.


Таълим бериш усуллари

Кургазмали,маъруза,суҳбат

Таълим бериш шакллари

Оммавий,жамоавий

Таълим бериш воситалари

Ўқув қўлланма,дарслик,маъруза матни,проектор,комьпютер

Таълим бериш шароити

Методик жиҳатдан жиҳозланган аудитория.

Мониторинг ва баҳолаш.

Оғзаки назорат:савол-жавоб.



Иш босқичлари ва вақти.

Таълим берувчи

Таълим олувчилар










Тайёрлов босқичи

1. Аудитория тозалигини назорат қилади

2.Талабаларни машғулотга тайёргарлигини текширади

3.Давоматни назорат қилади





1. Ўқув машғулотига кириш босқичи

(10 дақиқа)



1.Мавзу бўйича ўқув мазмунини тайёрлаш.

2.Кириш маърузаси учун тақдимот слайдаларини тайёрлаш

3. Фанни ўрганишда фойдаланиладиган адабиётлар


  1. Беляков. В. Д, Жук. Е. Г пособие по военной гигиене и эпидемиологии М. Медицина 1978.

2. Руководство к практическим занятиям по военной гигиене под редакции Карелина О.Н М- 1985.





2 – асосий босқич

(55 дақиқа)



1. Талабаларни кичик гуруҳларга бўлиб, мавзу бўйича саволларни беради.

1.Тупроқнинг эпидемиологик ахамияти, тупроқнинг гелминтлари тарқатувчи омил эканлиги.

2.Тупроқнинг гелминтлар билан ифлосланганлигини аниқлаш учун микропрепарат тайёрлаш усули.

3. Препаратни текшириш, олинган натижа 1 кг тупроқ учун хисоблаш ва унинг натижасини бахолаш.


5. баённомалар тузиш

2. Кўргазмали плакатлардан фойдаланади

3. Слайдалар, мультимедиалардан фойдаланади

4. Мавзулар асосида берилган маълумотларни умумлаштиради ва хулосалайди, фаол иштирокчи талабаларни рағбатлантиради ва умумий баҳолайди



Кичик гуруҳларга бўлинадилар

Томоша қиладилар


Қатнашадилар

Тинглайдилар ва саволларга жавоб берадилар



  1. якуний босқич

(10 дақиқа)

1. Якунловчи хулоса қилади

2. Мустақил иш беради Тупроқни гелминтоскопик текшириш

3. Уйга вазифа беради Кийим-бош матоларининг физикавий ва гигиеник кўрсаткичларини текшириш усуллари»


Тинглайди

Ёзиб олади

Ёзиб олади

Мавзуни асослаш: Тупроқнинг эпидемиологик ахамияти тупроқ таркибидаги гелмент тухумларининг мавжудлигига боғлиқдир, шунинг учун санитар шифокори тупроқни гелминто скопик текширишни билиши керак.

МАВЗУ МАЗМУНИ

Гелминтоз касалликларининг ортиб бориши кўпинча тупроқ мухитининг гелминт тухумлари ва унинг ривожланиш босқичидаги холатлари билан ифлосланишига боғлиқдир. Кўп холатларда тупроқ мухитининг бундай ифлосланиш ахоли ўртасида санитария маданиятининг паст даражада эканлиги, ахоли яшаш жойларининг санитар ободонлаштириши ва тозаланиши паст даражада эканлиги, яшаш жойлари ва атрофда уй хайвонларининг боқилиши, дайди кучук ва мушукларнинг ахоли яшаш жойларида назоратсиз кўпайиши шароитида кузатилиши мумкин. Энг юқори даражадаги эпидемиологик хавф-хатар геогелминтлар билан боғлиқ бўлиб, личинкалик босқичигача бўлган ривожланиш даври асосан тупроқ мухитида энг мувофиқ харорат- намлик шароитида кечади.

Тупроқнинг гелминтлар билан ифлосланиши кўп даражада болалар ва тупроқ билан тез-тез контактда бўладиган кишилар учун катта хавф туғдиради. Шунинг учун болалар муассасалари, болаларнинг ўйин майдончалари, дам олиш жойларини ташкил қилиш, сабзавотларни етиштириш учун жой танлашда шу жойдаги тупроқ албатта гелминт-скопик текширишдан ўтказилиши шарт.

Гелминт-скопик текширишлар учун тупроқ намунасини олиш тупроқнинг хам юза ва хам чуқур қатламларидан олиниши лозим.

Гелминтоскопик текширишларни ўтказиш.

10грамм майдаланган тупроққа 20 мл 5% ли натрий ишқори эритмаси қўшилиб, шуттел аппарати ёки қўлда бир соат давомида аралаштирилади. Бу вақтда тупроқ заррачалари бўлинади ва унинг таркибидаги гелминт тухумлари ажралади. Хосил қилинган аралашмани сентрифугали пробиркаларга солинади ва 2-3 дақиқа давомида 2000-3000 тезликда айлантирилади. Кейин пробиркадан ишқорий эритма тўкилади ва унинг ўрнига натрий нитрат ёки натрий хлориднинг тўйинган эритмаси солинади, аралаштирилади ва яна сентри фугаланади; бунда гелминт тухумлари эритмаси юзасига қалқиб чиқади ва сиртқи плёнка хосил қилади. Шприц ва унинг нинаси ёрдамида пробиркада тўйинган эритмадан пробирка девори бўйлаб аста-секин пробирка юқорисида суюқликда қабариқ юза хосил бўлгунча қўшилади. Кейин ёғсизлантирилган предмет ойначасини жуда тезликда теккизилади ва 5 дақиқага қолдирилади. Гелминт тухумлари бу вақтда предмет ойначасига ёпишади. 5 дақиқадан сўнг предмет ойначасини тез харакат билан пробирка юзасидан олинади, ёпқич ойнача билан ёпилади ва микроскопнинг кичик каталаткичи ёрдамида кўрилади. Пробирка юзасидаги пленкани олиш 2-3 марта бажарилиши керак. Препаратда гелминт тухумлари бор бўлганда, микроскоп остида думалоқ ёки овал шаклида тухумлар кўринади, унинг ички қисми тухумнинг зичланган қисми хисобланиб, чувалчанг шаклида ва ялтироқ рангда бўлади. Намунадаги гелминт тухумларининг сони саналгандан сўнг, уни олинган қиймати 1 кг тупроққа айлантириш учун 100га кўпайтирилади. Натижани бахолаш:



  • тоза тупроқ- тухумлар бўлмайди;

  • кам ифлосланган тупроқ-1кг тупроқда 10 тагача гелминт тухумлари;

  • ўртача ифлосланган тупроқ-1 кг да 100тагача

  • кучли ифлосланган тупроқ-1 кгда 100 дан ортиқ

Талабалар учун топшириқ:

  1. Текширувчи тупроқдан микропрепарат тайёрлаш

Микроскоп остида микропрепаратни ўқиш хамда тупроқнинг гелминт тухумлари билан ифлосланганлиги хақида хулоса бериш.


«Академик майдонча» усули.

Гурухни 2-3 та кичик гурухларга булиб, хар бир талабага савол берилади. Хар бир кичик гурух уз саволларини мухокама килиб тугри жавоб вариантларини ёзади. Бунга 10 минут вакт ажратилади. Сунг укитувчи хамма ёзувларни териб олиб тугри жавоблар вариантларини эълон килади ва хар бир тугри жавобга балларни куйиб, хар бир кичик гурухнинг умумий балларини чикаради.

Саволлар

1. Тупроқни ахлатлар билан ифлосланишининг гигиеник ахамияти, ифлослаш манбалари.

2. Тупроқнинг гелментозларни тарқатувчи омил эканлиги, ифлослаш манбалари, биогелминтлар хақида тушунча.

3. Қандай вазиятларда тупроқни гелминт-скопик текширишлардан ўтказиш зарур?

4. Тупроқни гелминт тухумлари билан ифлосланишини камайтириш бўйича тадбирлар

Талабалар билимини баҳолашда қуйидаги намунавий мезонлар инобатга олинади.


Балл

Бахо

Талабанинг билим даражаси

86-100

Аъло

Хулоса ва қарор қабул қилиш.

Ижодий фикрлай олиш.

Мустақил мушохада юритиш.

Амалда қўллай олиш.

Мохиятини тушунтириш

Билиш, айтиб бериш.

Тасаввурга эга бўлиш.



71-85

Яхши

Мустақил мушохада юритиш.

Амалда қўллай олиш.

Мохиятини тушунтириш

Билиш, айтиб бериш.

Тасаввурга эга бўлиш



55-70

Қониқарли

Мохиятини тушунтириш

Билиш, айтиб бериш.

Тасаввурга эга бўлиш

0-54

Қониқарсиз

Аниқ тасаввурга эга бўлмаслик

Билмаслик.




Тест саволлари

1.Тупрокнинг гельментлар билан кам даражада ифлосланиш курсаткичи

1 -10 тухум

1-20 тухум

1-50 тухум

100 тадан куп

2. Тупрокнинг гельментлар билан куп даражада ифлосланиш курсаткичи

100 тадан куп

1-20 тухум

1-40 тухум

1-10 тухум

3. тоза тупроқ кўрсаткичи

Тухумлар бўлмайди

1-20 тухум

1-40 тухум

1-10 тухум

4. Тупрокнинг гельментлар билан урта даражада ифлосланиш курсаткичи

100 тагача

1-20 тухум

1-40 тухум

1-10 тухум

5. тупрокдан гельмент-скопия учун намуна олиш

Тупрок еза вачукур кисимидан

Орта кисимидан

Тупрок 10 см чукурликда

Тупрок 20 см чукурликда

6. Тупрокни гельминтга текширишда ишлатиладиган асбоб

Центрифуга

Термостат

УВЧ


Штатив

7. Тупрокни гельминтга текширишда ишлатиладиган асбоб

Микроскоп

Пробирка

ФЭК


СВч

8. Тупроқда доимий яшовчи микроб

Газли гангрена столбняк

Тиф-паротиф

Дезинтерия холера

Туберкулёз,туляремия

9. Тупроқда вақтинчалик яшовчи микроб

Ичак касаллигини чақирувчилар

Газли гангрен

Сибир яраси

Ботулизм, холера

10.Тупроқда яшовчи микроорганизмлар неча гурухга бўлинади

2 та


3та

5 та


6та

11. Гелмит-скопик текшириш учун намуна қандай олинади

Юза ва чуқур қисмидан

Фақат юза қисмидан

Фақат чуқур қисмидан

Юза ва ўрта қисми

12. Тупроқнинг эпидемиологик кўрсаткичи нима

Микроблар ва гелминтлар сони

Химиявий таркиби

Физикавий хусусиятлари

Юқумли касалликлар тарқалиши

13. Тупроқда доимий яшовчи микроб

Сибир яраси

Тиф-паротиф

Дезинтерия холера

Туберкулёз,туляремия

14 Тупроқда вақтинчалик яшовчи микроб

Дизинтерия холера

Газли гангрен

Сибир яраси

Ботулизм, холера

«Кийим-бош матоларининг физикавий ва гигиеник

кўрсаткичларини текшириш усуллари»

Машғулот вақти -2 соат

Талабалар сони : та гача

Машғулот шакли

Кириш-ахборотли машғулот

Машғулот режаси

1Матоларнинг физикавий хусусиятини аниқлаш



  1. Матоларнинг ғоваклигини аниқлаш

3. Матоларнинг химиявий таркибини аниқлаш

Машғулотнинг қисқача анатацияси

Даволаш врачлар учун кийим-бош матоларининг физикавий химиявий хусусияти катта ахамиятга эга бўлиб касалликларнинг олдини олишга ва шахсий гигиенага риоя қилиш учун гигиена меъёрлар ва регламентларни ишлаб чиқади ва амалиётда назорат қилади. Пахта ва жундан ишлаб чиқарилган кийимлар инсоннинг соғлигини сақлашга катта ахамиятга эга



Ўқув машғулотнинг мақсади:

талабаларни кийим-бошларга бўлган гигиеник талаблар билан таништириш ва газламаларни гигиеник бахолашдаги асосий усулларга ўргатиш.


Таълим бериш усуллари

Кургазмали,маъруза,суҳбат

Таълим бериш шакллари

Оммавий,жамоавий

Таълим бериш воситалари

Ўқув қўлланма,дарслик,маъруза матни,проектор,комьпютер

Таълим бериш шароити

Методик жиҳатдан жиҳозланган аудитория.

Мониторинг ва баҳолаш.

Оғзаки назорат:савол-жавоб.



Иш босқичлари ва вақти.

Таълим берувчи

Таълим олувчилар

Тайёрлов босқичи

  1. Аудитория тозалигини назорат қилади

  2. Талабаларни машғулотга тайёргарлигини текширади

  3. Давоматни назорат қилади




1. Ўқув машғулотига кириш босқичи

(10 дақиқа)



1.Мавзу бўйича ўқув мазмунини тайёрлаш.

2.Кириш маърузаси учун тақдимот слайдаларини тайёрлаш

3. Фанни ўрганишда фойдаланиладиган адабиётлар


  1. Беляков. В. Д, Жук. Е. Г пособие по военной гигиене и эпидемиологии М. Медицина 1978.

2. Руководство к практическим занятиям по военной гигиене под редакции Карелина О.Н М- 1985.





2 – асосий босқич

(55 дақиқа)



. Талабаларни кичик гуруҳларга бўлиб, мавзу бўйича саволларни беради. 1. Кийим-бошларнинг мақсади ва вазифалари, уларга бўлган гигиеник талаблар.

2. Кийим-бошлар учун фойдаланиладиган матоларнинг физикавий ва гигиеник хоссалари.

3.Газламаларнинг физикавий ва гигиеник хоссаларини текшириш усуллари

6. Баённома расмийлаштириш

2. Кўргазмали плакатлардан фойдаланади

3. Слайдалар, мультимедиалардан фойдаланади

4. Даволаш ишларини олиб боради

5. Мавзулар асосида берилган маълумотларни умумлаштиради ва хулосалайди, фаол иштирокчи талабаларни рағбатлантиради ва умумий баҳолайди



Кичик гуруҳларга бўлинадилар

Томоша қиладилар


Қатнашадилар

Тинглайдилар ва саволларга жавоб берадилар



  1. якуний босқич

(10 дақиқа)

1. Якунловчи хулоса қилади

2. Мустақил иш беради Кийим-бош матоларининг физикавий ва гигиеник

кўрсаткичларини текшириш усуллари»

3. Уйга вазифа беради Мавзуни ўқиб келиш



Тинглайди

Ёзиб олади

Ёзиб олади



Мавзуни асослаш: Кийим учун мўлжалланган ва фойдаланадиган кийим-бошлар шахсий гигиенанинг мухим бир қисми хисобланиб,организм учун энг мувофиқ холатни таъминлашга хизмат қилади. Комфортлик холатининг даражаси фойдаланилган матонинг гигиеник хоссаларига кўп жихатдан боғлиқдир. Шунинг учун санитария шифокори газламаларни гигиеник бахолашдан ўтказиш қайси кўрсаткичлар билан текширилиши хақидаги маълумотларни билиши керак. Бу кўрсаткичлар эса, шу газламанинг амалиётда қўлланиши мумкинлиги хақидаги хулосани чиқаришга асос бўлади.

Мавзунинг асосий саволлари:

1. Кийим-бошларнинг мақсади ва вазифалари, уларга бўлган гигиеник талаблар.

2. Кийим-бошлар учун фойдаланиладиган матоларнинг физикавий ва гигиеник хоссалари.

3.Газламаларнинг физикавий ва гигиеник хоссаларини текшириш усуллари.

Талабаларнинг илк билимини назоратқилиш учун саволлар.

1. Кийим-бошларга бўлган гигиеник талаблар.

2.Кийимларнинг сифати газлама ёки матонинг қайси хоссаларига боғлиқ.

3. Кийим-бошларнинг асосий физикавий хоссаларига нималар киради ва уларнинг ахамияти қандай?

4. Газлама ёки матонинг энг кўп ахамиятга эга бўлган гигиеник хоссаси.

5.Газламаларни лаборатор ва оддий шароитида текшириш хақида тушунча.

6.Газламани лаборатория текширишларни тайёрлаш

7. Газламанинг турини аниқлаш.

8. Газламанинг қалинлиги массаси ва зичлигини аниқлаш.

9. Газламаларнинг хаво ўтказувчанлиги, сув тутиш хоссаси, гигроскопиклиги ва капиллярлилигини текшириш усуллари


Машғулот мазмуни

Кийим – бошлар учун фойдаланиладиган мато ва газламаларни гигиеник бахолашда кийимларга бўлган гигиеник талаблар хисобга олинади ва бу талаблар қуйидагилардан иборат:

1 Кийимлар йил мавсуми ва вазифасига мувофиқ бўлиши керак

2.Массаси катта бўлмасин- тана массасининг 10% идан ортиқ бўлмасин.

3. Оқилона бичилган бўлиши, қон айланишини қийинлаштирмайдиган бўлиши лозим.

4. Кам ифлосланувчи ва тез тозаланувчан бўлиши.

5. Асосий вазифасини бажарадиган –кийим ости микроиқлимини сақлай оладиган бўлиши керак

6. Бадан терисини қўзғотмайдиган ва захарли таъсир хусусиятининг бўлмаслиги, майин, эгилувчан бўлсин.

7. Статик электрланишга эга бўлмаслиги керак

Кўрсатилган талабларни бажариш кийим-бош учун фойдаланилган газлама ёки матонинг физикавий ва гигиеник хоссаларига боғлиқ.

Газламаларнинг физикавий хоссаларига қуйидагилар киради: массаси, қалинлиги,зичлиги; матонинг бу хоссалари кўп жихатдан унинг гигиеник хоссаларини белгилаб беради: хаво ўтказувчанлиги, сув ушлаш хоссаси, гигроскопиклиги, капилярлиги, ўзидан инфрақизил ва УБН ўтказиш хусусияти. Пахта толаси, ипак ва жун, яни табиий матолар энг яхши гигиеник хоссаларга эгадир. Синтетик толалардан тўқилган газламалар ўзининг айрим физикавий хоссалари бўйича устунлиги билан фарқ қилса, гигиеник хоссалари бўйича айрим холларда харқандай кийим-бошларни тикиш учун яроқли эмаслиги билан фарқланади. Шунинг учун у ёки бу турдаги газлама ва матодан фойдаланиш хақида хулоса чиқариш учун уларнинг физикавий ва гигиеник хоссаларини табиий матолар билан таққослаш талаб этилади.

Турли хилдаги газлама ёки матолар хар хил физикавий ва гигиеник хоссаларга эга бўлиб, турли кийимларни тикиш учун фойдаланилиши мумкин:

Масалан: Қалин пахта толали газлама, массаси унинг қалинлиги боғлиқ. Қалинлиги 0,7-0,9мм, зичлиги-0,15-0,2 г см куб, ғоваклиги-50-70%, хаво ўтказиши-40-70 сек, гигроскоплиги 17-20%, сув ушлаши-60-66%.

Лаборатория текширишларидан олдин мато ёки газлама махсус ишловдан ўтказилиши шарт:

- газламани ювиш-1 литр иссиқ сувда 15 гр хўжалик совуни эритилади ва 10гр кальцийлаштирилган сода қўшилади Газлама намунаси шу эритмада 1 дақиқа давомида қайнатилади ва шу эритмада ип йўналиши бўйлаб 10 марта сиқилади: янги эритмада яна 10 дақиқа қайнатилади ва дистилланган сувда чайилиб хавода қуритилади.

Газлама намунасини бичиш: текширувчи газламадан 10х10 смли 10-12 та намуналар кесиб олинади (ип йўналиши бўйича)



  • газлама турини аниқлаш:

а) алангада газлама четидаги ип толаси куйдирилади ва хосил бўлган тутун хидланади. Агар газлама пахта толасидан тайёрланган бўлса, қоғоз ёнганда хосил бўладиган хидни беради; жун газламалари- жун ёки патларни ёндирганда хосил бўладиган хидни; синтетик толалар- ўзига хос ёқимсиз хидни, яна синтетика ёнганда хосил бўладиган хид тарқатади.

Б) газлама намунаси четидан бир нечта ип толалари олинади, уни предмет ойначасига майдалаб кесилади, устига бир неча томчи дистилланган сув томизилади, ёпқич ойнача билан ёпилади, эзилади ва микроскоп остига кичик катталаштиргич ёрдамида кўрилади. Пахта толаси ясси лентасимон, жун толалари- текис бўлмаган,тишли; синтетик тола-думалоқ, текис кўринишига эга.

Газламанинг асосий физикавий хоссаларини аниқлаш:

1.Газламанинг қалинлиги аниқлаш қалинликни ўлчайдиган махсус асбоб пластинкалари орасига текширилувчи газлама намунасини қўйиш орқали аниқланади. Агар қалинликни ўлчаш асбоби бўлмаса қуйидаги усулдан фойдаланиш мумкин: янги қаламнинг диаметри аниқланади, кейин қаламни текширилувчи газлама намунаси билан зич айлантирилади 5 ёки 10 марта ва яна қаламнинг газлама ўралган кейинги диаметрини ўлчаш лозим; икки ўлчаш ўртасидаги фарқни ўралган газлама сонига нисбатан 5 ёки 10 марта ўралиш 10 ёки 20 га бўлинади.

2. Газламанинг зичлигини аниқлаш. Газлама қалинлиги- бу 1 кубсм газламанинг массасидир. Аниқлаш тартиби: 3-5 та намунанинг массаси аниқланади ва 1 намунанинг ўртача массаси хисобланади.

3. Газлама намунасининг массасини аниқлаш. Газлама массаси деб 1 кв.м газламанинг оғирлигига айтилади. Газламанинг массасини аниқлаш учун хар хил жойлардан кесиб олинган бир нечта газлама намунаси олинади. Намуналарнинг вазни аналитик ёки торсион тарозида тортилади ва 1та намунанинг ўртача массаси хисобланади.

4. Газламанинг ғоваклигини аниқлаш. Қуйидаги формула ёрдамида хисоблаш орқали аниқланади:

R= [ 1-(D:d)] x 100, бу ерда

R- ғоваклиги (газлама ғовакларининг хажми), %

D- газламанинг ўртача зичлиги

d – толанинг зичлиги, шартли равишда 1,3 деб қабул қиламиз;

100- фоизларга ўтказиш, %

5. Кийим-бош матоларининг асосий гигиеник кўрсаткичларини аниқлаш.

А) газламанинг хаво ўтказувчанлигини аниқлаш. Хаво ўтказувчанлик- бу газлама ғоваклари орқали хавони ўтказиш хусусиятидир. Хаво ўтказувчанликни таърифловчи энг мухим кўрсаткичлардан бири хаво ўтказиш коэффициенти хисобланади. Уни аниқлаш учун газлама намунасини газлама ўрнатиладиган мослама айланаси бўйича кесиб олинади. Газламани мосламага ўрнаштирилади, бунда газламанинг кўп чўзилиб кетмаслигига эътибор қаратиш лозим. Мосламани сув манометрига уланган ва 0,42 мм сув устунига тенг бўлган босимга мослаштирилган аспираторга уланади. Газлама орқали 1 хаво ўтишга сарфланган вақт аниқланади.

6. Газламанинг гигроскопиклигини аниқлаш. Газламанинг гигроскопиклиги деб унинг хаво таркибидаги сув буғларини ўзига абсорбциялаш хусусиятига айтилади. Гигроскопиклик табиий шароитда ва хавонинг 100% сув буғига тўйинтириш шароитида аниқланади. Табиий микроиқлим шароитидаги газламанинг гигроскопиклиги асосан ички кийимларни тикиш учун танланадиган газламалар учун жуда ахамиятлидир, максимал гигроскопиклиги эса, устки кийимлар, кузги, бахорги ва қишки кийимлар учун мато танлашда мухимдир.

«Мия штурми» интерактив усули.

Гурухлар 2,3 тадан, кичик гурухларга булинади. Хар бир кичик гурухга утилган мавзу буйича савол ташланади. Хар бир кичик гурух уз жавоб вариантлари ок когозга ёзади.

Асосий ролни укитувчи уйнайди. Лекин талабалар хам мухокама катнашишлари шарт. Энг фаол катнашган кичик гурух юкори бахоланади.

Саволлар: 1. Кийим-бошларга бўлган гигиеник талаблар.

2.Кийимларнинг сифати газлама ёки матонинг қайси хоссаларига боғлиқ.

3. Кийим-бошларнинг асосий физикавий хоссаларига нималар киради ва уларнинг ахамияти қандай?

4. Газлама ёки матонинг энг кўп ахамиятга эга бўлган гигиеник хоссаси.

5.Газламаларни лаборатор ва оддий шароитида текшириш хақида тушунча.

6.Газламани лаборатория текширишларни тайёрлаш

7. Газламанинг турини аниқлаш.


<предыдущая страница | следующая страница>


2-кисм Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро тиббиёт институти Умумий ва ижтимоий гигиена хамда соғлиқни сақлашни бошқариш кафедраси «Тасдиқлайман»

Дала шароитида сувни оддий усулда хлорлаш, коагулянт дозасини аниқлаш, сувни зарарсизлантириш учун таблеткаларнинг яроқлилигини аниқлаш

3975kb.

10 10 2014
19 стр.


Олий ва урта тиббий таълим буйича укув-услубий идораси

Тузувчилар: Бухоро Тиббиёт Институти Психиатрия кафедраси мудири т ф н., доцент: Мухторова Х. К

355.28kb.

14 12 2014
1 стр.


Абу али ибн сино номидаги

Шизофрения касаллигидаги руҳий бузилишлар акс этган мультимедиалар, слайдлар, кўргазмалар, плакат ва стендлар, жадваллар, мавзуга оид тестлар, вазиятли масалалар, мавзуга оид қўлла

463.68kb.

14 12 2014
3 стр.


-

Его посланников и последним из Его пророков является Мухаммад ибн Абдулла ибн Абд аль-Мутталиб ибн Хашим ибн Абд Манаф ибн Кусайй ибн Килаб ибн Мурра ибн Ка'б ибн Лу'айй ибн Галиб

3990.67kb.

16 12 2014
26 стр.


-

Его имя: Абу Ибрагим, Исмаил ибн Яхья ибн Исмаил ибн Амру ибн Муслим аль-Музани, аль-Мисри

146.14kb.

25 12 2014
1 стр.


Терминология темы «Ткани» Авиценна, или Абу Али Ибн-Сина (980-1037) – таджикский врач и философ. Аксон

Анатомия человека – наука, изучающая форму и строение человеческого организма в связи с его функциями, развитием и влиянием условий существования

35.13kb.

09 10 2014
1 стр.


Умумий психопатология

Збекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги олий ва ўрта тиббий таълим бўйича ўҚув-услубий идораси

718.73kb.

14 12 2014
4 стр.


Абу Бакр Мухаммад ибн Джа‘фар ан-Наршахи. «Та’рих-и Бухара»

В издательстве «Узбекистон Миллий Энциклопедияси» готовится к печати книга Абу Бакр Мухаммад ибн Джа‘фар ан-Наршахи. «Та’рих-и Бухара» («История Бухары»). Введение, перевод и приме

12.27kb.

09 09 2014
1 стр.