14 – Тақырып. Ауыспалы келер шақ. Спорт.Жеңіл атлетика.
Тапсырмалар:
1. 15.21 – тапсырма. Етістіктерді ауыспалы келер шақта жіктеңіз.
2. 15.38–тапсырма. Үлгі бойынша болымсыз сөйлемдерді болымды сөйлемдерге айналдырыңыз.
3. 15.48, 15.50, 15.49-тапсырма. Берілген жағдаяттық сұхбаттарды үлгі ретінде пайдаланып, өз сұхбатыңызды құрастырыңыз.
4. Мәтінді оқып, спорт терминдерін табыңыз.
Биіктікке секіру
Биіктікке секіруді «аттап секіру» деп те атайды. Себебі көлденең кермеден секіргенде одан алдымен бір аяқты, содан кейін екінші аяқты аттап асырады.
Секіру төрт жаттығу жиынтығынан тұрады. Олар: екпіндей жүгіру, серпілу, кермеден асу, жерге түсу. Биіктікке секірушілер түсетін жерге міндетті түрде таза құм немесе төсеніш төсейді.
Секірме бұрын серпілетін (секіре көтерілетін) орынды анықтап байқап алу керек. Серпілу орны кермеден сәл қашық жерге соған паралелль сызылған сызық болып есептеледі.
«Аттап секіру» әдісмен секіргенде алдымен көлденең кермеге екпіндей жүгіріп келу керек. Әр адамның жүгіргендегі адымының ұзындығы әр түрлі болғандықтан, жүгіріп келетін қашықтығын әркім өзі белгілегені дұрыс. Егер оң аяқ серпілетін болса, жүгіруді сол аяқтан, ал сол аяқпен серпілсе, жүгіруді оң аяқтан бастайды.
Секіргенде серпілетін аяқ сәл бүгіліп, соңынан алға созылған. Қолмен бірге түзуленіп жазылады. Серпілген аяқ жерден көтерілгенде толық жызылуы тиіс. Сілтеген аяқ кермеден асқан соң сәл бүгіліп барып жерге түседі.
Әдістемелік нұсқау: Ауыспалы келер шақтың жасалу жолын еске түсіріңіз. Септік категориясы, сын есім, етістік тақырыптарын пысықтаңыз. Жаңа сөздерді есте сақтаңыз.
Әдебиеттер: 8. 75; 8. 80; 8. 84; 4. 14.
15–Тақырып. Жіктеу, сұрау есімдіктері. Гимнастика ұғымы.
Тапсырмалар:
1. Әр септікте тұрған жіктеу есімдігімен сөйлемдер құраңыз.
2. Гимнастика мәтінің мазмұнынын айтыңыз.
3. Гимнастика терминдерін жаттаңыз.
Әдістемелік нұсқау: Жіктеу, сұрау есімдіктерін қайталаңыз. Лексикалық тақырыптар бойынша сөздік қорды молайту керек
Әдебиеттер:1. 14.
16–Тақырып. Сілтеу, жалпылау есімдігі.Спорттық ойындар.
Тапсырмалар:
1. 2 – жаттығу. Сұрақтарға жауап беріңіз.
2. Таблицадағы сілтеу есімдіктерін қолданып, 7 сөйлем құрастырыңыз.
3. Спорт тақырыбына сөзжұмбақ құрастырыңыз.
4. «Шығыс Қазақстан спортшылары» реферат.
Әдістемелік нұсқау: Сілтеу және жалпылау есімдігі тақырыптарын пысықтау керек. Сілтеу есімдігінің септелуі таблицасына сүйену қажет.
Әдебиеттер: 1. 220; 6. 112-113; 3. 21.
17-Тақырып. Өздік, белгісіздік есімдігі. Спорт тарихынан
Тапсырмалар:
1. «Олимпиада ойындары» мәтінінің мазмұнын айтуға дайындалыңыз.
2. Олимпиада чемпионы Ермахан Ыбырайымов пен болатын кездесуге сұрақтар дайындаңыз.
3. «Олимпиада жеңімпазы-Бекзат Саттарханов». Реферат.
Әдістемелік нұсқау:Өздік, белгісіздік есімдіктерін қайталау.
Әдебиеттер: 14, 18.
18- Тақырып. Бұйрық рай. Спорт жұлдыздары.
Тапсырмалар:
1. 3–жаттығу. Берілген сөйлемдерді қазақ тіліне аударып, бұйрық райды анықтаңыз.
2. 7-жаттығу. Бұйрық райдың қандай формада тұрғанын айтыңыз. 3. «Қажымұқан» мәтініне қатысты тапсырмаларды орындап, мәтінді мазмұндауға дайындаңыз.
Мына тіркестерді орыс тіліне аударыңыз: палуандар жарысы, мектепке қабылдану, цирктік өнер, әлем чемпионы, бірінші орын, алтын медаль, халықаралық чемпионат, қорғаныс қоры, ұшақ құрастыру үшін, қазақ ұшқышы, әскери әуе тапсырмалары, орталық стадион, Қ.Мұңайтпасов атындағы жүлде.
Мәтінді мағынасына қарай бөлімдерге бөліп, тақырыпшалардың атын қойыңыз. Жоспар құрыңыз.
Мәтінді пайдаланып, төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз: Қ.Мұңайтпасов кім? Ол қайда және қашан туған? Қажымұқан қай палуанның мектебіне қабылданады? Алғаш рет алтын медальмен қашан және қайда марапатталады? Қажымұқан қандай атаққа ие болды? Ұлы Отан соғысы жылдары не істеді? Ол жөнінде қандай кинофильмдер мен кітаптар бар?
2. Баспасөз материалдарымен жұмыс. Қазақстандық жас спорт жұлдыздары туралы мәлімет жинаңыз.
Әдістемелік нұсқау:Бұйрық рай тақырыбын еске түсіріңіз. Тақырыпқа байланысты жаңа сөздерді меңгеру керек. Орысша-қазақша сөздікті пайдалану.
Әдебиеттер: 1. 247; 1. 248; 2. 168.
19-Тақырып Қалау, шартты рай. Қазақстан-2030.
Тапсырмалар:
1. 15 – жаттығу. Сұрақтарға жауап беріңіз.
2. 16 – жаттығу. Қалау рай жасап, сөйлемдер құраңыз.
3. 12 – жаттығу. Сөйлемдерді толықтырыңыз.
4. Қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі мен әл-ауқаты. Конспект.
Әдістемелік нұсқау: Қалау, шартты рай тақырыптары бойынша схемаға сүйену керек.
Әдебиеттер: 1. 251; 1. 250; 21. 61.
20-Тақырып. Үстеу. Қазақ халқының салт-дәстүрлері. Ұлттық ойындар.
Тапсырмалар:
1. 22–жаттығу. Сөйлемдерден үстеулерді тауып, түрлерін ажыратыңыз.
2. 23–жаттығу. Көп нүктенің орнына қажетті үстеулерді қойыңыз.
3. «Қазақ халқының ұлттық ойындары». Реферат.
4. Әлеуметтік мәдени салт-дәстүрлер.
Әдістемелік нұсқау: Тапсырманы орындау үшін Үстеу тақырыбын пысықтап, қазақша-орысша сөздікті пайдаланыңыз.
Әдебиеттер:. 1. 277; 20.11-43, 54-86, 125-18.
2.5. Курс бойынша жазба жұмыстарының (рефераттардың) тақырыптары:
1. «Қазақтың көне қалалары»
2. «С.Аманжоловтың өмірі мен творчествосы»
3.«Астана-бас қала».
4. «Абай Құнанбайұлы»
5 «Қазақтың ханы Абылай»
6. «Ұлттық тағамдар»
7. «Шығыс Қазақстан спортшылары»
8. «Олимпиада жеңімпазы-Бекзат Саттарханов».
9. «Қазақ халқының ұлттық ойындары».
10. «Бала тәрбиесіне байланысты салт-дәстүрлер»
11. «Наурыз мейрамы. Діни мейрамдар»(Ораза. Құрбан айт).
12. «Үйлену тойына байланысты салт-дәстүрлер».
Ұсынылған әдебиеттер тізімі:
1. Қазақстанның сәулет ескерткіштері (39 этнографияА, 1998)
3. Егемен Қазақстан. 2002, 27 тамыз Ә.Кекілбаевтың мақаласы
4. Қазақ тарихы журналы. 2003, № 1 (16-18 бет)(Тараз туралы)
5.С.Аманжоловтың ғылыми мұрасы және ХХІ ғасырдағы гуманитарлық ғылымдар мәселелері. Конференция материалы. Өскемен, 2003
6.“С.Аманжолов оқулары”конференция материалы.Өскемен, 2004
7. Акмола энциклопедия. «Атамура» Алматы, 1995.
8. Абайдың өмірі мен творчествосы. Мақалалар жинағы: А, 1954
9. Көкбай ақын. Абылай. А. 1993
10.Жұлдыз журналы.2003№11.Тарихилық аясындағы тарихи тағдыр (Абылай туралы)
11. О.Елубай «Шымыр келер шығыстың ұл-қыздары» А., 2000.
12. О.Жолымбетов «Бекзат». «Балауса» баспасы, 2002.
13. Б.Төтенаев «Қазақтың ұлттық ойындары». –А: Қайнар, 1994.
14. Арғынбаев Х. Қазақ отбасы. А. Қайнар, 1996
15. Жүнісов А. Фәниден бақиға дейін. А. Қайнар, 1994
16. Кенжеахметов С. Қазақтың салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары. А. 1994
17. Наурыз. ТОО Аруна Ltd, 2001
18. Үйлену тойы. А. Өнер, 1992
2.6 Өзін-өзі бақылауға арналған тест тапсырмалары
-
Қазақ тілінің әліпбиінде неше әріп бар?
А/ 5 Б/ 40 В/41 Г/42 Д/43
-
Қазақ тілі түркі тілдерінің қай тобына жатады?
А/ оғыз; Б/қыпшақ; В/аралық Г/ қарлық
-
Көп нүктенің орнына керекті әріпті қойыңыз. С...ре,к....лік, м...лдір, б...лме
А/ е Б/ ә В/ ө Г/ о Д/ ү
-
Қазақ тілінде ерекше дыбыс нешеу?
А/5 Б/8 В/9 Г/10 Д/6
-
Орын тәртібі дұрыс жасалған сөйлемді анықтаңыз
А/ Келді кеше қаладан ағам; Б/ Қаладан ағам келді кеше
В/ Кеше ағам қаладан келді; Г/ Кеше келді ағам қаладан
Д/ Қаладан келді ағам кеше
-
Жалғаудың дұрыс вариантын табыңыз. Ағаш....
А/-дар; Б/-тар; В/-лер; Г/-тар; Д/-лар
-
Сұрақтың дұрыс жауабын табыңыз. Бұл кімнің кітабы?
А/ бұл мұғалімдің кітабы Б/ бұл мұғалімтің кітабы
В/ бұл мұғалімтың кітабы Г/ бұл мұғалімның кітабы
Д/ бұл мұғалімнің кітабы
-
Жалғаудың дұрыс вариантын табыңыз. Оның үй...
А/-сы; Б/-ым; В/-ісі: Г/-і Д/-ім
-
Қай жалғау жалғанғанда п-б, қ-ғ, к-г ауысады.Еңбек
А/-ім; Б/-тер; В/-ң; Г/-тар; Д/-ым
-
Дұрыс вариантын белгілеңіз. Менің ............ Асқар
А/атым; Б/атың; В/аты; Г/атыңыз
-
Жалғаулардың дұрыс вариантын анықтаңыз. Мен ұшақ.... Алматыға ұшып келдім.
А/-пен; Б/-тан; В/-ке; Г/-ні; Д/-на
-
Сын есімнің қай шырайда тұрғанын анықтаңыз. Үлкенірек
А/салыстырмалы; Б/жай; В/ күшейтпелі; Г/асырмалы
-
«Қыркүйек» орысша ...... деп аталады.
А/октябрь; Б/июль; В/декабрь; В/ноябрь; Г/сентябрь
-
Аударманың дұрыс вариантын табыңыз. Мен кітап оқып отырмын.
А/ Я читал книгу; Б/ Я читаю книгу;
В/ Я собираюсь прочитать книгу;
Г/ Я возможно прочитаю книгу; Д/ Я стою и читаю книгу
-
Етістіктің болымсыз түрін белгілеңіз
А/ Арман бүгін кітапханаға бармақшы
Б/ Арман бүгін кітапханаға барады;
В/ Арман бүгін кітапханаға бармайды
Г/ Арман бүгін кітапханаға барар;
Д/ Арман бүгін кітапханаға барды
-
Бұрынғы өткен шақта тұрған етістікті табыңыз
А/аудармақ Б/ аударған В/аударды Г/аударар Д/аударады
-
Елтаңбаның реңдік бейнесі қандай?
А/алтын, көгілдір; Б/ сары, ақ; В/ ақ, қара
Г/ қызыл, көк; Д/ көгілдір, қара
-
«Наурыз» нені білдіреді?
А/жаңа жыл; Б/ жаңа үй; В/ жаңа қала;
Г/жаңа көйлек; Д/жаңа тілек
-
«Беташарды» қай уақытта айтады?
А/жаңа жылда; Б/келін түскенде; В/шілдеханада
Г/наурызда; Д/ тұсау кесерде
-
Бес жүз теңгелікте кімнің бейнесі салынған?
А/Сүйінбай; Б/Абылай; В/Құрманғазы
Г/Әл-Фараби; Д/Әбілқайыр
ТЕСТ ЖАУАПТАРЫ
1
|
Г
|
|
6
|
Г
|
|
11
|
А
|
|
16
|
Б
|
2
|
Б
|
7
|
Д
|
12
|
А
|
17
|
А
|
3
|
В
|
8
|
Г
|
13
|
Г
|
18
|
А
|
4
|
В
|
9
|
А
|
14
|
Б
|
19
|
Б
|
5
|
В
|
10
|
А
|
15
|
В
|
20
|
Г
|
2.7 Курс бойынша емтихан сұрақтары
Грамматикалық тақырыптар
1. Қазақ тіліне тән дыбыстар
2. Үндестік заңы. Кейінді және ілгерінді ықпал
3. Көптік жалғау
4. Тәуелдік жалғау
5. Септік жалғаулары
-
Сұраулы сөйлемдер.
-
Сын есім. Сын есімнің шырайлары
8. Етістік. Етістіктің шақтары
9. Көмекші есімдер
10. Есімдік. Есімдіктің түрлері
11. Сан есім. Сан есімнің түрлері
12. Үстеу
13. Етістіктің рай категориясы
Лексикалық тақырыптар
1. Қазақ тілі – мемлекеттік тіл
2. Менің өмірбаяным
3. Менің отбасым. Туыстық атауларға байланысты мақал-мәтелдер
4. Өскемен қаласы.
5. Қала ішін бағдарлау. Сұхбат
6. Сөйлеу этикеті. (Сәлемдесу, Кешірім, Қоштасу)
7. Менің пәтерім.
8. ШҚМУ-Шығыстың білім ордасы. Тақырып бойынша мақал-мәтелдер
9. Менің болашақ мамандығым
10. Сәрсен Аманжолов –ғұлама ғалым.
11. Қазақстандағы оқу жүйесі
12. Менің күн тәртібім
13. Туған жерім менің – Қазақстан. Мақал-мәтелдер.
14. Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері.
15. Ұлттық ақша.
16. Қазақстан спорты. Жеңіл атлетика.
17. Наурыз мейрамы
18. Гимнастика туралы ұғым.
19. Спорттық ойындар.
20. Мамандыққа байланысты жүз термин білу
21. «Оқу залында» сұхбат.
22. «Танысу» сұхбат.
23. «Азық-түлік дүкенінде» сұхбат.
24. «Айырбастау пунктінде» сұхбат.
-
«Емханада» сұхбат.
<предыдущая страница