ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
С.АМАНЖОЛОВ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Филология және журналистика институты
Практикалық қазақ тілі кафедрасы
ҚАЗАҚ ТІЛІ КУРСЫ БОЙЫНША
050503 «ПСИХОЛОГИЯ», 050102 «ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ БАСТАУЫШ МЕКТЕП ӘДІСТЕМЕСІ» МАМАНДЫҚТАРЫНА АРНАЛҒАН
ОҚУ – ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН
Өскемен, 2005
Құрастырушылар: Оқу-әдістемелік кешен
Амангелді А.А. практикалық қазақ тілі
Абламбаева Б.Ү. кафедрасының отырысында
талқыланды. 2 ақпан 2005 ж.
№7 хаттама
Оқу-әдістемелік кешен ФжЖ
институтының әдістемелік
кеңесінің отырысында
бекітілген. 7 ақпан 2005ж.
№ 3 хаттама.
Оқу әдістемелік кешен
Әдістемелік бөлімнің келісімімен
баспаға ұсынылды
«______» ____________ 2005 ж
Оқу - әдістемелік кешенге түйіндеме. Ұсынылып отырған оқу-әдістемелік кешен психология, педагогика және бастауыш мектеп әдістемесі мамандықтарына арналған. Бұл кешеннің негізгі мақсаты – практикалық қазақ тілі кафедрасында жинақталған озық тәжірибелерді, жаңа технологияларды, тиімді, ұтымды оқыту әдістерін пайдалана отырып, студенттерді қазақша сөйлеуге үйрету болып табылады. Курстың негізгі тақырыптары кестемен берілген. Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі көрсетілген. Тапсырмаларды орындау үшін тақырып бойынша жеке-жеке әдістемелік нұсқау беріледі.
Психология, педагогика және бастауыш мектеп әдістемесі мамандықтарының студенттеріне арналған қазақ тілі курсы бойынша оқу-әдістемелік кешен. /Құрастырушылар: Амангелді Айнұр Амангелдіқызы, Абламбаева Бибігүл Үмітпекқызы
Өскемен: ШҚМУ баспасы,2005 ж. -37 бет.
С.Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан
мемлекеттік университеті.
2005.
І. ПӘННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
(Syllabus)
І. Жалпы мәліметтер:
-
Пәннің аты: қазақ тілі
-
Практикалық қазақ тілі кафедрасы
-
Оқытушының аты-жөні: Амангелді Айнұр Амангелдіқызы, Абламбаева Бибігүл Үмітпекқызы
-
Байланыс ақпараты: 30-гвардиялық дивизия көшесі, 34-үй, практикалық қазақ тілі кафедрасы, 240-ауд., тел.:28-61-63, кесте бойынша.
-
Өткізілетін орны: ШҚМУ-дың N1 корпусы
-
Кредит (несие) саны: 3 кредит
-
Оқу жоспарынан көшірме
К
у
р
с
|
Се
мес
тр
|
Кре дит
|
Прак тика лық
|
Студент
тің оқыту
шы басшы
лығымен өз бетімен жұмысы
|
Студент тің өз бетімен жұмы
сы
|
Бар
лы
ғы
|
Бақы
лау форма
сы
|
І
|
І
|
3
|
45
|
45
|
45
|
135
|
Емти
хан
|
-
Курстың пререквизиттері (курсқа қатысуға алдын-ала қойылатын талаптар, білім жиынтығы, глоссарий).
Қазақ тілі пәні бойынша психология, педагогика және бастауыш мектеп әдістемесі мамандықтарында оқитын студенттерге мынандай талаптар қойылады:
-
студент мектеп қабырғасында қарастырылған материалдарды түсініп, өз ойын айта білуге, қойылған сұрақтарға ауызекі тілде толық жауап бере білуге тиіс;
-
тілдің құрылымын білуге тиісті;
-
орфографиялық сөздікпен жұмыс істей алуы қажет;
-
қазақша-орысша, орысша-қазақша сөздікті пайдалана алуы керек;
-
мектептегі қазақ тілі пәнінің бағдарламасына сәйкес сөздік қоры болуы тиіс;
-
тілдерді салыстыра отырып үйрену үшін орыс тілінің грамматикалық құрылымын білуі қажет.
-
Постреквизиттер
Қазақ тілі - Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі. Мемлекеттік тіл - мемлекеттің бүкіл аумағында қоғамдық қатынастардың барлық саласында қолданылатын мемлекеттік басқару, заң шығару, сот ісін жүргізу және іс-қағаздарын жүргізу тілі. Барлық жоғары оқу орындарының оқу бағдарламасында барлық мамандықтар бойынша қазақ тілі міндетті пән ретінде енгізілген және оқу орнын бітіргені туралы құжатқа енгізілетін пәндер тізбесіне кіреді.
Сондықтан жоғары оқу орындарының түлектері қазақ тілін бағдарламада берілген мамандыққа байланысты тақырыптар көлемінде меңгеруі тиіс:
-
әрбір қарастырылған тақырыпқа байланысты кемінде 35 - 40 сөзді жадында сақтауы тиіс;
-
берілген мәтінді қысқаша мазмұндай білуге тиіс;
-
курс соңында студент бағдарламада берілген тақырыптар төңірегінде әңгімелей алатындай дәрежеге жетуі керек;
-
өтілген тақырыптарға байланысты мақал-мәтел, фразеологизмдерді меңгеруі қажет.
-
мамандыққа (психология, педагогика және бастауыш мектеп әдістемесі) байланысты мәтіндерді (110 - 130 сөз) сөздіктің көмегімен аудара білуі тиіс.
-
Курстың қысқаша сипаты.
2.1 Курстың мақсаты
Қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретінде мәртебесінің көтерілуіне байланысты практикалық қазақ тілі курсы пәнін оқытуға үлкен талап қойылып отыр. Ұсынылып отырған оқу бағдарламасының негізгі мақсаты:
- республикамыздағы және университеттің практикалық қазақ тілі кафедрасында жинақталған озық тәжірибені, жаңа технологияларды, тіл үйрету барысындағы т.б. тиімді де ұтымды оқыту әдістерін (интенсив, компьютерлік оқыту және т.б) пайдалана отырып, студенттерге қазақ тілінен тиянақты да терең білім беру;
- грамматикалық материалдарды меңгерту арқылы қазақ тілінде сөйлеуге үйрету;
- студенттердің қазақ тілінен алған білімін тереңдетіп, сөздік қорларын молайту, тілдік дағдыларын жетілдіру;
- қазақ тіліндегі мәтіндердің мазмұнын түсіне білу дәрежесіне жеткізу;
- алған білімдерін ауызекі сөйлеу жағдайында күнделікті қарым-қатынаста пайдалануға дағдыландыру.
2.2 Курстың мамандыққа қатысты қолданылу міндеті.
Мемлекеттік тілді студенттерге үйрету бүгінгі таңдағы басты мәселелердің бірі, заман талабы. Бүгінгі студент - ертеңгі маман, қызметкер. Сондықтан біздің міндетіміз - студенттерді өз мамандығы төңірегінде адамдармен мемлекеттік тілде қарым-қатынас жасап, сөйлесе білуге, жаза білуге және психология, педагогика және бастауыш мектеп әдістемесі мамандығына байланысты кәсіби лексиканы қолдана отырып, өз ойын еркін жеткізе білуге үйрету.
2.3 Курстың мазмұны:
Студент курстың соңында негізгі қарастырылған сұрақтарды, білім, іскерлік, дағдыларды меңгеруі тиіс. Курстың негізгі мазмұны - психология, педагогика және бастауыш мектеп әдістемесі мамандығына байланысты лексикалық тақырыптар мен грамматикалық материалдардан тұрады. Лексикалық тақырыптар негізінен бір мақсатты жүйемен берілген. Әрбір лексикалық тақырып тіл үйренушінің қазақ тілінде ойлау қабілетін дамытуға, сөздік қорын молайтуға, ауызекі сөйлеу тілін одан әрі жетілдіруге, еркін пікір алмаса білуіне ықпалын тигізеді. Грамматикалық тақырыптарды меңгертуде қазақ тілі мен орыс тілін салыстыра отырып, қазақ тіліне тән дыбыстарды дұрыс айтуына, сауатты жаза білуіне дағдыландырады. Курс соңында тіл үйренуші бағдарламада берілген тақырыптарды меңгеруі, ауызекі тілде дұрыс сөйлей білуі, сауатты жаза білуге үйренуі қажет. Сонымен қатар мамандыққа байланысты лексиканы меңгеріп, қажеттілігіне сай практикада қолдана білуі тиіс.
-
Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру графигі
№
|
Жұ-мыс түр-лері
|
Тапсырманың мақсаты мен мазмұны
|
Ұсыны-латын әдебиет-тер
|
Орында-лу мерзімінің ұзақ-тығы
|
Балл
|
Бақылау түрі
|
Ор-ын-далу мерзімі
|
не-гізгі
|
қосымша
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
1
|
Маз мұн-дау
|
Мәтіннің ма-ғынасын түсі-не білу және мазмұндау дағдысын қалыптастыру
|
1, 2, 4
|
1,712,10,14, 15
|
1, 5, 9, 12, 13 апта
|
1, 0,7 0,5
|
ауызша
|
2, 6, 10, 14 ап-та
|
2
|
Сөз-дік жұ-мы-сы
|
Лексикалық қорын байыту
|
4,5
|
8,910
|
2, 5, 8, 11, 13
|
0,5 0,3
|
бақ.жұм. тек-серу
|
2, 4, 6, 9, 12, 14 апта
|
3
|
Ара-лық бақы-лау
|
Грамматика-лық білімдерін тексеру
|
|
|
|
30
(10х3)
|
тест
|
5,10,15 апта
|
4
|
Сұх-бат.
|
Өз ойын ауызекі тілде дұрыс жеткізе білу дағды-сын қалыптастыру
|
2-4
|
1011
|
3, 6, 8-апта
|
3б
|
ауызша
|
4, 7,9 ап- та
|
5
|
Жат-тығу жұмыс
|
Жазба тілін дамыту
|
2-4
|
7,811
|
46 8
|
1, 0,5
|
Бақ. жұм. тек.-ру
|
3, 5, 7, 9, 13
|
6
|
Пікір талас
|
Өз ой-пікі-рін түсінікті жеткізе білу қабілетін қа-лыптастыру
|
2-6
|
7-14
|
11, 12 апта
|
1
|
ауызша
|
13 ап-та
|
7
|
Реферат
|
Тақырып бойынша бе-рілген әде-биеттермен жұмыс істей білу дағды-сын қалып-тастыру.
|
Реферат та-қырыбына байланысты бағдарлама-да берілген әдебиеттерді пайдаланы-ңыз
|
6-9 апта
|
5б
|
ауызша
|
9-10
|
8
|
Мәтінмен жұмыс
|
Сөздік қорын молайту. Ауызекі сөйлеу тілін дамыту
|
1-4
|
7,8,9,10,1112,13
|
1, 5, 9, 12, 13 апта
|
1, 0,7 0,5
|
ауызша
|
2, 6, 10, 14 ап-та
|
3.6 Курс бойынша пайдаланатын әдебиеттер.
Негізгі әдебиеттер:
1. Бектуров Ш.К., Бектурова А.Ш. Қазақ тілі для начинающих: Учеб. для аудиторных и кружковых, самостоятельных занятий /Под общ.Ред.А.Е.Карлинского.–2-е изд. И доп. –Алматы, 1994.
2. Жылқыбаева А.Ш., Хусаинова М.Ж., Айтказина А.А., Сейфолданова Ж.А., Қырықбаева Б.А. Қазақ тілі. Оқу құралы. – Өскемен: ШҚМУ баспасы, 2003.
3. Қожахметова Х. 40 уроков казахского языка. –Алма-Ата,1989.
Қосымша әдебиеттер:
4. Мусинов А. Қазақ тілі. /А.Мусинов, М.Мұхамбетқалиева, С.Құдайбергенов. –Алматы: Қайнар, 1995.
5. Жарықбаев Қ. Жалпы психология: жоғары және арнаулы орта оқу орындарының, пединституттардың педагогика және бастауыш мектеп әдістемесі факультеті студенттеріне арналған оқулық. –Алматы, 2004. -378 б.
6. Жұмабаев М. Педагогика. –Алматы.
7. Салиева Ұ.Қазақша сөйлеп үйренейік.–Алматы, 1995.
8. Абилкасымов Б.Тілдескіш.Орысша-қазақша.Алматы, 1992.
9. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Т. Шалабаев Б. Практикалық қазақ тілі. Жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқулық. –Алматы: Ана тілі, 1993. -272 б.
10. Маселова К., Жылқыбаева А., Ибраева М. Сан есімді тиімді оқыту жолдары. Өскемен. -1999.
11. Кенжеахметұлы С. Қазақтың салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары. –Алматы: Ана тілі. -1994.
12. Бектұров Ш., Бектұрова А. Қазақ тілі. Ана тілі деңгейінде оқыту құралы. –Алматы: Әділет ЖҚМ. -1998.
13. Қазақтың мақал-мәтелі. Жинап, құрастырған Ө.Тұрманжанов. /-Алматы: Жазушы, 1980, -352 б.
14. Қазақтар: Көпшілікке арналған анықтамалық: 9 томдық. –Алматы, -1998.
15. Қазақ мақал-мәтелдері. –Алматы: Ана тілі, 1993. -173 б.
16. Қазақ мақал-мәтелдері. –Алматы: Қазақстан, 1990.-286 б.
17. Күзекова З., Қарақұсова Г. Қазақ тілі. –Алматы, 2001.
18. Мамбетказиев Е. Сыбанбеков К. Табиғат қорғау. 1990ж.
19. Шаймерденов Е. Қазақ елінің рәміздері.–Алматы, 1993.
20. Қазақстан: ұлттық энциклопедия. –Бас.ред. Ә.Нысанбаев. –Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 1998.
21. “Мектептегі сыныптан тыс жұмыстар” (респ.пед.журнал).
22. Қалиев Қ,Оралбаева Н, Қасымова Б, Шалабаев Б, Төлегенов О. Қазіргі қазақ тілі: жаттығулар жинағы.–Алматы, 1997
-
Жылқыбаева А.Ш. «Салт-дәстүрлердің тілдегі көрінісі» -Өскемен: С.Аманжолов атындағы ШҚМУ баспасы, 2004.
-
Еламанов Қ. «Шаңырақ пен пырақ»-Алматы, 1999.
3.7 Рейтинг-шкала
Бақылаудың түрі
|
Балл
|
Ағымдағы
|
20
|
Аралық
|
30
|
Үй тапсырмасы
|
10
|
Қорытынды (емтихан)
|
40
|
Барлығы
|
100
|
3.8 Әр түрлі жұмыс түрлерінің бағалану критерилері және шкаласы.
-
Практикалық сабақтар -10 балл
-
Мәтінмен жұмыс (мәтінді мәнерлеп оқу, ерекше дыбыстарды айту - 1,5 балл, мазмұндау – 4 балл, сұхбат құрастыру - 3 балл, мәтінге сұрақ құрастыру - 1,5 балл)
-
Сөздікпен – 5 (жаңа сөздерді есте сақтау - 2б., сөз тіркестерімен сөйлем құрастыру-2б., сөздің баламасын білу-1б.).
-
Жаттығулармен жұмыс – 5 (жалғау, жұрнақтарды қолдана білу - 2 балл, қазақ тіліне тән дыбыстарды дұрыс жаза білу -1 б., сөздердің сөйлемдегі орын тәртібін дұрыс қолдана білу – 2 б.).
-
СЖЖ – 10 (мәтін құрастыру -3 балл, сұхбат құрастыру - 2 балл, сөздік жұмысы - 1 балл, грамматикалық тапсырмаларды орындау - 2 балл, мақал-мәтелдерді жаттау - 2 балл)
-
Реферат – 5 (тақырыптың ашылуы - 4 балл, сұрақтарға жауап - 0,5 балл, безендірілуі - 0,5 балл)
-
Аралық бақылау – 15 (тест). (1 қате - 2 б., 2 қате -1,5 б., 3 қате -1 б., 4 қате - 0,5 б, 5 қатеден көп болса - 0 б.)
Барлығы: 60 балл
4. Курстың саясаты.
Практикалық қазақ тілі пәні бойынша студенттерге мынандай талаптар қойылады:
-
студент себепсіз сабақ босатпауы керек;
-
студент себепсіз 2 сағаттан артық сабақ босатса, рейтинг балы төмендетіледі;
-
сабақты себепсіз босатқан студенттерге курс тапсырмаларын өтеуге қосымша уақыт берілмейді;
-
студент әрбір қарастырылған тақырыптарды түсініп, өз ойын айта білуге, қойылған сұрақтарға ауызекі тілде толық жауап бере білуі тиіс;
-
сабақты бірде-бір рет босатпаған студенттің әрбір рейтинг балына әр модульдің соңында 0,2 балл қосылады;
-
курс бойынша берілген тапсырмаларды әр модуль соңында тапсырмайынша студент емтиханға кіргізілмейді;
-
тіл үйрену – заман талабы. Ол талап пен табандылықты, ниеттілікті қажет етеді. Сондықтан да әрбір студент мемлекеттік тілді меңгеруге және оны құрметтеуге тиіс.
2. ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК МАТЕРИАЛДАР
2.1 Курстың тақырыптық жоспары. Барлығы (несие) 3
№
|
Сабақтың тақырыбы
|
Практика
лық
|
СОӨЖ
|
СӨЖ
|
1
|
Қазақ тілі - мемлекеттік тіл.
|
1
|
2
|
2
|
2
|
Адам өмірі – бір дәуір.
|
4
|
4
|
2
|
3
|
Менің оқу орным.
|
6
|
4
|
2
|
4
|
Уақыт өлшемі.
|
3
|
2
|
2
|
5
|
Айналамен таныстыру.
|
4
|
4
|
4
|
6
|
Наурыз – мейрамы.
|
3
|
4
|
6
|
7
|
Біздің республика.
|
6
|
5
|
5
|
8
|
Теңгелер сөйлейді.
|
6
|
4
|
2
|
9
|
Қазақ халқының салт-дәстүрлері.
|
2
|
4
|
2
|
10
|
Қазақстан–2030 бағдарламасы.
|
2
|
3
|
5
|
11
|
Жантану пәні. Жан қуаттарының топтастырылуы.
|
2
|
3
|
6
|
12
|
Оқыту психологиясы
|
2
|
3
|
2
|
13
|
Тәрбие психологиясы
|
2
|
2
|
2
|
14
|
Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің...
|
2
|
3
|
3
|
|
БАРЛЫҒЫ
|
45
|
45
|
45
|
2.2 Тақырып бойынша практикалық сабақтың жоспарлары
1-тақырып: Қазақ тілі-мемлекеттік тіл.
Сұрақтар
1. Мемлекеттік тіл туралы түсінік. ҚР-сының «Тіл туралы Заңы»
Қазақ тілінің грамматикалық ерекшеліктері. Қазақ тіліне тән
дыбыстар. Әліпби.
2. Үндестік заңы. Ілгерінді, кейінді ықпал. Сөйлеу әдебі (сәлемдесу, қоштасу, кешірім). Сұраулы сөйлемдердің жасалу жолдары.
Тапсырмалар:
1. №1 әдебиет. 18-жаттығу (41-б.), 21-жаттығу (42-б.), 21, 22-жаттығулар (36-б.).
Әдебиеттер:
1. №1 негізгі әдебиет.
Әдістемелік нұсқау: тапсырмаларды дұрыс орындау үшін үндестік заңы тақырыбын қайталау керек. Жуан және жіңішке дыбыстарды білу керек.
-
- тақырып: Адам өмірі – бір дәуір.
Сұрақтар:
-
Тәуелдік жалғауы. Мамандық атаулары.
-
Менің досым. Сын есім, шырайлары.
-
Дене мүшелері. Ілік, барыс, табыс, көмектес септіктері.
Тапсырмалар:
-
№1 негізгі әдебиет. 8-жаттығу (82-б.), 9, 10, 11-жаттығулар (83-б.), 5-жаттығу (93-б.), 21, 22, 23-жаттығулар (105-б.).
-
3, 4-жаттығу (186-б.), 8-жаттығу (187-б.), 10-жаттығу (188-б.), 17-жаттығу (191-б.). 4, 6, 8-жаттығулар (196-б.). 9, 10, 12-жаттығулар (197-б.). 14-жаттығу (197-б.).
-
19-жаттығу (85-б.), 20, 21, 23-жаттығулар (86-б.). 26-жаттығу (87-б.). 6-жаттығу (72-б.), 8, 10-жаттығулар (73-б.), 17-жаттығу (75-б.). 10, 11, 12-жаттығулар (152-б.). 2-жаттығу (170-б.), 5, 6-жаттығулар (171-б.).
-
Көп нүктенің орнына ілік септігінің тиісті жалғауын қойыңыз. Нұрлан... ағасы. Әлім... әжесі. Бақыт... кітабы.
Есет... дәптері. Омар... інісі. Әмір... баласы.
Өзен... суы. Балық... майы. Бұғы... терісі.
-
Төмендегі сөздерді жатыс септігіне қойып, сөйлем құрастырыңыз. Дала, Абай даңғылы, зауыт, жұмыс, Қанат.
6. Берілген мақалдардан дене мүшелерін теріп жазыңыз. Сөз тіркесін құрастырыңыз.
А) Аяқ-азамат, қол-мүлік,
Бас-сандық, тіл-кілт.
Б) Көз-қорқақ, қол-батыр.
В) Саусағы ұзын биші болады,
Құлағы ұзын күйші болады.
7. Досыңызды туыстарыңызбен таныстырыңыз.
8. Мақал-мәтелдерден туыстық атауларды тауып, түсіндіріңіз.
А) Ағаны көріп, іні өсер,
Апаны көріп, сіңілісі өсер.
Ә) Ағайын тату болса, ат көп,
Абысын тату болса, ас көп.
Б) Жолы болар жігіттің, жеңгесі шығар алдынан.
В) Апама жездеме сай.
Г) Қайын енесі ас ішпес, қабағын түйген келіннен.
Әдебиеттер:
1. №1 негізгі әдебиет. 2. №2 негізгі әдебиет.
Әдістемелік нұсқау: тапсырмаларды сауатты орындау үшін септік категориясы тақырыбын тыңғылықты меңгеру керек.
следующая страница>