Ерікті еңбек құқығы
Еңбек ету құқығы – жұмыс берушімен қызметкердің еңбек міндеті бойынша олардың арасындағы жеке еңбек шарты негізінде туындайтын қатынастарды реттейді. Еңбек құқығы сонымен қатар еңбекақы, еңбек тәртібі жұмыс уақытын белгілеу еңбекті қорғау қатынастарын да реттейді. Еңбек етуге құқылтылық ҚР-ның концтитуциясының 24 бабында жарияланды. Еңбек етуге бостандық құқығы әрбір адамның өзінің еңбекке қабілеттілігін дербес пайдалана білуін қызмет пен мамандық түрін еркін таңдай алатындығын білдіреді. Қоғамдық еңбектің 2 түрі бар:

1. 
   дербес еңбек және жолдамалы еңбек
   
2. 
   қызметкерлердің жұмысты үйінде, яғни үйге алып істейтін және маусымдық түрлері болады.
   

Жас азаматтар таңдап алуға болатын мамандық түрлері көп. Бірақ осы мамандықтардың

бәрін білімді және жоғарғы оқу орындарында оқуды талап етеді. «ҚР еңбек туралы заң» 1999 жылы 10 желтоқсанда қабылданып 2000 жылдың 1 қаңтарында күшіне енді. ҚР-да нәсілшілдік, ұлттың, жыныстық белгі, тіл, діні, әлеуметтік тегі және әлеуметтік жағынан кімге жататындығы бойынша кемсітушілікке жол бермейтін еңбек туралы заңның шетелдіктерге толықтай қатысы бар.
Еңбек шарты қызметкермен жұмыс беруші арасында жазбаша түрінде жасалатын келісім.
Жеке еңбек шартын жасау мерзімдері:

1. 
   белгісіз мерзімге уақыты көрсетілмейді
   
2. 
   белгілі бір мерзімге 1 жылдан аспайтын
   
3. 
   істелетін жұмыстың аз уақытта атқарылатына байланысты
   
4. 
   жеке еңбек шарты 16 жасқа толған соң жасалады
   
5. 
   жұмысқа олар кезде сынақ мерзімін белгілеу мүмкіндігі қарастыралады
   

Қызметкерлердің жұмыс берушіні 1 ай бұрын жазбаша ескерту арқылы, еңбек шартын бұзуға құқысы бар. Еңбек кітапшасы, жеке еңбек шарты, ұйым басшысы, нотариуспен куәләндірілған жұмысқа қабылдау, не жұмыстан шығару, еңбек қызметін растайтын құжаттар болып табылады. Жұмыс уақыты бұл қызметкердің жұмыс берушілердің актілеріне және ішкі еңбек шартының талаптарына сәйкес өзінің еңбек міндеттерін орындауға кететін уақыты. Еңбек туралы заңдар 18 жасқа толмаған қызметкерлер үшін жұмыс уақыты белгіленген. 16 – 18 жастағылар аптасына 36 сағат жұмыс жасайды. Ауыр еңбек жасайтындар 6 сағат жұмыс жасайды.

Ақпарат көзі: www.TemaKosan.net интернет сайты