Махсус белем һәм күнекмәләр

29	БСҮ.Контроль диктан.	1	Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү		Диктант №2
30	Хаталар өстендә эш	1			БСҮ		“В” тибындагы бирмнәр

31	Фонетика, графика, орфография.	1	Тел белеменең фонетика бүлеге сөйләм авазларын, орфография бүлегенең дөрес язарга өйрәтүен үзләштерү.			“Татар тел” Фонетика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек
32	Орфоэпия. Сөйләм органнары. Авазларның ясалышлары	1	Орфоэпия бүлеге сүзләрне дөрес әйтергә өйрәтә. Аваз һәм хәрефне аера белү. Транскрипция. Ике авазның бер хәреф белән белдерелүе. Төп сөйләм органнары. Авазларның ясалышында сөйләм органнарының роле Тавышлы, шаулы, борын авазлары. Авазларны ишетә һәм аера белү.			“Татар тел” Фонетика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек
33	Сузык һәм тартык авазлар	1	Сузык һәм тартык авазларның әйтелешендәге аерымлыклар. Сузык авазларны тартык авазлардан аера белү.			“Татар тел” Фонетика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек

34	Сузык авазлар	1	Сузыкларның, телнең хәрәкәтенә карап, алгы һәм арткы рәт сузыкларына, ә иреннәр хәрәкәтенә карап, иренләшкән һәм иренләшмәгән сузыкларга бүленеше.			“Татар тел” Фонетика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек
35	Сузык авазлар. Күнегүләр эшләү.	1	Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү.			“Татар тел” Фонетика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек
36	[0] һәм [о], [е] һәм [е], [ы] һәм [ы] авазларының дөрес әйтелеше	1	[0] һәм [о], [е] һәм [е], [ы] һәм [ы] авазларын дөрес әйтә белү. Татар һәм рус сүзләрендә авазларны әйтүдә аермалар һәм аны траскрипциядә билгеләү.
37.	БСҮ. Диктант (грамматик биремле)	1	Орфографиянең кыен очракларын үзләштерүне тикшерү максатында камилләштерү.	Сүзлек диктанты
38	Дифтонглар турында төшенчә	1	Дифтонгның бер иҗектә янәшә килгән ике сузык кушылмасы икәнен белү. Дифтонгка беткән сүзләр төрләнгәндә, у, ү хәрефләренең в хәрефенә үзгәрүен белү. Белем һәм күнекмәләрне.			“Татар тел” Фонетика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек
39	Сингармонизм законы, аның төрләре.	1	Сузыкларның, бер-берсенә йогынты ясап, үзара охшашлануларының сингармонизм дип аталуы. Сингармонизм төрләре: калынлыкта-нечкәлектә ярашуы, сүзнең беренче иҗегендә килгән [о], [ө] ирен сузыкларының калган иҗекләрдәге [ы], [е] авазларын иренләштерүе					“В” тибындагы бирмнәр
40	Сузыкларның кыскаруы (редукция)Күнегүләр эшләү.	1	. Сузыкларның кыскаруы. Татар телендә басымсыз тар әйтелешле [ы], [е] авазлары, алынма сүзләрдә басымсыз киң әйтелешле [о] сузыгы	Диктант №3		“Татар тел” Фонетика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек
41	Тартык авазлар	1	Тартык авазларның ясалышы. Аларның яңгырау, саңгырау тартыкларга бүленеше. Яңгырау һәм саңгырау тартыкларның парлашуы. Һәмзә (') тартыгы. Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү.			“Татар тел” Фонетика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек
42	[к] һәм [г], [къ] һәм [гъ] тартыклары Күнегүләр эшләү.	1	[к] һәм [г], [къ] һәм [гъ] авазларының, ясалышы. Бу авазлар кергән сүзләрне дөрес уку. [къ] һәм [гъ] авазларының татар теленең үз сүзләрендә генә булуы. [к] һәм [г], [къ] һәм [гъ] авазларының, ясалышы. Бу авазлар кергән сүзләрне дөрес уку. [къ] һәм [гъ] авазларының татар теленең үз сүзләрендә генә булуы.	Сүзлек диктанты		“Татар тел” Фонетика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек

43	[һ] һәм [х] тартыклары Күнегүләр эшләү.	1	[һ] һәм [х] тартыкларының әйтелешләре уртак булып, ясалышлары белән аерылулары. Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү.	Сүзлек диктанты		“Татар тел” Фонетика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек
44	[н] һәм [ң] тартыклары	1	[н] һәм [ң] тартыкларының уртак һәм аермалы яклары: яңгырау, йомык, борын тартыклары булулары, ләкин ясалу урыны буенча [н] тел-теш авазы, [ң] кече тел тартыгы, [ң] тартыгының сүз башыңда килмәве.	Сүзлек диктанты		“Татар тел” Фонетика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек
45	Мөстәкыйль эш	1	Белемнәрне тикшерү.
46	[vv] Һәм [в] тартыклары [ Күнегүләр эшләү.	1	[vv] һәм [в] тартыкларының ясалышлары ягыннан аерымлыклары: [vv] тартыгы - яңгырау, өрелмәле, ирен-ирен тартыгы булуы, [в] тартыгы - яңгырау, өрелмәле, ирен-теш тартыгы, аның алынма сүзләрдә генә кулланылуы. Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү.	Сүзлек диктанты				“В” тибындагы бирмнәр
47	Сөйләмдә тар- тыкларның үзгәреше (җайлашу)	1	Сөйләмдә тартыкларның үзгәреше. Авазларның әйтелешләре ягыннан үзара җайлашуы (җайлашу) күренеше. Тартыкларның сөйләм барышында чиратлашуы.	Диктант- 10 мин.
48	Сөйләмдә тартыклар-ның үзгәре-ше (охшаш-лану)	1	Тартыкларның үзара тәэсир итешеп, ике охшаш булмаган аваздан бертөрле яки охшаш авазлар формалашу (охшашлану) күренеше.
49	Сөйләмдә тартыклар-ныңүзгәреше (охшашсызлану)	1	Тартыкларның бер-берсенә тәэсир итешеп охшашсызлануы (охшаш-сызлану) күренеше.
50	БСҮ. Хат язу	1	Эш кәгазьләре үрнәкләреннән хат язарга өйрәнү.	Хат язу
51	Тартык авазлар таблицасын төзү	1	Тартык авазларның ясалу үзенчәлекләрен белү. Ясалышларыңда тавыш ярыларының катнашу-катнашмавыннан чыгып, тартыкларны яңгырау-саңгырау; ясалу урыннарыннан чыгып, ирен-ирен, ирен-теш, тел-теш, тел-аңкау, тел арты, кече тел, йоткылык, бугаз тартыкларына аеру.	Контроль кисем "Тартыклар таблицасы" Тест эшләү
52	Тартык һәм сузык авазлар темасы буенча Тест эшләү	1	Тест эшләү
53	БСҮ. Изложение. “	1	Гади план төзү күнекмәләре булдыру, шул нигездә фикерне эзлекле язу.	Изложение №2		.
54	Иҗек!	1	. Иҗекләрнең ике төркемгә бүленүе: сузык авазлардан гына торган яки сузык авазга тәмамланган иҗекләр ачык иҗекләр, ә тартыкка тәмамланганнары ябык ижекләр дип аталулары. Бер иҗекле сүзнең юлдан-юлга күчерелмәве.. Иҗек калыплары.			“Татар тел” Фонетика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек
55	Басым.	1	Сүзнең басымын билгели белү. Татар теленде басымның нигездә, соңгы иҗеккә төшүе.
56	Хаталар өстендә эш.Интонация	1	Интонация. Тавышның хәрәкәтен билгели белү. Интонациянең төп өлешләрен - фраза басымын, пауза, логик басым, тойгы басымын, сөйләм басымын аера белү. Сөйләм көенә карап, интонациянең тулы, күтәрелүче, төшүче интонацияләргә бүленүе. Шулай ук интонациянең хәбәр итү, санау, каршы кую, көттерү, аныклау интонациясе дигән төрләрен белү.	Диктант - 7 мин. (Грамматик би-рем-сүзнең басымын билгелә)
57	Сүзгә фонетик анализ	1	Фонетик анализ ясый белү: телдән һәм язма анализ ясау.	Фонетик анализ				“В” тибындагы бирмнәр
58	БСҮ. Искәртмәле диктант	1	Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү максатында
59	Хаталар өстендә эш Авазларны язуда күрсәтү	1	Кабул ителгән билгеле бер тәртиптә урнашкан хәрефләрнең алфавит булуы. Татарча алфавитны яттан белү: анда 38 хәреф (12 сузык, 24 тартык, 2 хәреф - ъ, ь аваз белдерми) булуы. Рус алфавиты белән татар алфавиты арасындагы аерма.

60	. Сузык аваз хәрефләре.	1	Сузык авазларны язуда дөрес билгели белү. Иренләшү күренеше. Тар һәм киң әйтелешле сузык авазлар.			“Татар тел” Фонетика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек
61	0, ө, ы, э, е хәрефләренең дөрес язылышы	1	0, ө хәрефләренең беренче иҗектә генә кулланылуы. Тар һәм киң әйтелешле [е] сузыкларын белдерә торган э һәм е хәрефләренең беренчесе, нигездә, сүз башында гына кулланылуы. Кушма һәм алынма сүзләрдә о, ө, э хәрефләре язылышына караган бу кагыйдәнең					“В” тибындагы бирмнәр
62	Е, е, ю, я хәрефләренең дөрес язылышы	1	Е, ё, ю, я хәрефләрен куллануның ике очрагы: сүз башында, сузыклардан соң һәм аеру. билгеләре - ъ һәм ь нән соң ике аваз кушылмасын белдерүләре; татарның үз сүзләреңдә [й] һәм тар әйтелешле [о] һәм [ө] кушылмаларының сүз башында ике хәреф белән белдерелүе. Сузыклардан соң [йо], [йә] авазлары бер хәреф - е белән белдерелүе.	Диктант-10 мин.
63	Алфавит	1		Сүзлек диктанты
64	Тартык аваз хәрефләре	1	Тартык аваз хәрефләрен язуда дөрес билгеләү стилен саклап яза белү.	Изложение №3		“Татар тел” Фонетика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек
65	Ч,җ,в хәрефләренең дөрес язылышы	1	., Ч җ, в хәрефләрен язуда дөрес куллану: җ дан соң килгән иҗек саңгырау булса, әлеге тартыкның саңгыраулашуы. Сүз һәм иҗек ахырында ирен-ирен тартыгының [vv] у хәрефе белән белдерелүе, аларга сузык аваздан башланган кушымчалар ялганганда, [vv] авазының в хәрефе белән бирелүе					“А” тибындагы бирмнәр
66	БСҮ. Изложение. (Ч,җ,в хәрефләрен темасы буенча излоҗение)	1	. Бирелгән текстның телен һәм	Сүзлек диктанты
67	[къ] һәм [гь] авазларының язуда белдерелүе	1	[къ] һәм [гь] авазларының язуда к, г хәрефләре аша белдерелүе. К һәм г хәрефләрен [къ], [гь] дип дөрес уку кагыйдәләрен белү.					“А” тибындагы бирмнәр
68	[җ] Һәм [й] авазларын белдерүче хәрефләрнең дөрес язылышы	1	[ж] һәм [й] авазларын язуда белдерүдәге үзенчәлекләрне белү: сүзнең икенче иҗеге булып и яки өченче хәрефе булып й, е, ю, я хәрефләренең берсе килсә, сүз башында җ язылу; • сүзнең икенче хәрефе о яки ө булса, сүз башында й язылу; • чыгарма рәвешендә кайбер сүзләрнең җ аша язылуы.	Сүзлек диктанты				“А” тибындагы бирмнәр
69	[һ] һәм [х] [н] һәм [ң] авазларын белдерүче хәрефләрнең дөрес язылышы.	1	[һ] һәм [х], [н] һәм [н] авазларын язуда белдерүдәге үзенчәлекләрне белү: һ һәм х хәрефләре булган сүзләрнең әйтелешен һәм язылышын истә калдыру, н хәрефенең сүз башында килмәве.					“А” тибындагы бирмнәр
70	Ъ һәм ъ хәрефләренең дөрес язылышы	1	ь һәм ъ хәрефләренең аваз белдермәве, ь һәм ъ хәрефләренең нечкәлек-калынлык һәм аеру билгесе буларак кулланылуы. Нечкәлек билгесенең, беренчедән, рус теленнән кергән сүзләрдә генә кулланылуы, икенчедән, калын итеп укылуы мөмкин булган иҗекләрне нечкә әйтү өчен кулланылуы. Калынлык билгесенең үзеннән алда килгән г һәм к хәрефләренең кече тел тартыклары [къ] һәм [гъ] ны белдерүен күрсәтүләре, ъ, ь хәрефләренең е, ю, я алдыннан килгәндә аеру билгесе ролен башкаруы.	Сүзлек диктанты		.		“А” тибындагы бирмнәр
71	Сүзләрне юлдан-юлга күчерү	1	Сүзләрне юлдан-юлга күчергәндә иҗекләр буенча гына күчерү. Сүзнең бер хәрефен генә юл ахырыңда калдырырга да, икенчесенә күчерергә дә ярамавы. Кыскартылма сүзләр, шартлы кыскартылмаларның, цифрлар янында килгән үлчәү берәмлекләрен белдергән кыскартылмалар һәм кушылмаларның юлдан-юлга күчерелмәве.	Диктант -10 мин.				“А” тибындагы бирмнәр
72	Фонетика, графика, орфография курсын гомумиләштереп кабатлау	1	Татар орфографиясенең кыен очракларын тирәнрәк үзләштерү һәм күнекмәгә әйләндерү	Сүзлек диктанты				“А”-“В” тибындагы бирмнәр
73	БСҮ. . Сайланма диктант	1	Фонетика, графика, орфография буенча үтелгәннәрне үзләштерүне тикшерү максатында.	Диктант №5
IV. Лексикология һәм сөйләм культурасы
74	Лексикология һәм сөйләм культурасы турыңда төшенчә.	1	Билгеле бер телдәге сүзләр һәм әйтелмәләр җыелмасының шул телнең лексикасы дип аталуы. Телнең лексикасын өйрәнүче фәннең лексикология дип аталуы.
75	Сүзнең лексик мәгънәсе	1	Сүзнең лексик мәгънәсе.
76	Бер һәм күп мәгънәле сүзләр	1	Телнең сүзлек составындагы сүзләрнең бер яки күп мәгънә белдерүе. Күп мәгънәлелекнең полисемия күренеше дип аталуы. Күп мәгънәле сүзләр арасында мәгънә уртаклыгы булу.		Сүзнең мәгънәләрен табу	“Татар тел”Лексика. 5-11. Казан-2009. электрон дәреслек
77	Сүзләрнең туры һәм күчерелмә мәгънәләре	1	Сүзнең предметны, күренешне, аларның үзенчәлекләрен турыдан-туры атаган вакытта белдерә торган мәгънәсе сүзнең туры мәгънәсе булу. Бер предметны яки күренешне ачыклап бирү өчен, аңа охшаган икенче предмет яки күренешнең билгеләрен күчереп куллану нәтиҗәсендә күчерелмә мәгънә барлыкка килү. Сүзнең туры һәм күчерелмә мәгънәләрен аера белү.
78	Омонимнар	1	Әйтелешләре һәм язылышлары бер үк, ләкин мәгънәләре бөтенләй башка булган сүзләрнең омоним (аваздаш сүзләр) дип аталуы. Омонимнарның бигрәк тә исем, фигыль, сыйфат сүз төркемнәрендә очравы.		Карточкалар белән эш.	Презентация «Омонимнар»
79	Синонимнар	1	Уртак мәгънәле, бер-берсеннән мәгънә төсмерләре, язылышлары, стилистик бизәкләре белән генә аерылып торучы сүзләрнең синоним дип аталуы. Синонимнарның мәгънәви һәм стилистик яктан аермаларын таба белү. Төрле сүз төркеменә караган сүзләрнең үзара синонимлаша алмавы.		Карточкалар белән эш.			“В” тибындагы бирмнәр
80	Антонимнар	1	Капма-каршы мәгънәле сүзләрнең антоним дип аталуы. Сөйләмдә аларны контраст картиналар бирү өчен куллану. Грамматик яктан антонимнарның бер сүз төркеменә керүләре.		Карточкалар белән эш.			“А” –“С”тибындагы бирмнәр
81	Омоним, синоним, антонимнарны кабатлау	1	Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү.

<предыдущая страница | следующая страница>