Муниципальное бюджетное образовательное учреждение

для детей дошкольного и младшего школьного возраста

«Данауровская начальная школа – детский сад» Чистопольского

муниципального района Республики Татарстан

Рассмотрено Утверждено

на заседании МО протокол №______ и введено в действие приказом №_____

от «____»___________________2012г. от «____»____________________2012г.

руководитель МО директор МБОУ

___________________Л.И.Корнилова ______________________С.И.Мулеева


Рабочая программа

по предмету литературное чтение

на татарском языке

для 1 класса

Составитель: учитель начальных классов

первой квалификационной категории

Абдуллина Разия Рафиковна

2012-2013 учебный год

Аңлатма язуы
Белем бирү учреждениясенең укыту планы 2010нчы елның 28нче апрелендәге ТР Мәгариф һәм фән министрлыгының 1743/10 номерлы боерыгы белән расланган башлангыч гомуми һәм белем бирү программаларын гамәлгә ашыручы Татарастан Республикасының белем бирү учреңденияләре өчен башлангыч сыйныф һәм урта звено: базис һәм якынча укыту планы нигезендә эшләнгән.

Эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелде:

1. “Мәгариф турында” Россия Федерациясенең Законы (“Закон об образовании” Закон Российской Федерации)

2. “Мәгариф турында” Татарстан Республикасы Законы.

- 6 статья – белем алу теле (телләре)

- 7 статья – мәгарифнең дәүләт стандартлары

-10 статья –уку-укыту программалары

- 32 статья – мәгариф учреждениясенең вәкаләтләре һәм җаваплылыгы.

3. ТР Мәгариф министрлыгының 541 номерлы боерыгы, 20.08.2009 ел һәм №5903,12.08.2009ел(О преподавании татарского государственного языка в общеобразовательных учреждениях РТ).

4. План программага нигезләнеп төзелгән: Р.З.Хәйдәрова, Н.Г.Галиева, Ә.Г.Әхәтова авторлыгындагы Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәпләрдә татар теле укыту программасы. 1-4нче сыйныфлар өчен. Казан. “Мәгариф” нәшрияты, 2009.

5. Рус мәктәпләрендәге рус төркеме укучыларына татар әдәбиятыннан гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты. Казан, 2005.

6. Дәреслек

Татар теле: Рус телендә белем бирүче дүртьеллык башл. мәкт. 1нче с-фы өчен дәреслек (рус телендә сөйләшүче балалар өчен) / Р.З. Хәйдәрова, Н. Г. Галиева. - Казан: “Мәгариф”, 2008. – 143 б.

7. Укытучылар өчен методик кулланма. Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле һәм уку дәресләре оештыру. Яр Чаллы, 2008. (ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән).

Мәгариф министрлыгы тарафыннан расланган “Рус мәктәпләрендәге рус төркеме укучыларына татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты”нда әйтелгәнчә, гомуми белем бирү мәктәбендә башлангыч сыйныфларда үзләштерелгән белемнәр һәм сөйләм күнекмәләре камилләштерелә һәм алга таба үстерелә. Шунлыктан рус телендә сөйләшүче балаларга татар теленнән гомуми башлангыч белем бирүнең максатлары:

1) татар теле дәресләрендә алган белемнәрне әдәби әсәрләр уку аша ныгыту, сөйләмдә куллану, укучыларның татар телендә аралашу мөмкинлекләрен үстерү;

2) татар балалар әдәбиятының күренекле язучылары, аларның иҗаты белән таныштыру;

3) татар телендә укуга кызыксыну уяту, әдәби уку тәҗрибәсе булдыру, әдәби зәвык тәрбияләү;

4) укучыларда әхлакый-эстетик сыйфатлар, төрле милләт вәкилләре арасында дуслык хисләре тәрбияләү.

Ишетеп аңларга өйрәтүнең бурычлары:

• 
  нормаль темп белән әйтелгәнне ишетү аша мәгънәне аңларга, аңлаган турында фикер йөртергә, аралашуда куллана белергә өйрәтү;
  
• 
  сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне, грамматик формаларны бер- берсеннән ишетү аша аерырга өйрәтү;
  
• 
  ишетү хәтернең күләмен үстерү.
  

Белем бирү эчтәлегенең мәҗбүри минимумы

Татар әдәбиятын өйрәнү өчен эчтәлек сайлау әдәбият белемендә кабул ителгән эстетик һәм әдәби принципларга бәйле:

• 
  татар халык авыз иҗаты жанры: әкият, җыр, табышмак, санамыш;
  
• 
  төрле әдәби жанрлардагы әсәрләрдән әхлакый проблеманы үз эченә алган өзекләр;
  
• 
  башка милләт әдәбияты үрнәкләре.
  

Әдәби уку һәм аралашу өчен төп темалар

№	Төп темалар	Сәгать саны	Лексика	Белем һәм күнекмәләр
1.	Әйдәгез танышабыз	2	Исәнмесез, хәерле көн, син, кем, мин, кыз, малай, исем, сау булыгыз	“Танышу” диалогы.
2.	Урман дусларыбыз	2	Куркак, хәйләкәр, җырлый, соры, зур, кечкенә, усал	Бу – аю. Ул зур. Аның исеме – Миша. Ул тиз йөгерә. Ничә аю бар? 5 аю бар. Бу – хәйләкәр төлке. Зоопаркта хәйләкәр төлке бар.
3.	Спорт бәйрәме	1	Тиз, әкрен, уңышлар, көчле	Син ничек йөгерәсең? Мин тиз йөгерәм. Тагын кем йөгерә? Ул ничек йөгерә.
4.	Мәктәптә	2	Кайда? Чаллыда, Казан, яши	Син кайда яшисең? Мин Алабугада яшим. Мин Татарстанда яшим.
5.	Йорт хайваннары һәм кошлары	2	Авыл, дуслар, Дамир, Динә, бүре, усал, зур, куркак, түгел	Бүре усал, зур. Ул куркак түгел. “Усал бүре” тексты.
6.	Бакчада	1	Тарта, чыкмый, икәү, тизрәк кирәк	«Шалкан» әкиятен сәхнәләштерү.
7.	Кыш җитте	2	Чыршы, бүлмәдә, ямь-яшел, әйлән-бәйлән, бәйләм-бәйләм, бәйрәм, түгел, ява, рәхәт	Җ. Тәрҗемановның “Яшел чыршы” шигыре. “Кышкы көн” тексты.
8.	Сәламәт бул!	2	Баш, колак, бит, бармак, чәч, борын, авыз, кул, аяк, күз, тел, теш, эч, арка, авырта, чәй, аша, дару, кура җиләге, сөт, сабын, тарак, сөлге, теш пастасы, теш щёткасы, оек, күзлек, тарак, кулъяулык, яулык	- Дәү әни, хәлең ничек? - Башым авырта -“Кибеттә” тексты.
9.	Безнеӊ гаилә	2	Гаилә ,сеңел,апа, эне	Хәерле иртә, әнием! Безнең гаиләдә сигез кеше: әти, әни, әби, бабай, апа, мин, сеңлем һәм энем
10.	Татар халык ашлары	3	Чынаяк, чәнечке, кашык пычак, тәлинкә,чәйнек, уң, сул	Керергә мөмкинме? Рәхим итегез. Чәй эчәсенме? Әйдәгез, чәй эчәбез. Мин чәйне шикәр белән эчәм.
11.	Кибеттә	5	Зур, кечкенә, ошый, ошамый, бар, юк, кибет, матур, ямьсез, юл, юкә, юк, сатучы, сата, сум, чалбар, итәк, бүрек, бияләй, итек, башлык, зәңгәр, кара, кия, күп, күлмәк, ал, коңгырт, өч, әби, өй, яңа, әни, җәй, бакча, кабак төлке, яшел, кызыл кара, сары, соры, шәмәхә	- “Кибеттә” диалогы. - “Киемнәр кибетендә” тексты. - “Алсу кибеткә бара” тексты. - “Без авылга кайтабыз” тексты. - “Сиңа ничә яшь?” диалогы. - “Төлке чын дусмы?” тексты.
12.	Без шәһәрдә яшибез	5	Шәһәр, безнең, бик матур, урам, йөри, Чистай, Минзәлә, уйный, күңелле, әйдә, хәзер, без, бар, иртәгә, киң, зур, татарлар, руслар, марилар, мордвалар, чувашлар, яшиләр	- “Безнең шәһәр” тексты. - “Безнең гаилә” тексты. - “Циркта” тексты. - “Футбол” тексты. - “Татарстн шәһәрләре” тексты. - “Автобуста” тексты.
13.	Җәй	4	Сабантуй, җитез, йөгерә, сикерә, Шүрәле, чабышалар	- “Каникулда” тексты. - “Дуслар кая барасыз?” диалогы. - “Сабантуй” тексты.

Укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр

Татар балалар әдәбияты турында мәгълүмат булдыру.

Әдәби әйтелеш нормаларын саклап, дөрес, йөгерек, аңлап, сәнгатьле уку. Уку тизлеге нормаларын үтәү. Аңлап эчтән уку.

Укыганның эчтшлеген өлешчә, яки тулы аңлап бару, укыганда сүзлекләр куллана белү, укыганның эчтәлеген сөйли белү.

Укыганда кирәкле информацияне таба белү.

Үзе укыган текст буеча 4-5 җөмләдән торган хикәя яза белү.

Татар халык авыз иҗаты әсәрләре: мәкаль, әйтем, табышмак. әкиятләрдән мисаллар китерә белү.
Региональ компонентны татар теле һәм уку дәресләрендә куллану.

• 
  Кояш Тимбикова, Елизавета Сидорова, шигырьләрен өйрәнү;
  
• 
  Танылган артистлар: Идрис Мәсгутов, Вера Минкина, Зөфәр Сафин иҗатлары белән таныштыру;
  
• 
  Якташ рәссамнарыбыз: Анатолий Зиновьев;
  
• 
  Атаклы якташларыбыз: Артём Ильин, Венера Уразгильдиева;
  
• 
  Шәһәр темасын үткәндә, Чистай күренешләрен рәсемгә төшерү;
  
• 
  Ял паркына экскурсиягә чыгу.
  

Сыйныфка бәяләмә.

Сыйныфта 5 укучы. Аларның берсе татар милләтеннән.

Көтелгән нәтиҗә

Уку елы ахырына балалар татар сөйләмен тыңлап аңларга,татар этикеты тәгъбирләрен кертеп бирелгән ситуация буенча диалогик сөйләм оештырырга, лексик темалар буенча монологик сөйләм булдырырга, уку төрләрен кулланып, төрле жанрдагы текстларны аңлап укый белергә, тәкъдим ителгән текстларны яттан сөйли белергә тиешләр.

Сәгать саны:

Барысы: 33 сәг., атнага - 1 сәг.

Өстәмә әдәбият

- Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укыту, 1 нче сыйныф, укытучылар өчен методик кулланма. - Казан: “Мәгариф”, 1999. – 103б.

- Башлангыч сыйныфлар өчен татар теленнән дидактик материал, Казан, “Яңалиф” нәшрият йорты, 2005.- 59б.

- Татарча сөйләшергә өйрәнәбез, методик кулланма. Р. З. Хәйдәрова, К. М. Зарипова, Ф. С. Сафиуллина.

- Уйный - уйный укыйбыз, рус һәм татар мәктәпләренең татар теле һәм әдәбияты укытучылары өчен/ Г. Гәрәева.- Казан: “Яңалиф”, 2007

№ п/п

Число

Дәрес тибы

Тема. Коммуникатив максат

Сөйләм материалы

План

Факт

Авазлар һәм хәрефләр

Сүзләр

Сөйләм үрнәге

Искәрмә

1 чирек

Әйдәгез танышабыз – 1 сәг.

1.

03.09

ЛГКК

“Танышу” диалогын төзү.

[ә] [э] [ө] [а] [ы] [ч]

исәнмесез хәерле көн син кем мин кыз малай исем сау булыгыз

Исәнмесез! Хәерле көн! Син кем? Мин-кыз. Мин-малай. Синең исемең ничек? Минем исемем Азат. Сау булыгыз.

Мәктәптә - 1 сәг.

2.

10.09

ЛГКК

Син кайда яшисең? соравына җавап бирә белү.

[к] [ы] [а] [ч] [г]

Кайда? Чаллыда Казан яши

Син кайда яшисең? Мин Алабугада яшим. Мин Татарстанда яшим.

Урман дусларыбыз – 1 сәг.

3.

17.09

ЛКФ

“Төремкәй уены”. Төремкәйдә кем яши?

[ө]

куркак хәйләкәр җырлый соры зур кечкенә усал

Төре-төрем төремкәй. Төремкәйдә кем яши? Әйдә кер бергә яшәрбез. Чык әле. Мин куркак куян. Әйдәгез бергә җырлыйбыз. Кечкенә, соры куян. Хәйләкәр төлке.

Спорт бәйрәме – 1 сәг.

4.

24.09

ГКФ

Бер-береңнән мәгълүмат, интервью ала белү.

т хәрефен уку

Тиз әкрен уңышлар көчле

Син ничек йөгерәсең? Мин тиз йөгерәм. Тагын кем йөгерә? Ул ничек йөгерә.

Без дәрестә - 1 сәг.

5.

01.10

ЛКФ

Бер-береңнең укуы белән кызыксыну. Диалог төзү.

[к] [г]

Бишле, дүртле

Ул ничәле ала? Ул дүртле ала.

Йорт хайваннары һәм кошлары – 2 сәг.

6.

08.10

ЛКФ

“Дамир белән Динә” дуслар текстын уку.

[w] авазын уку

Авыл, дуслар, Дамир, Динә

Дамир авылга бара. Дамир белән Динә - дуслар.

7.

15.10

ЛКФ ЛГКК

“Усал бүре” тексты.

ү хәрефен уку

Бүре, усал, зур, куркак, түгел

Бүре усал, зур. Ул куркак түгел.

Без хезмәт яратабыз – 1 сәг.

8.

22.10

ЛГКК

«Шалкан» әкиятен сәхнәләштерү.

ә хәрефен уку

Тарта, чыкмый, икәү, тизрәк кирәк

Бабай шалкан тарта. Шалкан чыкмый да чыкмый .

Без уйныйбыз, җырлыйбыз – 2 сәг.

9.

29.10

ЛКФ ЛГКК

Җ. Тәрҗемановның “Яшел чыршы” шигыре.

ә хәрефен уку

Чыршы, бүлмәдә, ямь-яшел, әйлән-бәйлән, бәйләм-бәйләм, бәйрәм

Бүген бәйрәм! Әйлән-бәйлән уйныйк, гөрләшик.

2 чирек

10.

12.11

ЛКФ

“Кышкы көн” текстын уку.

[w] авазын уку

Түгел, ява, рәхәт

Салкын түгел. Урамда рәхәт.

Шәһәрдә - 7 сәг.

11.

19.11

ЛКФ

«Безнең шәһәр» тексты белән таныштыру

һ хәрефен уку

Яшим, йөри, Илһам, шәһәр

Безнең шәһәр бик матур. Шәһәрдә автобуслар, трамвайлар, троллейбуслар йөри.

12.

26.11

ЛКФ ЛГКК

«Безнең гаилә» текстын уку.

ә хәрефен уку

Бүген, әни, әби, белән

Безнең гаиләдә сигез кеше: әти, әни, әби, бабай, апа, мин, сеңлем һәм энем

13.

03.12

ЛКФ

«Циркта» тексты белән таныштыру.

ц хәрефен уку

Уйный, сикерә,йөгерә, бии, күңелле

Әтәч гармунда уйный. Тиен сикерә. Куян йөгерә. Аю бии.

14.

10.12

ЛКФ

“Футбол” текстын уку.

ф хәрефен уку

Яхшы уйныйлар, күңелле уен, хәзер чыгам

- Федя, футбол уйныйсыңмы? - Юк, дәрес әзерлим.

15.

17.12

ЛКФ ЛГКК

«Татарстан шәһәрләре» тексты белән таныштыру.

хәрефләрне кабатлау

Иң зур, шәһәрләр, бара

- Марат, бүген бассейнга барасыңмы? - Юк, бармыйм. Мин стадионга барам. - Нәрсә белән? - Трамвай белән.

16.

24.12

ЛКФ

«Автобуста» текстын уку.

Бергә утыралар

Алар бергә утыралар. Алар дуслар.

3 чирек

17.

14.01

ЛКФ ЛГКК

«Кибеттә» диалогы белән таныштыру.

щ хәрефен уку

Сум, бирегез әле.

- Әйтегез әле, бәрәңге бармы? - Ничә сум? - Өч сум. - Ике килограмм бирегез әле.

Киемнәр кибетендә - 5 сәг.

18.

21.01

ЛКФ

«Киемнәр кибетендә» диалогын уку.

я хәрефен уку

Яулык, яшел, яңа, күлмәк, ямьле

- Катя, син кая барасың? - Кибеткә. - Кем белән барасың? - Әни белән. - Нәрсә аласыз? - Яңа күлмәк.

19.

28.01

ЛКФ

«Алсу кибеткә бара» текстын белән таныштыру.

[йа°][йә]

Күп, кия, ошый, бик матур

Бу күлмәк зур. Бу чалбар кечкенә.

20.

04.02

ЛКФ ЛГКК

«Без авылга кайтабыз» текстын уку.

ю хәрефен уку

Дуслар көтә, алабыз

Авылда безне дуслар көтә.Без аларга күлмәк, чалбар, яулык, бүрек, башлык, бияләй алабыз.

21.

11.02

ЛКФ ЛГКК

«Сиңа ничә яшь?» диалогы белән таныштыру.

ь, ъ хәрефен уку

Яулык, кулъяулык, ашъяулык

- Оля, сиңа ничә яшь? - Сигез яшь. - Мәрьям, сиңа ун яшьме? - Юк, миңа унбер яшь.

22.

25.02

ЛКФ ЛГКК

«Төлке чын дусмы? » текстын уку.

Алдың, тоттың, суга тыктым, еракмы тау, артында, койрыгын тыга, туңа

Елга ерак. Бүре елгага бара. Койрыгы бозга туңа. И тарта Бүре, тарта. Койрыгы бозда кала.

Сәламәт бул! – 2 сәг.

23.

04. 03

ЛГКК

Әбинең хәлен сорашу.

[э] авазын уку

Хәлең, авырта, дару, белән, эч, сигез

- Дәү әни, хәлең ничек? - Башым авырта

24.

11.03

ЛГКК

«Кибеттә» диалогын уку.

ң хәрефен уку

Сабын,сөлге, тарак, бирегез әле, ничә сум?

- Сабын ничә сум? Ә тарак? - - Сөлге бармы? - Миңа сөлге, сабын һәм тарак бирегез әле.

Яз килә - 1 сәг.

25.

18.03

ЛКФ

Фәтих Кәримнең «Яз җитә» шигыре белән таныштыру.

о хәрефен уку

Бозлар, диңгез, ошый, тамчы тама, кар эри

Кояш көлә. Көн җылы. Кар эри.Тамчы тама. Елгада бозлар ага.Кошлар килә.

4 чирек 8 нче Март - әниләр бәйрәме – 1 сәг.

26.

01.04

ЛКФ ЛГКК

«Ләлә эшчән кыз» текстын уку.

[ә]

Эшчән, эшли, булыша, юа, су сибә, идән юа

Мин чәчәк бүләк итәм. Мин китап бирәм. Ул китап ярата.

Без кунакка барабыз – 3 сәг.

27.

08.04

ЛКФ

«Без бәйрәмдә» тексты белән таныштыру.

ә, ү, ч хәрефләре

Бәйрәм, җырлый, шигырь сөйли, котлыйбыз, бүләк итәбез

Бәйрәмгә әниләр дә килә. Ләлә җырлый.

28.

15.04

ЛГКК

«Кунакта» текстын уку.

ә, ө хәрефләре

Эчәбез,шикәр белән, чәкчәк

Камил шикәр белән эч. Менә чәкчәк. Чәкчәк бик тәмле.

29.

22.04

ЛГКК

“Бәлеш” тексты.

ә хәрефе

Якшәмбе, бәлеш, ит, бәрәңге, суган, тәмле

Бәлеш бик тәмле. Без бәлеш яратабыз.

Туган көн – зур бәйрәм – 1 сәг.

30.

29.04

ЛКФ

Бүген минем туган көнем.

ә, ө, җ, ң хәрефләре

Җырлар җырлыйбыз, уйныйбыз, биибез, аш, гөбәдия, чәчәкләр, чәкчәк, бәлеш, туган көн, күңелле

Без җырлар җырлыйбыз, уйныйбыз, биибез. Әни тәмле аш, гөбәдия пешерә. Туган көн күңелле була.

Җәй – 3 сәг.

31.

06.05

ЛГКК

“Каникулда” тексты.

ә, ү, җ хәрефләре

Авылда, елга, җәй көне, тәмле җиләкләр, күбәләкләр

Җәй көне авыл бик матур. Мин су коенам. Җәй көне урманга барабыз.

32.

13.05

ЛКФ

“Дуслар кая барасыз?” диалогын уку.

ө, ү, җ хәрефләре

Җиләк, гөмбә, җыям, бүләк, дәү әни, аю, бүре

Без урманга барабыз. Җиләк, гөмбә җыябыз.

33.

20.05

ЛГКК

“Сабантуй” тексты.

ә, җ хәрефләре

Сабантуй, җитез, йөгерә, сикерә, Шүрәле, чабышалар

Сабантуй – күңелле бәйрәм. Сабантуйда уеннар күп була.