5.5 Құю және құрсау (обводка) параметрлері

Сorel Drawта құю деп тұйық жиекті толтыруды түсіну қабылданған. Бұл толтыру қандай амал (тәсілдермен) қалыптасуына байланысты құюдың жеті түрлі түрін ерекшелейді:

• 
  біртекті немесе тұтас құю;
  
• 
  градиентті құю;
  
• 
  екі түсті өрнекті құю;
  
• 
  нүктелік өрнекті құю;
  
• 
  текстуралық құю.
  

Біртекті құю деп объектінің тұйық қисықпен, түспен шектелген объектіні толтыруды атаймыз, ол объектінің барлық шекарасында өзгермейді.

Бағдарламада түстің төрт негізгі көзі бар: экранға үнсіз келісім бойынша шығарылатын экрандық палитра, Fill Color (түстік құю) диалогтік терезесі және Docker типіндегі екі тақталар Color (Түс) тақтасы және Color Palette Browzer (түстік палитралар) тақтасы.

Экрандық палитра деп экранда еркін жағдайда бейнеленетін немесе экранның оң жақ бұрышына түртілген арнайы терезені айтады. Егер бұл тақта экранда жоқ болса, оны Window-Color Palettes (Окно-Плитры цветов) командасын таңдау арқылы доступный етуге болады. Ерекшеленген объектіге біртекті құюды тағайындау үшін тышқанмен қажетті түстің үлгісіне шерту жеткілікті. Құрсаудың түсін-тышқанның оң жақ батырмасынмен шерту.

Айналдыру жолақтарының көмегімен түстер палитрасы. Палитраны төменгі бөлікте орналасқан батырманы басу арқылы тұтастай көруге болады (Онда тік сызыққа сүйенеді) сол жаққа қарай көрсеткіш бейнеленген).

‡нсіз келісім бойынша түстер. Егер бірде –бір объект ерекшеленбеген кезде палитрадағы түске шертсе, онда таңдалынған түс үнсіз келісім бойынша түс болып табылады. Ақырында құрылған барлық объектілер осы құю түсі немесе абрисаны иемденеді деген сөз (үлгіні таңдау тышқанның қандай батырмасымен жүргізілгеніне байланысты).

Құрсау атрибуты (Outine Pen) диалог терезесі. Абрис-құрсау. Сызық соңында бөлімінде (Line Caps). Сызықтардың соңғы стильдері, мысалы Дөңгелектелген соңы. Бұрыштар (Corners) бөлімі соңғы стильдері, мысалы дөңгелектенген бұрыштар. Объектінің артында қосқышы (Behinf fill). Ол түсірілген кезде, онда құрсаудың сызығы жиектің алдында орналасқан және оны бөліктеп жауып тұрады. Егер құрсау кең болса, онда объектінің ұсақ сыртқы түрі бұрмаланады. Орнатылған жалауша кезінде құрсау сызығы объектінің алдында орналасады, ол кезде оның жартысы объектінің жиегімен жауып тұрады, ал жартысы көрініп қалады. Объектілердің артындағы құрсаудан қаріптерді салу кезінде қолданылады. Жалауша алынған кезде, онда онда объектіні масштабтауда тұрпаттардың абсолютті қалыңдығы өзгеріссіз қалады. Суреттің өлшемін көрсетіп өзгертмек, оның дизайны бұрмаланады. Қосылған жалаушада бағдарлама автоматты түрде сызықтың қалыңдығы өзгертілетін өлшемдеріне сәйкес автоматты баптайды.

Inform Fill (Біртекті құю) диалогтік терезесінде құю түстерін таңдау, онда түстерді таңдаудың келесі қосымшалары бар: Models (модельдер), Fixed Paletters (стандартты тақталар), Custom Palettes (бапталатын палитралар), Mixers (Смесители).

Атрибуттар тақтасын біртекті құюды өзгерту және қызметі үшін қолдану. Ол үшін біркелкі құюы бар объектіні таңдау керек, ал содан кейін Interactive fill (Интерактивті құю) құралдар тақтасында таңдаймыз.

Градиенттік құю. Градиенттік құю- бір түстен екінші түске аралық түстер арқылы негізгі көшу.

Кез-келген құюдың схемасының негізгі элементі болып- оның көрсеткіші бар пунктирлі сызығы табылады. Градиентті ққұюдың басқарушы нүктелері болып бағыттаушыда орналасқан квадраттар болып табылады, тағы бір басқарушы элемент-түстік ауысудың ортаңғы нүктенің сырғытпасы. Шаршы құрыңыз, интерактивті құю құралын таңдаңыз, құю типі-сызықтық және шаршыда шертіңіз. Шаршының ортасында шеттерінде екі шаршысы бар және ортасында сырғытпасы бар пунктирлі көрсеткіш пайда болады. Градиенттің ортаңғы нүктесінің орналасуын өзгерту арқылы көшудің саздылығын анықтайсыз (15-сурет).

15 сурет

Көрсеткіштің басын және соңын жылжыту арқылы сіз объектінің ішіндегі градиенттің дербес бағытын бере аласыз (16-сурет).

16 сурет

corel Draw градиенттер түсін градиенттің алғашқы түйіндері сияқты, сонымен қатар аралық түстерді-сәйкес түйіндерге түстер палитрасынан түстердің үлгілерін жылжытып алады. Артық аралық түйіндер тышқанның оң жақ батырмасы арқылы жойылады.

Mesh Fill торлы құю- Corel Draw 9 –ғы жаңа құрал. Ол суретшіге бейнелеудің кең мүмкіндіктерін береді. Дербес пішіндегі объектіге торлы құю тағайындағанда оған алдын-ала берілген «жолдар» мен «бағандардың» саны бар тор құйылады. Тор сызықтармен байланысқан түйіндерден тұрады. Тордың түйіндерін тарту арқылы және бағыттаушы нүктедегі манипуляциялау арқылы тордың ұяшықтарына дербес пішін беруге болады. Ол үшін не істеу керек? – Олардың әрқайсысына градиенттік құюға эквивалентті түстік көшудің келісілген топтарының келесі тапсырмалары үшін. Сегменттің торымен байланысқан әрбір түйіндер жұптарына осындай көшу сәйкес келеді, сондай-ақ түстің сазды ауысуы (плавная смена) сегменттің маңайында болады. Әрбір түйінге өзінің түсі тағайындалатын болғандықтан, нәтижесі таң қалдыратын болады.

Екі түсті өрнекпен құю. Ерекшеленген объектіге екі түсті өрнекпен құюды тағайындау үшін:

а) Interactive fill (Интерактивті құю) құралын таңдаңыз;

б) Атрибуттар тақтасында Patterh Fill құю категориясын орнату керек және 2-Color (екі түсті) батырмасын шертіңіз;

в) бастапқы құюды таңдауда ашылған тізімнен қажетті өрнекті таңдау;

г) Негізгі және фон түстерінің ашылған тізімінде құю өндірілетін түстер жұбын таңдау;

д) плитка өлшемдерінің батырмасымен немесе плитка өрнегі өлшемдерінің санауыштары көмегімен раппорттың шамасын орнату (Sm-кішкентай, Md- орташа, Lg-үлкен ).

Текстуралық құю (Textture Fill) алдын-ала дайындалған және сақталынған раппортынан қалыптаспайтын нүктелік бейнелердің ерекше түрін береді, ал бір рет қолдану кезінде қайта құрылады, математикалық модель бойынша есептелінеді. Басқа да құю сияқты құю мәтіні Corel Draw-та екі тәсілмен тағайындалуы мүмкін: атрибуттар тақтасының жұбында Интерактивті құю (Interactive fill) құралының көмегімен және Текстуралық құю (Textture Fill) диалогтік терезесінің көмегімен.

Текстуралық құюдың диалогтік терезесі.

а) Textture Library (текстуралар кітапханасы) тізімінен кітапханалар нұсқаларының бірін таңдау;

б) Textture List (Текстуралар) – Текстураның нақты типі осы таңдауға сәйкес диалогтік терезенің төменгі жағында басқарушы өрістердің жиыны шығады, және ол әрбір текстурада әр түрлі. Барлық өрістер оң жағында «құлып» түріндегі таңбалар бар. Бұл таңбалардың қызметі құлыптары ашық өрістердің параметрлері кездейсоқ түрде өзгереді. Анықталған мәнді бекіту қажет. Мысалы, қандайда бір параметрлердің нақты түсі немесе проценттік қатынасы, онда берілген өрісті «тұйықтау» қажет. Бағдарлама параметрлерді орындау үшін және көру терезесінде бейнеленетін объектіні генерациялана үшін барлық параметрлерді орнатқаннан кейін Preview (Просмотр) басу қажет. Options (Параметрлер) батырмасына басу керек. Бұл диалогтік терезе 1- ден 1000-ға дейінгі нүктелік бейненің (Bitmap resolution)рұқсатын анықтау үшін қажет, Текстура элементінің максимальды өлшемі пиксельмен 3-тен 65535-ке дейінгі аралықта. Бағдарлама осы берілгендерге сәйкес нүктелік бейненің (Maximum bitmap size) өлшемін байтпен санайды. Текстураны сақтау үшін плюс белгісіндегі батырманы басып және оған ат береміз.

Нүктелік өрнекпен құю екі түсті өрнекпен құю сияқты тәсілмен қолданылады. Олар көп түсті өрнекпен құюдан айырмашылығы, раппорт ретінде векторлық емес, нүктелік бейне қолданылады, ол объектілерді түрлендіру және масштабтауда үлкен мәселеге іліктіреді.

Eyedropper (Пипетка) және Paintbucket (Бояуы бар банка) құралдары. Осы құралдардың көмегімен алдын- ала тағайындалған құрсау мен басқа объектілерге құюды тасымалдауға болады, ол үшін:

а) Пипетка құралын таңдау керек.

б) бұрын құрылған біртекті құюға тышқанмен шерту.

в) Бояуы бар банка құралын таңдау. Егер бұның алдында Пипетка құралы таңдап алынса, онда Shift пернесін басып тұрып, Бояуы бар банка құралына уақытша ауысу керек.

г) Құюды жылжыту қажет болатын объектіге тышқанмен шертеміз.

5 тарау CorelDraw

Бақылау сұрақтары

1. 
   Бағыттауыштар қалай орнатылады?
   
2. 
   Бағыттауыштың ерекшеленгенін қалай анықтауға болады?
   
3. 
   Бағыттауыштарды түзету
   
4. 
   Бағыттауыштарды манипуляторларға қандай элементтер жатады?
   
5. 
   Қабаттар не үшін қолданылады?
   
6. 
   Объектілердің диспетчер терезелерінің көмегімен қабаттарды басқару (манипуляциялау)
   
7. 
   Қабаттардың атрибуттарының пиктограммалары, олардың қызметі
   
8. 
   Неліктен RGB түстік моделін аддитивті деп атайды?
   
9. 
   Неліктен CMYK түстік моделін субтрактивті деп атайды?
   
10. 
    Құюларды қандай типтерін ерекшелейді?
    
11. 
    Градиентті құю деп не аталады?
    
12. 
    Градиентті құюдың типтері
    
13. 
    Градиентті құюдың басқарушы тірек-сызбасы
    
14. 
    Градиенттік құюға плавно өту қалай құрылады?
    
15. 
    Стиль дегеніміз не?
    

CorelDraw бойынша тест тапсырмалары

1. 
   Компьютерлік графиканың негізгі түрі
   

a) векторлық графика

b) сызбалық графика

c) ғылыми графика

2. 
   Экранның рұқсатының өлшем бірлігі
   

a) дюймдегі нүктелер

b) пиксель

1. 
   дюйм
   

3. 
   Векторлық графиканың элементар объектілері
   

a) нүкте

b) сызық

2. 
   пиксель
   

4. 
   CorelDrawe файлының кеңейтілуі
   

a) .eps

b) .bmp

3. 
   .cdr
   

5. 
   Докерлер – бұл
   

a) құралдар тақтасы

b) монтаждық стол

c) түйістірілген терезелер

6. 
   Модификатор-пернелер
   

1. 
   Ctrl және Alt
   
2. 
   Tab және Ctrl
   
3. 
   Ctrl және Shift
   

7. 
   Қасиеттер атрибуттарының тақтасы – бұл
   

a) Диалогтік терезелер

b) Ерекшеленген объектінің басқарушы параметрлеріне сәйкес басқарушы элементтердің жиынтығы

c) Жағдай жолы

8. 
   Объектіні ерекшелеу үшін қандай құрал қолданылады?
   

1. 
   Көрсеткіш
   
2. 
   Tab
   
3. 
   бос орын
   

9. 
   Объектіні қайтадан ерекшелегенде белгілгіштер мына пішінге ие болады:
   

1. 
   Көрсеткіш
   
2. 
   Дөңгелек
   
3. 
   Қисық крест түріне
   

10. 
    Қайталану (Дублировать) командасы …… рұқсат етеді
    

1. 
   Одан жоғары орналасқан объектінің көшірмесін алуға
   
2. 
   Алмасу буферінен көшірмесін алу
   
3. 
   Бір уақытта оны қашықтыққа ауыстыру арқылы объектінің көшірмесін алу
   

11. 
    Пішін құралы болып ……… табылады
    

1. 
   Векторлық жиектерді түзету құралы
   
2. 
   Объектілерді айналдыру құралымен
   
3. 
   Объектілерді көшіру құралымен
   

12. 
    Фигуралық мәтін қалай құрылады?
    

1. 
   Мәтін орналасатын бетте Мәтін құралымен шерту
   
2. 
   Мәтін құралында екі рет шерту
   
3. 
   Мәтін құралымен бетте жақтау сызу
   

13. 
    Қарапайым мәтін қалай құрылады?
    

1. 
   Мәтін орналасатын бетте Мәтін құралымен шерту
   
2. 
   Мәтін құралында екі рет шерту
   
3. 
   Мәтін құралымен бетте жақтау сызу
   

14. 
    Фигуралық мәтінді жиектегі мәтінге қалай түрлендіреміз?
    

1. 
   Мәтіндік объектіні ерекшелеп қисыққа түрлендіру
   
2. 
   Мәтіндік объектіні Пішін құралымен ерекшелеу
   
3. 
   Мәтіндік объектіні Көрсеткіш құралымен ерекшелеу
   

15. 
    Майысқан қабықшалар экранда ……… бейнеленеді
    

1. 
   Қызыл түсті пунктирленген сызықтармен
   
2. 
   Тұтас қара түсті сызықтармен
   
3. 
   Тұтас қызыл түсті сызықтармен
   

16. 
    Стиль дегеніміз –
    

1. 
   Объектінің атрибуттарының жиынтығы
   
2. 
   Түстер мен құю типтерінің жиынтығы
   
3. 
   Масштабтау амалдарының жиынтығы
   

17. 
    RGB түстік моделі қандай негізгі түстерден құрылады?
    

1. 
   қызыл, қара, жасыл
   
2. 
   қызыл, көк, жасыл
   
3. 
   қызыл, жасыл, көк
   

Қорытынды

Қолданбалы бағдарламалық қамсыздандыру бойынша дәрістер курсы «Ақпараттану» (күнтізбе, жедел оқыту) , «Ақпараттық жүйелер», «Аударма ісі» мамандықтарының суденттерін оқыту және дәріс оқу тәжірибесі негізінде даярланған.

Ол Мемлекеттік стандарт пен Типтік оқыту жоспарының мазмұнында қарастырылған PageMaker 6.5 , CorelDraw 9 бағдарламалық өнімдерінің барлық бөлімдерін қамтиды.

Дәрістер сыналған, студенттер материалды берудің жетіктілігін, нақты, айқын және қысқа болуын белгілейді, өйткені атап өтілген бағдарламалық өнімдер бойынша әдебиеттер көп, олар негізінен мамандарға арналған.

Бұл дәріс курсы PageMaker 6.5, CorelDraw 9 болжамдарына бағдарланған. Қазіргі уақытта кейбір сәйкес келмеушіліктері бар басқа болжамдар құрылған, бірақ білікті қолданушы пайда болған ахуалдан шыға алады.

Келешекте барлық тақырыптар практикалық мысалдармен, бақылау сұрақтары және тестік тапсырмалармен бекітілген толық мазмұнды дәрістер курсын шығаруға болады.

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. 
   Панкратова Т.В. Настольная издательская система Adobe PageMaker /Т.В. Панкратова. – М.: Издательство «ЭЛИОТ» - «ПРИОР», Москва, 1998
   
2. 
   Миронов Д. CorelDraw 9: учебный курс/Д.Миронов. СПБ.: Издательство ««Питер», 2000. -464с.: ил.
   
3. 
   Глушаков С. В., Кнабе Г.А. Adobe для дизайнера / Шеф-редактор С.В. Глушаков; Худож.-оформитель А.С. Юхтман. – Харьков: Фолио, 2002. – 696 с. – (Учебный курс).
   
4. 
   Апышева Х.К. Графический редактор «COREL DRAW 9» / Х.К.Апышева, З.З. Оразалина / ВКГУ. – Усть-Каменогорск: Издательство ВКГУ, 2003. – 93 с.
   
5. 
   Апышева Х.К. Первые шаги в PageMaker: учебно-методическое пособие, - Усть-Каменогорск, 2002. – 68 с.
   
6. 
   Журнал Информатика и образование, № 8-1999
   
7. 
   Кириленко А.П. Самоучитель по компьютерной верстке /А.П.Кириленко. – Киев: Издательская группа BHV, 2000. – 608 с., ил.
   
8. 
   Тайц А. Самоучитель CorelDraw9/А.Тайц, А.Тайц. СПБ.: БХВ - Санкт-Петербург, 1999.-688с.: ил.
   
9. 
   Понамаренко С.И. CorelDraw9/С.И.Понамаренко. СПБ.:БХВ-Санкт-Петербург, 2000. -560с.:ил.
   

<предыдущая страница