Студенттерге арналған Нысан

пән бағдарламасы ПМУ ҰС Н 7.18.2/07

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Шетел филологиясы кафедрасы

ПӘН БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ

(Syllabus)
«Тіл біліміне кіріспе»
050119 «Шетел тілі: екі шетел тілі»

Павлодар

Студенттерге арналған Нысан

пәннің бағдарламасын ПМУ ҰС Н 7.18.2/11

бекіту парағы

БЕКІТЕМІН

Филология, журналистика және өнер факультетінің

деканы _______ Сарбалаев Ж.Т.

"___" __________200_ж.

Құрастырушы: проф. Жармакин О.К.

Шетел филологиясы кафедрасы


ПӘН БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ

(Syllabus)

«Тіл біліміне кіріспе»

050119 «Шетел тілі: екі шетел тілі» мамандығының студенттеріне арналған

Бағдарлама 200_ж. «____» _________бекітілген жұмыс бабындағы оқу бағдарламасының негізінде әзірленген.

200_ж. «___»____________кафедра отырысында ұсынылған.

Хаттама №_____.

Кафедра меңгерушісі ____________________ Каирбаева А.К.

Филология, журналистика және өнер факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған 200_ж. «_____»______________хаттама №____.

ӘК төрайымы__________________ Жуманкулова Е.Н.

КЕЛІСІЛГЕН

Кафедра меңгерушісімен ____________________ Каирбаева А.К

200_ж. «_____»_____________


Оқытушылар жөнінде мәлімет:

Жармакин Олжабай Кайкенович «Шетел филологиясы»

кафедрасының профессоры

Қабылдау уақыты: жүма, А-250, 10.00-12.00

Курстың максаты

«Тіл біліміне кіріспе» курсының мақсаты жалпы тіл білімі бойынша студенттердің біліктілігін қалыптастыру.

Курстың міндеттері:

1) тыңдаушыларға тілдің шығуы мен оның ішкі қүрылымы мәселелері
бойынша базалық білім беру;

2) тілдің қоғамдық мәні мен оның негізгі қызметтерімен таныстыру;

3) тіл туралы ғылымның негізгі бөлімдеріндегі тілдің ішкі қүрылымы
фонетика және фонология, лексикология және лексикография, грамматика мен
оның қүрамдас бөліктері қарастыратын шешуші үғымдарды меңгерту;

4) дүние жүзі тілдері жіктелімдерімен жәнк олардың жүйелеу қағидаларымен

таныстыру.

Курстың оқу нәтижесінде студент білуі керек:

1) тіл туралы ғылымның мақсаты мен міндеттерін;

2) тіл білімінің қоғамдық мәні мен орнын, даму кезендерін, салаларының
мақсат - міндеттері мен әдіс-тәсілдерін;

3. 
   тіл білімінің басқа ғылым салаларымен байланысын;
   
4. 
   қарым-қатынас қүралдарының ішінде тілдің алатын орнын;
   
5. 
   тілдің жүйелілік және таңбалық сипатын;
   
6. 
   тілдің қогамның әртүрлі салаларында қолданылу ерекшеліктерін;
   
7. 
   сөздіктердің, тілашарлардың түрлерін;
   

8) әлемнің лингвистикалық қартасындағы тілдердің арақатынасын, олардың
өзіндік ерекшеліктерін, тілдердің жіктелімін (классификациясын) білуі керек.

«Тіл білімі» курсын меңгеру аркылы студент:

1. 
   лингвистикалық терминологияны, әдіс-тәсілдерді қолдана алуы;
   
2. 
   тілідк қүбылыстар, тілдің жүйесі мен қызметі жөніндегі үғым-түсініктерін анна тілінің және шетел тілінің негізінде жеткізе алуы;
   
3. 
   лингвистикалық әдіс-тәсілдердің негізінде тілдік деректерді зерттей, талдай алуы қажет.
   

«Тіл біліміне кіріспе» курсаның пререквизиті - орта мектептің бағдарламасы көлеміндегі тілдік пәндер.

Әдебиеттер Негізгі

1. 
   Жармакин О.Қ. Тіл біліміне кіріспе. - Павлодар, 2007. - 81 с.
   
2. 
   Хасенов Ә. Тіл білімі. - Алматы, 2003. -416 6.
   
3. 
   Аханов К. Тіл білімінің негіздері.- Алматы, 2003. - 496 б.
   

Қосымша

4. 
   Ахманова О.С. Словарь лингвистических терминов. - М., 1966. - 608 с.
   
5. 
   Головин В.Н. Введение в языкознание. - М., 1982. - 311 с.
   
6. 
   Кодухов В.И. Введение в языкознание. - М., 1987. - 288 с.
   
7. 
   Лингвистический энциклопедический словарь. - М., 1990. - 685 с.
   
8. 
   Маслов Ю.С. Введение в языкознание. - М., 1998. - 272 с.
   
9. 
   Реформатский А.А. Введение в языкознание. - М., 1998. - 563 с.
   

10. 
    Розенталь Д.Э., Теленкова М.А. Словарь-справочник лингвистических
    

терминов. - М., 2003. - 623 с.

10. 
    Широков О.С. Введение в языкознание. - М., 1985. - 263 с.
    

ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ




Студенттерге арналған пән бағдарламасы

ФСОПГУ 7.18.2/07

7	Тілдің ішкі құрылымы. Фонетика және фонология.	1	1	4
8	Лексикология және семасиология.	1	1	4
9	Фразеология.	1	1	4
10	Этимология.	1	1	4
11	Лексикография.	1	1	4
12	Морфемика және сөзжасам.	1	1	4
13	Грамматика	1	1	4
14	Әлем тілдері және олардың топтастыру.	1	1	4
15	Графика және орфография. Жазу.	1	1	4
Сағаттардың жалпы саны		15	15	60

Курстың компоненттері

Дәріс сабактарының мазмұны

Сабак 1 Тіл білімі, тіл білімнің баска ғылымдармен байланысы

Сабак 2 Тілдің аныктамасы және оның мәні. Тіл - коғамдык кұбылыс

Сабак 3 Тіл және ойлау. Тіл және сөйлеу.

Сабак 4 Тілдік жүйе. Тілдің кұрылымы.

Сабак 5 Тілдің шығуы мен калыптасуы.

Сабак 6 Тілдің тарихи даму заңдылыктары.

Сабақ 7 Тілдің ішкі кұрылымы. Фонетика және фонология.

Сабақ 8 Лексикология және семасиология.

Сабак 9 Фразеология.

Сабақ 10 Этимология.

Сабақ 11 Лексикография.

Сабақ 12 Морфемика және сөзжасам.

Сабақ 13 Грамматика

Сабақ 14 Әлем тілдері және олардың топтастыру.

Сабақ 15 Графика және орфография. Жазу.

Тәжірибелік сабақтардың мазмұны

Сабақ 1 Тіл білімі, тіл білімнің басқа ғылымдармен байланысы

Тіл білімнің негізгі салалары. Гылымдар жүйесіндегі тіл білімнің

алатын орны

Сабақ 2 Тілдің аныктамасы және оның мәні. Тіл - коғамдық құбылыс. Тілдің қызметі. Тілдің негізгі және косымша қызметтері.

Сабақ 3 Тіл және ойлау. Тіл және сөйлеу.

Сөйлеудегі тіл функцияларының жүзеге асырылуы. Сөйлеудің түрлері. Тірі тілдер және өлі тілдер. Табиғи тілдер және олардың жасанды баламалары.

Сабақ 4 Тілдік жүйе. Тілдің құрылымы.

Тілдің таңбалық сипаты. Тілдік таңбаның басты қасиеттері. Тілдегі негізгі бірліктер. Синтагматика және парадигматика.

Сабак 5 Тілдің шығуы мен қалыптасуы.

Тілдің пайда болуының себеп-салдары. Тілдің шығуы жөнінде кең тараған болжамдар: логикалық теория, қоғамдық келісім доктринасы, эволюциялық теория, әлеуметтік келісім теориясы.

Сабак 6 Тілдің тарихи даму заңдылыктары.

Интеграция мен дифференциация. Біртілдік және көптілдік. Тілдер туыстығы және тілдік одақтар.

Сабак 7 Тілдің ішкі күрылымы. Фонетика және фонология.

Акустика мен артикуляция. Сөйлеу аппараты, оның орналасу жүйесі және жекелеген мүшелердің қызметі. Адамзат тіліндегі дыбыстарды жіктеудің қағидалары. Сөйлеудің фонетикалық жақтан мүшеленуі. Суперсегментті немесе просодикалық бірліктер. Фонетикалык процестер (сөйлеу ағынындағы дыбыстардың өзгеруі). Фонология негіздері. Фонологиялық мектептер: Москва және Санкт-Петербург мектептері. Фонема туралы үғым. Фонемалар жүйесі.

Сабак 8 Лексикология және семасиология.

Сөз туралы үғым және оның тілдік қүрылымдағы орны. Сөздің лексикалық мағынасы және оның қүрылымы. Полисемия. Сөздердің лексикалық,семантикалық түрлері.

Тілдің сөздік қүрамына пайда болуы, калыптасуы және тарихи даму түрғысынан сипаттама. Байырғы және кірме лексика.

Сабак 9 Фразеология.

Фразеологияның дербес лингвистикалық пән ретінде қалыптасы тарихы. Фразеологиялық бірліктердің негізгі жіктелімдері. Фразеологизмдердың дереккөздері.

Сабак 10 Этимология.

Ғылыми және жалған этимология. Этимологиялық зерттеулердің қағидалары, тәсілдері.

Сабақ 11 Лексикография.

Энциклопедиялық және лингвистикалық сөздіктер. Біртілді және аударма сөздектер. Біртілді сөздіктердың негізгі типтері.

Сабақ 12 Морфемика және сөзжасам.

Сөздің морфологиялық қүрылымы. Морфема. Морфеманың түрлері. Сөзжасамдық жүйе және үрдіс.

Сабақ 13 Грамматика

Грамматика негізгі бөлімдері. Грамматикалық мағына және олардың түрлері. Грамматикалық мағынаны берудің тәсілдері. Грамматикалық категориялар мен формалар.

Синтаксистің негізгі бірліктері. Синтагмалар және олардың түрлері.

Сабақ 14 Әлем тілдері және олардың топтастыру.

Әлем тілдері. Генеалогиялық жіктеу. Тілдің функционалдык түрғыдан жіктелуі. Тілдердің типологиялық түрғыдан топтастырылу ы.

Сабақ 15 Графика және орфография. Жазу.

Дыбыс және әріп. Әліпби. Лрфография және оның қағидалары. Сүретті жазу, оның пайда болуы және дамуының басты кезендері.

Студенттің өздік жұмысының мазмұны

Жұмыс жоспарына сәйкес Сізге төмендегі аудиториядан тыс жүмысты орындау қажет:

Такы-	СӨЖ тұрі	Мазмұны	Бақылау-	Сағат
рыптың №			дың түрі	саны
1	Дәріс сабақтарына дайндық		Жұмыс дәптерін тексеру	10
2	Тәжірибелік сабақтарға дайындық	конспект	тексеру	10
3	Аудитория сабақтарына енбеген қосымша материалды оқу, талдау	Реферат-конспект, реферат-резюме	реферат тексеру	14
4	Тақырып бойынша терминологиялық сөздікті құрастыру	Терминологиялық сөздік	Сөздік	16
5	Бақылау шараларына дайындық	Тест	Тест	10
БАРЛЫҒЫ				60

050207 «Аударма ісі» мамандығы бойынша «Тіл біліміне кіріспе» пәнінің бакылау шараларының күнтізбелік кестесі

Апталар	1	2	3	4	5	6	7	8	ШБ 1	Барлы баллда Р
Бақылау түрі бойынша жоғарғы үпай	12	13	12	13	12	13	12	13	100	100
Сабаққа қатысу, дайындық жэне топтағы жұмыс	қ 6	қ 6	қ 6	қ 6	қ 6	қ 6	қ 7	қ 7		50
СӨЖ жасау	с 6	с 6	с 6	с 6	с 6	с 6	с 7	с 7		50
Шекаралық бақылау									ШБ 1	100

2 рейтинг
Апталар	9	10	11	12	13	14	15	ШБ2	Барлық баллдар
Бақылау түрі бойынша жоғарғы үпай	14	14	14	14	14	15	15	100	100
Сабаққа қатысу, дайындық жэне топтағы жұмыс	қ 7	қ 7	қ 7	қ 7	қ 7	қ 7	қ 8		50
СӨЖ жасау	с 7	с 7	с 7	с 7	с 7	с 7	с 8		50
Шекаралық бақылау								ШБ 2	100

Бақылау түрлері: Қ - сабаққа қатысу; С - студенттің өздік жүмысы, ШБ -шекаралық бақылау

Курс саясаты

Оқу процесіне қатысу дегеніміз - сабаққа қатысу, пікірталаста және топ жүмысында белсенділік көрсету, топтастарының оқуына әсер ету. Топ жүмысына қатысудың санына сапасы маңыздырақ. Сабаққа кешікпей келу қажет. Сабақтағы тәртіп нормативтерін бүзғаны үшін студент аудиториядан шығарып жіберуге дейін жазаланады. Лекиця мен практикалық сабақтарды себепсіз босатқаны үшін студент 0 балл алады. Әр тапсырылған сабаққа 2 балл қосылады.

Барлық аудиторлық уақыт лекциялық және практикалық сабақтарға бөлінеді (оқығанды талқылау, өз ойын айту, бақылау, тест тапсырмалары, рефераттарды қорғау).

Студент әр сабаққа дайындалып келуге міндетті. Сабаққа дайындық бақылау жүмыстарымен, тест тапсырмаларымен, ауызша сөйлеумен тексеріледі. Барлық тапсырмалар белгіленген мерзімде даяр болу қажет. Кешігіп жасалған тапсырма үшін 1 балл қойылады.

Бақылау жұмысын, тест тапсырмаларын жазу барысында сол сияқты сынақ кезінде көшіріп жазуға тиым салынады. Бақылау жұмысы немесе тест жұмысында кейбір себептермен болмаған студент осы жүмысты оқытушыға жеке консультация кезінде тапсыруына мүмкіндігі бар. Өйтпеген жағдайда студент ол жұмыс үшін 0 балл алады.

Қойылған талаптар орындалмаса, жаза қолданылады. Сабаққа 100 пайыз қатысып, берілген тапсырмаларды уақытымен және дұрыс орындаса ең жоғарғы ұпай 100 ұпай қойылады. Курсты өту барысында төмендегідей марапаттау ұпайлары қойылады:

• 
  сабақта болу - 1 ұпай;
  
• 
  жай жұмыс - 2 ұпай;
  
• 
  белсенді жұмыс - 3 ұпай.
  

Үй тапсырмаларын орындаған жағдайда төмендегідей ұпайлар қойылады:

• 
  материалды толық және анық баяндау -1 ұпай;
  
• 
  қосымша әдебиеттер пайдалану - 1 ұпай;
  
• 
  фактілерді сараптап, жүйелей алу қабілеті - 3 ұпай.
  

Жазба жүмыстарын орындау барысында (бақылау жүмыстары, рефераттар)

• 
  материалды логикалық және ретімен мазмұндау - 2 ұпай;
  
• 
  лексика-грамматикалық және стилистикалық сауаттылық - 3 ұпай;
  

• 
  материалды баяндауға шығармашылық көзқарас және өз пікірін білдіру - 3 ұпай.
  

Тест тапсырмаларын орындау барысында әрбір дұрыс жауапқа - 1 ұпай.

Студенттер білімін аралық бақылау тест немесе жазбаша бақылау жұмысы түрінде жүргізіледі.

Осы көрсеткіштер орындалмаған немесе жеткізіліксіз жағдайда айып санкциялары қолданылады:

• 
  сабақты босату (себепсіз);
  
• 
  тапсырмаларды уақытымен орындамау;
  

- тапсырмаларды орындау барысында қателіктер жіберу яғни студент
материалды толық меңгермеген жағдайда.

Курс аяқтау бағасы максималды айып ұпайларына қарай қорытылады. Курс осы пән бойынша емтихан тапсырумен аяқталады.

«Тіл біліміне кіріспе» пәні бойынша емтихан өткізіледі.

Бірінші бөлім: 1) ауызша емтиханды бағалау критерийлері: әрбір теориялық сұрақ бойынша студент мах. 25 ұпай (2 сұрақ = 50 ұпай).

- Оқытушының сұрақтарына адекваттық жауап 1 -5 ұпай

- Тілдің дұрыстылығы, мазмұндық қанықтылығы 1-5 ұпай

• 
  Сөйлеудің әсер етуі 1-5ұпай
  
• 
  Тақырыпты толық және терең ашу 1 -5 ұпай
  
• 
  Мазмұнның байланыстылығы, қисындылығы 1-5 ұпай 2) Тест: әрбір дұрыс жауапқа - 1 ұпай (барлығы - 50 ұпай). Қорытынды баға екі рейтинг ұпайлары мен емтихан бағасының негізінде
  

қойылады.