Пән бойынша оқыту бағдарламасы (Syllabus)

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.8/37

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Физика және аспап жасау кафедрасы

6М071600 Аспап жасау мамандығының магистранттарына арналған

«Ақпараттық-өлшеу жүйелерінің техникалық құралдары»

ПӘНІ БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ (Syllabus)

Павлодар

Пән бойынша оқыту бағдарламасын бекіту парағы (Syllabus)

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.8/38

БЕКІТЕМІН

Физика, математика және ақпараттық технологиялар факультетінің деканы

________________Испулов Н.А.

«__»__________________2012 ж.

Құрастырушы: аға оқытушы ______________Искакова А.Б.
Физика және аспап жасау кафедрасы
Күндізгі оқу формасында оқитын 6М071600 Аспап жасау мамандығының магистранттарына арналған «Ақпараттық-өлшеу жүйелерінің техникалық құралдары»

ПӘНІ БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ

Бағдарлама 201 ж. «__»______бекітілген оқу жұмыс бағдарламасының негізінде әзірленген.

2012 ж. «___» _________кафедра отырысында ұсынылған. Хаттама № ____.

Кафедра меңгерушісі _________Жукенов М.К. 2012ж. «____»_____________

ФМжАТ факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған

2012ж. «____»_____________хаттама №_____.

ОӘК төрағасы _______________________________ А.Б.Искакова

1 Оқытушы туралы мәлімет
Искакова Анаргүл Батырбайқызы - Физика және аспап жасау кафедрасының аға оқытушысы (дәрістер, тәжірибелік, зертханалық сабақтар).

Физика және аспап жасау кафедрасы негізгі оқу корпусында (Павлодар қаласы, Ломов к. 64 үй) А-313 аудитроиясында орналасқан .

2 Пән туралы мәліметтер

Пәннің ұзақтылығы 15 апта, 2 семестрде оқытылады. Пәннің жалпы көлемі – 150 сағат, олардың ішінде 30 сағат – аудиториялық, 120 сағат – магистранттардың өздік жұмысына (МӨЖ) арналған.

3 Пәннің сағат көлемі

Семестр	Кредиттер саны	Аудиториялық сабақтардың түрі бойынша байланыс сағаттарының саны						Магистранттың өздік жұмыстарына арналған сағаттар саны		Бақылау түрі
		Барлығы	Дәр	Тәж	зерт	студиялық	жеке	барлығы	МӨЖ
2	2	30	15	15	-	-	-	120		емтихан

4 Пәннің мақсаты

Нақты уақыт режимінде өлшеу мен нәтижелерді өңдеу үшін тағайындалған, күрделі өлшеу-ақпараттық жүйелерді салудың жаңа принциптерін зерделеу, олардың өзін-өзі күйін анықтауын және жұмыстағы сенімділігін қамтамасыз ету болып табылады.

5 Талаптар. Пәнді зерделеу нәтижесінде магистранттар:

Өлшеу-ақпараттық және басқарушы кешендер мен жүйелердің, өлшеу ақпаратын алу үшін физикалық әсерлердің қазіргі жағдайы, оларды дамыту мен жетілдіру бағыттары туралы түсінігі болу керек;

Жүйелерді құру принциптерін, жұмыс істеу алгоритмдерін, арнайыландырылған интерфейстерді, өлшеу жүйелерін автономдық та, желілік те нұсқаларда жобалау және программалық қамтамасыз ету негіздерін; АӨЖ құру үшін қазіргі ақпараттық және программалық технологияларды қолдану ерекшеліктерін тереңдетілген түрде білу керек;

Жүйелердің метрологиялық сипаттамаларын анықтауды, жүйенің техникалық сенімділігін есептеуді, қажетті қазіргі жабдықтарды таңдауды; арнайындарылған интерфейстерді пайдалануды және АӨЖ жұмысын ұйымдастыру үшін программалық қамтамасыз етуді әзірлеуді жасай білу керек;

АӨЖ бағыныңқы жүйелерімен және компьютерлік өлшеу желілерін құру және өлшеу, бақылау, күйін анықтау және тану сияқты АӨЖ негізгі функцияларын іске асыру кезінде өлшеу ақпаратын жиау, беру, көрсету, сақтау, өңдеу процестерін ұйымдастыру үшін тұтас алғанда жүйелермен жұмыс істеу бойынша практикалық дағдыларды иелену керек;

Өлшеу жүйелері мен кешендерінің тарихы және қазіргі жағдайы, сондай-ақ ақпараттық техноллгиялар мәселелерінде құзыретті болу керек.

6 Преквезиттер

Ақпараттық-өлшеуіштік технологиялар негіздері.

7 Постреквезиттер

Магистерлік диссертацияны жазу барысында

8 Тақырыптық жоспар

№	Тақырыптардың атауы	Сабақ түрлері бойынша байланыс сағаттарының саны
		Дәр.	Тәж.	Зерт.	СӨЖ
1	2	3	4	5	6
	Қазіргі заманғы техникалық құралдардың және өлшеу приборларының дамуы.	2	2		20
	Ақпараттық өлшеу жүйелері, кешендері мен желілері, сәулеті	2	2		20
	Бақылаудың және басқарудың осы заманғы жүйелеріндегі сандық және аналогтық приборлар	2	2		20
	Микропроцессорлық приборлардың сенімділігі мен метрологиялық сипаттамалары.	2	3		20
	Қазіргі заманғы приборлардың датчиктері және алғашқы түрлендіргіштері	3	2		20
	Өлшеуіш приборлар мен жүйелерді программалық қамтамасыз ету	2	2		10
	Өлшеу ақпаратын алу үшін пайдаланылатын жаңа физикалық әсерлер	2	2		10
	Барлығы	15	15		120

9 Пәннің қысқаша мазмұны

Классикалық және қазіргі физиканың негізгі түсініктерінің, заңдарының, теорияларының олардың ішкі өзара байланыстарындағы мәні.

10 Курстың компоненттері

1 тақырып. Қазіргі заманғы техникалық құралдардың және өлшеу приборларының дамуы.

Адамды өлшеу ақпаратының қарқынды ағындарын жинау мен өңдеуден босатуға қабілетті құралдар. Ақпараттық-өлшеу жүйелері, өлшеу-есептеу кешендері және олардың базасында құрылған ақпараттық-өлшеу желілері. Стандарттық интерфейстерді және есептеу техникасының қазіргі программалық құралдарын қолдану кезінде АӨЖ құрудың сапалы жаңа мүмкіндіктері. Негізгі метрологиялық сипаттамаларды бағалау мұмкіндіктері.

2 тақырып. Ақпараттық өлшеу жүйелері, кешендері мен желілері, сәулеті.

Негізгі желілік құрылымдар және сәулет. Байланыс каналдары. Желілік хаттамалар. АӨЖ көп деңгейлі желілері.

3 тақырып. Бақылаудың және басқарудың осы заманғы жүйелеріндегі сандық және аналогтық приборлар.

АӨЖ алғашқы түрлендіргіштер және өлшенетін шамаларды цифрлік түрге түрлендіру технологиясы. Сандық және аналогтық түрлендіргіштер. Сызықтық орын ауыстырулардың цифрлік түрлендіргіштері. Бұрыштық орын ауыстырулардың цифрлік кодтайтын түрлендіргіштер.

4 тақырып. Микропроцессорлық приборлардың сенімділігі мен метрологиялық сипаттамалары.

Ақпараттық, алгоритмдік және басқа өлшеу теориялары. Метрологияның негізгі постулаты.

5 тақырып. Қазіргі заманғы приборлардың датчиктері және алғашқы түрлендіргіштері.

Датчиктерді жіктелуі, әр түрлі типті датчиктерді қолдану ерекшеліктері. Ақпаратты алу үшін жаңа физикалық әсерлерде датчиктерде қолдану. Тікелей өлшеу орнында ұқсас-цифрлік түрлендіруді пайдалану. Дәлдікті арттыру әдістері мен тәсілдері. Қателіктерді автоматтық түзету.

5 тақырып. Өлшеуіш приборлар мен жүйелерді программалық қамтамасыз ету.

АӨЖ прграммалық қамтамасыз етудің құрылымы және функционалды құрамы. Өнеркәсіптік компьютерлердің операциялық жүйелері. Цифрлық АӨЖ әмбебап ядросы. Программалық сервис. Желілік операциялық жүйелер.

7 тақырып. Өлшеу ақпаратын алу үшін пайдаланылатын жаңа физикалық әсерлер.

Ақпараттық жүйелердің қазіргі электрлік физикасы. өлшеу ақпаратын алудың негізгі физикалық әдістері. Алғашқы электрондық түрлендіргіштердің даму бағыттары, маңызды ғылымдардың дамуы және қолданбалы проблемалармен өзара байланысы, датчиктердің дәлдігін сенімділігі мен жылдам әректеттілігін арттыру.

10.2 Тәжірибелік сабақтарды орындау мазмұны және графигі

№	Тәжірибелік сабақтардың тақырыбы	Тәжірибелік сабақтардың мазмұны	Бақылау шаралары	Орындау мерзімі
1	Қазіргі заманғы техникалық құралдардың және өлшеу приборларының дамуы.	Негізгі метрологиялық сипаттамаларды бағалау мұмкіндіктері.	Баяндама жасау	1-2 апталар
2	Ақпараттық өлшеу жүйелері, кешендері мен желілері, сәулеті	Негізгі желілік құрылымдар және сәулет. Байланыс каналдары. Желілік хаттамалар. АӨЖ көп деңгейлі желілері.		3-4 апталар
3	Бақылаудың және басқарудың осы заманғы жүйелеріндегі сандық және аналогтық приборлар	Сандық және аналогтық түрлендіргіштер. Сызықтық орын ауыстырулардың цифрлік түрлендіргіштері. Бұрыштық орын ауыстырулардың цифрлік кодтайтын түрлендіргіштер.		5-6 апталар
4	Микропроцессорлық приборлардың сенімділігі мен метрологиялық сипаттамалары.	Ақпараттық, алгоритмдік және басқа өлшеу теориялары. Метрологияның негізгі постулаты.		7-8 апталар
5	Қазіргі заманғы приборлардың датчиктері және алғашқы түрлендіргіштері	Дәлдікті арттыру әдістері мен тәсілдері. Қателіктерді автоматтық түзету.		9-10 апталар
6	Өлшеуіш приборлар мен жүйелерді программалық қамтамасыз ету	Программалық сервис. Желілік операциялық жүйелер.		11-12 ап-талар
7	Өлшеу ақпаратын алу үшін пайдаланылатын жаңа физикалық әсерлер	Ақпараттық жүйелердің қазіргі электрлік физикасы. өлшеу ақпаратын алудың негізгі физикалық әдістері. Алғашқы электрондық түрлендіргіштердің даму бағыттары, маңызды ғылымдардың дамуы және қолданбалы проблемалармен өзара байланысы, датчиктердің дәлдігін сенімділігі мен жылдам әректеттілігін арттыру.		13-15 апталар

10.3 МӨЖ түрі

№	МӨЖ түрі	Есеп беру формасы	Бақылау түрі	Сағаттар саны
1	Дәрістік сабақтарға дайындық	Конспект	Сабаққа қатысу	30
2	Тәжірибелік сабақтарды орындау, тапсыру	Баяндама	Баяндаманы қорғау	30
5	Бақылау шараларына дайындық	Тест	Бірінші және екінші межелік бақылау, ҚБ	60
Барлығы				120

10.3.1 МӨЖ тақырыптары мен мазмұны

№	Магистрантта өздігінен дайындалып келетін тақырыптар	Магистранттар өздігінен дайындалып келетін тақырыптардың мазмұны	Ұсынылатын әдебиеттер
1	Қазіргі заманғы техникалық құралдардың және өлшеу приборларының дамуы.	Стандарттық интерфейстерді және есептеу техникасының қазіргі программалық құралдарын қолдану кезінде АӨЖ құрудың сапалы жаңа мүмкіндіктері.	[1]
2	Ақпараттық өлшеу жүйелері, кешендері мен желілері, сәулеті	Байланыс каналдары.	[4]
3	Бақылаудың және басқарудың осы заманғы жүйелеріндегі сандық және аналогтық приборлар	Бұрыштық орын ауыстырулардың цифрлік кодтайтын түрлендіргіштер.	[8]
4	Микропроцессорлық приборлардың сенімділігі мен метрологиялық сипаттамалары.	Ақпараттық, алгоритмдік және басқа өлшеу теориялары. Метрологияның негізгі постулаты.	[6]
5	Қазіргі заманғы приборлардың датчиктері және алғашқы түрлендіргіштері	Ақпаратты алу үшін жаңа физикалық әсерлерде датчиктерде қолдану.	1]
6	Өлшеуіш приборлар мен жүйелерді программалық қамтамасыз ету	Өнеркәсіптік компьютерлердің операциялық жүйелері	[10]
7	Өлшеу ақпаратын алу үшін пайдаланылатын жаңа физикалық әсерлер	Алғашқы электрондық түрлендіргіштердің даму бағыттары, маңызды ғылымдардың дамуы және қолданбалы проблемалармен өзара байланысы, датчиктердің дәлдігін сенімділігі мен жылдам әректеттілігін арттыру.	[11,3]

10.4 СӨЖ мазмұны

11 Курс саясаты

Талаптар жүйесі:

• 
  оқу барысына белсенді қатысу;
  
• 
  үй тапсырмасын уақытында және толығымен орындау;
  
• 
  ішкі тәртіп ережелерін бұзбау;
  
• 
  сабақтарды босатпау және кешікпеу.
  
• 
  босатқан сабақтарды мұғалімнің орнатқан уақыты бойынша қайтадан тапсыру;
  
• 
  курстастары мен мұғалімдерімен адамгершілік қарым-қатынаста болу.
  

Магистранттардың білімін тексеру тәртібі

1. Семестрдің ортасы мен соңында 100 балдық шкала бойынша пәннің оқылған модулі бойынша студенттің ағымдағы үлгерім (АҮ) бағасы анықталады. АҮ бағасы – бұл келесі жинаған балдардың қосындысы:

- сабаққа дайындалу, топтағы белсенді жұмыс және сабақтағы бақылау шараларына қатысу:

- зертханалық және өздік жұмыстарды мерзімінде, сапалы қорғау және орындау:

СӨЖ түрлерінің тізімі, тапсырмаларды тапсыру мен орындаудың күнтізбелік жоспары, оқытушының талаптары, әрбір пән бойынша баға қоюдың критериялары мен ережелері САБ-та сипатталған:

Ағымдағы үлгерімдегі балдардың бақылау түрлеріне бөлу мысалы.

2. Межелік бақылау да (МБ) 100 балдық шкала бойынша анықталады.

Пән бойынша межелік бақылауға АҮ балдары келесідей магистранттар жіберіледі:

3. Магистранттың пән бойынша (Р1 және Р2) рейтингтері АҮ және МБ бағаларының қорытындысы бойынша анықталады

Р1(2)=АҮ1(2)*0,7+МБ1(2)*0,3.

Егер оқу жоспарында емтихан және сынақ қарастырылса, онда Р2-ні анықтаған кезінде сынақты екінші межелік бақылау ретінде қарастыру қажет.

Егер магистрант МБ-дан өтпесе немесе МБ-дан 50 баллдан төмен алса, рейтинг анықталмайды. Бұл жағдайда декан МБ тапсырудың жеке мерзімдерін белгілейді.

4. Пән бойынша магистранттың рұқсат рейтингісінің бағасы семестр бойынша мынаған тең:

РР=(Р1+Р2)/2.

Пән бойынша қорытынды бақылауға (ҚБ) жұмыс бағдарламасының барлық талаптарын, курстық проектті қорғау бойынша оң баға алған және рұқсат етілген рейтинг (50 балл) жинаған студенттер жіберіледі.

5. Магистранттардың әрбір пән бойынша оқу жетістіктерінің деңгейі қорытынды бағамен (Қ) анықталады. Қорытынды баға салмақтық үлестерін (РРСҮ және ҚБСҮ) ескерумен РР және ҚБ бағаларының қосындысынан құралады

Қ=РР*РРСҮ+ҚБ*ҚБСҮ

Салмақтық үлестер жыл сайын университеттің ғылыми кеңесімен бекітіледі және ол РР үшін 0,6-дан кем, ал ҚБ үшін 0,4-тен кем болмау қажет.

Ескерту: АҮ – ТУ; МБ – РК; РР – РД; КЖ – КР; СӨЖ – СРС; СӨЖО – СРСП; ҚБ – ИК; Қ – И; РРСҮ – ВДРД; ҚБСҮ – ВДИК.

Пән бойынша қорытынды рейтинг 1 кестеге сәйкес сандық, әріптік және дәстүрлік бағаға айналдырылып, «Магистранттардың оқу жетістіктерінің журналы» мен «Рейтинг парағына» енгізіледі.
Кесте 1

Балл түріндегі қорытынды бағалау (И)	Балдардың сандық белгілері (Ц)	Әріптік жүйеде бағалау	Дәстүрлік жүйеде бағалау
			Емтихан	Сынақ
95 - 100	4	A	Өте жақсы	Сынақталды
90 - 94	3,67	A-
85 - 89	3,33	B+	Жақсы
80 - 84	3,0	B
75 - 79	2,67	B-
70 - 74	2,33	C+	Қанағаттанарлық
65 – 69	2,0	C
60 – 64	1,67	C-
55 – 59	1,33	D+
50 – 54	1,0	D
0 - 49	0	F	Қанағаттанарлықсыз	Сынақталған жоқ

«Физика» пәнінен МӨЖ тапсырмаларын және басқа да жұмыстарды орындау мен тапсыру туралы күндізгі оқу түрі бойынша оқитын 6М071600 «Аспап жасаау»мамандығының Магистранттарына арналған

бақылау шараларының графигі

1 рейтинг 2 семестр									Барлығы
Апталар	1	2	3	4	5	6	7	8
Ең жоғарғы балл, барлық бақылау түрі бойынша:	9	9	9	9	9	9	37	9	100
Дәрістік сабақтарға қатысу	4	4	4	4	4	4	4	4	32
Сабаққа қатысу және тәжірибелік сабақтарға дайындалу	Қ,ҮТ	Қ,ҮТ	Қ,ҮТ	Қ,ҮТ	Қ,ҮТ	Қ,ҮТ	Қ,ҮТ	Қ,ҮТ	40
	5	5	5	5	5	5	5	5
СӨЖ орындау							ҮТ		28
							28
Межелік бақылау (МБ)								100	100
2 рейтинг 2 семестр									Барлығы
Апталар	9	10	11	12	13	14	15
Ең жоғарғы балл, барлық бақылау түрі бойынша:	9	9	9	9	9	46	9		100
Дәрістік сабақтарға қатысу	4	4	4	4	4	4	4		28
Сабаққа қатысу және тәжірибелік сабақтарға дайындалу	Қ,ҮТ	Қ,ҮТ	Қ,ҮТ	Қ,ҮТ	Қ,ҮТ	Қ,ҮТ	Қ,ҮТ		35
	5	5	5	5	5	5	5
СӨЖ орындау						ҮТ			37
						37
Межелік бақылау (МБ)							100		100

Қ-сабаққа қатысу; ҮТ- үй тапсырмасы

Құрастырушы: _______________Искакова А.Б. «___»______________2012ж.
ФжАЖ кафедрасының меңгерушісі _________Жукенов М.Қ. «___»__2012ж.

Әдебиет

Негізгі әдебиет

1. 
   Информационно-измерительная техника и технологии. Уч.д/вуз (Калашников В.И., Нефедов С.В., Путилин А.Б. и др.) –М: Высшая школа, 2002-454с
   
2. 
   Алиев Т.М. Тер-Хачатуров А.А. Измерительная техника. – М: Высшая школа, 1991. – 384с.
   
3. 
   Чернявский Е.А., Недосекин Д.Д., Алексеев В.В. Измерительно-вычислительные средства автоматизации производственных процессов: Учебное пособие для вузов. – Л: Энергоатомиздат, 1989- 271с.
   
4. 
   Цапенко М.П. Измерительные информационные системы: структуры, алгоритмы, системотехническое проектирование. 2-е изд. – М.: Энергоатомиздат, 1985. – 439с.
   
5. 
   Микро-ЭВМ в информационно-измерительных системах. – М.: Машиностроение, 1987 – 247с.
   
6. 
   новоселов О.Н., Фомин а.Ф. Основы теории и расчета информационно-измерительных систем. 2-е изд., перераб. и доп. – М.: машиностроение, 1991 – 336с,
   
7. 
   Капиев Р.Э. Измерительно-вычислительные комплексы. – Л.: Энергоатомиздат, 1988 – 176с.
   
8. 
   Гельман М.М. Аналого-цифровые преобразователи для информационно-измерительных систем. – М.: Стандарт, 1989 – 318с.
   
9. 
   Метрологическое обеспечение измерительныз информационных систем: теория, методология, организация/Удовиченко Е.Т., Брагин А.А., Семенюк А.Л. и др. Под ред Е.Т. Удовиченко. – М.: Стандарт, 1991 -190с.
   
10. 
    Муравьев С.В. Программирование для измерительных информационных систем: Учебное пособие. – Томск: Изд-во ТПУ, 1988 – 144с.
    
11. 
    Кухаркин Е.С. Электрофизика информационных систем. – М.: Высшая Школа, 2001 – 671с.
    

Қосымша әдебиет

1. 
   Мячев А.А. и др. Интерфейсы систем обработки данных: Справочник. – М.: Радио и связь, 1993
   
2. 
   Томпкинс У., Уэбстер Дж. (ред) Сопряжение датчиков и устройств ввода данных с компьютерами IBM PC . – М.: Мир, 1992.
   
3. 
   Датчики. Перспективы направления развития Уч.пособие (Алейников А.Ф., Гридчин В.А., Цапенко М.П.) Н-ск: изд-во НГТК 2001- 176с.
   
4. 
   Мейзда Ф. Электронные измерительные приборы и методы измерений. – М.: Энергоатомиздат, 1986.
   
5. 
   Вострокнутов Н.Н. Цифровые измерительные устройства. Теория погрешностей, испытания, поверка. – М.: Энергоатомиздат, 1990.